zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Y Tế - Sức Khoẻ

» Y khoa - Dược

Đột quỵ cấp, đánh giá ban đầu và vận chuyển bệnh nhân

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Báo xấu

2
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Đột quỵ cấp, đánh giá ban đầu và vận chuyển bệnh nhân trình bày các nội dung: Hướng dẫn chăm sóc và vận chuyển bệnh nhân đột quỵ - nghi đột quỵ trong thực hành lâm sàng; Tiếp cận Dịch vụ Y tế Khẩn cấp.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đột quỵ cấp, đánh giá ban đầu và vận chuyển bệnh nhân

TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 543 - THÁNG 10 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2024 ĐỘT QUỴ CẤP, ĐÁNH GIÁ BAN ĐẦU VÀ VẬN CHUYỂN BỆNH NHÂN Nguyễn Văn Thông1 I. ĐẠI CƯƠNG 1 sóc BN phải có quy trình và thời gian điều trị Đột quỵ não (stroke) là một hội chứng ngắn nhất có thể [2]. lâm sàng được đặc trưng bởi sự mất cấp tính Đối với chảy máu não, là cấp cứu y tế chức năng của não (thường là khu trú), tồn khẩn cấp, cần nhanh chóng chẩn đoán và tại quá 24 giờ. Các triệu chứng thần kinh khu quyết định xử trí vì 20% sẽ diễn biến tồi tệ trú phù hợp với vùng não do động mạch bị (giảm điểm Glasgow > 2 điểm) trước khi tổn thương phân bố, không do nguyên nhân được đánh giá ban đầu nếu chảy máu lớn, và chấn thương sọ não (WHO, 1990). từ 15-23% tiếp tục tồi tệ trong giờ đầu sau Khoảng 2/3 số bệnh nhân (BN) đột quỵ khi đến viện (AHA/ASA Stroke. July cấp tính, cần được đánh giá ban đầu, chăm 2015),[4] sóc và vận chuyển tích cực bằng xe cứu Sinh lý bệnh thương đến các cơ sở bệnh viện có khả năng Các nơ-ron thần kinh: sẽ chết khi tưới chẩn đoán và điều trị. Tuy nhiên, có từ 1/3- máu < 5% so với bình thường trong thời 1/2 BN tại các địa điểm ở vùng sâu, vùng xa, gian >5 phút. Mức độ nặng của đột quỵ sẽ đường đi lại khó khăn phải vận chuyển bằng phụ thuộc vào mức độ tổn thương nhu mô các phương tiện khác. não, thời gian thiếu máu não và tuần hoàn Ba mốc thời gian với BN đột quỵ thiếu bàng hệ: máu não (ĐQTMN) cấp tính có thể đủ điều - Nếu nhẹ: tổn thương sẽ tiến triển chậm kiện điều trị [3] (từ 3-6 giờ) trước khi mô não bị hoại tử hoàn - Tiêu huyết khối tĩnh mạch (≤ 4,5 giờ) toàn (thậm chí tưới máu chỉ 40% so với chiếm từ 10 - 12% bình thường). - Can thiệp lấy huyết khối nội mạch (≤ 6 - Thiếu máu não cục bộ nặng và kéo dài giờ) chiếm từ 5 - 7% >15-30 phút: tất cả các mô bị tổn thương sẽ - Điều trị nội khoa tiêu chuẩn khoảng chết (lõi nhồi máu). 80% Các mô bị thiếu máu cục bộ (TMCB) Xác suất sống sót không có khuyết tật từ xung quanh lõi nhồi máu nhưng chưa hoại tử (khởi phát triệu chứng đến khi điều trị) sẽ (vùng Pernumbra): nếu được khôi phục tưới tăng lên. Vì vậy, tất cả các giai đoạn chăm máu nhanh chóng (tái thông mạch, tuần hoàn bàng hệ), có thể giảm hoặc phục hồi tổn thương. Vì vậy, việc phát hiện và đưa nhanh 1 Hội Đột quỵ việt nam người bênh đột quỵ - nghi ngờ đột quỵ đến Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Văn Thông bệnh viện có vai trò quan trọng trong cấp cứu ĐT: 0904135864 và điều trị. Các nghiên cứu đã cho thấy sự Email: nguyenvanthongbv108@gmail.com phụ thuộc vào thời gian của TMCB vùng bao Ngày nhận bài: 20/8/2024 trong như sau: Sau 5 giờ (300 phút), trên Ngày gửi phản biện: 22/8/2024 80% vùng bao trong bị TMCB (phụ thuộc Ngày duyệt bài: 28/8/2024 vào đặc điểm của thiếu máu não).[6], [7] 3
HỘI NGHỊ KHOA HỌC TOÀN QUỐC CHUYÊN NGÀNH ĐỘT QUỴ VÀ CÁC BỆNH THẦN KINH LIÊN QUAN LẦN THỨ X II. HƯỚNG DẪN CHĂM SÓC VÀ VẬN Một hoặc nhiều dấu hiệu của một cơn đột CHUYỂN BỆNH NHÂN ĐỘT QUỴ - NGHI ĐỘT quỵ [5] QUỴ TRONG THỰC HÀNH LÂM SÀNG - Đột ngột liệt / yếu mặt một bên. 2.1. Giai đoạn từ khi khởi phát triệu - Yếu cánh tay một bên đột ngột. chứng cho đến khi vận chuyển BN - Sức cơ tay một bên ↓ đột ngột. 2.1.1. Nhận dạng các dấu hiệu và triệu - Đột ngột khó nói/mất ngôn ngữ. chứng của đột quỵ (FAST) 2.1.2. Mục tiêu: 2.1.3. Đánh giá và xử lý tại phòng khám - BN đột quỵ thiếu máu não cục bộ cấp cấp cứu của bệnh viện tính (được chứng kiến hoặc biết rõ lần cuối) - BN nghi đột quỵ có thể chuyển từ được vận chuyển đến bệnh viện trong vòng phòng khám cấp cứu sang cơ sở khác. Lý 4,5 giờ (càng sớm càng tốt) sẽ được điều trị tưởng nhất là đến Đơn vị đột quỵ (Stroke tiêu huyết khối tĩnh mạch nếu có chỉ định. Unit) để chăm sóc nội trú. Nếu là đột quỵ cũ - Được điều trị can thiệp lấy huyết khối hoặc không phải đột quỵ, sẽ được chuyển (EVT) hoặc (tiêu HK và lấy huyết khối, đặt đến cơ sở chăm sóc sức khỏe khác hoặc kê stent) trong vòng 6 giờ cho các BN có chỉ đơn về nhà. định. Một số BN được lựa chọn kỹ có thể đủ - Sự chậm trễ khi chuyển tuyến điều trị là điều kiện EVT trong vòng 24h kể từ khi xuất một yếu tố quan trọng xác định kết quả. Thời hiện triệu chứng hoặc được biết rõ lần cuối. gian càng ngắn càng tốt. Khuyến nghị: Các công cụ sàng lọc lâm Khuyến nghị: Cần tổ chức hệ thống quản sàng có thể tạo điều kiện thuận lợi cho lựa lý BN ngoài bệnh viện và đào tạo kiến thức chọn và phân loại BN, được chuyển đến đột quỵ cơ bản cho người vận chuyển (EMS) bệnh viện (Đơn vị đột quỵ, Trung tâm đột để đạt được sự đánh giá và điều trị kịp thời, quỵ) có khả năng tiêu huyết khối hoặc EVT nhanh chóng cho BN nghi ngờ ĐQ (Khuyến nếu nghi ngờ tắc mạch lớn (LVO).[2] 4
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 543 - THÁNG 10 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2024 nghị mạnh, Chất lượng bằng chứng vừa bên ở sâu và lan toả ở các cuộn não; Xóa mờ phải). các rãnh cuộn não. 2.1.4. Đánh giá mức độ nghiêm trọng c. Một số triệu chứng giúp chẩn đoán của đột quỵ định khu các khu vực não bị tổn thương a. Đánh giá trên lâm sàng - Tổn thương toàn bộ tuần hoàn trước: Nếu BN có một hoặc nhiều dấu hiệu: Rối loạn chức năng phối hợp từ, rối loạn thị Đường thở ổn định, glucose máu > 60 mg/ giác một phần, thiếu hụt thị trường đồng dl, mức độ nghiêm trọng của đột quỵ sẽ được danh, thiếu hụt cảm giác và vận động một đánh giá để quyết định BN nên được vận bên... Nếu tổn thương một phần tuần hoàn chuyển đến trước thì có 2 hoặc 3 triệu chứng trên. Bệnh viện Đa khoa gần nhất hay Trung - Tổn thương tuần hoàn sau: Bất kỳ của tâm đột quỵ toàn diện (ví dụ: BN có một kèm theo liệt thần kinh sọ một bên với thiếu hoặc nhiều biểu hiện sau): Điểm Glasgow < hụt cảm giác-vận động đối bên hoặc hai bên, 9 điểm; Đồng tử không đối xứng; Đau đầu rối loạn chuyển động tập trung của mắt, rối dữ dội, đột ngột không rõ nguyên nhân; Liệt loạn chức năng tiểu não hoặc thiếu hụt thị một bên nghiêm trọng hoặc điểm RACE ≥ 5; lực-thị trường đồng danh cùng bên. Quay mắt - quay đầu về một bên. Khả năng - Tổn thương nhỏ hoặc dạng ổ khuyết: chảy máu nhu mô hoặc nhồi máu não diện Người bệnh chỉ có rối loạn cảm giác hoặc rộng bán cầu, cần được chuyển ngay đến một vận động thuần túy. cơ sở thu dung đột quỵ có khả năng cấp cứu, 2.2. Vận chuyển bệnh nhân đột quỵ phẫu thuật mở sọ giảm áp và lấy bỏ máu tụ. 2.2.1. Tiếp cận Dịch vụ Y tế Khẩn cấp b. Nhận định và đánh giá hình ảnh chụp (EMS) CT não - Người có dấu hiệu hoặc triệu chứng của - Chỉ định: Chụp CT não được chỉ định đột quỵ hoặc người chứng kiến, nên liên hệ với tất cả người bệnh đột qụy hoặc nghi ngờ ngay với EMS (gọi 115 hoặc số khẩn cấp tại đột qụy để xác định thể đột quỵ, theo dõi, địa phương). (Khuyến nghị mạnh, Chất tiên lượng người bệnh, đánh giá kết quả điều lượng bằng chứng vừa phải). trị. - Các vùng dân cư có hệ thống EMS, nên - Các dấu hiệu giảm tỷ trọng sớm: Sự triển khai quy trình điều động thông qua khác nhau hai bên của tỷ trọng chất trắng, trung vùng giáp ranh tủy vỏ (đặc biệt ở thùy đảo), tâm liên lạc EMS để nhanh chóng nhận khu vực mạch máu bị ảnh hưởng, hạch nền, biết các dấu hiệu hoặc triệu chứng của đột thân não; Những biến đổi lan rộng (≥ 1/3) so quỵ (dấu hiệu FAST). Ưu tiên chuyển BN với bên tương ứng; Các tăng đậm độ vừa đến một bệnh viện có khả năng và điều kiện phải. để chẩn đoán nhanh và điều trị đột quỵ theo - Các dấu hiệu của phù não: Ép não thất thời gian (chẩn đoán hình ảnh thần kinh và không có chuyển dịch đường giữa; Có tiêu huyết khối. (Khuyến nghị mạnh; Chất chuyển dịch đường giữa; Sự khác nhau hai lượng bằng chứng thấp). 5
HỘI NGHỊ KHOA HỌC TOÀN QUỐC CHUYÊN NGÀNH ĐỘT QUỴ VÀ CÁC BỆNH THẦN KINH LIÊN QUAN LẦN THỨ X - Thời gian nhân viên EMS có mặt tại nghị mạnh; Chất lượng bằng chứng vừa hiện trường với bất kỳ BN nghi ngờ đột quỵ phải). nào nên càng ngắn càng tốt; lý tưởng nhất là 2.2.4. Đánh giá Bệnh nhân trung bình
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 543 - THÁNG 10 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2024 địa lý nào (Khuyến nghị mạnh; Chất lượng 2. Đánh giá tắc nghẽn động mạch nhanh bằng chứng vừa phải). là công cụ tốt nhất để EMS xác định đột quỵ - Bệnh nhân nghi ngờ đột quỵ nên phân LVO. loại theo Thang FAST và Cấp độ I khi có tổn 3. Mục tiêu: thực hành tốt nhất về đột thương đường hô hấp hoặc chức năng tim quỵ giúp cải thiện kết quả của BN. mạch (Khuyến nghị mạnh; Chất lượng bằng 4. Công nghệ di động đang phát triển, chứng vừa phải). giúp thực hiện hầu hết các Hướng dẫn thực - Thông báo trước cho khoa cấp cứu về hành tốt nhất. BN đột quỵ cấp sắp đến và các thông tin chi Tại sao EMS lại quan trọng với các BN tiết để kích hoạt "Hệ thống đột quỵ" (Khuyến đột quỵ nghị mạnh; Chất lượng bằng chứng vừa - EMS liên quan xấp xỉ 3/4 ca đột quỵ phải). được điều trị do giảm thời gian bắt đầu điều - Bệnh nhân nghi ngờ đột quỵ không đủ trị và cải thiện kết quả lâm sàng. điều kiện tiêu huyết khối hoặc EVT (ngoài - AHA/ ASA khuyến nghị thời gian chọc khung thời gian) vẫn nên nên chuyển ngay kim ≤ 120 phút. (có Chuyên gia thấy nên đến bệnh viện gần nhất có khả năng chẩn theo giờ vàng 60 phút trong chăm sóc). đoán đột quỵ cấp (đánh giá và xác định để - Thông báo trước của EMS rất quan chuyển đến bệnh viện có cấp độ chăm sóc trọng để tạo cơ hội cho cơ sở tiếp nhận kích cao hơn nếu thích hợp (Khuyến nghị hoạt mạnh; Chất lượng bằng chứng cao). đội phản ứng đột quỵ (Khuyến nghị 2.2.6. Điếm vận chuyển đến mạnh; Chất lượng bằng chứng cao). Ví dụ: BN khoảng từ 45-70 tuổi với các BV nhận thông báo trước của EMS sẽ: triệu chứng đột quỵ và tăng huyết áp, có nên [8] chuyển đến một Trung tâm đột quỵ hoàn 1. Chuẩn bị Bộ công cụ đột quỵ: Thang chỉnh (CSC) không? Nếu không, có quy trình diểm NIHSS nào có thể cho phép vận chuyển nhanh đến 2. Phân loại nhanh và thông báo ngay các cơ sở thu dung BN đột quỵ không đủ khả nhóm đột quỵ năng tiêu huyết khối, EVT và kích hoạt song 3. Kích hoạt một cuộc gọi tới nhóm EVT song CSC khi tắc mạch lớn (LVO) được xác 4. Chuyển trực tiếp đến chụp cắt lớp vi định tính (CT) không? 5. Tiếp nhận nhanh và phân tích hình ảnh Bốn điểm quan trọng cho các Cơ sở Y tế não và EMS trong đánh giá, điều trị đột quỵ: 6. Kiểm tra nhanh tại phòng xét nghiệm 1. Việc EMS xác định và vận chuyển đến 7. Trộn trước thuốc tiêu huyết khối tPA cơ sở có khả năng EVT khi nghi ngờ đột quỵ trước thời hạn LVO là rất quan trọng để cải thiện thời gian 8. Tiến hành nhanh tiêu huyết khối tĩnh điều trị và kết quả của BN. mạch (tPA) nếu có chỉ định 7
HỘI NGHỊ KHOA HỌC TOÀN QUỐC CHUYÊN NGÀNH ĐỘT QUỴ VÀ CÁC BỆNH THẦN KINH LIÊN QUAN LẦN THỨ X 9. Phương pháp dựa trên nhóm phản ứn improve EMS response and atient survival, nhanh Jun 17, 2016. 10. Phản hồi dữ liệu nhanh chóng 2. Emergency Medical Services Management of Acute. Canadian Stroke Best Practices. III. TÓM LẠI https://www.strokebestpractices.ca › em, 2022. Người bệnh đột quỵ thiếu máu não cục 3. AR Seo. Pre-Hospital Delay in Patients With bộ và chảy máu não cấp tính, có nguy cơ cao Acute Stroke During., National Institutes diễn biến tổn thương não nặng và tử vong. of Health (.gov). https://www.ncbi.nlm.nih. Thời gian là não, thời gian cần thiết để đi đến gov › articles, 2022. quyết định càng chậm thì khả năng đạt được 4. MS Hassan, acute ischemic stroke & early kết quả tốt càng ít, tổn thương não không hồì hospital arrival | JMDH, Dove Medical Press. phục càng lớn. https://www.dovepress. com › factors-in.., Việc đánh giá, nhận dạng đột quỵ ban 2022. đầu theo thang FAST & BEFAST, vận 5. MS Hassan, acute ischemic stroke & early chuyển BN đến các cơ sở y tế có khả năng hospital arrival | JMDH, Dove Medical Press, chẩn đoán, cấp cứu đột quỵ hợp lý là rất 2022. https://www.dovepress.com › factors- quan trọng. in... Để đạt được kết quả lâm sàng tốt nhất, 6. The Journal of Stroke: Vascular and bất kỳ bệnh viện nào tiếp nhận người bệnh Interventional..., EMS1, 2023. https://www. đột quỵ đều phải có hệ thống vận hành chăm ems1.com › press-releases. 7. Johannes Kaesmacher, Mirjam sóc phối hợp chặt trẽ, tốt nhất và tối ưu hóa Kaesmacher, Maria Berndt et al, Early các chiến lược phân loại, cung cấp cho người Thrombectomy Protects the Internal Capsule bệnh khả năng tiếp cận tái tưới máu nhanh in Patients With Proximal Middle Cerebral nhất. Artery Occlusion Stroke, Clinical and population sciences, april, 2021 TÀI LIỆU THAM KHẢO 8. Guideline overview for primary ICH. A 1. Robert L. Dickson, Guy R. Gleisberg, Lee Guideline From the AHA/ASA, 07/2022 S. Gillum, et al, LVO stroke: How to 8

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright ©2025 TaiLieu.VN. All rights reserved.