intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Ebook Lịch sử Đảng bộ xã Na Mao (1946-2015): Phần 1

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:151

Thêm vào BST
Báo xấu
9
lượt xem 2
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ebook Lịch sử Đảng bộ xã Na Mao (1946-2015): Phần 1 cung cấp cho người đọc những kiến thức như: Vùng đất và con người xã Na Mao; dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân Na Mao đấu tranh giành chính quyền và bảo vệ độc lập dân tộc; chi bộ Đảng thành lập, lãnh đạo nhân dân kháng chiến chống thực dân Pháp. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ebook Lịch sử Đảng bộ xã Na Mao (1946-2015): Phần 1

  1. LÒCH SÖÛ ÑAÛNG BOÄ XAÕ NA MAO (1946 - 2015)
  2. ÑAÛNG BOÄ HUYEÄN ÑAÏI TÖØ BAN CHAÁP HAØNH ÑAÛNG BOÄ XAÕ NA MAO LÒCH SÖÛ ÑAÛNG BOÄ XAÕ NA MAO (1946 - 2015) XUAÁT BAÛN NAÊM 2015
  3. LÒCH SÖÛ ÑAÛNG BOÄ XAÕ NA MAO (1946 - 2015) Chòu traùch nhieäm noäi dung Ñoàng chí Hoaøng Vaên Ninh - Bí thö Ñaûng uûy xaõ Na Mao (Nhieäm kyø 2010 - 2015) Ban Chæ ñaïo Ñ/c Hoaøng Vaên Ninh Bí thö Ñaûng uûy Tröôûng ban Ñ/c Ñoã Thuøy Dung Phoù Bí thö TT ÑU - CT HÑND Phoù ban TT Ñ/c Beá Vaên San Phoù Bí thö ÑU - CT UBND Phoù ban Ñ/c AÂu Ngoïc Töôûng ÑUV - Phoù CT HÑND UÛy vieân Ñ/c Leâ Quang Hanh ÑUV - Phoù CT UBND UÛy vieân Môøi ñoàng chí Buøi Vaên Vöôïng Phoù tröôûng Ban Tuyeân giaùo Huyeän uûy tham gia Ban Chæ ñaïo Ban Söu taàm Ñ/c Ñoã Thuøy Dung Phoù Bí thö TT ÑU - CT HÑND Tröôûng ban Ñ/c Traàn Ñoaøn Duaån ÑUV - CT MTTQ Phoù ban Ñ/c AÂu Vaên Ñoaøn ÑUV - Bí thö ÑTN Phoù ban Ñ/c Traàn Vaên Thoï Nguyeân Bí thö Ñaûng uûy UÛy vieân Ñ/c Buøi Quang Caûnh Nguyeân Bí thö Ñaûng uûy UÛy vieân Ñ/c Phan Vaên Thi Nguyeân Bí thö Ñaûng uûy UÛy vieân Ñ/c Noâng Vaên Thöùc Nguyeân TTÑU - CT HÑND UÛy vieân Ñ/c AÂu Vaên Chiu Nguyeân Chuû tòch UBND UÛy vieân 4
  4. LÔØI GIÔÙI THIEÄU Na Mao laø xaõ mieàn nuùi thuoäc phía taây baéc huyeän Ñaïi Töø - tænh Thaùi Nguyeân. Thôøi kyø tieàn khôûi nghóa, Na Mao ñöôïc caùn boä Vieät Minh tin töôûng choïn laøm nôi ñaøo taïo, huaán luyeän löïc löôïng chieán ñaáu, tuyeân truyeàn phöông phaùp ñaáu tranh giaønh chính quyeàn. Ñoäi Cöùu quoác quaân II vaø nhieàu caùn boä cao caáp cuûa Ñaûng cuõng choïn ñaây laøm ñieåm ñöùng chaân chæ ñaïo phong traøo ñaáu tranh caùch maïng. Khoâng quaûn gian khoå, hieåm nguy, nhieàu laàn nhaân daân Na Mao caét maùu aên theà nguyeän theo caùch maïng ñeán cuøng, ñaùnh ñuoåi giaëc ra khoûi queâ höông. Moät loøng thuûy chung vôùi Ñaûng, duø thöïc daân Phaùp caøn queùt, phaùt xít Nhaät buûa vaây nhöng nhaân daân vaãn heát loøng baûo veä cô sôû vaø caùn boä cho tôùi ngaøy caùch maïng thaønh coâng. Na Mao ñaõ trôû thaønh nôi ñaàu tieân thaønh laäp chính quyeàn caùch maïng cuûa huyeän Ñaïi Töø. Trong 2 cuoäc khaùng chieán choáng thöïc daân Phaùp vaø ñeá quoác Myõ, caùn boä, ñaûng vieân vaø nhaân daân Na Mao tích cöïc saûn xuaát, ñoùng goùp söùc ngöôøi, söùc cuûa cho söï nghieäp giaûi phoùng daân toäc, ñoàng thôøi ñuøm boïc, giuùp ñôõ nhieàu ñôn vò, cô quan veà sô taùn, hoaït ñoäng treân ñòa baøn: Tröôøng Syõ quan Sô caáp, Cuïc Quaân huaán, Ñoäi Caûnh veä 15, Tröôøng Thieáu sinh quaân Trung öông, Vieän Khoa hoïc 5
  5. BAN CHAÁP HAØNH ÑAÛNG BOÄ XAÕ NA MAO kyõ thuaät Böu ñieän. Na Mao cuõng laø nôi tuyeân boá thaønh laäp Trung ñoaøn 246 (Ñoaøn Taân Traøo), Chi ñoaøn Thanh nieân cöùu quoác ñaàu tieân trong Quaân ñoäi nhaân daân Vieät Nam. Vôùi nhöõng thaønh tích ñaëc bieät ñoù, Ñaûng boä, chính quyeàn vaø nhaân daân xaõ Na Mao vinh döï ñöôïc Thuû töôùng Chính phuû coâng nhaän xaõ An toaøn khu. Töø trong ñaáu tranh gian khoå, thaùng 2/1946, Chi boä Ñaûng ra ñôøi laø daáu son quan troïng ñoái vôùi lòch söû ñaáu tranh caùch maïng ôû Na Mao. Döôùi söï laõnh ñaïo cuûa toå chöùc Ñaûng, nhaân daân Na Mao ñaõ thöïc hieän toát caùc nhieäm vuï chính trò. Töø quaù trình laõnh ñaïo vaø ñuùc ruùt kinh nghieäm, Chi boä - Ñaûng boä khoâng ngöøng tröôûng thaønh, ñöa queâ höông Na Mao töøng böôùc thoaùt khoûi ñoùi ngheøo, laïc haäu ñeå coù ñöôïc dieän maïo nhö ngaøy hoâm nay. Ngaøy 28/8/2002, Ban Bí thö Trung öông Ñaûng (khoaù IX) ra Chæ thò 15-CT/TW veà “Taêng cöôøng vaø naâng cao chaát löôïng coâng taùc nghieân cöùu, bieân soaïn lòch söû Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam”. Ghi laïi chaëng ñöôøng lòch söû caùch maïng cuûa Ñaûng boä vaø nhaân daân laø coâng vieäc thieát thöïc vaø caáp baùch nhaèm giaùo duïc loøng yeâu nöôùc, chuû nghóa anh huøng caùch maïng cho caùc theá heä mai sau; taêng cöôøng söï ñoaøn keát, nhaát trí trong Ñaûng, söï gaén boù giöõa Ñaûng vaø nhaân daân; naâng cao trình ñoä laõnh ñaïo vaø naêng löïc cuûa caáp uûy Ñaûng, caùn boä, ñaûng vieân ñeå hoaøn thaønh 6
  6. Lòch söû Ñaûng boä xaõ Na Mao (1946 - 2015) thaéng lôïi moïi nhieäm vuï trong giai ñoaïn môùi. Nhaän thöùc saâu saéc quan ñieåm cuûa Ñaûng, Ban Chaáp haønh Ñaûng boä xaõ Na Mao khoùa XXI (nhieäm kyø 2010 - 2015) quyeát ñònh phoái hôïp vôùi Coâng ty Coå phaàn Saùch vaø Truyeàn thoâng Vaên hoùa Vieät toå chöùc söu taàm tö lieäu, nghieân cöùu bieân soaïn cuoán Lòch söû Ñaûng boä xaõ Na Mao (1946 - 2015). Lòch söû Ñaûng boä xaõ Na Mao (1946 - 2015) ñöôïc bieân soaïn khaùch quan, khoa hoïc theo tieán trình caùc söï kieän lòch söû dieãn ra taïi ñòa phöông, ñaët trong moái quan heä vôùi lòch söû huyeän, tænh vaø ñaát nöôùc. Cuoán saùch laø coâng trình tri aân vôùi lôùp lôùp cha anh ñi tröôùc ñaõ coáng hieán, hy sinh vì hoøa bình, aám no cuûa queâ höông. Ban Chaáp haønh Ñaûng boä xaùc ñònh ñaây laø taøi lieäu chính thoáng veà truyeàn thoáng lòch söû vaên hoùa, ñaëc bieät laø truyeàn thoáng yeâu nöôùc, ñaáu tranh caùch maïng cuûa xaõ, goùp phaàn giaùo duïc, boài döôõng cho caùc theá heä caùn boä, ñaûng vieân vaø nhaân daân trong xaõ, ñaëc bieät laø theá heä treû hoâm nay vaø mai sau. Ñaûng boä xaõ Na Mao xin chaân thaønh caùm ôn söï quan taâm, chæ ñaïo saùt sao cuûa Huyeän uûy vaø Ban Tuyeân giaùo Huyeän uûy Ñaïi Töø, söï ñoùng goùp cuûa caùc theá heä caùn boä, ñaûng vieân vaø nhaân daân, trung taâm löu tröõ caùc caáp, caùc ban ngaønh lieân quan. Maëc duø coù nhieàu noã löïc ñeå taùi hieän lòch söû cuûa Ñaûng boä xaõ Na Mao qua caùc thôøi kyø moät caùch khaùch quan, ñaày 7
  7. BAN CHAÁP HAØNH ÑAÛNG BOÄ XAÕ NA MAO ñuû, song cuoán saùch khoâng traùnh khoûi haïn cheá. Ban Chaáp haønh Ñaûng boä xaõ raát mong nhaän ñöôïc yù kieán ñoùng goùp cuûa caùc ñoàng chí caùn boä, ñaûng vieân, nhaân daân vaø baïn ñoïc ñeå tieáp tuïc hoaøn thieän cuoán saùch trong laàn taùi baûn. Xin traân troïng giôùi thieäu cuoán saùch vôùi baïn ñoïc! T/M BAN CHAÁP HAØNH ÑAÛNG BOÄ XAÕ NA MAO Bí thö HOAØNG VAÊN NINH 8
  8. Chöông môû ñaàu VUØNG ÑAÁT - CON NGÖÔØI XAÕ NA MAO I. Quaù trình hình thaønh laøng xaõ vaø ñaëc ñieåm ñòa lyù xaõ Na Mao Cuoái caùnh cung Soâng Gaâm coù moät ngoïn nuùi cao hôn 700m mang teân nuùi Hoàng. Ngoïn nuùi naøy hình thaønh trong chu kyø vaän ñoäng taïo sôn Caleâñoâni(1), laø moät trong nhöõng nôi ñöôïc kieán taïo sôùm nhaát treân ñòa baøn Thaùi Nguyeân. Töø theá kyû XVIII trôû veà tröôùc, nuùi Hoàng vaø khu vöïc xung quanh - nhöõng caùnh röøng hoang vu, raäm raïp, caây coái um tuøm laø nôi cö nguï cuûa muoâng thuù nhö hoå, baùo, gaáu, höôu, nai, lôïn röøng, gaø röøng... Nôi ñaây vaéng veû, khoâng coù daáu chaân ngöôøi, ban ngaøy tieáng chim choùc hoøa laãn gioù ngaøn, ñeâm veà chæ coù tieáng nai taùc, hoå gaàm. Ñeán theá kyû XIX, nhöõng cö daân ñaàu tieân thuoäc hoï AÂu, hoï Vi, hoï Hoaøng... (daân toäc Saùn Chí, Cao Lan) ñaët chaân Chu kyø taïo sôn Caleâñoâni baét ñaàu caùch ñaây 480 trieäu naêm vaø hoaøn (1) thaønh trong ñaïi coå sinh caùch ñaây 225 trieäu naêm. Khu vöïc huyeän Ñònh Hoùa vaø caùc xaõ phía taây cuûa 2 huyeän Phuù Löông, Ñaïi Töø ñöôïc hình thaønh trong chu kyø taïo sôn Caleâñoâni. Xem theâm: “Sô löôïc lòch söû phaùt trieån ñòa chaát ôû Thaùi Nguyeân”, http://baothainguyen.org.vn. 9
  9. BAN CHAÁP HAØNH ÑAÛNG BOÄ XAÕ NA MAO ñeán phía nam chaân nuùi Hoàng khai sôn phaù thaïch, xua ñuoåi thuù döõ, cheá ngöï thieân tai, phaùt nöông laøm raãy, caûi bieán nuùi röøng thaâm u thaønh nôi sinh soáng. Thôøi kyø ñaàu, do daân soá ít, cuøng vôùi ñoù laø phöông thöùc du canh du cö leä thuoäc vaøo töï nhieân neân chöa hình thaønh caùc xoùm baûn oån ñònh. Khi daân soá taêng leân, coäng vôùi yù thöùc coäng ñoàng phaùt trieån, nhaân daân ñaõ quaàn tuï laïi thaønh xoùm, thaønh baûn nhoû. Moãi xoùm ôû Na Mao ngaøy ñoù chæ coù hôn chuïc noùc nhaø. Cuoái theá kyû XIX, Na Mao thuoäc toång Haï Laõm(1), huyeän Ñaïi Töø, tænh Thaùi Nguyeân. Khi ñoù, Na Mao goàm 6 xoùm laø Na Mao Lôùn, Na Mao Beù, Khuaân U, Chính Taéc, Ñaàm Vuoâng vaø Ñoàng OÛm. Caùch maïng thaùng Taùm thaønh coâng (1945), 6 xoùm Na Mao Lôùn, Na Mao Beù, Khuaân U, Chính Taéc, Ñaàm Vuoâng, Ñoàng OÛm cuøng xoùm Ñoàng Baûn (tröôùc thuoäc xaõ Taân Vaên, toång Phuù Laïc) vaø xoùm Caàu Hoaøn (tröôùc thuoäc xaõ Thöôïng Laõm, toång Haï Laõm) hôïp thaønh xaõ Tieán Leân. Naêm 1947, xoùm Ñoàng OÛm chuyeån veà xaõ Yeân Laõng. Thaùng 9/1948, theo chuû tröông cuûa treân, xaõ Tieán Leân vaø xaõ Caûnh Thònh (töùc Minh Tieán vaø Phuù Cöôøng ngaøy nay) Toång Haï Laõm goàm xaõ Na Mao, xaõ Thöôïng Laõm (nay laø xaõ Phuù (1) Cöôøng) vaø xaõ Haï Laõm (nay laø xaõ Minh Tieán). 10
  10. Lòch söû Ñaûng boä xaõ Na Mao (1946 - 2015) saùp nhaäp thaønh moät xaõ, laáy teân laø Phuù Cöôøng. Luùc naøy, Tieán Leân trôû thaønh moät thoân. Thaùng 11/1953, sau khi keát thuùc ñôït giaûm toâ, Phuù Cöôøng chia laøm 3 xaõ: Minh Tieán, Phuù Cöôøng vaø Tieán Leân. Caùc xoùm Na Mao Lôùn ñoåi teân thaønh Ao Soi, Na Mao Beù ñoåi teân thaønh Caây Thoå. Nhö vaäy, khi chia taùch, xaõ Tieán Leân goàm 7 xoùm laø: Ao Soi, Caây Thoå, Khuaân U, Chính Taéc, Ñaàm Vuoâng, Ñoàng Baûn, Caàu Hoaøn. Naêm 1955, xaõ Tieán Leân ñoåi teân thaønh xaõ Thaéng Lôïi. Trong quaù trình xaây döïng hôïp taùc xaõ, naêm 1962, xoùm Caàu Baát ra ñôøi treân cô sôû chia taùch khoûi xoùm Ao Soi. Naêm 1967, xoùm Caây Lai ñöôïc thaønh laäp, naâng toång soá xoùm cuûa xaõ leân thaønh 9 xoùm. Naêm 1977, xaõ Thaéng Lôïi ñoåi laïi teân thaønh Na Mao vaø khoâng thay ñoåi cho tôùi nay. Naêm 1973, hôïp taùc xaõ cheø Nam Thaùi ñöôïc thaønh laäp. Naêm 1982, soá hoä, soá khaåu taêng, ñòa dö quaûn lyù hôïp taùc xaõ roäng neân hôïp taùc xaõ Nam Thaùi chia taùch thaønh hôïp taùc xaõ Nam Thaéng vaø hôïp taùc xaõ Minh Thaéng. Cuoái naêm 1988, hôïp taùc xaõ Minh Thaéng laïi chia taùch thaønh hôïp taùc xaõ Minh Thaéng vaø hôïp taùc xaõ Minh Lôïi. Naêm 1994, xaõ Na Mao tieán haønh ñieàu chænh ñòa giôùi haønh chính, caùc xoùm ñöôïc thaønh laäp treân cô sôû hôïp taùc xaõ tröôùc ñaây. Ba hôïp taùc xaõ cuõ Nam Thaéng, Minh Thaéng 11
  11. BAN CHAÁP HAØNH ÑAÛNG BOÄ XAÕ NA MAO vaø Minh Lôïi chuyeån thaønh 4 xoùm laø Nam Thaéng, Minh Thaéng, Minh Lôïi vaø Xoùm Ñoài. Naêm 1997, xoùm Ñoàng Baûn (cuõ) chia thaønh 2 xoùm Ñoàng Baûn vaø Vaên Minh. Töø thôøi ñieåm ñoù, xaõ Na Mao goàm 14 xoùm laø Vaên Minh, Ñoàng Baûn, Nam Thaéng, Khuaân U, Ñaàm Vuoâng, Xoùm Ñoài, Chính Taéc, Caàu Hoaøn, Minh Lôïi, Minh Thaéng, Caây Lai, Ao Soi, Caàu Baát, Caây Thoå. Sau nhieàu laàn taùch, saùp nhaäp ñòa dö haønh chính vaø bieán ñoåi daân cö, ñeán naêm 2014, dieän tích töï nhieân cuûa xaõ laø 927,9ha vôùi daân soá 3.332 ngöôøi. Treân baûn ñoà ñòa lyù haønh chính, Na Mao thuoäc phía taây baéc huyeän, phía ñoâng giaùp xaõ Phuù Cöôøng, phía ñoâng nam giaùp xaõ Phuù Thònh, phía taây giaùp xaõ Yeân Laõng, phía nam giaùp xaõ Phuù Xuyeân, phía baéc laø daõy nuùi Hoàng. Ñòa hình töï nhieân xaõ Na Mao töông ñoái phöùc taïp: Röøng caây raäm raïp xen keõ laø caùc con suoái vaø nhöõng caùnh ñoàng. Ñoài nuùi phaân boá ôû taát caû caùc xoùm, khu nuùi cao taäp trung ôû xoùm Caàu Baát, Ao Soi, Caây Thoå. Treân ñòa baøn xaõ Na Mao coù moät doøng suoái chính chaûy qua, ñöôïc taïo bôûi 3 nhaùnh, trong ñoù 1 nhaùnh baét nguoàn töø nuùi Hoàng vaø 2 nhaùnh baét nguoàn töø daõy Tam Ñaûo. Ngoaøi ra coøn coù nhieàu khe suoái nhoû ôû phía baéc cuûa xaõ baét nguoàn töø nuùi Hoàng cuõng giuùp boå sung nöôùc töôùi cho toaøn boä heä thoáng ñoàng ruoäng treân ñòa baøn. Nhöõng thung luõng giöõa ñoài, nuùi ñöôïc 12
  12. Lòch söû Ñaûng boä xaõ Na Mao (1946 - 2015) caûi taïo thaønh ñoàng ruoäng. Döïa löng vaøo nuùi Hoàng, ñòa theá Na Mao cao ôû phía baéc, doác daàn xuoáng phía nam. Daõy nuùi Hoàng chaïy lieàn moät daûi töø Ñaïi Töø sang Ñònh Hoùa, Sôn Döông, töø nhöõng naêm 30 theá kyû XX ñaõ laø nôi hoaït ñoäng cuûa nhieàu ngöôøi yeâu nöôùc. Naèm beân chaân nuùi Hoàng, Na Mao coù ñòa theá hieåm trôû, haïn cheá caû veà khaû naêng cô ñoäng vaø taàm quan saùt, khaû naêng trieån khai löïc löôïng lôùn vaø phöông tieän chieán ñaáu hieän ñaïi; khi ñòch taán coâng hay tieán haønh taùc chieán lôùn phaûi theo muøa... Hôn nöõa, Na Mao naèm caùch xa caùc ñöôøng quoác loä, tænh loä, treân ñòa baøn chuû yeáu laø ñöôøng ñaát, töông ñoái khoù khaên neáu ñòch muoán ñaùnh chieám, caøn queùt. Thuaän tieän sang “thuû ñoâ gioù ngaøn” Ñònh Hoùa, saùt vôùi caên cöù Taân Traøo, Na Mao laø ñòa baøn quan troïng ñeå tuyeân truyeàn, môû roäng cô sôû cuûa Vieät Minh veà caùc xaõ, huyeän, tænh thuoäc phía ñoâng cuûa khu Vieät Baéc. Nhaän thaáy “ñòa lôïi” naøy, ngay töø naêm 1939, moät soá caùn boä Vieät Minh nhö ñoàng chí Ñöôøng Nhaát Quyù, Noâng Phuùc Quyeàn, Lyù Vaên Sooøng... ñaõ ñeán xaõ tuyeân truyeàn, giaùc ngoä nhaân daân, gaây döïng phong traøo. Cuoái naêm 1943, nuùi Hoàng vaø caùc xaõ xung quanh trôû thaønh caên cöù hoaït ñoäng cuûa Cöùu quoác quaân II. Caên cöù nuùi Hoàng cuøng vôùi caùc caên cöù Cao Baèng, Voõ Nhai - Baéc Sôn taïo neân theá ñöùng môùi vöõng chaéc - theá chaân kieàng cho phong traøo ñaáu tranh giaûi phoùng daân 13
  13. BAN CHAÁP HAØNH ÑAÛNG BOÄ XAÕ NA MAO toäc cuûa nhaân daân ta. Trong nhöõng naêm khaùng chieán choáng thöïc daân Phaùp, Na Mao laø maét xích quan troïng noái giöõa Taân Traøo vôùi An toaøn khu (ATK) Ñònh Hoùa. Trong baát cöù hoaøn caûnh naøo, ñaát vaø ngöôøi Na Mao luoân saün loøng uûng hoä caùch maïng, laø ñòa ñieåm tin caäy cuûa Ñaûng vaø Baùc Hoà. Xöa kia, röøng nuùi Na Mao ñoùng vai troø voâ cuøng quan troïng ñoái vôùi ñôøi soáng nhaân daân. Ñoàng baøo khai thaùc nhöõng nguoàn lôïi töø röøng ñeå sinh soáng, hình thaønh ngheà laøm vöôøn röøng truyeàn thoáng, trôû thaønh moät ñaëc tröng cuûa taäp quaùn canh taùc. Trong nhöõng cuoäc khaùng chieán, röøng Na Mao coøn ñoùng vai troø che chôû boä ñoäi vaø nhöõng ngöôøi yeâu nöôùc, ngaên böôùc quaân thuø, thuaän tieän cho vieäc caát giaáu löông thöïc, vuõ khí vaø taäp hôïp löïc löôïng. Do chieán tranh, bom ñaïn taøn phaù, taäp quaùn ñoát nöông raãy vaø vieäc khai thaùc böøa baõi trong nhöõng naêm 60 - 80 theá kyû XX, dieän tích röøng töï nhieân bò suy giaûm. Töø naêm 1993, chính quyeàn xaõ giao ñaát röøng cho caùc hoä gia ñình quaûn lyù, nhôø ñoù röøng ñöôïc phuïc hoài nhanh choùng. Ñeán naêm 2014, ñaát laâm nghieäp chieám 70% dieän tích ñaát töï nhieân, taäp trung nhieàu nhaát ôû caùc xoùm Ao Soi, Caây Thoå, Caàu Baát. Nhaân daân ñòa phöông tích cöïc troàng röøng ñeå baûo veä taøi nguyeân ñaát vaø heä sinh thaùi, taêng nguoàn lôïi kinh teá; caây troàng chuû yeáu laø caây keo lai. 14
  14. Lòch söû Ñaûng boä xaõ Na Mao (1946 - 2015) Tröôùc ñaây, röøng raäm um tuøm, aùnh maët trôøi khoù xuyeân qua taùn caây, söông giaêng phuû khaép trôøi, ñeán gaàn tröa môùi tan bôùt. Phaàn nhieàu thôøi gian trong naêm, nhieät ñoä khoâng khí töông ñoái thaáp: Ñaàu xuaân vaãn coøn laïnh, cuoái xuaân (thaùng 3 aâm lòch) baét ñaàu möa, muøa haï laø muøa möa chính vôùi tieát trôøi hôi noùng nhöng laäp thu ñaõ chôùm laïnh vaø ñeán muøa ñoâng thì reùt ñaäm. Khi môùi ñeán ñaây sinh soáng, nhöõng cö daân ñaàu tieân muoán ñi laïi ñeàu phaûi men theo ñöôøng ñaát, loái moøn, theo suoái, bôø ruoäng hoaëc bìa röøng. Theo ghi cheùp trong saùch “Ñoàng Khaùnh ñòa dö chí” thì töø nöûa sau theá kyû XIX, caû toång Haï Laõm môùi coù moät ñöôøng nhoû töø xaõ Haï Laõm (nay laø xaõ Minh Tieán) ñi veà phía ñoâng ñeán xaõ Thöôïng Löông (nay laø xaõ Phuùc Löông) roài thoâng sang huyeän Phuù Löông, daøi 27 daëm (43,2km). Töø ngaøy ñaát nöôùc giaûi phoùng, ñöôøng saù ñöôïc xaây döïng vaø naâng caáp hôn tröôùc. Tuy nhieân, laø moät xaõ mieàn nuùi ngheøo vaø xa xoâi, heä thoáng giao thoâng chöa ñöôïc quan taâm ñuùng möùc. ÔÛ xa trung taâm, khoâng gaàn ñöôøng quoác loä, tænh loä neân ñôøi soáng nhaân daân gaëp nhieàu khoù khaên. Heä thoáng ñöôøng ñaát trong xaõ coøn phoå bieán, nhieàu nôi nhoû heïp, ñi laïi khoù khaên, nhaát laø vaøo nhöõng ngaøy möa luõ. Ñeán thaùng 7/2015, toaøn xaõ coù 12,8km ñöôøng ñöôïc cöùng hoùa. Hieän nay, Ñaûng boä, chính quyeàn Na Mao ñang tranh thuû caùc 15
  15. BAN CHAÁP HAØNH ÑAÛNG BOÄ XAÕ NA MAO nguoàn voán hoã trôï cuûa caáp treân, ngaân saùch vaø ñoùng goùp cuûa nhaân daân trong xaõ ñeå xaây döïng, naâng caáp heä thoáng ñöôøng giao thoâng phuïc vuï daân sinh, kinh teá. Khoaùng saûn than laø taøi nguyeân quan troïng cuûa xaõ Na Mao. Moät phaàn dieän tích xaõ (xoùm Caàu Baát) thuoäc khu vöïc moû than nuùi Hoàng. Vuøng than naøy naèm ôû phía taây daûi than Phaán Meã - Luïc Nam (thuoäc caùnh cung cöïc baéc cuûa beå than Quaûng Yeân). Ñaàu theá kyû XX, ngöôøi Phaùp ñaõ laäp baûn ñoà ñòa chaát vaø thaêm doø taøi nguyeân than. Töø naêm 1959 ñeán naêm 1963, Toång cuïc Ñòa chaát Vieät Nam tieáp tuïc thaêm doø ñeå ñaùnh giaù tröõ löôïng cuûa moû than nuùi Hoàng. Töø nhöõng naêm 1980 trôû ñi, moû than naøy ñöôïc ñöa vaøo khai thaùc. Moû than nuùi Hoàng ñöôïc khai thaùc ñaõ giaûi quyeát vieäc laøm cho moät boä phaän lao ñoäng trong xaõ. Tuy nhieân, vieäc khai thaùc than cuõng taùc ñoäng xaáu ñeán moâi tröôøng, heä sinh thaùi. II. Tình hình daân cö - daân toäc vaø ñaëc tröng sinh hoaït coäng ñoàng Laø mieàn ñaát coù beà daøy lòch söû, hieän nay xaõ Na Mao coù 8 daân toäc cuøng sinh soáng. Xaõ coù moät neàn vaên hoùa ña daïng, giao thoa giöõa caùc daân toäc. Traûi qua nhieàu theá kyû, ñoàng baøo soáng treân ñòa baøn xaõ luoân toân troïng, ñoaøn keát saùt caùnh beân nhau trong vieäc xaây döïng, baûo veä vaø phaùt trieån queâ höông. 16
  16. Lòch söû Ñaûng boä xaõ Na Mao (1946 - 2015) Boä phaän cö daân ñaàu tieân ôû Na Mao laø ñoàng baøo daân toäc Cao Lan, Saùn Chí (hai nhoùm ñòa phöông cuûa daân toäc Saùn Chay(1)). Naêm 1917, moät boä phaän daân toäc Taøy, Nuøng töø Voõ Nhai, Laïng Sôn, Cao Baèng (hoï Noâng, Laâm) môùi di cö ñeán Na Mao sinh cö laäp nghieäp, döïng nhaø cöûa, soáng xen keõ vôùi ngöôøi Cao Lan, Saùn Chí. Khi tôùi ñaây, hoï mang theo phong tuïc, taäp quaùn cuûa queâ höông cuõ, töø sinh hoaït ñeán taäp quaùn saûn xuaát laøm cho queâ môùi trôû neân nhoän nhòp hôn. Quaù trình coäng cö vaø quan heä hoân nhaân giöõa ñoàng baøo caùc daân toäc ñaõ cuûng coá tính coäng ñoàng laøng xoùm; ñoaøn keát trong lao ñoäng saûn xuaát, töông trôï laãn nhau khi gaëp khoù khaên. Khi bò thöïc daân xaâm chieám, nhaân daân laïi ñoàng söùc ñoàng loøng nghó caùch ñaùnh Taây. Theo chuû tröông xaây döïng kinh teá môùi cuûa Ñaûng, nhöõng naêm 60 cuûa theá kyû XX, nhaân daân Thaùi Bình, Haø Nam leân Na Mao sinh cö laäp nghieäp, coi ñaây laø queâ höông thöù hai cuûa mình. Ngöôøi daân baûn ñòa saün loøng nhöôøng côm seû aùo, chia bôùt ruoäng vöôøn, ñaát ñoài ñeå baø con mieàn xuoâi döïng nhaø cöûa, oån ñònh cuoäc soáng. Duø khoâng cuøng hoï toäc nhöng nhaân daân sinh soáng chan (1) Theo caùc nghieân cöùu daân toäc hoïc, ngöôøi Saùn Chay coù goác gaùc töø tænh Quaûng Ñoâng - Trung Quoác; khoaûng 300 - 400 naêm tröôùc ñaây do khoâng chòu ñöôïc söï cheøn eùp cuûa ngöôøi Haùn neân ñaõ tìm ñöôøng di cö ñeán Vieät Nam. 17
  17. BAN CHAÁP HAØNH ÑAÛNG BOÄ XAÕ NA MAO hoøa, chia seû cho nhau kinh nghieäm laøm aên, cuøng giao löu vaên hoùa. Ñoàng baøo caùc daân toäc cuøng chung tay chung söùc khai hoang, vôõ ñaát, bieán nhöõng maûnh ñaát caèn coãi thaønh caùnh ñoàng luùa toát. Nhaân daân baûn ñòa coù kinh nghieäm laøm nöông raãy neân khi di cö ñeán, ngöôøi Kinh ñaõ hoïc taäp ñöôïc caùch troàng luùa nöông, saén, bí... Ngöôïc laïi, cö daân baûn ñòa hoïc töø ñoàng baøo Kinh nhöõng kinh nghieäm caáy luùa nöôùc. Tröôùc ñaây, ñoàng baøo Cao Lan, Saùn Chí, Taøy, Nuøng ôû ñaây chæ troàng moät vuï luùa heø thu. Töø khi coù söï xuaát hieän cuûa cö daân chaâu thoå soâng Hoàng (Thaùi Bình, Haø Nam), saûn xuaát noâng nghieäp ñöôïc caûi thieän, nhaân daân ñòa phöông caáy theâm luùa nöôùc vuï chieâm xuaân, sau naøy laïi troàng caây maøu vuï ñoâng, heä soá söû duïng ñaát taêng leân 3 vuï/naêm. Xöa kia, ngöôøi daân baûn ñòa nhoát gia suùc, gia caàm döôùi gaàm saøn thì nay nhôø hoïc taäp ñoàng baøo mieàn xuoâi leân khai hoang kinh teá ñaõ bieát nhoát ra xa nôi ôû ñeå giöõ veä sinh. Nhöõng ngoâi nhaø maùi ngoùi moïc leân, xen giöõa nhaø tranh maùi laù, nhaø saøn truyeàn thoáng. Trong caùc buoåi hoäi laøng, hoïp xoùm, ñoàng baøo döôùi xuoâi trình baøy caùc laøn ñieäu cheøo (Thaùi Bình), daân ca Haø Nam; nhaân daân Na Mao ñoái laïi baèng ñieäu Sình ca, baøi haùt then… Nhaân daân coøn hoïc loái aên ôû, neáp nghó, sinh hoaït cuûa nhau, hoøa troän giöõa vaên hoùa cuõ vaø môùi ñeå taïo neân queâ höông Na Mao vôùi maøu saéc 18
  18. Lòch söû Ñaûng boä xaõ Na Mao (1946 - 2015) ña daïng, ñoäc ñaùo. Vaên hoùa ñoàng baèng vaø vaên hoùa nuùi röøng cuøng hieän höõu, laø minh chöùng cho söï hoøa hôïp giöõa caùc daân toäc anh em. Sinh soáng treân maûnh ñaát chæ coù röøng vaø nuùi, xöa kia, taäp quaùn canh taùc ñieån hình cuûa cö daân Na Mao laø khai thaùc nöông raãy. Tröôùc khi canh taùc, nhaân daân phaûi choïn ñaát, cuùng thoå coâng, sau ñoù môùi chaët caây, ñoát röøng ñeå coù ñaát gieo troàng; coâng cuï saûn xuaát thöôøng laø rìu, dao... Vuï ñaàu tieân, nhôø coù lôùp tro ñoát khi phaùt raãy neân baø con thöôøng chæ choïc loã tra haït, töø vuï thöù hai trôû ñi phaûi cuoác xôùi nhieàu cho ñaát tôi, xoáp. Tuy nhieân, do tính chaát ñaát vaø quan nieäm ñeå ñaát phuïc hoài, treân moãi maûnh nöông, nhaân daân Na Mao xöa chæ canh taùc toái ña 3 vuï. Khi raãy heát maøu môõ, hoï ñeå caây coái moïc trôû laïi vaø ñi canh taùc ôû vuøng ñaát laân caän. Töø 3 ñeán 10 naêm sau, nhaân daân môùi quay laïi gieo troàng treân maûnh nöông cuõ. Haàu nhö phuï thuoäc vaøo thieân nhieân neân naêng suaát cuûa caây troàng thaáp. Tröôùc ñaây, nhaân daân Na Mao chæ coù theå troàng 1 vuï luùa heø thu ôû caùc thöûa ruoäng ven suoái vaø ven caùc chaân ñoài. Caùc vuï khaùc khoâng troàng luùa neân baø con phaûi soáng döïa vaøo nöông raãy, troàng ngoâ, bí ñoû, saén vaø haùi löôïm rau cuû trong röøng ñeå soáng qua ngaøy. Ñeå caûi thieän cuoäc soáng, beân caïnh troàng troït treân nhöõng maûnh nöông, nhaân daân Na Mao hình thaønh neân 19
  19. BAN CHAÁP HAØNH ÑAÛNG BOÄ XAÕ NA MAO ngheà laøm vöôøn, chuû yeáu laø vöôøn taïp (troàng caây aên quaû, caây döôïc lieäu). Ngoaøi canh taùc nöông raãy, nhaân daân Na Mao cuõng nuoâi traâu, boø, ngöïa ñeå laáy söùc keùo, gia caàm ñeå caûi thieän böõa aên nhöng theo höôùng töï phaùt. Trong luùc noâng nhaøn, ñaøn oâng trong caùc laøng baûn taäp hôïp thaønh caùc phöôøng saên baén chim thuù, ñaùnh caù ngoaøi soâng suoái ñeå caûi thieän böõa aên haøng ngaøy. Giaùo, maùc, teân, naù laø caùc vuõ khí thoâng thöôøng duøng ñeå saên baén cuõng nhö töï veä. ÔÛ Na Mao xöa khoâng coù chôï, maät ñoä daân cö thöa thôùt neân haàu nhö khoâng coù hoaït ñoäng trao ñoåi saûn phaåm, ñoà aên, caùi maëc phaàn lôùn laø töï caáp töï tuùc. Ngöôøi daân muoán mua baùn thì phaûi sang chôï Phuù Minh, chôï Vaên Laõng hoaëc ñi boä gaàn 20 caây soá leân chôï Muï ôû trung taâm huyeän. Xöa kia, ôû Na Mao, thaày cuùng, thaày mo coù ñòa vò quan troïng trong ñôøi soáng coäng ñoàng. Sinh soáng ôû khu vöïc mieàn nuùi, nhaân daân Na Mao ñeàu tin raèng trôøi ñaát, nuùi soâng, vaïn vaät coù linh hoàn. Muoán ñoùn röôùc caùc linh hoàn veà nhaø thôø phuïng ñeå phuø hoä cho con ngöôøi, cuõng nhö muoán xua ñuoåi caùc linh hoàn gaây tai hoïa, baûn thaân ngöôøi bình thöôøng khoâng theå laøm ñöôïc maø phaûi thoâng qua moät lôùp ngöôøi ñaëc bieät, ñöôïc hoïc haønh, coù chöõ, ñaõ ñöôïc öùng meänh trôøi - ñoù laø thaày mo, thaày cuùng. ÔÛ Na Mao, thaày cuùng, thaày mo ñöôïc coi laø ngöôøi giöõ linh hoàn cho 20
  20. Lòch söû Ñaûng boä xaõ Na Mao (1946 - 2015) xoùm laøng. Trong nhaän thöùc cuûa ñoàng baøo, thaày cuùng, thaày mo laø nhöõng ngöôøi coù taøi naêng vaø ñöùc ñoä, hieåu bieát saâu saéc veà tri thöùc vaên hoùa daân gian, taâm sinh lyù, ñaïo lyù laøm ngöôøi vaø ñöôïc coäng ñoàng kính troïng. Caùc thaày mo, thaày cuùng luoân bieát caùch thöïc hieän caùc leã nghi taâm linh, khôi daäy yù chí, nieàm tin, nghò löïc cho nhaân daân. Taát caû nhöõng coâng vieäc lieân quan ñeán phong tuïc taäp quaùn trong xoùm laøng ñeàu caàn ñeán vai troø cuûa thaày mo, thaày cuùng. Bôûi vaäy, nhaân daân luoân kính troïng thaày cuùng vaø laøm minh kinh(1) cho thaày cuùng vaø vôï thaày cuùng khi hoï qua ñôøi. Vaên hoùa cuûa ngöôøi daân Na Mao mang ñaäm daáu aán vaên hoùa cuûa ngöôøi Cao Lan, Saùn Chí. Laø cö daân noâng nghieäp, vieäc saûn xuaát phuï thuoäc vaøo thôøi tieát neân ngöôøi Cao Lan, Saùn Chí raát coi troïng vieäc caàu möa thuaän gioù hoøa, muøa maøng toát töôi. Xöa kia, ôû Na Mao, vaøo thaùng Gieâng vaø thaùng 6 (aâm lòch), nhaân daân ñeàu toå chöùc cuùng thoå coâng. Daân laøng moå lôïn, naáu xoâi vaø mang luùa gioáng ñi teá thaàn, caàu mong möa thuaän gioù hoøa, caây coái toát töôi, muøa maøng boäi thu. Sau khi cuùng teá, nhaân daân toå chöùc caùc troø chôi nhö keùo co, baén noû, ñaåy gaäy, neùm coøn roài thi (1) Minh kinh laø moät loaïi nhaø taùng cuûa ngöôøi daân toäc Saùn Chay, ñöôïc thieát goàm 7 - 11 taàng daønh cho nhöõng ngöôøi laøm thaày cuùng vaø vôï cuûa hoï khi cheát. 21
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2