Giá trị chẩn đoán của xét nghiệm procalcitonin trên bệnh nhân viêm màng não

Chia sẻ: Trần Thị Hạnh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

53
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của nghiên cứu là đánh giá giá trị chẩn đoán của xét nghiệm procalcitonin trên nhóm bệnh nhân viêm màng não, đặc biệt trong viêm màng não mủ. Mời các bạn cùng tham khảo bài viết để nắm rõ nội dung chi tiết của đề tài nghiên cứu này.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giá trị chẩn đoán của xét nghiệm procalcitonin trên bệnh nhân viêm màng não

GIÁ TRỊ CHẨN ĐOÁN CỦA XÉT NGHIỆM PROCALCITONIN TRÊN BỆNH NHÂN VIÊM MÀNG NÃO Lê Xuân Trường*, Lê Thị Hồng Hạnh** TÓM TẮT Đặt vấn đề: Mục tiêu của nghiên cứu là đánh giá giá trị chẩn đoán của xét nghiệm procalcitonin trên nhóm bệnh nhân viêm màng não, đặc biệt trong viêm màng não mủ. Đối tượng và phương pháp: Mô tả cắt ngang hàng loạt trường hợp trong khoảng thời gian từ tháng 9 năm 2007 đến tháng 10 năm 2008 tại Khoa Bệnh Nhiệt đới Bệnh viện Chợ Rẫy, Gồm 4 nhóm, nhóm 1: những người tình nguyện khỏe mạnh (n = 30); Nhóm 2: bệnh nhân viêm màng não mủ (n = 20); Nhóm 3: bệnh nhân viêm màng não do lao (n = 8); Nhóm 4: bệnh nhân viêm màng não siêu vi (n = 10). Định lượng PCT tại Khoa Sinh hóa Bệnh viện Chợ Rẫy. Kết quả: Nồng độ trung bình của các xét nghiệm nhóm 1: Bạch cầu huyết = 6.383,33 /mm3; PCT = 0,102 ng/ml. Nồng độ trung bình của các xét nghiệm nhóm 2: Bạch cầu huyết = 17.153,00 /mm3; PCT = 7,67 ng/ml. Nồng độ trung bình của các xét nghiệm nhóm 3: Bạch cầu huyết = 12.275 /mm3; PCT = 0,135 ng/ml. Nồng độ trung bình của các xét nghiệm nhóm 4: Bạch cầu huyết = 10.851,0 /mm3; PCT = 0,234 ng/ml. So sánh kết quả giữa nhóm 2 với nhóm 1: FBC = 72,249, PBC < 0,001 Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (P < 0,001). FPCT = 21,715, PPCT < 0,001 Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (P < 0,001). So sánh kết quả giữa nhóm 3 với nhóm 1: FBC = 27,987, PBC < 0,001 Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (P < 0,001). FPCT = 2,843, PPCT = 0,101 Sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê (P > 0,05). So sánh kết quả giữa nhóm 4 với nhóm 1: FBC = 21,235, PBC < 0,001 Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (P < 0,001). FPCT = 6,916, PPCT = 0,012 Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (P < 0,05). Kết luận: Nồng độ procalcitonin tăng cao trong viêm màng não mủ, các trường hợp khác nằm dưới gía trị chẩn đoán nhiễm trùng huyết (< 0,5ng/ml). ABSTRACT DIAGNOSTIC VALUE OF PROCALCITONIN IN PATIENTS WITH MENINGITIS Le Xuan Truong * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 13 - Supplement of No 1 - 2009: 209 - 212 Background: The aim of the study is to evaluate diagnostic value of procalcitonin in patients with meningitis especially in purulent meningitis. Material and method: Series of prospective study are described from September 2007 to October 2008 at Department of Tropical Diseases in Cho Ray hospital. There are four groups, group 1: healthy volunteers (n = 30), group 2: purulent meningitis (n = 20), group 3: tuberculous meningitis (n = 8) and group 4: aseptic meningitis (n = 10). Results: Mean concentration of tests group 1: white cell count = 6383.33 /mm3; PCT = 0.102 ng/ml. Mean concentration of tests group 2: white cell count =17153.00 /mm3; PCT = 7.67 ng/ml. Mean concentration of tests group 3: white cell count = 12,275.00 /mm3; PCT = 0,135 ng/ml. Mean concentration of tests group 4: white cell count = 10851,0 /mm3, PCT = 0,234 ng/ml. Compare results between group 2 and group 1: FBC = 72.249, PBC < 0.001 There is a difference (P < 0.001). FPCT = 21.715 PPCT < 0.001 There is a difference (P < 0.001). Compare results between group 3 and group 1: FBC = 27.987, PBC < 0.001 There is a * Bộ môn Hóa Sinh Khoa Y, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh ** Khoa Bệnh Nhiệt đới Bệnh viện Chợ Rẫy TP. Hồ Chí Minh Chuyên Đề Nội Khoa 1 difference (P < 0.001). FPCT = 2.843, PPCT = 0.101 There is no difference (P > 0,05). Compare results between group 4 and group 1: FBC = 21,235 PBC < 0,001 There is a difference (P < 0.001). FPCT = 6.916, PPCT = 0.012 There is a difference (P < 0.05). Conclusion: Procalcitonin concentration increases highly in purulent meningitis, procalcitonin levels in other meningitis (tuberculous, aseptic meningitis) below diagnostic value of infection (< 0.5ng/ml). ĐẶT VẤN ĐỀ Trong những năm gần đây procalcitonin được dùng trong các phòng xét nghiệm để chẩn đoán, tiên lượng và hổ trợ việc theo dõi điều trị kháng sinh trong nhiễm trùng nhất là nhiễm trùng huyết và choáng nhiễm trùng (1,2,3,4,5,6,7,8,9). Đây cũng là xét nghiệm giúp chẩn đoán phân biệt giữa sốt do nhiễm trùng và siêu vi trùng. Để tìm hiểu giá trị của xét nghiệm procalcitonin trên nhóm bệnh nhân viêm não, màng não, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài này . ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đối tượng Gồm 68 trường hợp, chia làm 4 nhóm chính - Nhóm 1: gồm những người tình nguyện khỏe mạnh (n = 30) - Nhóm 2: viêm màng não mủ (n = 20) - Nhóm 3: viêm màng não do lao (n = 8) - Nhóm 4: viêm màng não do siêu vi (n = 10) Tất cả các nhóm bệnh được điều trị tại Khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy từ tháng 9 năm 2007 đến tháng 10 năm 2008. Phương pháp nghiên cứu Stt Tổ - Lớp / năm học 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 Tổ 28. Y06 16 Tổ 2. Y07 18 19 20 - Thiết kế nghiên cứu: mô tả cắt ngang. - Phương pháp định lượng: Sử dụng test BR-AH-M-S PCT LIA. Đức. máy Lumat LB 9507, tại Khoa Sinh hóa, Bệnh viện Chợ Rẫy. KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN 21 22 23 24 Nhóm 1 Gồm những người tình nguyện khỏe mạnh (n = 30) Stt Tổ - Lớp / năm học Họ và tên 25 26 Năm sinh Bạch cầu 3 (mm ) PCT (ng/ml) 27 01 THHS-07 Nguyễn Hoàng 1968 D. 5,800 0,11 28 Chuyên Đề Nội Khoa 2 THHS-07 Huỳnh Tấn N. THHS-07 Nguyễn Hữu P. THHS-07 Lê Minh S. THHS-07 Dương Thị Thu S. THHS-07 Nguyễn Hồng T. THHS-07 Hoàng Thị Thái T. THHS-07 Lê Văn T. THHS- Trần Thị Anh T. 07 THHS-07 Nguyễn Văn T. THHS-07 Đặng Đức T. THHS-07 Nguyễn Vũ U. THHS-07 Nguyễn Thị Cao V. THHS-07 Vũ Đức Đ. 15 17 Họ và tên Tổ 29. Y06 Tổ 20. Y06 Tổ 17. Y06 Tổ 22. Y06 Tổ 9. Y06 Tổ 7. Y06 Năm sinh Bạch cầu 3 (mm ) PCT (ng/ml) 1982 1948 1976 1977 6,900 6,100 6,700 6,600 0,19 0,12 0,14 0,08 1962 6,200 0,13 1983 6,800 0,12 1972 1982 6,600 5,300 0,08 0,11 1983 1981 1979 1979 6,400 7,100 6,800 6,900 0,18 0,12 0,12 0,27 1974 7,100 0,12 1988 6,300 0,06 Nguyễn Thị 1982 Phương L. Nguyễn Văn C. 1987 6,800 0,06 6,800 0,06 Nguyễn Huy H. 1988 5,300 0,07 1988 6,300 0,06 1988 5,800 0,09 1984 1988 6,700 6,300 0,06 0,07 1989 5,100 0,07 1988 6,800 0,06 1988 6,200 0,07 1988 6,200 0,07 1987 6,400 0,07 1987 6,300 0,18 Lê Quyết C. Phạm Thị Phương A. Lê Hoàng S. Quan Kim H. Đặng Thị Ngọc D. Tổ 2. Y07 Huỳnh Thế Phước V. Tổ 14. Trần Thị Kim H. Y06 Tổ 6. Y06 Nguyễn Thị Ngọc Y. Tổ 18. Nguyễn Thị Y06 Phương D. Tổ 14. Hoàng Thị Y06 Ngọc B. Tổ 36. Kim Thị Minh Y. Y06 Stt Tổ - Lớp / năm học 29 30 Họ và tên Năm sinh Bạch cầu 3 (mm ) PCT (ng/ml) FBC = 72,249; PBC < 0,001. Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê(với P < 0,001). Tổ 36. Lê Thị Thu T. 1988 Y06 Tổ 29. Nguyễn Thái D. Y06 1988 6,500 0,06 FPCT = 21,715; PPCT < 0,001 Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (với P < 0,001). 6,400 0,07 + Trị số trung bình (XTB) các xét nghiệm Bạch cầu huyết và PCT ở nhóm người tình nguyện khỏe mạnh: XTBBC = 6383,33 ± 512,65 /mm3 XTBPCT = 0,102 ± 0,05 ng/ml 3.2. Nhóm 2 Gồm những bệnh nhân viêm não - màng não mủ (n = 20): Stt SBA Chẩn đoán 01 02 03 07-89008 07-84241 07-83980 04 08-3863 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 07-92471 08-1795 07-103096 07-102818 08-4417 07-99102 07-88983 07-102533 07-93733 08-6448 07-93863 07-101445 07-44610 08-17298 08-11906 20 08-9102 Viêm màng não mủ Viêm màng não mủ Viêm não-màng não mủ Viêm não-màng não mủ Viêm màng não mủ Viêm màng não mủ Viêm màng não mủ Viêm màng não mủ Viêm màng não mủ Viêm màng não mủ Viêm màng não mủ Viêm màng não mủ Viêm màng não mủ Viêm màng não mủ Viêm màng não mủ Viêm màng não mủ Viêm màng não mủ Viêm màng não mủ Viêm não-màng não mủ Viêm màng não mủ PCT Bạch cầu (ng/ml) 3 (mm ) 20,800 15,67 13,310 1,17 18,900 19,36 30,300 0,75 20,890 16,200 16,200 17,340 20,100 6,700 15,100 15,400 15,100 14,540 30,300 27,080 20,800 5,300 12,000 14,94 1,31 0,19 6,78 10,07 26,75 0,50 0,35 0,18 0,14 0,75 5,96 14,11 2,6 5,0 6,700 26,75 + Trị số trung bình (XTB) các xét nghiệm Bạch cầu huyết và PCT ở nhóm bệnh nhân viêm não – màng não mủ: XTBBC = 17153,00 ± 6947,41 /mm 3 XTBPCT = 7,67 ± 8,93 ng/ml So sánh kết quả giữa nhóm bệnh nhân viêm não – màng não với nhóm người tình nguyện khỏe mạnh: Chuyên Đề Nội Khoa So với trị số đối chiếu trong chẩn đoán nhiễm trùng (< 0,5 ng/ml) thì trị số này lớn hơn trị số đối chiếu. Theo một số tác giả: Knudsen TB, Larsen K, Kristiansen TB(5): PCT và CRP tăng cao trong viêm màng não mủ, trong viêm màng não siêu vi thì PCT và CRP tăng nhưng không cao như trong viêm màng não mủ, Nguyễn Thị Thanh(9): Ở trẻ em có hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân: PCT: 6,8 ± 11,1 ng/ml và trẻ em có hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân cấy (+): PCT = 16,2 ± 23,9 ng/ml. Lê Xuân Trường (6): Nồng độ trung bình của nhóm bệnh nhân nhiễm trùng huyết (cấy máu dương tính): 63,24 ± 81,91ng/ml. Brunkhort FM (1): Hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân: PCT = 0,5 ± 2,9 ng/ml, hội chứng nhiễm khuẩn toàn thân nặng: PCT = 6,9 ± 3,9 ng/ml. Nguy cơ nhiễm trùng huyết tăng cao khi protein trong dịch não tủy tăng trên 500mg% và glucose giảm rất thấp cũng như tế bào trong dịch não tủy ≥ 1000/mm3. Nhóm 3 Gồm những bệnh nhân lao màng não (n = 8) Stt SBA 01 07-96720 02 07-85156 03 08-1792 04 08-1666 05 07-103406 06 08-4924 07 07-101276 08 07-97863 Chẩn đoán Lao màng não Lao màng não Lao màng não Lao màng não Lao màng não Lao màng não Lao màng não Lao màng não Bạch cầu 3 (mm ) 17,050 5,400 21,700 10,290 10,100 16,360 14,300 3,000 PCT (ng/ml) 0,12 0,10 0,13 0,08 0,17 0,11 0,16 0,21 + Trị số trung bình (XTB) các xét nghiệm Bạch cầu huyết và PCT ở nhóm bệnh nhân lao màng não: XTBBC = 12275,00 ± 6260,77 /mm3 XTBPCT = 0,135 ± 0,042 ng/ml So sánh kết quả giữa nhóm bệnh nhân lao màng não với nhóm người tình nguyện khỏe mạnh: 3 FBC = 27,987; PBC < 0,001 Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (với P < 0,001). FPCT = 2,843; PPCT = 0,101 Sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê (với P > 0,05). So với trị số đối chiếu trong chẩn đoán nhiễm trùng (< 0,5 ng/ml) thì trị số này nằm trong giới hạn bình thường, dưới giá trị chẩn đoán nhiễm trùng niệu. KẾT LUẬN Nồng độ procalcitonin tăng cao trong viêm màng não mủ ; Trong các bệnh khác procalcitonin có tăng nhưng nằm dưới giá trị chẩn đoán nhiễm trùng. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Nhóm 4 Gồm những bệnh nhân viêm não - màng não do siêu vi (n = 10): Stt 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 SBA Bạch cầu PCT 3 (mm ) (ng/ml) 93733 Viêm não do siêu vi 15,100 0,18 1,570 0,12 85161 Viêm màng não do siêu vi 07Viêm não do siêu vi 7,500 0,07 96436 07Viêm não do siêu vi 18,850 0,42 90016 07Viêm màng não do siêu 6,400 0,91 101010 vi 07Viêm màng não do siêu 11,900 0,08 99846 vi 07Viêm não do siêu vi 8,600 0,08 102498 08-5766 Viêm não do siêu vi 10,100 0,07 08-1666 Viêm màng não do siêu 10,290 0,08 vi 07Viêm màng não do siêu 18,200 0,33 101885 vi 2. 3. Chẩn đoán + Trị số trung bình (XTB) các xét nghiệm Bạch cầu huyết và PCT ở nhóm bệnh nhân viêm não - màng não do siêu vi: XTBBC = 10851,0 ± 5377,62 /mm3 XTBPCT = 0,234 ± 0,267 ng/ml So sánh kết quả giữa nhóm viêm não – màng não do siêu vi với nhóm người tình nguyện khỏe mạnh: FBC = 21,235 PBC < 0,001 Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (với P < 0,001). FPCT = 6,916 PPCT = 0,012 Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (với P < 0,05). So với trị số đối chiếu trong chẩn đoán nhiễm trùng (< 0,5 ng/ml) thì trị số này nằm trong giới hạn bình thường. Chuyên Đề Nội Khoa 4 4. 5. 6. 7. 8. 9. Brunkhort FM; 1995; Discrimination of infectious and non infectious aetiologies of the adult respiratory distress syndrome with procalcitonin immunoreactivity; Clin Intensive Care 6:3. Cesur S; 2005; Neopterin: a marker used for monitoring infections; Mikrobiyol Bul; 2005-Apr; 39 (2): 251-60. Hausfater P; 2007; Serum procalcitonin measurement as diagnostic and prognostic marker in febrile adult patients presenting to the emergency department; Crit Care; 2007 May 23 ; 11 (3): R60. Hà Tấn Đức; 2007; Giá trị tiên lượng của nồng độ procalcitonin máu trong 72 giờ đầu nhập viện trên bệnh nhân viêm phổi nặng; Luận văn Thạc sĩ Y học; Bộ môn Nội tổng quát-Đại học Y Dược TP.HCM. Knudsen TB, Larsen K, Kristiansen TB; 2007; Diagnostis value of soluble CD 163 serum levels in patients suspected of meningitis: comparision with CRP and procalcitonin; Scand J Infect Dis. 2007; 39 (6): 542-53. Lê Xuân Trường; 2008; Nhận xét sơ bộ về sự thay đổi nồng độ procalcitonin trong nhiễm trùng hô hấp và nhiễm trùng huyết; Tạp chí Y học TP.Hồ Chí Minh; Tập 12-Phụ bản số 12008; Trang 105-110. Margaret Ip; 2007; Value of serum procalcitonin, neopterin, and C reactive protein in differentiating bacterial from viral etiologies in patients presenting with lower respiratory tract infections; MargaretIp@cuhk.edu.hk. Muthiah KA; 2007; Prospective evaluation of procalcitonin in sepsis in the Illawarra area of Australia: PEPSIA study; Crit Care Resusc; 2007 Jun; 9 (2): 137-42. Nguyễn Thị Thanh; 2006; Khảo sát sự thay đổi procalcitonin, CRP, bạch cầu máu trong hội chứng đáp ứng viêm toàn thân ở trẻ em tại bệnh viện Nhi đồng 2; Luận án chuyên khoa 2; Bộ môn Nhi-Đại học Y Dược TP.HCM. Chuyên Đề Nội Khoa 5