Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br />
<br />
Nghiên cứu Y học<br />
<br />
GIÁ TRỊ CHẨN ĐOÁN UNG THƯ MÁU CỦA CHỈ SỐ BLAST<br />
TRÊN MÁY PHÂN TÍCH HUYẾT HỌC TỰ ĐỘNG ADVIA 2120i.<br />
Võ Hữu Tín*, Đào Thu Hằng*, Hồ Trọng Toàn*, Nguyễn Trường Sơn*<br />
<br />
TÓM TẮT<br />
Đặt vấn đề: Công thức máu thường được sử dụng như một xét nghiệm sàng lọc để phát hiện những bất<br />
thường về huyết học ở máu ngoại vi. Với những bệnh nhân nghi ngờ là bệnh lí ung thư máu, tế bào non (Blast)<br />
được xem như là chỉ điểm của bệnh ung thư máu. Chúng tôi tiến hành nghiên cứu giá trị chẩn đoán của chỉ số<br />
Blast trên công thức máu để chẩn đoán sớm bệnh lí ung thư máu qua máy phân tích huyết học tự động ADIVIA<br />
2120i.<br />
Mục tiêu: So sánh khả năng phát hiện tế bào Blast của máy phân tích ADIVIA 2120i và phương pháp người<br />
đọc lam bằng kính hiển vi (phương pháp cổ điển).<br />
Đối tượng nghiên cứu: 200 mẫu máu từ Khoa Huyết Học Bệnh Viện Chợ Rẫy bao gồm có bệnh nhân ung<br />
thư máu: bạch cầu cấp, bạch cầu mạn, đa u tủy, bệnh Lymphoma và các bệnh lành tính như: bệnh Thalasemia,<br />
bệnh Hemophilia…<br />
Phương pháp nghiên cứu: Tiền cứu mô tả.<br />
Kết quả và kết luận: Độ nhạy của phương pháp đo bằng máy phân tích huyết học tự động là 90,4% và độ<br />
đặc hiệu là 80,4%. Điều này định hướng các Bác sĩ lâm sàng có thể chẩn đoán sớm và nhanh hơn với chỉ số Blast<br />
trên công thức máu, ưu điểm của phương pháp này là thực hiện nhanh, đơn giản, ít tốn kém.<br />
Từ khóa: Tế bào non, máy phân tích huyết học, các thành phần máu.<br />
<br />
ABSTRACT<br />
DIAGNOSTIC VALUE OF THE INDEX BLAST TO DIAGNOSIS OF LEUKEMIA BY ADIVIA 2120i<br />
AUTOMATED HEMATOLOGY ANALYZERS<br />
Vo Huu Tin, Dao Thu Hang, Ho Trong Toan, Nguyen Truong Son<br />
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 4 - 2011: 533 - 536<br />
Background: The complete blood count is often used as screening test to detect hematological abnormalities<br />
in peripheral blood. Patients with suspected disease of leukemia, Blast cells are considered as a marker of blood<br />
cancer. We studied diagnostic value of the index Blast of blood to the early diagnosis of leukemia by ADIVIA<br />
2120i automated hematology analyzers.<br />
Aim: Compares the detection cell Blast of ADIVIA 2120i analyzers and classical method.<br />
Objectives: 200 blood samples from the Hematology Department of Cho Ray Hospital including blood<br />
cancer: acute leukemia, chronic leukemia, multiple myeloma, lymphoma and benign disease as: thallasemia,<br />
hemophilia…<br />
Method: Perspective study.<br />
Result and conclusion: Sensitivity of the method measured by automated hematology analysis was 90.4%<br />
and specificity was 80.4%. This orientation of Clinicians can diagnose earlier and faster with index Blast of blood,<br />
the advantages of this method are faster, simpler and less expensive.<br />
* Bệnh viện Chợ Rẫy<br />
Tác giả liên lạc: BS. Võ Hữu Tín<br />
<br />
ĐT: 0939761184<br />
<br />
Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học<br />
<br />
Email: drvohuutincr10@yahoo.com<br />
<br />
533<br />
<br />
Nghiên cứu Y học<br />
<br />
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br />
<br />
Keywords: Blast, hematology analyzer, blood components.<br />
Coulter). Ngoài ra còn một số nghiên cứu của<br />
ĐẶT VẤN ĐỀ<br />
Harris, Lewis(2). Hiện ở Việt Nam chưa ghi nhận<br />
Ung thư máu là một bệnh lí ác tính và diễn<br />
nghiên cứu nào. Do đó chúng tôi tiến hành<br />
tiến tử vong nhanh nhưng lại không có dấu hiệu<br />
nghiên cứu đề tài với mục tiêu:<br />
hay triệu chứng gì báo trước. Hiện nay, xét<br />
- So sánh khả năng phát hiện tế bào Blast của<br />
nghiệm đơn giản nhất là công thức máu trong<br />
máy phân tích ADIVIA 2120i và phương pháp<br />
đó chỉ số Blast (+) có thể hướng ta nghĩ đến bệnh<br />
người đọc lam bằng kính hiển vi (phương pháp<br />
lí ung thư máu. Từ đó giúp cho thầy thuốc chẩn<br />
cổ điển).<br />
đoán sớm hơn và điều trị cho bệnh nhân kịp<br />
- So sánh độ chính xác phát hiện tế bào Blast<br />
thời nhằm kéo dài cuộc sống.<br />
dựa vào số lượng tế bào Blast của máy phân tích<br />
Trên thế giới, có một số công trình nghiên<br />
ADIVA 2120i và phương pháp cổ điển.<br />
cứu dựa vào chỉ số Blast để chẩn đoán sớm bệnh<br />
- So sánh khả năng phát hiện tế bào Blast<br />
ung thư máu như S. G. Shelat, W. Canfield(3).<br />
giữa máy phân tích ADIVIA 2120i và phương<br />
Tại Việt Nam, chúng tôi chưa tìm thấy báo<br />
pháp cổ điển.<br />
cáo nào về vấn đề này. Vì vậy, chúng tôi tiến<br />
ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br />
hành nghiên cứu ban đầu nhằm tìm hiểu giá trị<br />
chẩn đoán ung thư máu của chỉ số Blast qua<br />
Đối tượng<br />
máy phân tích huyết học tự động ADVIA 2120i.<br />
200 mẫu máu từ khoa Huyết Học Bệnh Viện<br />
TỔNG QUAN TÀI LIỆU<br />
Chợ Rẫy.<br />
Ung thư máu là bệnh máu ác tính, bắt đầu<br />
phát triển từ tủy xương, trước khi lan tỏa vào<br />
máu ngoại vi, hạch, lách và sau cùng là các cơ<br />
quan khác.<br />
Bệnh ung thư máu được phân loại theo bản<br />
chất tế bào ác tính đầu dòng (dòng lymphô hay<br />
dòng hạt) cũng như theo diễn biến (cấp tính hay<br />
mạn tính), nhưng ngày nay người ta còn phân<br />
loại dựa trên các tính chất đặc hiệu của di<br />
truyền, miễn dịch và phân tử.<br />
Blast (tế bào non) bình thường không xuất<br />
hiện ở máu ngoại vi, khi có sự hiện diện ở máu<br />
ngoại vi thì hướng ta nghĩ đến bệnh ung thư<br />
máu.<br />
<br />
Phương pháp<br />
Tiền cứu mô tả.<br />
<br />
Địa điểm nghiên cứu<br />
* Khoa Huyết Học Lâm Sàng BV Chợ Rẫy.<br />
* Nơi thực hiện phân tích công thức máu và<br />
phết lam: Bộ phận xét nghiệm Khoa Huyết Học<br />
BV. Chợ Rẫy.<br />
<br />
Tiêu chuẩn chọn mẫu<br />
* Tất cả các mẫu máu của bệnh nhân nội và<br />
ngoại trú tại khoa Huyết Học Lâm Sàng BV Chợ<br />
Rẫy.<br />
<br />
- Blast típ 1.<br />
<br />
* Mỗi mẫu máu của mỗi bệnh nhân được<br />
thực hiện trên máy phân tích huyết học tự động<br />
ADVIA 2120i và đồng thời được phết lam đọc<br />
trên kính hiển vi (Olympus BX50) để tìm Blast.<br />
<br />
- Blast típ 2.<br />
<br />
Phương pháp thu thập số liệu<br />
<br />
- Blast típ 3.<br />
<br />
- Bước 1: chọn mẫu theo tiêu chuẩn chọn<br />
mẫu.<br />
<br />
Theo FAB, Blast được chia làm 3 típ:<br />
<br />
Trên thế giới có một số công trình nghiên<br />
cứu ví dụ như S.G. Shelat(3) kết luận rằng độ<br />
nhạy của chỉ số Blast là 100%, độ đặc hiệu là<br />
49,3% (của máy ADIVIA 2120), độ nhạy 62,1%,<br />
độ đặc hiệu là 85,6% (của máy Beckman<br />
<br />
534<br />
<br />
- Bước 2: thu thập số liệu theo bộ câu hỏi<br />
soạn sẵn.<br />
- Bước 3: lấy mẫu và tiến hành xét nghiệm.<br />
<br />
Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học<br />
<br />
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br />
+ Tiến hành lấy 2ml máu tĩnh mạch của bệnh<br />
nhân và cho vào ống máu chứa chất chống đông<br />
EDTA.<br />
+ Lấy 1ml máu cho vào máy ADIVIA 2102i<br />
để thực hiện phân tích công thức máu.<br />
+ 1ml máu còn lại tiến hành phết lam và đọc<br />
tìm blast dưới kính hiển vi (bác sĩ hoặc kĩ thuật<br />
viên đọc).<br />
<br />
Phương pháp xử lý số liệu<br />
Xử lí số liệu theo phương pháp thống kê y<br />
hoc, nhập số liệu và phân tích bằng phần mềm<br />
SPSS 16.0.<br />
<br />
KẾT QUẢ<br />
Phân bố về tuổi và giới<br />
- Về tuổi: tuổi nhỏ nhất là 15, lớn nhất là 74,<br />
tuổi trung bình là 44,37.<br />
- Về giới:<br />
Bảng 1: Phân bố bệnh theo giới<br />
Giới<br />
Nam<br />
Nữ<br />
Tổng số (n)<br />
<br />
Kết quả (n)<br />
79<br />
121<br />
200 (n)<br />
<br />
Tỉ lệ%<br />
39,5<br />
60,5<br />
100 (n)<br />
<br />
Nhận xét: tỉ lệ có tế bào Blast ở nữ chiếm<br />
nhiều hơn nam.<br />
<br />
So sánh kết quả phát hiện tế bào Blast giữa<br />
máy ADIVA 2120i và phương pháp cổ điển<br />
Bảng 2: Kết quả phát hiện tế bào Blast của máy phân<br />
tích và phương pháp đọc lam bằng kính hiện vi<br />
Olympus BX50.<br />
Máy<br />
Lam<br />
Không Blast<br />
Có Blast<br />
Tổng số<br />
(n,%)<br />
<br />
Không Blast Có Blast<br />
86<br />
90,53%<br />
21<br />
20%<br />
107<br />
53,5%<br />
<br />
9<br />
9,47%<br />
84<br />
80%<br />
93<br />
46,5%<br />
<br />
Tổng số<br />
(n,%)<br />
105<br />
100%<br />
95<br />
100%<br />
200<br />
100%<br />
<br />
P < 0,001<br />
<br />
Nhận xét: sự phát hiện tế bào Blast giữa<br />
người và máy có sự khác biệt, P < 0,001 có ý<br />
nghĩa thống kê.<br />
<br />
So sánh kết quả phát hiện tế bào Blast giữa<br />
máy ADVIA và người đọc lam trên kính hiển<br />
<br />
Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học<br />
<br />
Nghiên cứu Y học<br />
<br />
vi Olympus BX50 dựa vào số lương tế bào<br />
Blast.<br />
Bảng 3: Kết quả phát hiện tế bào Blast giữa máy<br />
ADVIA và người đọc lam trên kính hiển vi Olympus<br />
BX50 dựa vào số lương tế bào Blast.<br />
Máy<br />
Lam<br />
Không<br />
Blast<br />
Có Blast<br />
Tổng số<br />
(n,%)<br />
<br />
Blast (+)<br />
16<br />
76,19%<br />
23<br />
27,38%<br />
39<br />
37,14%<br />
<br />
Blast<br />
(++)<br />
<br />
Last<br />
(+++)<br />
<br />
3<br />
2<br />
14,29% 9,52%<br />
19<br />
42<br />
22,62% 50,0%<br />
22<br />
44<br />
20,96% 41,9%<br />
<br />
Tổng số<br />
(n,%)<br />
21<br />
100%<br />
84<br />
100%<br />
105<br />
100%<br />
<br />
P<<br />
0,001<br />
<br />
Nhận xét: số lượng tế bào Blast càng nhiều<br />
thì khả năng phát hiện càng chính xác. Sự phát<br />
hiện giữa máy và người có sự khác biệt, với P <<br />
0,001 có ý nghĩa thống kê.<br />
Hệ số tương đồng giữa 2 phương pháp:<br />
0,624 < ICC < 0,766.<br />
Độ nhạy: dương tính thật (84)/(dương tính<br />
thật (84) + âm tính giả (9)) = 90,32%.<br />
Độ đặc hiệu: âm tính thật (86) / (âm tính thật<br />
(86) + dương tính giả (21)) = 80,37%.<br />
Giá trị tiên đoán dương: 80%.<br />
Giá trị tiên đoán âm: 90,52%.<br />
<br />
BÀN LUẬN<br />
Về tuổi chúng tôi nhận thấy nhỏ nhất là 15<br />
(do Bệnh viện Chợ Rẫy không điều trị bệnh nhi,<br />
chỉ điều trị bệnh nhân trên 15 tuổi), lớn nhất là<br />
74, trung bình là 44,37. Về giới nam chiếm<br />
39,5%, nữ chiếm 60,5%. Các nghiên cứu của tác<br />
giả nước ngoài (S. G. Shelat, W. Canfield, Bames<br />
P.W…) không thấy đề cập tới 2 vấn đề này(1,3).<br />
Về vấn đề phát hiện Blast trong 200 mẫu<br />
máu máy báo Blast là 95 trường hợp trong đó 84<br />
mẫu là dương tính thật, 21 mẫu là dương tính<br />
giả, 105 mẫu máy báo không Blast trong đó 86<br />
mẫu là âm tính thật, 9 mẫu là âm tính giả. So<br />
sánh giữa 2 phương pháp thì rõ ràng có sư khác<br />
biệt với P < 0,001. Chúng tôi cho rằng sự khác<br />
biệt này do một số nguyên nhân sau:<br />
- Nhầm lẫn giữa tế bào Blast bị biến dạng do<br />
hóa trị hay là những tế bào thoái hóa.<br />
<br />
535<br />
<br />
Nghiên cứu Y học<br />
<br />
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br />
<br />
- Có thể là do tế bào bạch cầu trong máu<br />
ngoại vi quá thấp, chúng tôi nhận thấy trong 9<br />
mẫu âm tính giả số lương bạch cầu trong máu là<br />
< 1800G/L, tác giả S. G. SHELAT nhận thấy trong<br />
11 mẫu âm tính giả là bạch cầu < 2000G/L(3).<br />
Trong 105 mẫu máy báo Blast thì có 39 mẫu<br />
báo Blast (++), 22 mẫu báo Blast (++), 44 mẫu báo<br />
Blast (+++). Chúng tôi nhận thấy những trường<br />
hợp nào máy báo Blast càng ít (+) thì tỉ lệ dương<br />
tính giả càng cao. Điều này có thể giải thích như<br />
sau chỉ số Blast càng cao thì số lương tế bào<br />
Blast càng nhiều trong máu ngoại vi, ngoài ra<br />
con tùy thuộc vào sự cài đặt của máy. Ở khoa<br />
Huyết Học Bệnh Viện Chợ Rẫy máy ADIVIA<br />
2120i chỉ báo Blast khi:<br />
- Bast (+):% Blast từ 1,5% tới 5,0% tế bào bạch<br />
cầu.<br />
- Blast (++): 5,0% 10,0%.<br />
Trong nghiên cứu này chúng tôi tính được<br />
độ nhạy là 90,32%, độ đặc hiệu là 80,37%, giá trị<br />
tiên đoán dương là 80%, giá trị tiên đoán âm là<br />
90,52% so với tác giả S. G. Shelat lần lượt là<br />
100%, 49,3%, 13,7%, 100%(3). Ở đây độ nhạy, giá<br />
trị tiên đoán âm chúng tôi tính được không<br />
chênh lệch nhiều so với tác giả và rất có ý nghĩa<br />
trong việc tầm soát bệnh. Có thể do cỡ mẫu<br />
chúng tôi nghiên cứu còn nhỏ, số lượng bệnh<br />
nhân có bệnh lí ung thư máu chiếm đa số nên<br />
các chỉ số khác như độ đặc hiệu, giá trị tiên đoán<br />
dương chênh lệch lớn so với tác giả.<br />
<br />
536<br />
<br />
KẾT LUẬN<br />
Qua nghiên cứu, giá trị chẩn đoán của chỉ số<br />
Blast trên công thức máu để chẩn đoán sớm<br />
bệnh lí ung thư máu qua máy phân tích huyết<br />
học tự động ADIVIA 2120i, chúng tôi có một số<br />
kết luận như sau:<br />
- Khả năng phát hiện tế bào Blast của máy<br />
phân tích ADIVIA 2120i là khá cao với độ nhạy<br />
là 90,32%.<br />
- Số lượng tế bào Blast càng cao thì sự phát<br />
hiện tế bào Blast của máy phân tích ADIVIA<br />
2120i càng chính xác.<br />
- Công thức máu là xét nghiệm đơn giản, rẻ<br />
tiền lại ít gây đau đớn cho bệnh nhân mà dựa<br />
vào chỉ số Blast trên công thức máu giúp chúng<br />
ta có thể phát hiện và hướng tới bệnh lí ung thư<br />
máu khá chính xác và dễ dàng. Máy phân tích<br />
máu ADIVA 2120i với độ nhạy cao 90,32% rất có<br />
ý nghĩa và giá trị trong việc tầm soát bệnh lí ung<br />
thư máu.<br />
<br />
TÀI LIỆU THAM KHẢO<br />
1.<br />
<br />
2.<br />
<br />
3.<br />
<br />
Bames P. W., McFadden S. L, Machin S. J & Simson E. (2005).<br />
The international consensus group for hematology review:<br />
suggested criteria for action following automated CBC and WBC<br />
differential analysis. Laboratory Hematology 11: 83-90.<br />
Harris.N, Kunicka J. & Kratz A. (2005). The ADIVIA 2120<br />
hematology system: flow cytometry-based analysis of blood and<br />
body fluids in the routine hematology laboratory. Laboratory<br />
Hematology 11: 47-61.<br />
S. G. Shelat, W. Canfield, S. Shibutani. (2008). Differences in<br />
detecting blasts between ADVIA 2120i and Beckman-Coulter<br />
LH750 hematology analyzer. Laboratory Hematology: 113-116.<br />
<br />
Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học<br />
<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
