Nghiên cứu giá trị chẩn đoán của Cyfra 21-1 và ProGRP trong ung thư phổi nguyên phát

Chia sẻ: Nguyễn Triềuu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

102
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của bài viết nhằm xác định nồng độ Cyfra 21-1, ProGRP và giá trị chẩn đoán của chúng trong ung thư phổi tế bào nhỏ và ung thư phổi không tế bào nhỏ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu giá trị chẩn đoán của Cyfra 21-1 và ProGRP trong ung thư phổi nguyên phát

TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2015 NGHIÊN CỨU GIÁ TRỊ CHẨN ĐOÁN CỦA Cyfra 21-1 VÀ ProGRP TRONG UNG THƢ PHỔI NGUYÊN PHÁT Hoàng Thị Minh*; Hoàng Trung Kiên**; Phạm Văn Trân* TÓM TẮT Mục tiêu: xác định nồng độ Cyfra 21-1, ProGRP và giá trị chẩn đoán của chúng trong ung thư phổi tế bào nhỏ (UTPTBN) và ung thư phổi không tế bào nhỏ (UTPKTBN). Đối tượng và phương pháp: xác định nồng độ Cyfra 21-1, ProGRP huyết tương trên 52 bệnh nhân (BN) bị bệnh phổi không ung thư (BPKUT), 81 BN UTPKTBN và 13 BN UTPTBN. Kết quả: nồng độ Cyfra 21-1 ở các nhóm UTPKTBN, UTPTBN và nhóm bệnh phổi lành tính lần lượt là 18,01 ± 25,63 ng/ml; 11,76 ± 12,29 ng/ml và 2,74 ± 1,46 ng/ml. Nồng độ ProGRP ở nhóm UTPKTBN, UTPTBN và nhóm bệnh phổi lành tính lần lượt là 56,18 ± 24,94 pg/ml; 2.840,5 ± 1.890,4 pg/ml và 58,48 ± 25,19 pg/ml. ProGRP có giá trị cao hơn Cyfra 21-1 trong chẩn đoán UTPTBN với độ nhạy, độ đặc hiệu, giá trị tiên đoán dương tính (PPV) và giá trị tiên đoán âm tính (NPV) là 100%. Cyfra 21-1 có giá trị trong chẩn đoán UTPKTBN với độ nhạy 75,3% và độ đặc hiệu 78,5%, giá trị cut-off 4,4 ng/ml. Kết luận: ProGRP có giá trị trong chẩn đoán UTPTBN và Cyfra 21-1 có giá trị trong chẩn đoán UTPKTBN. * Từ khóa: Ung thư phổi nguyên phát; Cyfra 21-1; ProGRP. Research on Diagnostic Value of Cyfra 21-1 and ProGRP in Primary Lung Cancer Summary Objective: To investigate the diagnostic significance of pro-gastrin-releasing peptide (ProGRP) and Cyfra 21-1 in non-small cell (NSCLC) and small cell lung cancer (SCLC). Subjects and methods: Serum levels of ProGRP and CYFRA 21-1 were measured in 52 patients with benign pulmonary disease (BPD), 81 with advanced NSCLC and 13 with SCLC. Results: The concentration of Cyfra 21-1 in NSCLC, SCLC and BPD group was 18.01 ± 25.63 ng/ml; 11.76 ± 12.29 ng/ml) and 2.74 ± 1.46 ng/ml, respectively. The concentration of ProGRP in NSCLC, SCLC, BPD group was 56.18 ± 24.94 pg/ml; 2,840.5 ± 1,890.4 pg/ml and 58.48 ± 25.19 pg/ml, respectively. The ProGRP assay showed a better clinical performance than that of Cyfra 21-1 in discriminating between SCLC and BPD or NSCLC, especially at specificity, positive predictive value (PPV) and negative predictive value (NPV) of 100%. In contrast of ProGRP, Cyfra 21-1 is valuable in diagnosis of NSCLC with sensitivity at 75.3%, specificity at 78.5% and a cut-off value of 4.4 ng/ml. Conclusion: ProGRP is a useful marker in SCLC and Cyfra 21-1 is useful markers in NSCLC. * Key words: Primary lung cancer; Cyfra 21-1; ProGRP. * Bệnh viện Quân y 103 ** Bệnh viện Nhi Trung ương Người phản hồi (Corresponding): Hoàng Thị Minh (minhhoang937@gmail.com) Ngày nhận bài: 06/01/2015; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 01/03/2015 Ngày bài báo được đăng: 31/03/2015 74 TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2015 ĐẶT VẤN ĐỀ Ung thư phổi (UTP) nguyên phát là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong các bệnh ác tính ở người lớn. Ước tính trên thế giới, tử vong do UTP mỗi năm khoảng 1,2 triệu người [1]. Đây là bệnh lý ác tính có tiên lượng xấu, do vậy, việc chẩn đoán sớm và tìm hiểu các yếu tố tiên lượng bệnh sẽ giúp kéo dài thời gian sống, cải thiện chất lượng cuộc sống của BN. Kết quả mô bệnh học vẫn luôn là “tiêu chuẩn vàng” trong chẩn đoán UTP. Tuy nhiên, đây là xét nghiệm xâm lấn, khó thực hiện. Trên lâm sàng, sử dụng các dấu ấn ung thư có thể gi p định hướng chẩn đoán cả về giai đoạn c ng như phân t p UTP. Ngoài ra, nó c n gi p theo d i, đánh giá hiệu quả điều trị c ng như phát hiện khả năng tái phát bệnh. ProGRP và Cyfra 21-1 là những dấu ấn có giá trị nhất trong chẩn đoán UTP nguyên phát với độ nhạy và độ đặc hiệu cao [1, 4]. Ở nước ta, chưa có nhiều tài liệu công bố đầy đủ về giá trị chẩn đoán của Pro P và Cyfra 21-1 trong UTP nguyên phát. V vậy, ch ng tôi tiến hành đề tài này nhằm: Xác định sự thay đổi nồng độ Cyfra 21-1, ProGRP và giá trị chẩn đoán của chúng trong UTP nguyên phát. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Đối tƣợng nghiên cứu. 146 BN được khám và điều trị tại Khoa Lao và Bệnh phổi (A3), Bệnh viện Quân y 103 từ tháng 9 - 2013 đến 7 - 2014, chia thành 2 nhóm: nhóm bệnh gồm 81 BN được chẩn đoán xác định UTPKTBN và 13 BN UTPTBN, nhóm chứng gồm 52 BN mắc BPKUT. 75 2. Phƣơng pháp nghiên cứu. Nghiên cứu mô tả cắt ngang * Chẩn đoán UTP nguyên phát: BN được chẩn đoán xác định UTPTBN, UTPKTBN bằng chẩn đoán mô bệnh học, thực hiện tại Khoa Giải phẫu bệnh, Bệnh viện Quân y 103. * Chẩn đoán bệnh phổi không phải ung thư: BN được chẩn đoán xác định mắc các bệnh phổi không do ung thư như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), viêm phổi, lao phổi dựa vào các đặc điểm về lâm sàng và cận lâm sàng: chụp X quang phổi thường, chụp cắt lớp vi tính lồng ngực, nội soi phế quản ống mềm, soi cấy đờm, xét nghiệm máu… * Xác định nồng độ Cyfra 21-1 và ProGRP: LÊy mẫu máu xét nghiệm vào buổi sáng, lấy 3 ml máu toàn phần khi BN chưa ăn, chống đông EDTA, hoặc sodium heparin, hoặc lithium heparin. Ly tâm mẫu bệnh phẩm với tốc độ 5.000 vòng/phút trong 5 phút. Sau khi ly tâm, tiến hành định lượng nồng độ Cyfra 21-1 và ProGRP huyết tương theo phương pháp miễn dịch điện hóa phát quang trên hệ thống máy miễn dịch tự động ARCHITECT CI16200. Giá trị b nh thường của Cyfra 21-1 và ProGRP lần lượt là < 3,3 ng/ml và < 55 ng/ml. * Xử lý số liệu: theo thuật toán thống kê y học, bằng phần mềm Epi.info 2005 (Version 3.3.2). So sánh sự khác nhau giữa hai số trung bình của nhóm chứng và nhóm bệnh. Tính độ nhạy, độ đặc hiệu, giá trị tiên đoán dương, giá trị tiên đoán âm của các xét nghiệm nghiên cứu. Dựng đường cong ROC dựa trên tính toán các thông số độ nhạy, độ đặc hiệu, giá trị dự báo âm tính và giá trị dự báo dương tính. TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2015 KÕt qu¶ nghiªn cøu 1. Đặc điểm chung. Bảng 1: Phân bố tuổi. NHÓM UTPTBN NHÓM UTPKTBN NHÓM BPKUT NHÓM TUỔI n % n % n % < 55 1 7,7 13 16,0 14 26,9 55 - 70 8 61,5 46 56,8 23 44,2 > 70 4 30,8 22 27,2 15 28,8 Tổng 13 100 81 100 52 100 Phân bố về tuổi giữa 2 nhóm không có sự khác biệt, độ tuổi mắc bệnh cao nhất là 55 - 70 tuổi. Bảng 2: Phân bố về giới của đối tượng nghiên cứu. NHÓM UTPTBN NHÓM UTPKTBN NHÓM BPKUT GIỚI n % n % n % Nam 12 92,3 67 82,7 41 78,8 Nữ 1 7,7 14 17,2 11 21,2 Tổng 13 100 81 100 52 100 p < 0,01 < 0,001 BN nam nhiều hơn nữ, sự khác biệt có < 0,001 nghĩa thống kê. 2. Kết quả định lƣợng nồng độ Cyfra 21-1. Bảng 3: Nồng độ Cyfra 21-1. Cyfra 21-1 n TRUNG VỊ X ± SD MIN MAX UTPTBN 13 7,31 11,76 ± 12,29 (1) 2,44 45,47 UTPKTBN 81 7,41 18,01 ± 25,63 (2) 1,53 100,0 BPKUT 52 2,23 2,74 ± 14,57 (3) 0,67 7,78 Tổng 146 4,62 12,01 ± 20,66 0,67 100,0 NHÓM p p1-3 < 0,001; p2-3 = 0,001 Nồng độ Cyfra 21-1 thấp nhất ở nhóm BPKUT, cao hơn nhóm UTPTBN và cao nhất ở nhóm UTPKTBN. Sự khác biệt có nghĩa (p < 0,001). 76 TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2015 Hình 1: Đường cong OC của Cyfra 21-1 ở nhóm UTPKTBN. Kết quả phân tích cho thấy diện tích dưới đường cong ROC là 0,815 (1,5%) với p = 0,035. Dùng chỉ số Youden (Youden index) J để t m điểm cắt: J = max (Se + Sp - 1) = 0,538, l c đó điểm cắt của Cyfra 21-1 = 4,4 ng/ml. Bảng 4: Nồng độ Cyfra 21-1 của BN theo giá trị cut-off. NHÓM UTPTBN UTPKTBN TỔNG Tăng (≥ 4,4 ng/ml) 8 67 75 B nh thường (< 4,4 ng/ml) 5 66 71 Tổng 13 133 146 Cyfra 21-1 Độ nhạy (Se) = 0,753 (75,3%); ®ộ đặc hiệu (Sp) = 0,785 (78,5%). Giá trị tiên đoán dương tính (PPV) = 8/13 (61,5%). Giá trị tiên đoán âm tính (NPV) = 66/71 (93,0%). 3. Kết quả định lƣợng nồng độ ProGRP. Bảng 5: Nồng độ Pro ProGRP P (pg/ml). n TRUNG VỊ X ± SD MIN MAX UTPTBN 13 2.562,3 2.840,5 ± 1.890,4 (1) 615,42 5.000,0 UTPKTBN 81 50,55 56,18 ± 24,94 (2) 24,31 187,53 BPKUT 52 49,52 58,48 ± 25,19 (3) 28,06 158,97 Tổng 146 52,04 304,92 ± 963,87 24,31 5.000,0 NHÓM p p1-2 < 0,001; p1-3 < 0,001 Nồng độ ProGRP cao nhất ở nhóm UTPTBN. Sự khác biệt về nồng độ ProGRP giữa nhóm UTPTBN với nhóm UTPKTBN và nhóm BPKUT có nghĩa thống kê (p < 0,001). 77 TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2015 BÀN LUẬN 1. Nồng độ và giá trị chẩn đoán của Cyfra 21-1 trong UTPKTBN. BN mắc BPKUT gồm 41 nam và 11 nữ. Tuổi thấp nhất 29, cao nhất 83. Kết quả nghiên cứu cho thấy: nồng độ Cyfra 21-1 là 2,74 ± 1,46 ng/ml; trung vị 2,22 ng/ml; nồng Hình 2: Đường cong OC của Pro độ thấp nhất 0,67 ng/ml, cao nhất 7,78 ng/ml. Pở nhóm UTPTBN. Kết quả của chúng tôi phù hợp với Hang ZQ Kết quả phân tích cho thấy diện tích dưới đường cong ROC là 1,00 (100%) với p = 0,0001. Dùng chỉ số Youden (Youden index) J để t m điểm cắt: và CS: nồng độ Cyfra 21-1 là 3,27 ± 2,87 ng/ml [4], Lai RS là 1,5 ng/ml [6] và Huang MS là 1,74 ± 1,55 ng/ml [5]. BN UTPKTBN gồm 67 nam và 14 nữ, tuổi thấp nhất 50, cao nhất 81. So với nhóm J = max (Se + Sp - 1) = 1, l c đó điểm cắt của ProGRP = 401,475. BPKUT, nồng độ Cyfra 21-1 ở nhóm này cao hơn r rệt (18,01 ± 25,63 ng/ml). Kết quả của Hang ZQ là 14,08 ± 8,34 ng/ml [4] và Huang Bảng 6: Nồng độ Pro P của BN theo giá trị cut-off. 21-1 ở nhóm UTPKTBN lớn hơn nhiều so với nhóm BPKUT và nhóm người khỏe mạnh bình NHÓM UTPTBN UTPKTBN TỔNG ProGRP Tăng (≥ 401,475 pg/ml) thường (bảng 3). Sự khác biệt có nghĩa thống kê (p < 0,0001). 13 0 13 Dựa vào đồ thị đường cong ROC, nồng B nh thường (< 401,475 pg/ml) Tổng 0 133 133 13 133 146 ≈ 1,00 (≈ 100%). Giá trị tiên đoán dương tính (PPV) = 13/13 (100%). Giá trị tiên đoán âm tính (NPV) = 133/133 (100%). độ Cyfra 21-1 trong nhóm UTPKTBN thÊy: diện tích dưới đường cong là 0,815 (81,5%), độ Độ nhạy (Se) = 1,00 (100%); độ đặc hiệu (Sp) 78 MS là 13,26 ± 16,54 ng/ml [5]. Nồng độ Cyfra nhạy và độ đặc hiệu 75,3% và 78,5%, giá trị cut-off 4,4 ng/ml. Giá trị tiên lượng dương tính (PPV) = 8/13 (61,5%), giá trị tiên lượng âm tính (NPV) = 66/71 (93,0%). Kết quả này không khác nhiều so với nghiên cứu của một số tác giả: Lai S: độ nhạy 51%, giá trị cut-off 3,3 ng/ml [6];