SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
“Một số giải pháp giảng dạy hiệu quả kỹ năng đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 10 hệ 7 năm”
Người thực hiện: Nguyễn Thị Nga
Đơn vị: Trường THPT Phong Thổ - Huyện Phong Thổ - Tỉnh Lai Châu
1
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Stt Hình thức viết tắt Hình thức đầy đủ
1 CTC Chương trình chuẩn
2 HS Học sinh
3 GV Giáo viên
4 PTTH Phổ thông trung học
5 SGK Sách giáo khoa
6 TƯ Trung ương
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
“Một số giải pháp giảng dạy hiệu quả kỹ năng đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 10 hệ 7 năm”
Người thực hiện: Nguyễn Thị Nga
Đơn vị: Trường THPT Phong Thổ - Huyện Phong Thổ - Tỉnh Lai Châu
2
PHẦN I. MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài.
1.1. Cơ sở lí luận của việc chọn đề tài.
Trong xu hướng hội nhập toàn cầu, tiếng Anh ngày càng chứng tỏ vai trò
quan trọng với tư cách là một ngôn ngữ quốc tế, là môn ngoại ngữ, là môn văn
hoá cơ bản, bắt buộc trong chương trình giáo dục phổ thông, là một bộ phận
không thể thiếu của học vấn phổ thông cung cấp cho học sinh một công cụ giao
tiếp mới để tiếp thu những tri thức khoa học, kĩ thuật tiên tiến, tìm hiểu các nền
văn hoá đa dạng và phong phú trên thế giới, dễ dàng hội nhập với cộng đồng
quốc tế, góp phần phát triển tư duy và hỗ trợ cho việc dạy học tiếng Việt. Cùng
với các môn học khác, môn tiếng Anh góp phần hình thành và phát triển nhân
cách của học sinh, giúp cho việc hình thành nhân cách của học sinh, giúp cho
việc thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện ở trường phổ thông. Chính bởi vậy
trong dạy học ngoại ngữ nói chung, giảng dạy tiếng Anh nói riêng hiện nay đang
tập trung hướng vào việc phát triển tính năng động, sáng tạo và tích cực của học
sinh; coi học sinh là chủ thể hoạt động, khuyến khích các hoạt động học tập tích
cực, chủ động, sáng tạo trong quá trình dạy học nhằm tạo khả năng nhận biết và
giải quyết vấn đề cho học sinh. Do đó trong quá trình giảng dạy việc luyện tập
giúp học sinh có cơ hội sử dụng ngôn ngữ mới vừa được giới thiệu dưới sự
hướng dẫn của giáo viên để nắm vững cấu trúc ngữ pháp và hiểu thêm ý nghĩa
của ngữ pháp, khắc phục được sự ảnh hưởng của ngôn ngữ tiếng mẹ đẻ, phát
triển và nâng cao hơn nữa về khả năng tư duy, trí sáng tạo và khả năng giao tiếp
cho học sinh là rất cần thiết.
Patel (2008 p.28) cho rằng: Để có một kỹ năng ngôn ngữ hoàn thiện đòi
hỏi người học bắt buộc phải trải qua bốn bước nghe, nói, đọc và viết. Nếu bỏ
qua một trong bốn kỹ năng này thì không thể cung cấp cho người học một
ngôn ngữ chính xác. Trong bốn kỹ năng trên đọc và nghe được xếp vào nhóm
kỹ năng lĩnh hội; nói và viết được xếp vào nhóm kỹ năng truyền thụ. Các kỹ
năng này có mối quan hệ tương hỗ với nhau. Trong đó, đọc là phương tiện hữu
hiệu và thiết yếu để học sinh có thể nắm vững, củng cố kiến thức ngôn ngữ, mở
rộng vốn từ vựng cũng như hiểu thêm văn phong, cách sử dụng ngôn ngữ mà
mình đang học.
1.2. Cơ sở thực tiễn của việc chọn đề tài.
Trường THPT Phong Thổ đặt trên địa bàn thị trấn Phong Thổ huyện
Phong Thổ là huyện khó khăn nhất của Tỉnh Lai Châu. Học sinh người dân tộc
chiếm khoảng 84,2%. Đa số các em sinh sống ở các xã vùng sâu, vùng xa như:
Lản Nhì Thàng, Huổi Luông, Ma Ly Pho của huyện Phong Thổ, xã Pa Tần của
huyện Sìn Hồ... sự hiểu biết của các em về môn học còn nhiều hạn chế, tư duy
trìu tượng của các em hầu như không phong phú thường bị động và hiểu vấn đề
rất sơ sài đặc biệt việc vận dụng các phương pháp đọc để nắm bất thông tin rất
chậm. Do đó hằng năm học sinh có học lực khá, giỏi bộ môn chiếm khoảng 30%
còn lại là trung bình, yếu. Bởi vì, trong thực tế giảng dạy các tiết dạy đọc hiểu
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
“Một số giải pháp giảng dạy hiệu quả kỹ năng đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 10 hệ 7 năm”
Người thực hiện: Nguyễn Thị Nga
Đơn vị: Trường THPT Phong Thổ - Huyện Phong Thổ - Tỉnh Lai Châu
3
vẫn còn gặp nhiều khó khăn bởi đa phần các giáo viên hoặc là chưa hiểu rõ bản
chất của việc dạy kỹ năng đọc hiểu hoặc là chưa làm chủ được các thủ thuật dạy
đọc hiểu. Thông thường các giáo viên thường biến những tiết dạy đọc hiểu thành
tiết dạy đọc "Thành tiếng" không truyền tải được nội dung và ngữ liệu mới dẫn
đến tình trạng học sinh chán nản, thụ động.
Theo quan điểm giáo dục hiện nay, mục tiêu của môn tiếng Anh là nhằm
hình thành và phát triển ở học sinh những kiến thức kỹ năng cơ bản về tiếng
Anh và những phẩm chất trí tuệ cần thiết để tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc
sống lao động. Vì vậy SGK tiếng Anh THPT mới từ lớp 10 đến lớp 12 đều được
biên soạn theo cùng một quan điểm xây dựng chương trình, đó là quan điểm chủ
điểm (thematic approach) và đề cao các phương pháp học tập tích cực chủ động
của học sinh. Cả bốn kỹ năng nghe, nói, đọc, viết đều được quan tâm và được
phối hợp trong các bài tập và các hoạt động trên lớp. Tuy nhiên kỹ năng đọc là
một trong những kỹ năng cơ bản được chú trọng trong quá trình dạy và học
Ngoại ngữ. Đọc vừa là mục đích vừa là phương tiện hữu hiệu và thiết yếu để học
sinh có thể nắm vững, củng cố kiến thức ngôn ngữ, mở rộng vốn từ vựng cũng
như hiểu sâu thêm văn phong, cách sử dụng ngôn ngữ đang học. Do đó, mỗi bài
đọc hiểu ở lớp 10 được đề cập ở mức độ vừa phải sau này mới nâng lên mức khó
dần ở lớp 11 và 12. Bởi vậy, để hiểu được nội dung chủ đề của các bài đọc hiểu
đòi hỏi học sinh phải có kỹ năng đọc hiểu tốt kết hợp với vốn kiến thức ngôn
ngữ tương đối đầy đủ để nắm bắt được những yêu cầu của sách giáo khoa đưa
ra.
Trên thực tế, để có được kỹ đọc hiểu tiếng Anh thì người học Ngoại ngữ
phải có quá trình luyện tập đọc thường xuyên, lâu dài với những hình thức và
nội dung đọc khác nhau. Việc dạy và học kỹ năng đọc hiểu môn tiếng Anh tuy
không còn mới mẻ nhưng khó đối với tất cả giáo viên và học sinh bậc THPT.
Qua nhiều năm giảng dạy bộ môn tiếng Anh tại trường THPT tôi nhận
thấy: nếu giáo viên đầu tư sâu, biết cách khai thác bài đọc hiểu và cung cấp đầy
đủ những vấn đề liên quan đến chủ điểm của bài đọc hiểu thì giờ học tiếng Anh
đạt hiệu quả rất tốt. Xuất phát từ thực tế trên tôi đã chọn sáng kiến kinh nghiệm
mang tên: “Một số giải pháp giảng dạy hiệu quả kỹ năng đọc hiểu môn
Tiếng Anh lớp 10 hệ 7 năm".
Với việc nghiên cứu đề tài này, tôi mong muốn sẽ phần nào giúp giáo
viên dần khắc phục những khó khăn trên để tiến hành dạy đọc môn tiếng Anh có
hiệu quả tốt hơn, học sinh tích cực, chủ động trong việc tiếp thu, lĩnh hội kiến
thức của bài học.
II. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
2.1. Đối tượng được nghiên cứu.
Một số giải pháp giảng dạy hiệu quả kỹ năng đọc hiểu môn tiếng Anh lớp
10 hệ 7 năm.
Các bài đọc hiểu trong chương trình SGK tiếng Anh lớp 10 hệ 7 năm.
2.2. Phạm vi nghiên cứu.
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
“Một số giải pháp giảng dạy hiệu quả kỹ năng đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 10 hệ 7 năm”
Người thực hiện: Nguyễn Thị Nga
Đơn vị: Trường THPT Phong Thổ - Huyện Phong Thổ - Tỉnh Lai Châu
4
Học sinh lớp 10 trường THPT Phong Thổ, huyện Phong Thổ, Tỉnh Lai
Châu.
III. Mục đích nghiên cứu.
Mục đích của nghiên cứu đề tài là nghiên cứu thực trạng của việc dạy kỹ
năng đọc hiểu môn tiếng Anh lớp 10 hệ 7 năm ở trường THPT Phong Thổ từ đó
đưa những giải pháp hữu hiệu trong giảng dạy phù hợp với từng bài, từng đối
tượng học sinh, giúp học sinh có hiểu biết thêm về lịch sử, đất nước, con người,
nền văn hóa không những của đất nước mình mà còn của các nước khác trên
toàn thế giới, đồng thời còn hỗ trợ thêm cho học sinh củng cố kiến thức của môn
Ngữ Văn, môn Địa Lý và các môn học có liên quan khác góp phần vào việc thực
hiện mục tiêu giáo dục và phát triển con người Việt Nam trong thời kỳ công
nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và cũng là góp phần nâng cao chất lượng
nguồn nhân lực cho đất nước trong trong quá trình hội nhập nền kinh tế thế giới.
Góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
IV. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu.
Đọc là kỹ năng cơ bản được chú trọng trong quá trình dạy và học ngoại
ngữ tuy nhiên thực tế giảng dạy kỹ năng đọc chưa thực sự đạt được hiệu quả tối
ưu do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó nguyên nhân chủ yếu đó là giáo
viên chưa có phương pháp dạy đọc đúng.
Bởi vậy, đề tài “Một số giải pháp giảng dạy hiệu quả kỹ năng đọc hiểu
môn Tiếng Anh lớp 10 hệ 7 năm” đã đưa ra giải pháp giảng dạy hiệu quả, tích
cực phù hợp với từng bài, từng đối tượng học sinh kỹ năng đọc hiểu môn tiếng
Anh lớp 10 hệ 7 năm nói riêng kỹ năng đọc hiểu môn tiếng Anh nói chung: Đó
chính là dạy kỹ năng đọc hiểu với khung ba giai đoạn, ở mỗi giai đoạn tác giả đề
cập đến mục đích và gợi ý một số giải pháp giúp người dạy thiết kế được các
hoạt động phù hợp với từng đối tượng học sinh, không chỉ kích thích được hứng
thú của học sinh mà còn giải quyết được các vấn đề về ngôn ngữ thông qua các
bài tập và các câu hỏi được đưa ra một cách hiệu quả hơn nhằm góp phần nâng
cao hiệu quả của quá trình dạy kỹ năng này.
Đề tài đã xác định và làm sáng tỏ thêm cơ sở lý luận phương pháp dạy
học "Lấy học sinh làm trung tâm", kết hợp với việc vận dụng sáng tạo, linh
hoạt các phương pháp trong giảng dạy kỹ năng đọc hiểu môn tiếng Anh từng
bước nâng cao chất lượng giảng dạy kỹ năng đọc hiểu môn tiếng Anh lớp 10 hệ
7 năm nói riêng và chất lượng giảng dạy môn tiếng Anh ở trường phổ thông nói
chung, đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
“Một số giải pháp giảng dạy hiệu quả kỹ năng đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 10 hệ 7 năm”
Người thực hiện: Nguyễn Thị Nga
Đơn vị: Trường THPT Phong Thổ - Huyện Phong Thổ - Tỉnh Lai Châu
5
PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lý luận
1.1. Khái niệm đọc hiểu
Đọc là một kỹ năng cơ bản được chú trọng trong quá trình dạy và học ngoại
ngữ. Đọc vừa là mục đích, vừa là phương tiện hữu hiệu và thiết yếu để học sinh
có thể nắm vững, củng cố kiến thức ngôn ngữ mở rộng vốn từ vựng cũng như
hiểu thêm văn phong, cách sử dụng ngôn ngữ mà mình đang học. Trải qua các
giai đoạn nghiên cứu khác nhau, nhiều nhà ngôn ngữ học đưa ra các quan niệm
khác nhau về định nghĩa về đọc hiểu:
Đầu tiên, đọc hiểu được coi là quá trình người đọc, nhìn, giải mã và hiểu
các ký tự được viết ra William (1984). Tuy nhiên, quan điểm này không được
nhiều nhà ngôn ngữ tán thành do nó coi đọc hiểu là một quá trình thụ động và
chưa nhận thức được tầm quan trọng của người học và kiến thức nền mà họ có.
Vào năm 1989, Dorit Sasson định nghĩa đọc hiểu là: Sự phỏng đoán
mang tính ngôn ngữ tâm lý trong đó người đọc chủ động sử dụng kiến thức nền
và phỏng đoán của mình, để “tương tác” với văn bản thay vì dựa hoàn toàn vào
việc dựng nghĩa từ các ký tự sẵn có trong văn bản. Quan điểm này đã nhận được
sự ủng hộ của nhiều độc giả cũng như nhiều nhà ngôn ngữ học tuy nhiên khái
niệm này đã phủ định hoàn toàn tầm quan trọng của các yếu tố ngôn ngữ như từ
vựng, cú pháp và cấu trúc câu.
Đầu những năm 1990, một định nghĩa rất mới về đọc hiểu được coi là
bước tư duy đột phá của ngành ngôn ngữ và nhận được nhiều sự đồng tình nhất
“đọc hiểu là quá trình trong đó người đọc vận dụng linh hoạt các kiến thức
dưới đây để có thể đọc tốt”:
1.2. Vị trí của kỹ năng Đọc hiểu
Đọc hiểu là một trong những kỹ năng được quan tâm trong SGK tiếng
Anh 10 - chương trình chuẩn. Tầm quan trọng của đọc được thể hiện ở chỗ nó
được thiết kế như là điểm xuất phát của mỗi đơn vị bài đọc và được xếp ở tiết
đầu tiên của mỗi đơn vị bài đọc. Nội dung bài đọc thường thể hiện chủ đề chính
Mối quan hệ xã hội
Kiến thức chung
Loại diễn ngôn
Cấu trúc diễn ngôn
Chức năng diễn ngôn
Cơ chế hội thoại
Liên kết văn bản
Ngữ pháp và từ vựng
Âm và chữ cái
Bottom- up
Top- down
