M t s gi i pháp giúp h c sinh s a l i sai khi th c hi n các phép tính trong phân s môn toán l p 4ộ ố ả ọ ử ỗ ự ệ ố ớ
I. PH N M ĐUẦ Ở Ầ
1. Lý do ch n đ tàiọ ề
B c Ti u h c là b c h c n n t ng c a h th ng giáo d c qu c dân.ậ ể ọ ậ ọ ề ả ủ ệ ố ụ ố
Ch t l ng giáo d c ph thu c r t nhi u vào k t qu đào t o b c Ti uấ ượ ụ ụ ộ ấ ề ế ả ạ ở ậ ể
h c. M c tiêu giáo d c ti u h c nh m giúp h c sinh hình thành nh ng c sọ ụ ụ ể ọ ằ ọ ữ ơ ở
ban đu cho s phát tri n đúng đn và lâu dài v đo đc, trí tu , th ch t,ầ ự ể ắ ề ạ ứ ệ ể ấ
th m m và các kĩ năng c b n đ h c sinh ti p t c h c trung h c c s .ẩ ỹ ơ ả ể ọ ế ụ ọ ọ ơ ở
Trong ch ng trình b c Ti u h c, môn Toán là m t môn có vai trò quanươ ậ ể ọ ộ
tr ng. Đc bi t là các bài toán v phân s mà các em đc h c ch ngọ ặ ệ ề ố ượ ọ ở ươ
trình môn Toán l p 4.ớ
Trong ch ng trình Toán 4 các em đc h c m t n i dung : Các phépươ ượ ọ ộ ộ
tính v i phân s , là m t n i dung m i m và khó v i các em. Do v y khi cácớ ố ộ ộ ớ ẻ ớ ậ
em đc h c nh ng ki n th c c b n b c đu v th c hi n các phép tínhượ ọ ữ ế ứ ơ ả ướ ầ ề ự ệ
c ng, tr , nhân, chia phân s c n n m đc các thao tác hoàn toàn chính xác.ộ ừ ố ầ ắ ượ
Trong quá trình tính toán các em khó tránh kh i sai sót. Sáng ki n ỏ ế “M t sộ ố
gi i pháp giúp h c sinh s a l i sai khi th c hi n các phép tính trong phân sả ọ ử ỗ ự ệ ố
môn toán l p 4".ớ đã nghiên c u, tìm hi u các l i sai c a các em trong quá trìnhứ ể ỗ ủ
th c hi n các phép tính rút g n, quy đng, c ng, tr , nhân, chia phân s , gi iự ệ ọ ồ ộ ừ ố ả
toán có l i văn trong phép tính phân s . Tôi đa ra các gi i pháp c th , h uờ ố ư ả ụ ể ữ
hi u nh m kh c ph c các l i sai mà các em th ng m c.ệ ằ ắ ụ ỗ ườ ắ
2. M c tiêu, nhi m v c a đ tài.ụ ệ ụ ủ ề
Áp d ng m t s gi i pháp s ph m s a l i sai khi th c hi n các phépụ ộ ố ả ư ạ ử ỗ ự ệ
tính phân s , đ nâng cao kh năng làm toán v phân s .ố ể ả ề ố
3. Đi t ng nghiên c uố ượ ứ
M t s gi i pháp nh m giúp h c sinh s a l i sai khi th c hi n các phépộ ố ả ằ ọ ử ỗ ự ệ
tính trong phân s .ố
4. Gi i h n ph m vi nghiên c uớ ạ ạ ứ
Khuôn kh nghiên c u : M t s bi n pháp giúp h c sinh s a l i sai ổ ứ ộ ố ệ ọ ử ỗ khi
th c hi n các phép tính trong phân s .ự ệ ố
Đi t ng kh o sát: H c sinh l p 4, tr ng Ti u h c Hoàng Văn Th .ố ượ ả ọ ớ ườ ể ọ ụ
Th i gian: Năm h c 2015- 2016.ờ ọ
5. Ph ng pháp nghiên c uươ ứ
Thu nh p thông tin: các bài tham lu n trên Internet.ậ ậ
Nguy n Th Nga – Tr ng Ti u h c Hoàng Văn Th - Huy n Krông Anaễ ị ườ ể ọ ụ ệ 1
M t s gi i pháp giúp h c sinh s a l i sai khi th c hi n các phép tính trong phân s môn toán l p 4ộ ố ả ọ ử ỗ ự ệ ố ớ
Ph ng pháp nghiên c u lý lu n.ươ ứ ậ
Ph ng pháp th o lu n.ươ ả ậ
Ph ng pháp quan sát, đi u tra.ươ ề
Ph ng pháp phân tích, t ng h p th ng kê tài li u.ươ ổ ợ ố ệ
II. PH N N I DUNGẦ Ộ
1. C s lý lu nơ ở ậ
Trong ch ng trình Ti u h c d y h c phân s đc chu n b t l p 2ươ ể ọ ạ ọ ố ượ ẩ ị ừ ớ
và l p 3 h c sinh đã đc làm quen d n v i các phân s đn gi n nh t. Đnớ ọ ượ ầ ớ ố ơ ả ấ ế
l p 4 m i chính th c d y h c phân s . Các n i dung d y h c v phân sớ ớ ứ ạ ọ ố ộ ạ ọ ề ố
đc d y ch y u h c kì II c a l p 4. ượ ạ ủ ế ở ọ ủ ớ
V y vi c d y h c phân s trong toán 4 là s ti p n i m ch ki n th cậ ệ ạ ọ ố ự ế ố ạ ế ứ
v phân s t l p 2 và l p 3; đng th i làm c s v ng ch c đ d y h c về ố ừ ớ ớ ồ ờ ơ ở ữ ắ ể ạ ọ ề
phân s th p phân, h n s l p 5 nh m h th ng hóa và hoàn ch nh toàn bố ậ ỗ ố ở ớ ằ ệ ố ỉ ộ
n i dung d y h c phân s Ti u h c, chu n b cho d y h c s th p phân.ộ ạ ọ ố ở ể ọ ẩ ị ạ ọ ố ậ
N i dung này là m t n i dung m i và khó nh ng bài toán mang tính trìuộ ộ ộ ớ ữ
t ng cao, khi ti p xúc d ng toán này h c sinh r t m h , lúng túng, nh mượ ế ạ ọ ấ ơ ồ ầ
l n r t nhi u. Đòi h i h c sinh ph i t duy và sáng t o m i có th gi i đcẫ ấ ề ỏ ọ ả ư ạ ớ ể ả ượ
các bài toán đó, bài toán v phân s th ng xu t hi n v i nhi u d ng khácề ố ườ ấ ệ ớ ề ạ
nhau. Các bài t p này h u h t h c sinh đu g p khó khăn trong cách gi i, sậ ầ ế ọ ề ặ ả ố
l ng h c sinh làm đc r t th p. ượ ọ ượ ấ ấ
2. Th c tr ngự ạ
2.1. Thu n l i - khó khănậ ợ
* Thu n l i: Đc s đc s quan tâm c a nhà tr ng t o đi u ki nậ ợ ượ ự ượ ự ủ ườ ạ ề ệ
h tr cho công tác d y h c. B n thân giáo viên yêu ngh , có năng l c sỗ ợ ạ ọ ả ề ự ư
ph m, nhi u năm li n d y h c l p 4, 5. H c sinh chăm ngoan. Các em đuạ ề ề ạ ọ ớ ọ ề
đc h c 8, 9 bu i trên tu n, nên có th i gian luy n t p, c ng c đ kh cượ ọ ổ ầ ờ ệ ậ ủ ố ể ắ
sâu ki n th c. ế ứ
* Khó khăn:
V phía giáo viênề : M t s giáo viên c m th y ng i và th y khó d yộ ố ả ấ ạ ấ ậ
ngay t bài đu tiên: Khái ni m phân s . Ch a th y rõ đc m i quan hừ ầ ệ ố ư ấ ượ ố ệ
gi a phân s và s t nhiên, quan h gi a phân s và phép chia s t nhiên,ữ ố ố ự ệ ữ ố ố ự
m t đi u quan tr ng khi gi ng d y ph n này. Ch a bi t khai thác tri t đ cácộ ề ọ ả ạ ầ ư ế ệ ể
Nguy n Th Nga – Tr ng Ti u h c Hoàng Văn Th - Huy n Krông Anaễ ị ườ ể ọ ụ ệ 2
M t s gi i pháp giúp h c sinh s a l i sai khi th c hi n các phép tính trong phân s môn toán l p 4ộ ố ả ọ ử ỗ ự ệ ố ớ
bài t p có trong ch ng trình đ xây d ng bài m i đ h c sinh ti p thu m tậ ươ ể ự ớ ể ọ ế ộ
cách t nhiên và hi u qu nh t.ự ệ ả ấ
V phía h c sinh: Ti p thu bài theo t ng m ng ki n th c r i r c, thề ọ ế ừ ả ế ứ ờ ạ ụ
đng, khó phát huy đc tính tích c c, năng đng c a trò và d m c ph i m tộ ượ ự ộ ủ ễ ắ ả ộ
s khó khăn khi rút g n phân s , quy đng m u s , so sánh phân s và th cố ọ ố ồ ẫ ố ố ự
hi n các phép tính v i phân s . C th :ệ ớ ố ụ ể
H c sinh r t khó khăn khi xác đnh s t nhiên l n nh t mà t s vàọ ấ ị ố ự ớ ấ ử ố
m u s c a m t phân s cùng chia h t đ sau khi rút g n đc phân s t iẫ ố ủ ộ ố ế ể ọ ượ ố ố
gi n.ả
Kh năng nh n bi t, v n d ng d u hi u chia h t c a s t nhiên ch aả ậ ế ậ ụ ấ ệ ế ủ ố ự ư
t t nên vi c phát hi n ra m u s chung g p khó khăn, nh t là đi v i nh ngố ệ ệ ẫ ố ặ ấ ố ớ ữ
phân s có m u s l n.ố ẫ ố ớ
Khi so sánh phân s , h c sinh hay nh m tr ng h p so sánh các phânố ọ ầ ườ ợ
s có cùng t s (phân s nào có m u s l n h n thì phân s đó l n h n)ố ử ố ố ẫ ố ớ ơ ố ớ ơ
Vi c th c hi n các phép tính gi a phân s v i phân s , ph i h p gi aệ ự ệ ữ ố ớ ố ố ợ ữ
phân s v i s t nhiên còn nhi u nh m l n và dài dòng.ố ớ ố ự ề ầ ẫ
2.2. Thành công - h n ch .ạ ế
Đi t ng nghiên c u có nh ng thành côngố ượ ứ ữ là ch rõ đc các l i saiỉ ượ ỗ
c a h c sinh th ng m c khi th c hi n các phép tính rút g n, quy đng, soủ ọ ườ ắ ự ệ ọ ồ
sánh, c ng, tr , nhân, chia phân s , gi i toán có l i văn v phân s và đa raộ ừ ố ả ờ ề ố ư
m t s gi i pháp kh c ph c các l i sai đó. T đó các em h c t p có ti n b rõộ ố ả ắ ụ ỗ ừ ọ ậ ế ộ
r t khi làm toán phân s .ệ ố
H n ch : Giáo viên ch a đi m i ph ng pháp, hình th c d y h cạ ế ư ổ ớ ươ ứ ạ ọ
m t cách tri t đ. Còn chú ý nhi u đn vi c trình bày ki n th c. Các k năngộ ệ ể ề ế ệ ế ứ ỹ
s ph m t p chung vào gi ng gi i. T p trung vào vi c d y r p khuôn theoư ạ ậ ả ả ậ ệ ạ ậ
ch ng trình, sách giáo khoa, không chú ý đn s ti p thu c a h c sinh. D nươ ế ự ế ủ ọ ẫ
đn h c sinh ti p thu ki n th c th đng. Các em t p trung vào vi c nh ,ế ọ ế ế ứ ụ ộ ậ ệ ớ
luy n t p và làm theo. M t s ti t h c giáo viên ch t p trung m t s h c sinhệ ậ ộ ố ế ọ ỉ ậ ộ ố ọ
có năng l c, ch a giành cho đi t ng h c sinh h n ch . Cho nên ph n l nự ư ố ượ ọ ạ ế ầ ớ
h c sinh ch a đc tham gia ho t đng. Đi u này làm cho các em c m th yọ ư ượ ạ ộ ề ả ấ
chán n n.ả
2.3. M t m nh - m t y uặ ạ ặ ế
Nguy n Th Nga – Tr ng Ti u h c Hoàng Văn Th - Huy n Krông Anaễ ị ườ ể ọ ụ ệ 3
M t s gi i pháp giúp h c sinh s a l i sai khi th c hi n các phép tính trong phân s môn toán l p 4ộ ố ả ọ ử ỗ ự ệ ố ớ
M t m nh: Trong quá trình th c hi n sáng ki n này b n thân tôi đãặ ạ ự ệ ế ả
đc r t nhi u đng nghi p trong tr ng t o đi u ki n giúp đ, ph n nàoượ ấ ề ồ ệ ườ ạ ề ệ ỡ ầ
tháo g khó khăn trong vi c t ch c các ho t đng d y và h c, xây d ng quyỡ ệ ổ ứ ạ ộ ạ ọ ự
t c c ng, tr , nhân, chia phân s trong ti t bài m i, ti t luy n t p và cáchắ ộ ừ ố ế ớ ế ệ ậ
kh c ph c nh ng sai l m c a h c sinh khi th c hi n các phép tính v i phânắ ụ ữ ầ ủ ọ ự ệ ớ
s . ố
C ng (tr ) phân s Mu n nhân phân s Khi chia phân sộ ừ ố ố ố ố
Ta ph i quy đng Ph i làm sao đây Bi n l i thànhả ồ ả ế ạ
nhân
Gi nguyên m u s K t qu có ngay Phân s sauữ ẫ ố ế ả ố
thành
C ng (tr ) t là xong. Nhân trên, nhân d i. Phân s đoộ ừ ử ướ ố ả
ng c.ượ
M t y u: ặếlà h c sinh trong kh i trình đ không đng đu, thu c nhi uọ ố ộ ồ ề ộ ề
dân t c khác nhau, nhi u gia đình kinh t khó khăn, nhà l i xa tr ng, ít cóộ ề ế ạ ở ườ
đi u ki n quan tâm đn vi c h c t p c a con em mình. Ph huynh h c sinhề ệ ế ệ ọ ậ ủ ụ ọ
trình đ văn hóa th p nên không h ng d n đc các em h c t p khi nhà.ộ ấ ướ ẫ ượ ọ ậ ở
D n đn có em không n m v ng đc tính ch t c b n c a phân s , quy t cẫ ế ắ ữ ượ ấ ơ ả ủ ố ắ
tính b n phép tính v phân s . Nên vi c v n d ng gi i pháp c a đ tài đa raố ề ố ệ ậ ụ ả ủ ề ư
còn h n ch .ạ ế
2.4. Các nguyên nhân và y u t tác đng...ế ố ộ
Qua th c t d y h c, ự ế ạ ọ các phép tính v i phân s l p 4 là lo i toánớ ố ở ớ ạ
khó, r t ph c t p, phong phú, đa d ng và r t nhi u ki n th c áp d ng vàoấ ứ ạ ạ ấ ề ế ứ ụ
th c t cu c s ng. D y h c phân s là m t n i dung t ng đi m i m v iự ế ộ ố ạ ọ ố ộ ộ ươ ố ớ ẻ ớ
h c sinh l p 4. M c dù đc gi i thi u t l p 2 nh ng ch d ng m c đọ ớ ặ ượ ớ ệ ừ ớ ư ỉ ừ ở ứ ộ
nh n bi t qua hình nh tr c quan v ; ; ; h c sinh ch a g i tên phân s . H cậ ế ả ự ề ọ ư ọ ố ọ
sinh ch quen v i các bài toán, tính toán v i các s t nhiên. Vì v y làm tính vàỉ ớ ớ ố ự ậ
gi i toán v i các phân s là hoàn toàn m i đi v i h c sinh l p 4. C th :ả ớ ố ớ ố ớ ọ ớ ụ ể
- Tên g i phân s , t s m u s , ý nghĩa phân s , các khái ni m phânọ ố ử ố ẫ ố ố ệ
s t i gi n, rút g n phân s , quy đng m u s , quy đng t s ,....ố ố ả ọ ố ồ ẫ ố ồ ử ố
- Cách vi t phân s , cách trình bày phép tính, cách làm tính c ng, tr ,ế ố ộ ừ
nhân, chia,....
Nguy n Th Nga – Tr ng Ti u h c Hoàng Văn Th - Huy n Krông Anaễ ị ườ ể ọ ụ ệ 4
M t s gi i pháp giúp h c sinh s a l i sai khi th c hi n các phép tính trong phân s môn toán l p 4ộ ố ả ọ ử ỗ ự ệ ố ớ
Cách suy lu n các d ki n trong các bài toán phân s cũng có khác vàậ ữ ệ ố
tr u tr ng, khó hi u h n đi v i s t nhiên h c sinh đã quen thu c.ừ ượ ể ơ ố ớ ố ự ọ ộ
Giáo viên ch a t o cho h c sinh tích c c tham gia vào các ho t đngư ạ ọ ự ạ ộ
h c t p, có trách nhi m và có h ng thú đi v i h c toán phân s . C th y vàọ ậ ệ ứ ố ớ ọ ố ả ầ
trò ch a ch đng, linh ho t và sáng t o trong d y và h c; ch a phát tri nư ủ ộ ạ ạ ạ ọ ư ể
năng l c h c toán theo t ng đi t ng h c sinh; ch a t o ra môi tr ng h cự ọ ừ ố ượ ọ ư ạ ườ ọ
t p thân thi n và h p tác gi a giáo viên và h c sinh, gi a h c sinh v i h cậ ệ ợ ữ ọ ữ ọ ớ ọ
sinh; s d ng h p lí các thi t b d y h c toán phân s ch a phù h p v i h cử ụ ợ ế ị ạ ọ ố ư ợ ớ ọ
sinh.
2.5. Phân tích, đánh giá các v n đ v tr c tr ng mà đ tài đã đt ra.ấ ề ề ự ạ ề ặ
Phân s là m t lo i s m i bi u th m t hay nhi u ph n b ng nhau c aố ộ ạ ố ớ ể ị ộ ề ầ ằ ủ
đn v . Phân s là m t m ng ki n th c quan tr ng c a tuy n ki n th c tr ngơ ị ố ộ ả ế ứ ọ ủ ế ế ứ ọ
tâm S h c. Tuy nhiên, v i đc đi m tâm sinh lí c a h c sinh Ti u h c, vi cố ọ ớ ặ ể ủ ọ ể ọ ệ
lĩnh h i nh ng ki n th c là v n đ không đn gi n. Đc bi t v i h c sinhộ ữ ế ứ ấ ề ơ ả ặ ệ ớ ọ
tr ng Ti u h c Hoàng Văn Th thu c vùng xã khó khăn, vi c lĩnh h i ki nườ ể ọ ụ ộ ệ ộ ế
th c l i càng khó khăn h n nhi u. ứ ạ ơ ề
Tôi ti n hành kh o sát giáo viên và h c sinh c a 2 l p, l p 4A (tr ngế ả ọ ủ ớ ớ ườ
chính) và l p 4B (phân hi u S n Th ) c a tr ng.ớ ệ ơ ọ ủ ườ
Đi v i giáo viênố ớ : Tôi đa ra m t s câu h i trao đi v i hai giáo viên,ư ộ ố ỏ ổ ớ
l p 4A (cô giáo Lí th Sen) và 4B (th y Nguy n Thanh Nhàn) nh sau:ớ ị ầ ễ ư
- Khi d y ph n phân s , đng chí th y h c sinh ti p thu th th nào?ạ ầ ố ồ ấ ọ ế ư ế
Tr l iả ờ : Phân s là ph n khó trong toán 4. H c sinh nh m l n ph nố ầ ọ ầ ẫ ở ầ
rút g n, quy đng phân s .ọ ồ ố
- Khi d y h c v phân s , h c sinh th ng m c nh ng sai l m nào?ạ ọ ề ố ọ ườ ắ ữ ầ
Tr l i:ả ờ Không bi t trình bày bài gi i, không bi t rút g n hay quy đngế ả ế ọ ồ
đ đc phân s hay phép tính m t cách đn gi n nh t, trình bày phép tínhể ượ ố ộ ơ ả ấ
sai, không xác đnh đúng danh s , ch a hi u rõ ý nghĩa phân s , nh m l nị ố ư ể ố ầ ẫ
gi a nhân và c ng, th c hi n phép chia phân s ch a chính xác....ữ ộ ự ệ ố ư
Đi v i h c sinhố ớ ọ : V n còn khá nhi u nh ng l i sai khi các em th cẫ ề ữ ỗ ự
hi n các phép tính v i phân s . Nh ng l i sai đó m t ph n do năng l c c aệ ớ ố ữ ỗ ộ ầ ự ủ
m t b ph n h c sinh nh ng cũng có m t s h c sinh có kh năng t duyộ ộ ậ ọ ư ộ ố ọ ả ư
nhanh v n m c ph i. Tôi đã ti n hành ki m tra v ghi c a h c sinh. Vi cẫ ắ ả ế ể ở ủ ọ ệ
ki m tra đc ti n hành sau khi h c sinh h c xong bài luy n t p trang 137.ể ượ ế ọ ọ ệ ậ
Nguy n Th Nga – Tr ng Ti u h c Hoàng Văn Th - Huy n Krông Anaễ ị ườ ể ọ ụ ệ 5
