B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O
Ụ
NG Đ I H C S PH M TP H CHÍ MINH
TR
Ộ Ạ Ọ Ư Ạ
Ạ Ồ
ƯỜ
Ử
KHOA L CH S Ị ----------
Đ tài: ề
VI C GI I QUY T V N Đ Đ C SAU
Ề Ứ
Ấ
Ả
Ệ
Ế
CHI N TRANH TH GI
Ế Ớ
Ế
I TH HAI Ứ
GVHD: TS.T
ưở
ng Phi Ng ọ
SVTH: Nhóm 3
L p: SP L ch s 3B_K37
ử
ớ
ị
Môn: L ch s quan h qu c t
ố ế
ử
ệ
ị
TP H Chí Minh tháng 4 năm 2014
ồ
1
M C L C
Ụ
Ụ
M Ở Đ UẦ ......................................................................................................................2
I. Nh ng th a thu n gi a 3 c
ng qu c Liên Xô, Mĩ, Anh trong vi c gi
ữ
ữ
ỏ
ậ
ườ
ố
ệ
ả i
quy t v n đ Đ c sau chi n tranh (1945-1947)
.....................................................3
ế ấ
ề ứ
ế
i quy t v n đ Đ c
1. T m quan tr ng c a vi c gi ọ
ủ
ệ
ầ
ả
ề ứ .............................................3
ế ấ
c đ ng minh v vi c gi
i quy t v n đ Đ c sau
2. Th a thu n c a các n ậ
ủ
ỏ
ướ
ề ệ
ồ
ả
ế ấ
ề ứ
chi n tranh
.....................................................................................................................4
ế
a) H i ngh Ianta (4-12/2/1945)
........................................................................4
ộ
ị
b) H i ngh Pôtxđam (17/7-2/8/1945)
................................................................5
ộ
ị
3. Cu c đ u tranh gi
i quy t v n đ Đ c trong nh ng năm 1945-1947
.............6
ộ ấ
ả
ế ấ
ề ứ
ữ
II. Nh ng di n bi n ch y u c a Chi n tranh l nh gi a hai c c Xô-Mĩ và hai ế
ủ ế ủ
ữ
ự
ữ
ễ
ế
ạ
kh i Đông-Tây qua vi c gi
i quy t v n đ Đ c
ố
ệ
ả
ề ứ ...................................................7
ế ấ
1. N c Đ c b chia c t và âm m u ph c h i ch nghĩa quân phi
ụ ồ
ứ ị
ướ
ư
ủ
ắ
t ệ ở
ứ Tây Đ c
(1949-1955)...................................................................................................................7
a) Quá trình chia c t n
c Đ c (1948 – 1949)
................................................7
ắ ướ
ứ
b) Âm m u ph c h i ch nghĩa quân phi
Tây Đ c (1949-1955)
..............8
ụ ồ
ư
ủ
t ệ ở
ứ
2. S th ng nh t n
c Đ c
ự ố
ấ ướ
ứ ..................................................................................10
K T LU N
Ậ ................................................................................................................12
Ế
TÀI LI U THAM KH O
Ả ........................................................................................13
Ệ
DANH SÁCH NHÓM................................................................................................14
2
Trong th k XX nhân lo i đã ch ng ki n m t cu c chi n tranh th gi
M Đ UỞ Ầ ộ ế ứ
ế ỷ ế ớ ế ạ ộ ạ i tàn b o
nh t trong l ch s nhân lo i-chi n tranh th gi ế ớ ử ế ấ ạ ị ộ i th hai (1939–1945). Năm 1945, cu c ứ
chi n tranh này k t thúc v i s th t b i c a các n c phát xít, tuy v y vi c gi ớ ự ấ ạ ủ ế ế ướ ệ ậ ả i quy t các ế
v n đ liên quan đ n chi n tranh v n đ t ra m t cách b c thi ấ ứ ề ế ế ẫ ặ ộ ế t. Đ c bi ặ ệ ề ổ t m t v n đ n i ộ ấ
tr i c n ph i gi i quy t đó là v n đ Đ c sau chi n tranh. B i l , Đ c là n c hình thành, ộ ầ ả ả ề ứ ở ẽ ứ ế ế ấ ướ
là n i s n sinh ra ch nghĩa phát xít hi u chi n. Và cũng chính n c đã châm ơ ả ủ ế ế ướ c Đ c là n ứ ướ
ngòi cho cu c chi n tranh tàn b o nh t l ch s nhân lo i này. Tuy v y s ph n c a n ậ ủ ướ c ậ ố ấ ị ử ế ạ ạ ộ
Đ c b i tr n không ph i đ c gi i quy t xong xuôi ngay sau khi chi n tranh k t thúc mà ứ ạ ậ ả ượ ả ế ế ế
nó còn kéo dài trong su t th i kì “chi n tranh l nh” gi a hai c c Xô-M và hai kh i Đông– ữ ự ế ạ ố ờ ố ỹ
Tây.
ơ V n đ Đ c là m t trong nh ng đi m nóng c a cu c “chi n tranh l nh”, nó là n i ề ứ ữ ủ ể ế ạ ấ ộ ộ
ứ th hi n gay g t nh ng bi u hi n c a s đ i đ u Xô-M , nói cách khác Đ c chính là b c ệ ủ ự ố ầ ể ệ ữ ứ ể ắ ỹ
tranh thu nh c a cu c “chi n tranh l nh” gi a hai kh i trên t ỏ ủ ữ ế ạ ộ ố ấ ả ờ t c các lĩnh v c. Đ ng th i ự ồ
tình hình chính tr Đ c t ị ở ứ ừ ậ sau năm 1945 đ n khi chi n tranh l nh k t thúc cũng là h u ế ế ế ạ
qu c a s mâu thu n, đ u tranh gi a hai kh i Đông–Tây. ả ủ ự ữ ẫ ấ ố
Năm 1949 n c Đ c đ c tách thành hai Nhà n c riêng bi t và đ n tháng 10/1990 ướ ứ ượ ướ ệ ế
c tái th ng nh t d i s tác đ ng c a b n c ng qu c. Tuy nhiên n l i đ ạ ượ ấ ướ ự ủ ố ườ ố ộ ố ướ ố c Đ c th ng ứ
i hoàn toàn n m trong m u đ c a M và các c ng Tây. nh t th c ch t l ự ấ ạ ấ ư ồ ủ ằ ỹ ườ ng qu c ph ố ươ
V y r t cu c v n đ này đã đ c gi i quy t nh th nào? Bài ti u lu n này s giúp ộ ấ ậ ố ề ượ ả ư ế ế ể ẽ ậ
ta hi u rõ n i dung cũng nh di n bi n c a cu c “chi n tranh l nh”. Qua đó ta th y đ ế ủ ư ễ ể ế ạ ấ ộ ộ ượ c
c ph ng Tây trong vi c gi s ph n đ ng c a M và các n ủ ự ả ộ ỹ ướ ươ ệ ả ồ i quy t v n đ Đ c. Đ ng ế ấ ề ứ
th i cũng th y đ c s đ u tranh kiên trì b n b cho n n hoà bình th gi i nói chung, cho ấ ờ ượ ự ấ ế ớ ề ề ỉ
m t n c Đ c hoà bình dân ch nói riêng c a Liên Xô, các n c xã h i ch nghĩa và nhân ộ ướ ứ ủ ủ ướ ủ ộ
ự dân yêu chu ng hoà bình Đ c. Bên c nh đó, nghiên c u v n đ Đ c cũng đ hi u rõ th c ể ể ề ứ ứ ứ ạ ấ ộ
i quy t v n đ Đ c trong quan h qu c t ch t c a cu c đ u tranh gi ộ ấ ủ ấ ả ế ấ ề ứ ố ế ệ nh m m c tiêu gì ụ ằ
3
và mang l i ích cho ai? i l ạ ợ
I.
ng qu c Liên Xô, Mĩ, Anh trong vi c gi
Ộ Nh ng th a thu n gi a 3 c ườ
N I DUNG ố
ữ ỏ ậ ệ ả i
ữ ế ế ấ ề ứ
ủ T m quan tr ng c a vi c gi ọ
quy t v n đ Đ c sau chi n tranh (1945-1947) 1. Ngay t ủ n ở ướ
ể ứ ế ớ i quy t v n đ Đ c ế ấ ề ứ ệ ứ ế ỷ c châm ngòi cho cu c chi n tranh th gi ộ
ộ ế ừ ứ ạ ủ ế ộ ướ ế
i hi n đ i, đã gây bi c Đ c ch nghĩa phát xít đã hình thành i th hai kéo ấ năm 1939–1945. Cu c chi n tranh phi nghĩa này là cu c chi n tranh tàn b o nh t t bao th m ho cho các dân t c và nhân dân toàn ộ ạ ạ ả ế ệ ử ế ớ
ả ầ nh ng năm 30 c a th k XX ừ ữ và phát tri n. N c Đ c cũng là n ướ dài t trong l ch s th gi th gi ị ế ớ
ế ứ ậ ả
ố ụ châu Âu. Tr c tình hình đó đã khi n các n ắ ề ướ ế
ỹ ế ọ ặ ậ ạ
ậ ng th hi n s đoàn k t c a các n ế ể ệ ự ể ự ượ ướ
i nguy c di ế ủ t ch ng các dân t c nh ủ i ch ng l ố
ố ộ ạ ả
ơ ệ ộ ạ i ch đ phát xít tàn b o, cùng nhau b o v n n hoà bình th gi ế ớ ệ ề c Đ ng minh là tìm ra bi n pháp nh m tri ằ ệ ệ
ế đ u cu c chi n tranh, kh i tr c phát xít Đ c-Italia-Nh t B n đã liên ti p ộ ừ ầ c l n ướ ớ i, uy hi p nhi u n ợ ồ i chi n tranh phát xít, thành l p ra M t tr n Đ ng c và các dân t c ộ ể c ti u, ượ i. M t trong ộ t tiêu hoàn ồ ổ ng hi u chi n Đ c, không đ chúng có th làm t n ứ ế ế ể ể ơ
ế ớ
c Đ ng minh đã t ng b c giành th ng l ự ủ ướ ự ừ ồ ợ
S ph i h p quân s c a các n sau chi n th ng c a Liên Xô ố ợ ế ắ ự ầ t t ệ ừ
ồ
ở ặ ậ ế ướ ứ ấ ủ ủ ắ ạ ứ
i. Ngay t giành th ng l c ướ ở M , Anh, Liên Xô h p bàn đ ch ng l ố minh ch ng phát xít. Đây là l c l yêu chu ng hoà bình trên th gi ế ớ ch ng l ạ ế ộ ố nh ng ý nguy n chung c a các n ướ ủ ệ ữ toàn nguy c gây chi n c a các l c l ự ượ ế ủ i m t l n n a. h i đ n n n hoà bình th gi ộ ầ ữ ạ ế ề i. Đ c ặ ướ ủ tr n Xtalingrát (11/1942–2/1943) và s đ u hàng c a bi ở ậ ủ ắ ệ ủ Italia (3/9/1943), các n c Đ ng minh đã m m t tr n phía Tây t n công vào sào huy t c a phát xít Đ c. Quân Đ c d n b đánh b i, vi c chi n th ng ch nghĩa phát xít c a quân ệ Đ ng minh đã d n m ra tr ồ ở ầ ướ
ề ệ ự ầ
ủ ừ ờ ằ ố
ệ ủ ậ ồ ứ ướ ế
Cu c chi n tranh này đã k t thúc b ng s đ u hàng không đi u ki n c a phát xít ể ng qu c đ ng minh vào ngày 8/5/1945. T th i đi m ề ộ c Đ c, Đ c ph i ch u trách nhi m hoàn toàn v cu c ng lai c a mình mà hoàn toàn ị mình quy t đ nh v n m nh t ệ ủ ứ ế ị
ươ c Đ ng minh. ậ ủ ế ụ ữ ướ
ồ ộ Khi chi n tranh ch ng ch nghĩa phát xít đã giành th ng l ủ ế ắ ợ
ế ủ i hoàn toàn cũng là lúc các i quy t các v n đ c a ch nghĩa phát xít ề ủ
t là tiêu di Đ c. ả ể t t n g c ch nghĩa phát xít ủ ệ ậ
ặ i quy t v n đ phát xít Đ c sau chi n tranh là v n đ t ế ả ề ấ ở ứ ấ ở
ị c m t. ầ ắ ế ế ộ Đ c tr c các đ i di n c a các c ườ ạ ứ đó cho đ n khi thành l p hai nhà n ả ướ chi n tranh này, không th t ể ự ệ ph thu c vào nh ng quy t đ nh và chính sách c a các n ế ị ố c Đ ng minh ph i h p bàn đ nghĩ cách gi ả ọ ệ ế ấ ủ ề ố ế ộ ồ
i n c Đ c có v trí ti n đ n ị ồ ở
n ồ ướ sau chi n tranh đ c bi ế Vi c gi ệ ơ ứ ấ ỉ ố
i. Sau khi Hitler b đánh b i, n c Đ c b l c l ướ ch c l châu Âu. Vi c t ệ ổ ứ ạ ướ ướ ạ ứ ố ớ ề ồ ủ ủ ả ế ớ ớ ị ướ
ườ ế ẽ ậ ỏ ố
4
ố ứ Đ c là n i phát sinh ch nghĩa phát xít, là n ứ n ề ướ nghĩa r t quan tr ng không ch đ i v i các n ọ ch c a c th gi đóng. Theo th a thu n gi a ba c chi m đóng vùng Tây-B c, còn M s chi m đóng vùng Tây–Nam c a n ỹ ẽ i quan tr ng b i vì ọ ờ c châm ngòi cho cu c chi n tranh, đ ng th i c Đ c sau chi n tranh có ý ế c châu Âu mà còn đ i v i n n hoà bình dân ế ng Đ ng minh chi m ứ ị ự ượ ng qu c, Liên Xô s chi m đóng vùng Đông Đ c, Anh ứ ệ c Đ c. Vi c ứ ữ ắ ướ ủ ế ế
c Đ c theo con đ ị ườ ể ướ ữ ấ ắ
ứ ỹ ề ấ ạ
ế ỹ ướ
ỗ ữ ự ề ị ằ
ộ c Đ c. Nói cách khác, vi c gi ạ ế ấ ệ ộ ệ
phát tri n n ng chính tr nào cũng là v n đ đ u tranh gay g t gi a hai n c Liên Xô-M và hai c c Đông Tây trong cu c chi n tranh l nh sau này. M i thành viên ướ ự ộ c a kh i Đ ng minh, c th là các n c Liên Xô, M , Anh, Pháp đ u có nh ng suy tính ồ ủ ố ụ ể nh m b o v quy n l i riêng c a dân t c mình trong vi c ho ch đ nh và th c hi n sách ề ợ ệ ả ệ c h u chi n đ i v i n l i quy t v n đ Đ c là m t trong ề ứ ố ớ ướ ế ượ ậ ả nh ng v n đ m u ch t quan tr ng trong cu c chi n tranh l nh (1947–1989). ố ề ấ ữ ủ ứ ọ ế ạ ấ ộ
2. Th a thu n c a các n c đ ng minh v vi c gi ậ ủ ướ ồ ề ệ ả ề ứ i quy t v n đ Đ c ế ấ
ỏ sau chi n tranh ế a) H i ngh Ianta (4-12/2/1945) ộ ị
ồ ế ử ộ ủ
ỹ ọ ạ ủ ứ ể ủ ư
Trong khi quân đ i c a Đ ng minh ti n vào c a ngõ c a Đ c, thì ngày 4/2/1945 ị i Cr m đ nhóm h p H i ngh ng Liên Xô Xtalin, T ng th ng Mĩ ị ổ ộ ố ộ ồ ặ ộ ưở
ủ ị ng Anh S csin. nguyên th ba qu c gia Liên Xô, M , Anh đã g p nhau t Ianta. Tham d h i ngh có Ch t ch h i đ ng b tr Rud ve và Th t ơ
ố ạ ế ế ế ụ
ề ệ ả ầ
ệ ng ba c ề c Đ c, theo k ho ch đã tho thu n l c l ể ứ ạ ườ ứ ớ ấ ộ ế
c phân chia, có th s thành l p m t H i đ ng Trung ng đ ượ ậ ự ượ ậ ề ệ ườ ộ ồ ộ
ạ ả ả ể ẽ ấ ố ộ
ụ
t và ch nghĩa phát xít Đ c, làm cho n ứ ư ủ c là tiêu di ướ ố ế t ch nghĩa quân phi ệ ướ ủ ứ
ộ ồ ủ ệ có th xâm h i đ c n n hoà bình c a th gi i n a. Quy t đ nh gi ạ ượ ế ị ủ ờ
ể ự ượ ỏ
t toàn b c s quân s Đ c; t ề ậ ự ứ t c các t ộ ộ ơ ở ẽ ị ừ ấ ả ệ ạ
ố ự ộ ủ ướ ị ộ trên các chi n tr ế ki m soát n ướ đóng các khu v c đã đ ự qu n lý chung, bên c nh đó ba n thành viên th t c a các n ủ Đ c không bao gi ứ tr và xoá b hoàn toàn l c l ừ tiêu di cách nghiêm minh; xoá b các Đ ng phát xít, lu t phát xít, t ỏ
ự ứ ả ng c a ch nghĩa quân phi nh h ạ ỏ ủ ưở
ậ t và ch nghĩa phát xít s đ ng thi ệ ề ồ ệ ạ
ủ ủ Đ c. V v n đ b i th ườ ế ứ ụ ồ ấ ướ ườ ướ ậ
ứ H i ngh đã th ng nh t ý ki n v vi c ti p t c chi n tranh đánh b i phát xít Đ c ng và bu c Đ c ph i đ u hàng vô đi u ki n. V vi c chi m đóng và ế ng qu c s chi m ế ố ẽ ể ươ c th ng nh t m i Pháp ki m soát m t khu v c và là ể ờ ự ổ c a H i đ ng n u Pháp mu n. M t trong nh ng m c tiêu không thay đ i ữ ộ c ướ ả i ế ớ ữ ự ứ ng quân s Đ c, đ p tan vĩnh vi n b ch huy quân s Đ c, ộ ỉ ễ i ph m chi n tranh s b tr ng tr m t ị ộ ế ữ t c nh ng ch c phát xít, t ấ ả ổ ứ c lo i b kh i đ i s ng ỏ ờ ố ẽ ượ c Đ ng t h i chi n tranh thì các n ồ ế ướ ạ c trong ph m ng v t ch t cho các n ấ c có công trong vi c đánh b i phát xít Đ c. c Đ c ph i có nghĩa v b i th ứ t h i và các n c b thi ạ
ạ ướ ẫ ư ậ
ệ ớ c Đ ng minh đã h p bàn đ đ nh đo t s ph n c a n ể ị ộ
ế ọ ố ồ các n ướ ạ ố ấ ồ ề ề ấ ả ệ ạ ế ướ ỏ
c Đ c phát xít. ả văn hoá và kinh t minh th ng nh t n ố vi có th cho cá n ướ ị ể Nh v y, ngay t ừ toàn b lãnh th châu Âu, các n ổ Đ c sau này. Đi u đó ch ng t nh t và tin t ứ ắ ứ ấ ưở ắ
Trong th i gian ti p theo, do có nh ng b t đ ng v quan đi m chính tr , v t ể ứ ng ch c ch n vào th ng l ắ ế ấ ồ
ẫ ề ữ ồ
ứ khi chi n tranh v n còn ti p di n v i quy mô và ph m vi l n trên ớ ễ c ậ ủ ướ c trong kh i Đ ng minh đã r t quy t tâm, th ng ố ế i c a h đ i v i n ợ ủ ọ ố ớ ướ ị ề ư ề nh ng mâu thu n và hi p ệ c Đ ng minh đã b c l ộ ộ ỹ mâu thu n gi a m t bên là M , ướ ư ộ ộ ữ ẫ ữ ộ ng, v quy n l i nên gi a các n ữ c Pôtxđam v a là s tho thu n nh ng cũng đã b c l ả ự
5
ờ t ưở ề ợ ậ ừ ướ Anh, Pháp và m t bên là Liên Xô. ộ
b) H i ngh Pôtxđam (17/7-2/8/1945) ộ ị
châu Âu (5/1945), nhi u mâu thu n và nh ng v n đ ế ế ữ ề ẫ
i n i lên trong đó quan tr ng nh t là v n đ Đ c và k t thúc chi n tranh ở ọ Sau khi chi n tranh k t thúc l ố ế ạ ổ ế ế ấ
ề ứ ố ủ ỹ
ườ ơ ọ ở
ề ấ ễ Vi n ở ng qu c Liên Xô, M , Anh là Xtalin, Truman Pôtxđam. t. ấ ng đ nh cu i cùng c a ba c ng qu c trong liên minh ch ng phát xí ượ ườ ủ
ố H i ngh đã quy t đ nh thành l p H i đ ng ngo i tr qu c t ấ Đông. Do đó ngày 17/7/1945 nguyên th ba c (thay Rud ven m i m t ngày 12/4/1945)và S csin (sau Atly thay ngày 28/7) đã h p ơ ớ Đây là cu c h p th ộ ọ ộ ỉ ế ị ậ ị
ố ạ ưở ữ ị ố ng bao g m đ i di n c a Liên ệ ủ ồ ạ c s ký v i Đ c và ớ ướ ẽ ứ ỹ ệ ẩ ố ộ ồ ụ
Xô, M , Anh, Pháp, Trung Qu c có nhi m v chu n b nh ng hoà các n c đ ng minh c a Đ c. ướ ồ ủ
ứ ạ
ị ộ ộ ả ế
ộ c Pôtxđam. Hi p c đúc k t trong m t thông cáo chung g i là Hi p ế ệ ướ
ng lai n , v chính tr n c Đ c. T ứ ả ủ ọ ế ề ủ ố ộ ạ ệ ướ ươ
c đ nh r t c th trong Hi p ợ ướ ớ ị ướ ậ ả ụ ể ề ệ ướ Đêm ngày mùng 01 r ng sáng ngày 02/08/1945, ba nguyên th qu c gia đã cùng nhau i H i ngh Pôtxđam ị c này bao g m ồ c Đ c ứ ậ c thông qua các tho thu n hoàn toàn phù h p v i lu t
kí vào biên b n H i ngh Pôtxđam. K t qu c a các cu c h i đàm t đ ộ ượ các đi u kho n quy đ nh c th v kinh t ị đ ượ pháp qu c t
ặ ể ề ủ ệ ướ
ộ ể ứ ị
ả ế ứ ự ắ
ệ c Đ c có th châm ngòi m t cu c chi n tranh th gi ế ớ ộ i quy t v n đ n c Đ c d a vào nh ng nguyên t c sau: tiêu di ế ấ ề ướ t và ch nghĩa phát xít, phi quân s hoá hoàn toàn n ệ ữ ự
ứ c láng gi ng và các dân t c; Đ ng th i, thi ướ ờ ướ ề ộ ồ
ơ ở ứ ị
ế ị ể ề ệ ộ
b n lũng đo n, vì đó là nh ng lò l a nguy hi m c a ch ữ ộ ơ ế ộ ự ủ ự ử ạ ậ
ể ẹ ệ ế ấ ộ ố
ướ ng chi n tranh cho các n . Đ c ph i b i th ự ủ ề ậ ứ ế ồ
ứ ườ ế l nh quân đ i các n ư ệ ướ c Đ ng minh ồ ở ố ể ồ
i quy t nh ng v n đ chung c a n ấ ướ ế ự ướ ệ ị
ch c toà án xét x các t ử ạ ộ ị
ậ c l n, có nhi m v chu n b nh ng hoà ư ơ ệ ổ ứ ng g m đ i bi u năm n ữ ế ẩ ụ ể ồ
ệ c kia, gi ướ ẽ ữ ị i quy t m t s v n đ lãnh th ộ ố ấ ướ ớ c thu c phe Đ c tr ứ ưở ứ ổ ở ướ ế ề ả ộ
ả ề ấ ụ ể ị . ố ế M c đích c a Hi p c Pôtxđam là đ ra các bi n pháp ngăn ch n không đ cho ụ n i th ba. Theo đó, h i ngh đã ứ ướ ộ tho thu n gi t t n g c ố ả ậ ệ ậ ch nghĩa quân phi ả c Đ c nh m b o ủ ủ ằ đ m hoà bình và an ninh c a các n ổ t l p và t ả ủ ế ậ ch c m t c ch chính tr t i Đ c, trên c s dân ch và hoà bình, có v trí x ng đáng trong ị ạ ứ ứ ủ các dân t c t do. H i ngh còn quy t đ nh chuy n hoàn toàn n n công nghi p quân s sang ị dân s , th tiêu các t p đoàn t ủ ư ả t hi u chi n, coi n nghĩa quân phi c Đ c là m t qu c gia th ng nh t toàn v n v chính ế ố tr và kinh t c Đ ng minh. Thành l p H i ộ ả ồ ị b n khu v c chi m đ ng ki m soát g m t ng t ế ộ ổ ồ ứ đóng xem nh c quan ch u trách nhi m gi c Đ c. ủ ề ả i ph m chi n tranh, thành l p H i đ ng ngo i Quy đ nh vi c t ạ ộ ồ ế ớ c s kí k t v i tr ạ Đ c và các n Châu Âu ướ sau chi n tranh. ế
c Pôtxđam đã đ Nhìn chung, Hi p ự ố
ắ ầ
ề ặ t đ sau này. c. Hi p ấ ủ ế ự nh ng mâu thu n v m t quy n l ữ ẫ c th c hi n tri ượ Ở ự
ệ ướ ể ướ ạ ệ ự ủ ộ ỉ
6
c kí k t d a trên s th ng nh t c a các ề ợ ư i, t c ườ phía t ưở Đông Đ c thu c ph m vi ki m soát c a Liên Xô, Liên Xô đã th c hi n nghiêm ch nh Hi p ệ ấ đ nh nh t ch thu tài s n c a b n phát xít, qu c h u hóa công nghi p, c i cách ru ng đ t ị ượ ệ ướ ng qu c, tuy nhiên nó cũng đã b t đ u b c l ố ộ ộ c này cũng không đ ng gi a các n ữ ứ ư ị ệ ể ệ ệ ả ủ ọ ố ữ ả ộ
b n đ c quy n. Nh ng phía Tây ế ủ ỏ c a các t p đoàn t ậ ư ề ở
ộ c th c hi n n a v i. nh m t c b quy n l c kinh t ằ ề ự Đ c vi c này b kh t l n mãi, sau ch đ ị ấ ầ ứ ướ ệ ư ả ệ ử ờ ự ỉ ượ
i quy t v n đ Đ c trong nh ng năm 1945-1947 Cu c đ u tranh gi ả
3. Nh ng tho thu n t ế ấ ề ứ i h i ngh Pôtxđam nh m xây d ng l ằ ộ ấ ả ộ ướ ậ ạ ộ
ng ph c h i l i ch ệ ữ i m t n ạ i ch tr ủ ươ ữ ủ ứ ụ ồ ạ ế ọ
t Đ c, bi n n ứ ư ệ ị ự ứ ướ ộ
t đ thi hành hi p ng nh t quán tri ệ ể
ề ứ ủ ạ
c Đ c hoà bình ủ ả c Đ c thành m t lò l a chi n tranh, m t trung tâm ph n ế ộ c dân ch nhân dân Đông Âu, đàn áp cách ủ ệ ướ c ấ t ch nghĩa phát xít, t o đi u ki n ệ ề ệ ệ ướ c ế i Liên Xô và các n ướ i, phía Liên Xô ch tr ủ ươ ấ ể ng dân ch phát tri n ủ Đ c. Quá trình th c hi n các hi p ự ể ở ứ ệ
ự và dân ch . Nh ng trong quá trình th c hi n, b n đ qu c l ố ạ nghĩa quân phi ử cách m ng đ ch ng l ố ạ ể ạ c l i. Ng m ng th gi ượ ạ ế ớ ạ đã ki k t v v n đ Đ c, đ u tranh đ tiêu di qu c t ố ế ế ề ấ i cho các l c l thu n l ậ ợ c th hi n qua các v n đ sau: đ ự ượ ấ ể ệ ượ ề
X t Nuyarămbe: i ph m chi n tranh ạ ế ử ộ
ữ ở B n phát xít đã gây ra cho nhân lo i nh ng tàn phá n ng n và nh ng t ạ
ệ ọ ơ ế
ữ i). Sau chi n tranh vi c x nh ng t ế t và quan tr ng đ nh m c ng c nh ng th ng l ằ ể ế ủ ườ ọ ố
ạ ố ể ả ặ ữ ắ ờ ằ ữ
ề ầ ị ừ ế ế
Do cu c đ u tranh c a Liên xô và nhân dân th gi i, ngày 20/10/1945, các n i ác đâm máu ộ ề ộ i ph m chi n tranh là m t (tàn sát h n 30 tri u ng ộ ệ ử i ch ng phát xít, b ng cách đi u c n thi ợ ữ ọ tr ng tr không đ b n phát xít ngóc đ u d y và đ ng th i cũng đ c nh cáo nh ng b n ồ ậ ầ ể ọ c sau này. hi u chi n âm m u gây chi n tranh xâm l ư ượ ấ ế ủ ộ
ế ớ ế ử ậ
c công b ngày 1/1/1946. Tòa án Nuyarămbeđã k t án: t ế ch c Ghettapô, t đ ệ ượ ố
ữ ề
ướ c đ ng minh đã thành l p tòa án xét x trên 400 phiên, đ n ngày 31/8/1946 thì k t thúc và ồ nh ng án l ổ ữ ch c c nh sát bí m t S.S, c quan “an ninh” đ u là nh ng t ơ ứ ả c đ y đ m i k t qu , vi c x t Tuy không đ t đ ậ ạ ượ ầ ả ổ ứ i ph m… ạ ế
ụ ố ữ ủ ọ ế ụ ệ ử ộ ứ
ch c m t toà án qu c t ế ch c t ổ ứ ộ i ph m chi n tranh cũng đã có ợ i ắ ố ế ể ừ đ tr ng ạ ệ ủ ộ ổ ứ ọ ầ ạ ầ ị
c. tác d ng quan tr ng trong vi c giáo d c nhân dân Đ c, trong vi c c ng c nh ng th ng l ệ ch ng phát xít. L n đ u tiên trong l ch s nhân lo i đã t ố tr b n t ị ọ ộ ử i ph m gây ra chi n tranh xâm l ượ ế ạ
Hai chính sách khác nhau và hai tình hình khác nhau ở Đông Đ c và Tây ứ
ủ
ướ ị ấ ế ạ
Đ c b t m th i chuy n sang tay nhà đ ng c c quân s 4 n ứ ướ ụ ờ
mi n Đông n ể ở ự ế
ề c Đ c. Th đô Beclin n m mi n Tây n Đ c:ứ ị Sau khi phát xít Đ c đ u hàng, theo quy đ nh c a H i ngh c p cao Ianta và H i ngh ộ ộ ị ứ ầ c Đ c, và toàn c Mĩ, Liên xô, Anh và Pháp t m th i chi m đóng n ướ ờ ế c chi m ự ườ ủ c Đ c. Khu v c chi m đóng c a ứ vùng Đông Đ c, nh ng cũng ứ ướ ằ ở ủ ướ ứ ư ề
c p cao P txđam 4 n ấ ố b chính quy n ề ở ứ ị ạ ộ đóng. Khu v c chi m đóng c a Liên xô ế ự Mĩ, Anh, Pháp chia thành khu v c chi m đóng c a 4 n ủ c Liên xô, Mĩ, Anh và Pháp. ướ ủ ế
ướ c Mĩ, Anh, Pháp đã không th c hi n nh ng đi u kí k t tr ự ữ
7
ở ự Tây Đ c, các n ứ đây, b n chúng đã dung túng, nuôi d ng l c l ng quân phi Ở ọ ế ướ c ệ ề t, phát xít, tìm m i cách cho ệ ọ ưỡ ự ượ
i và ngóc đ u tr l ầ ự
i d ứ ở ạ ướ ch c quân đ i phát xít Đ c v n t n t i d ứ
ứ ổ công tác”… khu v c Mĩ chi m đóng, các t ữ ch c quân s phát xít đ ự ộ ự ế ổ
i hình th c “t ổ ứ ế ứ ề ể ổ
ữ ướ ộ ủ ứ ả ị ả ủ
i các hình th c che đ y khác. Khu v c do ậ ả i nh ng “nhóm s n ẫ ồ ạ ướ ượ c Ở ch c th thao”. Chính quy n chi m đóng Mĩ, Anh, Pháp công ứ s n, đ a ch , các th l c phát xít Đ c và các đ ng phái này ư ả Tây Đ c. Đ ng C ng S n b công khai đàn áp. các th l c này t n t ế ự ồ ạ Anh chi m đóng các t ế xu t”, nh ng “t ấ duy trì d khai ng h các đ ng phái t d n lên n m chính quy n ầ ứ
ề ở Nh ng quy t đ nh v vi c Đ c b i th ng chi n tranh không đ ắ ữ ả ứ ồ ế ị ượ ệ
ế ự ả ị ế ề ệ c Mĩ, Anh đã phá ho i công vi c c a U ban b i th ệ ủ ồ
ự ữ c gi c khác b ngăn tr không đ ộ ườ ỷ ng chính đáng c a Liên xô và các n ướ ạ ủ ườ c th c hi n. Các ng Đ ng minh. Nh ng yêu c u ầ ế i quy t ồ ở ượ ả ườ ị
n ướ b i th ồ m t cách thích đáng. ộ
Ngày 2/12/1946, Mĩ và Anh đó kí hi p đ nh v vi c th ng nh t kinh t ệ ố ế
ự ấ c a Tây Đ c đ làm c ế ủ ứ ể ị ể
ị ụ ụ ủ ế ả ấ
và hành chính ơ ệ t sau này. Vi c c dùng làm ứ ữ ọ ượ ề ệ ự ề ụ ồ ở
hai khu v c Mĩ và Anh. Quy đ nh vi c phát tri n ti m l c kinh t ệ s m r ng s n xu t ph c v chi n tranh và ph c h i ch nghĩa quân phi ệ ở ở ộ buôn bán gi a Đông Đ c và Tây Đ c đã b c n tr nghiêm tr ng vì đô la đ ngo i h i chính trong vi c thanh toán m u d ch gi a hai mi n. ị ả ị ạ ố ứ ệ ề
ữ ữ
ậ ủ ế ị ượ ạ ớ
ữ Nh ng chính sách và vi c làm c a Mĩ, Anh, Pháp trong nh ng năm 1946–1947 đã i v i nh ng quy t đ nh c a H i ngh c p cao P txđam, làm cho tình nên khó c l ủ nên không n đ nh và vi c gi ộ i quy t v n đ Đ c càng tr ị ấ ế ấ ố ề ứ ệ ữ ổ ệ ả ở ở ị
II.
hoàn toàn trái ng hình n c Đ c tr ứ ướ khăn, ph c t p. ứ ạ
Nh ng di n bi n ch y u c a Chi n tranh l nh gi a hai c c Xô-Mĩ và hai ế ữ ủ ế ủ ữ ự ạ
ố ệ
ễ kh i Đông-Tây qua vi c gi 1. Tây ế i quy t v n đ Đ c ế ấ ề ứ N c Đ c b chia c t và âm m u ph c h i ch nghĩa quân phi ư ụ ồ t ệ ở ả ắ ướ ủ
ứ
ứ ị Đ c (1949-1955) a. Quá trình chia c t n c Đ c (1948 – 1949) ắ ướ ứ
(T 23/2–6/3/1948 và t 2/4–2/6/1948) H i ngh Luân Đôn ị ừ ừ
ộ H i ngh gi a ba c ị ữ ộ ườ ng qu c M , Anh, Pháp ỹ ố ở ệ
ố ẽ Luân đôn và đ a đ n vi c thành l p ậ ư ế ệ c quan tr ng c a M , Anh, Pháp trong vi c ỹ
m t qu c gia Tây Đ c riêng r . Đây là m t b ti n hành chia c t n c Đ c, vi ph m nh ng nguyên t c c a H i ngh Ianta và Pôtxđam. ứ ắ ướ ộ ướ ữ ộ ế ứ ạ
Tr ọ ắ ủ ị ủ ộ ị ng c a các n ạ ưở ị ọ c tình hình này, Liên Xô đ ngh h p H i ngh Ngo i tr ề ủ
ộ , Ru-ma-ni, Bun-ga-ri, An-ba-ni, Hung-ga-ri và Liên Xô t ắ ạ
ư ộ ả ố ị ị
ế i quy t các v n đ thái đ quy t tâm đ u tranh gi ậ ấ ị ỏ ế ả ấ ộ
ế ộ ng pháp hoà bình. ệ c Ti p ướ ướ i Vacsava Kh c, Ba lan, Nam t vào tháng 6/1948. H i ngh ra b n tuyên b không công nh n ngh quy t Luân đôn là h p ợ ề pháp. Các n ướ liên quan đ n n ế ướ c tham gia H i ngh t c Đ c b ng ph ứ ằ ươ
Cu c bao vây phong to Beclin ộ ả
ứ
8
ế Tây Đ c và Tây Beclin đã ti n ng Tây mu n dùng đ ng Mác Ngày 18/6/1948, các nhà ch c trách M , Anh, Pháp ứ ỹ đây. Các chính ph ph ề ệ ở hành m t cu c c i cách ti n t ộ ả ủ ộ ở ươ ố ồ
Đông Đ c và Đông Đ c s b đ t vào nh h ứ ẽ ị ặ ứ ả ưở ng c a Tây ủ ạ ề ế
ớ ể ứ ế
m i đ lũng đo n n n kinh t Đ c và k ho ch Macssan. ạ Do đó đ b o v n n kinh t ể ả ệ ề ứ ữ ế ạ ả
ề ề
i gi a khu mi n Tây và mi n Đông, cũng nh gi a các khu v c Đông và Tây Beclin. ạ ữ c ph Đông Đ c, Liên Xô ph i thi hành nh ng h n ch v vi c ế ề ệ Các ể ổ i gi a các vùng mi n đ th i ng Tây đã d a vào vi c Liên Xô h n ch đi l ệ ư ữ ạ ự ữ ươ ự ế ề ạ
đi l n ướ ph ng cái g i là “v phong to Beclin”. ụ ồ ả ọ
ấ
i vi ph m Hi n ch ư ả
c ph ng l ợ Tháng 9/1948 M , Anh, Pháp đ a v n đ này ra H i đ ng B o an c a Liên H p ủ ề ả ng Liên h p ợ ế ươ ươ ng ng v i các n ớ ư ch i th o lu n vì đi u này l ạ ậ ý s n sàng th i H i đ ng B o an, nh ng v n t ươ ẫ ỏ ộ ồ ạ ượ ề ẵ ướ ộ ồ ư ả
ỹ Qu c. Nh ng Liên Xô t ố ừ ố Qu c t ố ạ Tây v v n đ Đ c. ề ứ ề ấ
ng Pari tháng 6/1948 H i ngh Ngo i tr ị ạ ưở ộ
ạ ưở
Ngày 22/5/1948 H i đ ng Ngo i tr c Đ c, chu n b kí k t hoà ng đã h p t ể c v i Đ c và tình hình Beclin k c v n đ ộ ồ ẩ ấ ướ ứ ế i Pari đ xem xét các v n đ : ề ề ấ ể ả ấ ọ ạ ứ ướ ớ ị
th ng nh t n ố h i đoái. ố
ỏ ể ụ
c Đ c và 4 n c ph i mau chóng kí hoà c v i Đ c, nh ng b các n ướ ạ ứ ắ ư ạ ứ ị
ướ ợ ư ậ ả ị ư ồ
ng b . Tuy nhiên các n c ph ng tây cũng bu c ph i tho thu n và nh ả ươ ướ ộ
ế ớ ị ủ ậ ề ớ ộ ự ượ ế ữ ệ ế ệ
ắ Đ i bi u Liên Xô đã kiên trì đòi h i ph i có k ho ch kh c ph c tình tr ng chia c t ạ ả n c Anh, Pháp, ướ ướ ố M bác b . Tuy không ch u đ ng ý v i các đ ngh c a Liên Xô nh ng do s d lu n qu c ề ỏ ỹ c t ướ nên các n ả ế ậ ng Tây không nghiêm ch nh th c hi n nh ng đi u cam k t mà xúc ti n vi c thành l p ph ỉ m t qu c gia Tây Đ c riêng r . ẽ ươ ộ ứ ố
Thành l p hai nhà n ậ c Đ c ướ ứ
Chính ph Anh, M , Pháp quy t tâm chia r n ỹ ẽ ướ ứ ệ
ố ế ự ả ệ ậ ứ ủ
ộ ộ ồ ẽ ố
c Đ c. Qua vi c cho tri u t p H i ộ ủ ế đ ng Qu c h i Bon thông qua d th o Hi n pháp c a C ng hoà Liên bang Đ c, ti n ế ộ ở ồ hành t ng tuy n c riêng r . Ngày 7/9/1949 Qu c h i và H i đ ng Liên bang đã tri u t p ệ ậ ể ử phiên h p đ u tiên và thông qua Hi n Pháp và thành l p Chính ph C ng hoà Liên bang. ầ ộ ậ ế
ổ ọ Liên Xô và các n ố ệ ướ ẽ ủ ộ ậ
ứ ủ ứ ậ ộ
ố ng trình đ u tranh c a nhân dân Đ c đó là: th ng nh t n ấ ấ ướ ủ ứ
ộ ồ ươ ế c, rút h t quân đ i chi m đóng, th tiêu hoàn toàn ch nghĩa quân phi ủ ệ ế ộ
ố ủ ơ ở ủ ứ ộ
c XHCN kiên quy t lên án vi c thành l p qu c gia riêng r này. ế ồ Ngày 7/10/1949, H i đ ng nhân dân Đ c tuyên b thành l p C ng hoà Dân ch Đ c, đ ng c Đ c, kí th i thông qua ch ứ ờ k t hoà t, khôi ế ướ ph c n n đ c l p dân t c và ch quy n c a nhân dân Đ c trên c s dân ch . ủ ề ủ ụ ề ộ ậ Ngay sau khi thành l p, chính ph C ng hòa Dân ch Đ c đã đ c Liên Xô trao tr ủ ứ ượ
ậ ề ố ộ ề ố
ả i nh ng quy n v đ i n i và đ i ngo i. Đ n ngày 15/10/1949 Liên Xô công nh n chính ậ ế c XHCN cũng ủ ộ ạ c C ng hoà Dân ch Đ c. Sau đó trong tháng 10 và 11/1949 các n ướ ộ
l ạ ữ ph n ủ ứ ủ ướ đ t quan h ngo i giao v i Đ c. ạ ặ ớ ứ ệ
9
b. Âm m u ph c h i ch nghĩa quân phi Tây Đ c (1949-1955) ụ ồ ủ ư t ệ ở ứ
Hai n ng h ườ
ứ ậ ở ướ ấ ượ ấ ể ờ ơ c Đ c đã đ ứ ề ố ạ
ướ ế i r t căng th ng, d lu n ph ươ ẳ
ủ ả ả ộ
c Tây Âu các n b o v các n ướ ậ
ơ ả ộ ớ ng Tây, c này vào kh i quân s M đã ch tr ộ ả ủ ươ ủ ỹ ướ ứ ố
ng hoàn toàn khác c thành l p và phát tri n theo hai đ ữ nhau do đó v n đ th ng nh t Đ c tr nên xa v i h n. Trong khi đó chi n tranh l nh gi a ng tây lo ng i hai phe ngày càng leo thang, tình hình th gi ạ ế ớ ấ ư ậ Châu Âu. N c M cũng không đ kh năng đ i nguy c x y ra m t cu c kh ng ho ng ố ở ủ ướ ỹ ướ c phó v i cu c kh ng ho ng m i n u nó x y ra.Vì v y, đ ể ả ệ ả ớ ế ph ự ng tái vũ trang Tây Đ c và đ a n ư ươ NATO.
c Đ c các n c ph ướ ứ ướ ươ ộ ng Tây đã ti n hành m t ế ệ
Đ th c hi n vi c tái vũ trang n ệ lo t các k ho ch, bi n pháp quan tr ng: ể ự ế ạ ệ ạ ọ
K ho ch Schuman ế ạ
ậ
ệ ng Pháp Schuman đ a ra h i tháng 5/1950 đã đ ưở ế ệ ị
ng th ng nh t và đi u hoà vi c s n xu t than và thép ị ồ ấ Ngày 18/4/1951 Hi p đ nh thành l p “C ng đ ng Than, Thép châu Âu” do Ngo i ạ ồ ộ ệ c kí k t. Hi p đ nh này quy đ nh vi c ị Tây Đ c, Pháp, ứ ượ ệ ả ị ườ ư ố ề ấ ở
M đ tr thành l p th tr ậ Italia, B , Hà lan và Lúc-xăm-bua. ỉ Sau khi thông qua k ho ch, Tây Đ c đã nh n đ ạ c kho n vi n tr l n t ệ ế
ợ ớ ừ ỹ ể c đ u ph c h i n n công nghi p quân s và th c hi n k ho ch tái vũ trang và đ a Tây ượ ệ ế ả ạ ư ệ
b ướ ầ ụ ồ ề Đ c vào Liên minh quân s c a các n ứ ướ
Ngày 9/7/1951, các n ậ ứ ự ự ng Tây. c ph ươ c M , Anh, Pháp đ n ph ỹ ự ủ ướ ố
c th t ứ ươ i ph m chi n tranh Đ c đ ứ ượ ế ế ớ ộ
ơ ạ ộ ạ ng, đ y chính là b c tăng c ạ ng tuyên b ch m d t tình tr ng ấ ả ự ế c đ u tiên ti n đ n ướ ầ ế ấ ườ ả
chi n tranh v i C ng hoà Liên bang Đ c, và hàng lo t t ứ ng c nh sát Tây Đ c đ do, các l c l ứ ượ ng vũ trang Tây Đ c. thành l p l c l ứ ự ượ ậ ự ượ
K ho ch Pleven ế ạ
Tr ướ ề ỹ ề ấ ề ư ủ ứ ố
ế ạ ộ ị
ị ủ ề ỹ ủ ộ ậ ư ố ủ ứ ả ộ
c đ ngh c a M v v n đ đ a Đ c vào kh i NATO, chính ph Pháp đã bác ị b d án đó và đ a ra đ ngh thành l p “Quân đ i Châu Âu”. Tuy nhiên k ho ch này b ậ ỏ ự Tây Đ c ph n đ i, M ng h l p tr ả ng c a Tây Đ c nên cu i cùng Pháp bu c ph i ố ườ nh ứ ng b . ộ ượ
Hi p c Bon–Pari 1952 ệ ướ
Ngày 26/5/1952, Hi p ng Tây và Tây Đ c đã đ c gi a ba c ữ ng qu c ph ố ượ ươ
Bon. Hi p ườ ỷ ỏ ế ộ ế
i quy t các v n đ đ i n i và đ i ngo i, nh ng các l c l ng vũ trang ph ệ ướ ố ề ố ộ ố ế
i quy t v n đ Đ c k c c ký ứ c tuyên b hu b ch đ chi m đóng và giao cho Tây Đ c toàn quy n ề ứ ng Tây v n ẫ ươ ề ứ ể ả ự ượ ạ c này v n có quy n gi ề ư ẫ ế ấ ả ướ ấ
k t ế ở gi ả đóng trên đ t Đ c và chính ph các n v n đ th ng nh t n ấ
ệ ướ ấ ứ ề ố ấ ướ Ngày 27/5/1952, t ủ c Đ c. ứ i Pari đ i bi u các n ạ ứ ể ỉ
ướ c thành l p “C ng đ ng phòng th chung Châu Âu”. Hi p c này đ ồ
c CHLB Đ c, Italia, B , Hà lan, Lúc-xăm- ề c tham ệ ướ ng vũ trang c a các n ủ ự ượ ạ ộ ộ ướ ủ ậ ồ
10
bua đã kí hi p ậ c p đ n vi c thành l p “Quân đ i Châu Âu” g m l c l ậ gia Hi p ệ ướ ế ệ c. ệ ướ
Nh v y, Hi p c Bon và Pari đã t o nh ng đi u ki n c n thi t đ khôi ph c ch ụ ữ
t ạ ạ ề ọ
ế ể ậ c tham gia đ c bi ệ ở ứ ạ ộ ậ ủ ướ ệ ề ặ ờ
ủ ệ ướ ề Đ c. Đi u này đã vi ph m nghiêm tr ng tho thu n Ianta và Pôtxđam, t là ấ c Bon-Pari b t ch p ấ
11
c này không có hi u l c th c hi n. phía M . Vì v y Hi p ệ ầ ư ậ nghĩa quân phi ả đ ng th i cũng đe do nghiêm tr ng ch quy n đ c l p c a các n ọ ồ Pháp. Chính vì v y, ngày 30/8/1954 Qu c h i Pháp đã bác b hi p ậ s c ép m nh m t ẽ ừ ạ ứ ỏ ệ ướ ệ ự ủ ố ộ ệ ướ ự ệ ậ ỹ
Hi p ậ ự
c Bon–Pari, theo sáng ki n c a Anh, 9 n ủ ệ ướ ệ ướ Sau th t b i c a Hi p ấ ạ ủ
c tham gia hi p Luân đôn t ướ
ệ ướ ế ừ ậ ằ ế
c s đ m b o r ng Anh s h p tác th ẽ ợ
ế c Bruc-xen đã h p ọ ở ế ả ằ ế ố ượ ượ ự ả ẽ ạ ị ậ ụ ủ ệ
ộ ộ ồ ủ ệ ậ
c ph i ch p nh n không đ ượ ả ệ ấ ướ ấ ấ ả ỉ
ạ ầ ủ ọ
Pari và s thành l p Liên minh châu Âu c Luân đôn– ỹ c: Anh, M , ướ ngày 23/9 đ n ế Canada và 6 n Pari ngày 20 đ n 23/10/1954 và đi đ n k t lu n r ng Tây Đ c c n ứ ầ 3/10/1954 và sau đó ở ườ ng tham gia vào NATO, còn phía Pháp nh n đ xuyên trong vi c phòng th Châu Âu l c đ a và s h n ch s l ng quân Đ c tham gia ứ công vi c phòng th đó, thành l p Liên minh Tây Âu do m t h i đ ng làm vi c theo nguyên t c nh t trí ch huy; Tây n c s n xu t vũ khí h t nhân, hoá ắ ậ h c, sinh h c, vũ khí t m xa…Nh ng k t lu n này đã làm tho mãn yêu c u c a Pháp, ọ ngày 12/10/1954 Qu c h i Pháp ch p nh n nh ng k t lu n ả Luân đôn. ữ ấ
Sau đó m t H i ngh đ c tri u t p ộ ệ ế ậ ệ ậ ở ị ượ ộ ầ ố ộ ộ
c này, Quân đ i qu c gia Đ c đ ệ ướ c Pari. Căn c vào Hi p ứ ế ể ộ ậ ở ế ố ứ ượ
thành thành viên c a NATO. Hi p c Pari là m t s tho hi p c a các n ộ ự ủ
ệ ướ ở ng Tây, nh m th ng nh t l c l c XHCN. Gi ằ ệ ướ ể ố ố ả ệ ng đ đ i phó v i Liên Xô và các n ớ ướ
ề ượ ế ế
ứ
ứ c Pari đã gây ra nh ng c n tr m i trên con đ ậ ữ Pari đ kí k t m t lo t các văn ki n trong đó ạ c thành l p và Tây ậ c ướ i ớ ụ ng nhau đ đi đ n xúc ti n khôi ph c ể Tây Đ c, tái vũ trang Đ c và lôi kéo Tây Đ c gia nh p ậ ứ ề ứ i quy t v n đ Đ c, ế ấ ở ớ ườ ả
có Hi p Đ c tr ủ ứ Ph ấ ự ượ ươ c m quy n M , Anh, Pháp tìm m i cách nhân nh ọ ỹ ầ t nhanh chóng ch nghĩa quân phi ệ ở ủ NATO. Hi p ữ ệ ướ làm cho tình hình Châu Âu và th gi ế ớ ế ứ ng gi ả i h t s c căng th ng và ph c t p. ẳ ứ ạ
2. S th ng nh t n ự ố c Đ c ấ ướ ứ
Tình hình th gi ề ặ ố ổ
ệ ự ế ố ế ỹ
i cu i th p k 80 có nhi u thay đ i đáng k . Đ c bi ỉ c Liên Xô và M đã chuy n t ng to l n đ n quan h c a CHDC Đ c và CHLB Đ c. ậ c a cu c “chi n tranh l nh”, hai n ộ ủ có nh h ả t s k t thúc ể ạ đ i đ u sang đ i tho i ể ừ ố ầ ứ ế ớ ạ ế ướ ệ ủ ưở ứ ớ
ộ ừ ướ
i quy t ba v n đ : an ninh Châu Âu và n ấ ng b n n ố ề
ng Đông và ph ng Tây ể ị ả ệ ữ ươ
ứ ế ỏ
ứ ủ ứ ố
ườ ộ ứ ệ ế
ườ ạ
c Liên Xô, Anh, Pháp, M đã T ngày 27/10/1955, H i ngh Ngo i tr ỹ ạ ưở c Đ c, tái h p Gerneva đ ti p t c bàn và gi ướ ứ ọ ở ể ế ụ ế gi m vũ khí cà phát tri n quan h gi a ph . Trong nh ng năm 60 ươ ữ ả ỹ ế ụ v n đ Đông Đ c và Tây Đ c luôn là v n đ nóng b ng. Năm 1960, Đ qu c M ti p t c ố ề ề ấ ấ i Tây Đ c, năng đ cho b n quân tìm m i cách c ng c kh i NATO, tăng c ng vũ trang l ỡ ạ ọ ọ ố ệ ố t Tây Đ c ti n hành nh ng hành đ ng ph c thù đ v i CHDC Đ c và h th ng phi ứ ụớ ớ ữ ụ ứ XHCN. Ngoài ra, hàng “dũng ng c ch y sang CHLB Đ c. i” CHDC Đ c đã b đ t n ỏ ấ ướ ứ Theo báo cáo c a CHDC Đ c thì s ng i ra đi trong năm 1980 là 199.188 công dân, trong đó 152.291 ng ứ t qua biên gi do sang Tây Berlin. ủ i v ườ ượ ố ườ i t ớ ự
Ngày 18/3/1961, CHDC Đ c đã ph i đ a v n đ ng ứ ả ư ấ ề ườ ọ Ủ ả
ả ng Đ ng XHCN th ng nh t Đ c. B c t ố ấ ứ ườ
i” do CHLB Đ c và Tây Berlin. Nh ng v n đ i di t n ra phiên h p y ban ấ ng ngăn Đông và Tây Berlin đã xu t ề ứ ư ấ
12
trung ươ ứ hi n nh m ngăn ch n chi n d ch “Săn ng ặ ườ ằ c gi Đ c v n không đ ượ ị ế i quy t. ế ệ ứ ẫ ả
ộ ả ề ấ ố
Vào nh ng năm 70 c a th k XX ng l Níchx nơ đã bu c ph i xu ng thang v v n đ i pháp tho đáng. Trên c s ữ ậ ế ỉ ớ ể ả ả ộ
ắ ứ ữ ượ ữ ậ ả
i Bon “Hi p đ nh v nh ng c s c a quan h qu c t ứ ữ ệ ệ
c s “thi ị ạ ứ ứ ấ
c ghi trong Hi n ch Đ c, ch p nh n th ươ ấ nh ng nguyên t c đã đ CHLB Đ c đã kí k t t Đ c và Tây Đ c. Hi p đ nh nh n m nh r ng, hai n ị thân thi n, bình th ớ ệ m c đích và nguyên t c đ ắ ượ ề ủ ơ ở ng v i Liên Xô đ tìm ra m t gi ượ c tho thu n gi a Liên Xô và M , ngày 9/11/1972, CHDC Đ c và ứ ỹ gi a Đông ơ ở ủ ố ế ữ ề t l p quan h láng gi ng ệ ế ậ ướ ẽ ữ c s “tuân th theo nh ng ướ ẽ ủ ẳ ng Liên H p Qu c. ố ợ ế ạ ề ệ ằ ng v i nhau trên c s bình đ ng hai n ơ ở ườ ế ươ ụ
Sau năm 1972, tình hình kinh t ứ ế ủ ứ
n đ nh, đ t đ ị ộ ố ị ở ự ể
CHDC Đ c l ạ ượ ị ổ ủ ả
ế ắ ổ ơ ế ị ở ớ ệ ả ớ
ề i th i. H u qu là tình hình chính tr , xã h i ứ ờ ữ ả ứ ậ ỗ ở ị
c a CHDC Đ c và CHLB Đ c nói chung đã đi vào c m t s thành t u đáng k . Nh ng trong khi tình hình chính tr CHLB ư ổ Đ c khá n đ nh thì tình hình chính tr i lâm vào b t c và kh ng ho ng do ứ ạ ứ ch m thích ng v i nh ng đi u ki n m i và không ch u thay đ i c ch qu n lý cũ đã quan ị ậ ứ CHDC Đ c ngày càng tr nên ph c liêu, l ộ ở t p. ạ
Ngày 18/10/1989, tân T ng bí th E.Crenx ổ ư ể ộ
ố ủ ế ụ ổ ủ ứ
ấ ầ ơ ả
ch c. Ngày hôm sau 8/11, toàn th B chính tr u ban trung ng Đ ng Xã h i ch ộ ồ ả ị ỷ ứ
ố ỏ ứ ấ ố
ừ ứ ng Beclin. Vi c th ng nh t n ấ ướ ệ ươ ề ể ộ ẫ ứ ế ầ ầ ố
ẫ ơ sau khi lên thay các cu c bi u tình v n ti p t c n ra trong các thành ph c a C ng hoà Dân ch Đ c. Tình hình chính tr , xã h i ộ ộ ị ộ ưở ng ngày càng x u đi, và đang d n r i vào kh ng ho ng. Ngày 7/11/1989, H i đ ng b tr ủ t ủ ộ ể ộ ừ ch c. Ngày 9/11/1989, nhà c m quy n tuyên b b ng b c nghĩa th ng nh t Đ c xin t ỏ ứ ầ ế c Đ c đã đ n g n. Các cu c bi u tình r m r v n ti p t ộ ườ t c di n ra ễ ụ
c, cu c b u c ng đ i l p trong và ngoài n ủ ố ậ
c th i h n. K t qu là Đ ng Xã H i th ng nh t Đ c b m t quy n lãnh Tháng 3/1990, do s c ép c a các l c l ứ ờ ạ ự ượ ả ả ế ộ ố ướ ấ ứ ị ấ
ố ộ ễ ở ướ ố ậ ố
Đ ng liên minh dân ch Thiên Chúa Giáo đ ể ố ụ ả ộ ầ ử ề ố ộ ộ Ngày 5/4/1990 trong kì h p Qu c h i, ọ c b u làm th ượ ầ ủ
ng. Bà Sadin Qu c h i di n ra tr đ o, tr thành phe đ i l p thi u s trong Qu c H i. ạ ông Lôtha Đônredierơ-lãnh t t ướ
Ngày 18/5/1990, nh ng ng
c, đi t i m t liên minh ti n t ủ Becmapôlơ làm Ch t ch Qu c h i . ố ộ ề ủ , kinh t c, k t ộ ề ệ ữ ộ
ứ và xã h i. Theo hi p ệ ướ ố ử ụ ấ
ế ề ư và kinh t ự ớ ủ ệ ệ ướ ồ ứ ủ ị ế i c m quy n c a CHLB Đ c và CHDC Đ c đó ký k t ứ ườ ầ ể ừ m t hi p ộ 1/7/1990 đ ng Mác c a CHLB Đ c tr thành đ ng ti n l u hành s d ng th ng nh t trong c n ả ướ . ế
c Đ c, th c hi n m t b T i mùa thu 1990, 15 t nh tr i thành 5 bang nh c ổ ạ ớ
ứ c th ng nh t ti n t ộ ướ ỉ ứ ở ố c đây c a CHDC Đ c đã đ i l ướ ằ ố
ứ ấ ứ ặ
ủ ệ ngày 3/10/1990, t ậ ễ ạ ờ ạ ờ
c Đ c đã hoàn thành. Nh ứ ượ ự ố
ồ ấ ề ệ ư ơ ủ i th ng nh t lãnh th v m t pháp lí. Trong ế ớ ổ ề ặ t ngày 23/8/1990, Qu c h i CHDC Đ c đã quy t đ nh gia nh p CHLB ộ ố ế ị h c CHDC i nhà Qu c h i CHDC Đ c đã di n ra l ứ ố ộ ễ ư ng tr ng cho s th ng nh t n ứ ấ ướ ư m t n c có ch quy n đã sát 10/1989, CHDC Đ c t ứ ừ ộ ướ ể ừ ủ ề ỉ
13
i. c u hành chính c a CHLB Đ c nh m ti n t ấ phiên h p đ c bi ọ Đ c. Đúng 0 gi ứ Đ c và kéo c CHLB Đ c, t ờ ứ v y, ch trong vòng m t năm, k t ậ ộ nh p vào CHLB Đ c, k t thúc 41 năm t n t ậ ồ ạ ứ ế
c Đ c đã đ Nh v y, n ư ậ ạ c th ng nh t thành m t qu c gia, ch m d t tình tr ng ố ượ ứ ấ ấ ộ
14
ứ ố chia c t, t o đi u ki n cho Đ c phát tri n thành m t qu c gia hoà bình, dân ch . ủ ể ướ ệ ắ ạ ứ ề ộ ố
t y u c a th i đ i, c a m i qu c gia, dân t c. Trên th gi
K T LU N Ậ Ế ờ ạ ủ
Th ng nh t là xu th t ấ ế ấ ế ủ ế ớ i, ố ộ ố ỗ
ấ đã có nhi u qu c gia ph i đ u tranh gian kh đ th c hi n hoà h p dân t c, th ng nh t ổ ể ự ả ấ ệ ề ố ố ộ ợ
qu c gia, Sau Chi n tranh th gi i hai, nhi u n c b chia c t, n ế ớ ế ố ề ướ ị ắ ướ c Đ c là m t đi n hình. ộ ứ ể
V n đ Đ c sau Chi n tranh th gi i hai là v n đ quan tr ng c a đ i s ng chính tr châu ề ứ ế ớ ế ấ ủ ờ ố ề ấ ọ ị
Âu. Là m t n c trung tâm châu Âu, vi c n c Đ c đi theo con đ ng t ộ ướ ở ệ ướ ứ ườ ư ả b n ch nghĩa ủ
hay xã h i ch nghĩa đ u có nh h ng l n đ n đ i s ng chính tr châu Âu. ủ ề ả ộ ưở ờ ố ế ớ ị
Sau nh ng năm 50, 60 v n đ Đ c v n ch a đ c gi i quy t m t cách tho đáng, ề ứ ẫ ư ượ ữ ấ ả ế ả ộ
c Đ c v n b chia c t thành hai qu c gia có hai ch đ chính tr , có hai n n kinh t khác n ướ ứ ẫ ế ộ ề ắ ố ị ị ế
nhau. Nh ng th p k 70,80, trong quan h qu c t , mâu thu n gi a hai c c Xô-Mĩ, Đông- ố ế ữ ệ ậ ỉ ự ữ ẫ
ữ Tây b t căng th ng, hoà d u d n. Và đ n 1989, trong cu c g p g không chính th c gi a ứ ế ặ ẳ ầ ớ ỡ ộ ị
Bus và Goocbach p trên đ o Manta đã chính th c ch m d t “chi n tranh l nh” kéo dài ứ ứ ế ạ ấ ả ố ơ
c đã chuy n t h n 40 năm. Quan h gi a hai n ơ ệ ữ ướ ể ừ ố ầ ớ “đ i đ u” sang” đ i tho i”, h p tác v i ố ạ ợ
nhau đ gi i quy t nh ng tranh ch p qu c t ể ả ố ế ữ ế ấ ố và nh ng v xung đ t quân s mang tính đ i ữ ự ụ ộ
c đây i. Năm 1990, n c Đ c đã đ đ ch gi ị ữ hai c c tr ự ướ ở các khu v c trên th gi ự ế ớ ướ ứ ượ c
ữ th ng nh t sau h n m t năm đ u tranh lâu dài, gian kh . Đó cũng là cu c đ u tranh gi a ấ ấ ấ ơ ộ ố ộ ổ
m t bên là l c l ng ch t ng dân ch , hoà bình th ng nh t n c Đ c v i m t bên ch ự ượ ộ ủ ươ ấ ướ ủ ố ứ ớ ộ ủ
tr ng chia c t n ươ ắ ướ ế c Đ c, đ ng đ u là Mĩ. Đó cũng là v n đ tâm đi m c a cu c “chi n ứ ủ ứ ề ể ầ ấ ộ
tranh l nh” sau Chi n tranh th gi i hai. ế ớ ế ạ
N c Đ c th ng nh t là đi u ki n cho nhân dân Đ c xây d ng m t n c hoà bình, ộ ướ ướ ứ ứ ự ề ệ ấ ố
dân ch , phát tri n khoa h c, kĩ thu t. Ngày nay, Đ c là m t qu c gia phát tri n m nh v ủ ứ ể ể ậ ạ ọ ộ ố ề
kinh t , có trình đ văn hoá, khoa h c kĩ thu t tiên ti n, đ i s ng dân c m c đ cao. ế ờ ố ư ở ứ ế ậ ộ ọ ộ
ng qu c t Đ c đã và đang kh ng đ nh v th c a mình trên tr ị ị ế ủ ứ ẳ ườ ố ế ề ọ ể v m i m t. S phát tri n ự ặ
15
ngày nay c a Đ c khi n cho nhi u qu c gia ph i ng ng m , khâm ph c và h c h i. ủ ứ ề ế ả ố ưỡ ọ ỏ ụ ộ
TÀI LI U THAM KH O
Ả
Ệ
SÁCH, LU N VĂN: Ậ
Quá trình hình thành nhà n 1. Nguy n Th Liên H ng, ị ươ ễ ướ ứ c C ng hòa Liên bang Đ c ộ
sau Chi n tranh th gi i th hai (1945-1949), NXB Đ i h c khoa h c xã h i và nhân ế ớ ế ứ ạ ọ ọ ộ
văn, 2001.
2. Tr ng Ti u Minh, Chi n tranh l nh và di s n c a nó ươ ể ả ủ ế ạ , NXB Chính tr qu c gia Hà ị ố
N i, 2002. ộ
3. Nguy n Anh Thái (ch biên), L ch s th gi i hi n đ i ủ ễ ử ế ớ ệ ạ , NXB Giáo d c, Hà N i, 2006. ụ ộ ị
TRANG WEB:
1. http://www.doko.vn/luan-van/dien-bien-chu-yeu-cua-cuoc-chien-tranh-lanh-giua-hai-
cuc-xo-my-va-hai-khoi-dong-tay-qua-viec-giai-quyet-van-de-duc-sau-nam-1945-
128361
2. http://www.doko.vn/luan-van/su-doi-dau-xo-my-thong-qua-viec-giai-quyet-van-de-duc-
trong-chien-tranh-lanh-130254
3. http://ebook.ringring.vn/xem-tai-lieu/chien-tranh-the-gioi-thu-hai-va-quan-he-quoc-te-
sau-chien-tranh/62997.html
4. http://luanvan.net.vn/luan-van/nhung-thao-luan-ve-viec-giai-quyet-van-de-duc-truoc-
va-sau-khi-chien-tranh-the-gioi-thu-ii-ket-thuc-59186/
5. http://luanan.nlv.gov.vn/luanan?a=d&d=TTbFfqzJsjay2001.1.1&srpos=1&e=-------vi-
20--1--img-txIN-n%C6%B0%E1%BB%9Bc+%C4%91%E1%BB%A9c------
16
6. http://user.hnue.edu.vn/index.php?page=news&uid=118&news_id=500
DANH SÁCH NHÓM 3
ọ
ầ
c ướ
ỗ
1. Vũ Th Anị 2. Võ Th Ng c Đi p ệ ị 3. Tr n Bích D u ị 4. Nguy n Văn Ph ễ 5. Cao Th Thu ị 6. Đ Th Kim Thúy ị 7. Nguy n Th Thùy Trang ị ễ 8. Lâm Thanh Tú 9. Đ Văn Tu n
K37.602.001 K37.602.020 K37.602.022 K37.602.078 K37.602.090 K37.602.091 K37.602.104 K37.602.116 K37.602.112
ấ
ỗ
17