CHƯƠNG VI: LƯỢNG TỬ ÁNH SÁNG
BÀI 30: HIỆN TƯỢNG QUANG ĐIỆN, THUYẾT LƯỢNG TỬ ÁNH SÁNG
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Trình bày được thí nghiệm Héc về hiện tượng quang điện và nêu được định nghĩa hiện tượng quang điện.
- Phát biểu được định luật về giới hạn quang điện.
- Phát biểu được giả thuyết Plăng và viết được biểu thức về lượng tử năng lượng.
- Phát biểu được thuyết lượng tử ánh sáng và nêu được những đặc điểm của phôtôn.
- Vận dụng được thuyết phôtôn để giải thích định luật về giới hạn quang điện.
- Nêu được lưỡng tính sóng - hạt của ánh sáng.
2. Kĩ năng:
3. Thái độ:
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên:
- Bộ thí nghiệm về hiện tượng quang điện (nếu có) hoặc video thí nghiệm.
- Một số chuyện về sự ra đời của thuyết lượng tử cũng như thái độ của các nhà khoa học thời bấy giờ trước ý kiến có tính chất táo bạo của Plăng về sự gián đoạn của năng lượng.
2. Học sinh:
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Hoạt động 1 ( phút): Kiểm tra bài cũ.
Hoạt động 2 ( phút): Tìm hiểu hiện tượng quang điện
Hoạt động của GV
|
Hoạt động của HS
|
Kiến thức cơ bản
|
- Minh hoạ thí nghiệm của Héc (1887)
- Trình chiếu video thí nghiệm, yêu cầu HS quan sát, nhận xét
+ Ban đầu là tấm kẽm tích điện âm, Góc lệch tĩnh điện kế giảm → chứng tỏ điều gì?
- Không những với Zn mà còn xảy ra với nhiều kim loại khác khi chiếu ánh sáng kích thích thích hợp.
→ Hiện tượng quang điện là hiện tượng như thế nào?
- Nếu làm thí nghiệm với tấm Zn tích điện dương → kim tĩnh điện kế sẽ không bị thay đổi → Tại sao?
- Tấm kẽm mất bớt điện tích âm → các êlectron bị bật khỏi tấm Zn, nhưng e bị bật ra bị tấm Zn hút lại ngay → điện tích tấm Zn không bị thay đổi.
- Nếu dùng đèn pin thay cho đèn hồ quang → hiện tượng không xảy ra → chứng tỏ điều gì?
|
- Tham khảo SGK, mô tả các dụng cụ thí nghiệm
- Quan sát Video thí nghiệm,
Nêu hiện tượng và nhận xét
- Tham khảo SGK, phát biểu Định nghĩa.
- Thảo luận phát biểu ý kiếm cá nhân
- HS trao đổi để trả lời.
→ tia tử ngoại có khả năng gây ra hiện tượng quang điện ở kẽm. Còn ánh sáng nhìn thấy được thì không.
|
I. Hiện tượng quang điện
1. Thí nghiệm của Héc về hiện tượng quang điện
a, Dụng cụ:
+ Một điện nghiệm có gắn với một tấm kẽm
+ Đèn hồ quang
+ Đèn pin chiếu sáng
+ Thanh nhiễm điện, tấm dạ cọ sát
b, Tiến hành thí nghiệm
c, Hiện tượng
2. Định nghĩa
- Hiện tượng ánh sáng làm bật các êlectron ra khỏi bề mặt kim loại gọi là hiện tượng quang điện (ngoài).
- Các e bi bật ra gọi là electron quang điện
- Bức xạ tử ngoại có khả năng gây ra hiện tượng quang điện ở kẽm còn ánh sáng nhìn thấy thấy thì không.
|
Hoạt động 3 ( phút): Tìm hiểu định luật về giới hạn quang điện
Hoạt động của GV
|
Hoạt động của HS
|
Kiến thức cơ bản
|
- Thông báo thí nghiệm khi lọc lấy một ánh sáng đơn sắc rồi chiếu vào mặt tấm kim loại. Ta thấy với mỗi kim loại, ánh sáng chiếu vào nó (ánh sáng kích thích) phải thoả mãn l \( \le \) l0 thì hiện tượng mới xảy ra.
- Nhấn mạnh cho học sinh khái niệm và kí hiệu ánh sáng kích thích λ, giới hạn quang điện λ0
- Giới thiệu bảng giá trị giới hạn quang điện của một số kim loại (Bảng 30.1)
- Khi sóng điện từ lan truyền đến kim loại thì điện trường trong sóng sẽ làm cho êlectron trong kim loại dao động. Nếu điện trường đủ mạnh (cường độ ánh sáng kích thích đủ lớn) → êlectron bị bật ra, bất kể sóng điện từ có l bao nhiêu.
|
- Ghi nhận kết quả thí nghiệm và từ đó ghi nhận nội dung định luật, khái niệm ánh sáng kích thích, khái niệm giới hạn quang điện.
- Lắng nghe, tìm hiểu vì sao thuyết sóng điện từ về ánh sáng không giải thích được định luật về giới hạn quang điện..
|
II. Định luật về giới hạn quang điện
- Định luật: Đối với mỗi kim loại, ánh sáng kích thích phải có bước sóng l ngắn hơn hay bằng giới hạn quang điện l0 của kim loại đó, mới gây ra được hiện tượng quang điện.
- Mỗi kim lọai có một giới hạn quang điện đặc trưng.
|
Hoạt động 4 ( phút): Tìm hiểu thuyết lượng tử ánh sáng
Hoạt động 5 ( phút): Tìm hiểu về lưỡng tính sóng - hạt của ánh sáng
Hoạt động 6 ( phút): Giao nhiệm vụ về nhà.
Trên đây là trích đoạn một phần nội dung trong giáo án Hiện tượng quang điện,Thuyết lượng tử ánh sáng. Để nắm bắt toàn bộ nội dung còn lại và các giáo án tiếp theo, mời quý thầy cô vui lòng đăng nhập để tải tài liệu về máy.
Ngoài ra, nhằm hỗ trợ các Thầy cô trong quá trình xây dựng bài 30 với nhiều phương pháp soạn bài hay, nội dung chi tiết và được trình bày khoa học, quý thầy cô có thể tham khảo ở Bài giảng Vật lý 12 - Bài 30 : Hiện tượng quang điện,Thuyết lượng tử ánh sáng
Thầy cô quan tâm có thể xem thêm các tài liệu được biên soạn cùng chuyên mục:
>> Giáo án tiếp theo: Giáo án Vật lý 12 Bài 31: Hiện tượng quang điện trong