|
Hoạt động 1: “ Kiểm tra bài cũ và đặt vấn đề vào bài mới”
GV: Yêu cầu hs lên bảng trả lời câu hỏi sau:
Câu 1: Mạch dao động là gì? Nêu định luật biến thiên về điện tích và cường độ dòng điện trong mạch dao động.
Câu 2: Viết công thức tính chu kì và tần số dao động của mạch dao động. Dao động điện từ tự do là gì?
HS: Lên bảng trả lời câu hỏi.
GV: Nhận xét và đánh giá cho điểm.
GV: Đặt vấn đề vào bài giảng mới.
“Điện từ trường và sóng điện từ là hai khái niệm trung tâm của một thuyết vật lí lớn: Thuyết điện từ. Sự ra đời của thuyết điện từ được đánh dấu bằng hai công trình nổi tiếng của Măc- xoen: “ Về những đường sức từ của Fa- ra- đây” (1856) và lí thuyết động lực về điện từ trường” (1864).
HS: Lắng nghe và nhận thức vấn đề cần nghiên cứu.
Hoạt động 2: “Nghiên cứu mối quan hệ giữa điện trường và từ trường”
GV: Nhắc lại thí nghiệm cảm ứng điện từ của Fa- ra- đây(Như hình vẽ)
GV: Yêu cầu hs xác định chiều dương trên mạch.
HS: Thực hiện yêu cầu của gv.
GV: Sửa sai nếu có
HS: Lắng nghe và lĩnh hội kiến thức.
GV: Khi nam châm chuyển động lại gần vòng dây kín (C), trong (C) xuất hiện dòng điện cảm ứng chạy theo chiều âm trên mạch, dòng điện cảm ứng xuất hiện chứng tỏ tại mỗi điểm trên dây có một điện trường mà véc tơ cường độ điện trường cùng chiều với dòng điện cảm ứng . Đường sức của điện trường này nằm dọc theo dây, nó là một đường cong kín. Gọi là điện trường xoáy
HS: Lắng nghe và ghi nhớ.
GV: Điện trường xoáy có đặc điểm gì?
HS: Trả lời.
GV: Nhận xét và chính xác hóa câu trả lời của hs.
HS: Lắng nghe và ghi nhớ.
GV: Tại những điện nằm ngoài vòng dây có điện trường nói trên không?
HS: Trả lời.
GV: Nhận xét và chính xác hóa câu trả lời của hs
“Có, chỉ cần thay đổi vị trí vòng dây, hoặc làm các vòng dây kín nhỏ hơn hay to hơn… rồi lặp lại thí nghiệm tương tự”
GV: Nếu không có vòng dây mà vẫn cho nam châm tiến lại gần O → liệu xung quanh O có xuất hiện từ trường xoáy hay không?
HS: Tại chỗ trả lời
GV: Nhận xét và chính xác hóa câu trả lời của hs
“Có, các kiểm chứng tương tự trên”
HS: Lắng nghe và ghi nhận.
GV: Vậy, vòng dây kín có vai trò gì hay không trong việc tạo ra điện trường xoáy?
HS:Trả lời.
GV: Nhận xét và sửa sai nếu có/
HS: Lắng nghe và ghi nhớ.
GV: Đặt vấn đề chuyển tiếp sang tiểu mục 2 phần I
HS: Lắng nghe và nhận thức vấn đề.
GV: Ta đã biết, xung quanh một từ trường biến thiên có xuất hiện một điện trường xoáy → điều ngược lại có xảy ra không. Xuất phát từ quan điểm “có sự đối xứng giữa điện và từ” Mác-xoen đã khẳng định là có.
GV: Xét mạch dao động lí tưởng đang hoạt động. Giả sử tại thời điểm t, q và i như hình vẽ →cường độ dòng điện tức thời trong mạch?
HS: Tại chỗ trả lời.
GV: Mà điện tích của tụ được xác định bởi công thức nào?
HS: Tại chỗ trả lời.
GV: \(i = Cd\frac{{dE}}{{dt}}\) → Điều này cho phép ta đi đến nhận xét gì?
HS: Trả lời.
GV: Nhận xét và chính xác câu trả lời của hs.
HS: Lắng nghe và ghi nhớ.
GV: Giải thích rõ cho hs dòng điện dẫn và dòng điện dịch.
HS: Lắng nghe và ghi nhớ.
GV: Vậy nếu tại một nơi có điện trường biến thiên theo thời gian thì tại nơi đó xuất hiện một từ trường. Đường sức của từ trường bao giờ cũng khép kín.
HS: Lắng nghe và ghi nhớ.
Hoạt động 3: “Nghiên cứu điện trường và thuyết điện từ của Mắc- Xoen”
GV: Ta đã biết giữa điện trường và từ trường có mối liên hệ với nhau: điện trường biến thiên theo thời gian thì sinh ra từ trường xoáy và ngược lại từ trường biến thiên → điện trường xoáy. → Nó là hai thành phần của một trường thống nhất: điện từ trường.
HS: Lắng nghe và lĩnh hội kiến thức.
GV: Vậy thế nào là trường điện từ?
HS:Tại chỗ trả lời.
GV: Nhận xét và chính xác hóa câu trả lời của hs.
HS: Lắng nghe và ghi nhớ.
GV: Trình bày thuyết điện từ của Mắc –Xoen
HS: Lắng nghe và ghi nhớ.
|
I- MỐI QUAN HỆ GIỮA ĐIỆN TRƯỜNG VÀ TỪ TRƯỜNG
1. Từ trường biến thiên và điện trường xoáy
a. Thí nghiệm:
Bố trí như hình vẽ
* Tiến hành:
Khi nam châm chuyển động lại gần vòng dây, có sự biến thiên của từ thông, trong vòng dây xuất hiện một dòng điện cảm ứng. Sự xuất hiện của dòng điện cảm ứng chứng tỏ tại mỗi điểm trên vòng dây có một điện trường mà véc tơ cường độ điện trường cùng chiều với dòng điện cảm ứng. Đường sức của điện trường này nằm dọc theo dây, nó là một đường cong kín.
Ta nói: “Điện trường có đường sức là một đường cong kín gọi là điện trường xoáy”
* Đặc điêm của điện trường xoáy: đường sức của nó không có điểm khởi đầu và không có điểm kết thúc.
b. Kết luận: (sgk -109)
“Nếu tại một nơi có một từ trường biến thiên theo thời gian thì tại nơi đó xuất hiện một điện trường xoáy”
2. Điện trường biến thiên và từ trường
a. Từ trường của mạch dao động
Xét một mạch dao động lí tưởng đang hoạt động (hv)
Giả sử tại thời điểm t,
q và i như hình vẽ
→ cường độ dòng điện tức thời trong mạch:
\(i = \frac{{dq}}{{dt}}\;(1)\)
- Mặt khác: q = CU = C E d
Do đó: \(i = C\,d\frac{{dE}}{{dt}}\) (2)
* Dòng điện chạy trong daay dẫn là dòng điện dẫn
Dòng điện chạy qua tụ điện gọi là dòng diện dịch.( Vì liên quan đến \(\frac{{dE}}{{dt}}\))
Dòng điện dịch có bản chất là sự biến thiên của điện trường trong tụ điện theo thời gian.
b. Kết luận:
- Nếu tại một nơi có điện trường biến thiên theo thời gian thì tại nơi đó xuất hiện một từ trường. Đường sức của từ trường bao giờ cũng khép kín
II- ĐIỆN TỪ TRƯỜNG VÀ THUYẾT ĐIỆN TỪ MẮC- XOEN
1. Điện từ trường
- Là trường có hai thành phần biến thiên theo thời gian, liên quan mật thiết với nhau là điện trường biến thiên và từ trường biến thiên.
2. Thuyết điện từ Mác – xoen
- Khẳng định mối liên hệ khăng khít giữa điện tích, điện trường và từ trường:
+) điện tich, điện trường, dòng điện và từ trường.
+) sự biến thiên của từ trường theo thời gian và điện trường xoáy.
+) sự biến thiên của điện trường theo thời gian và từ trường.
|
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
