Giáo án Vật lý 6 bài 21: Một số ứng dụng của sự nở vì nhiệt

- Gv: Nêu kết luận về sự nở vì nhiệt của chất khí.

- Gv: Hãy so sánh sự nở vì nhiệt của các chất.

- TL chất khí nở ra khi nóng lên và co lại khi lạnh đi. Các chất khí khác nhau dãn nở vì nhiệt giống nhau.

- TL Chất khí nở vì nhiệt nhiều hơn chất lỏng, chất lỏng nở vì nhiệt nhiều hơn chất rắn.

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Ghi bảng

Đặt vấn đề (3 phút)

- Gv:c ho học sinh quan sát tranh vẽ hình 21.2/Sgk

- Gv: Các em có nhận xét gì về chỗ tiếp nối giữa 2 đầu thanh ray xe lửa?

- Gv: Tại sao người ta phải làm như vậy?

- Thông báo “sự nở vì nhiệt của các chất có rất nhiều ứng dụng trong đời sống và kĩ thuật. Bài học hôm nay sẽ giới thiệu cho chúng ta một số ứng dụng thường gặp của sự nở vì nhiệt của các chất rắn.”

- Quan sát

- TL chỗ tiếp nối giữa hai đầu thanh ray có một khe hở nhỏ.

- TL vì khi nóng lên thanh ray dài ra, làm như thế để tránh cho đường ray khỏi bị cong.

- Lắng nghe

- Ghi bài

Tiết 24 MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Ghi bảng

- Yêu cầu học sinh đọc Sgk để tìm hiểu trình tự thí nghiệm

- Hướng dẫn học sinh làm thí nghiệm hình 21.1a và quan sát hiện tượng xảy ra

- Gv: Khi đốt nóng thanh thép thì có hiện tượng gì xảy ra với chốt ngang?

- Gv: Vậy khi đốt nóng thì có hiện tượng gì xảy ra với thanh thép?

- Đọc Sgk để tìm hiểu trình tự thí nghiệm

- Làn thí nghiệm và quan sát hiện tượng xảy ra

- TL Khi đốt nóng thanh thép thì chốt ngang bị bẽ gãy

- TL Khi đốt nóng thì thanh thép nở ra

I. Lực xuất hiện trong sự co dãn vì nhiệt 

   1. Quan sát thí nghiệm và trả lời câu hỏi

- C₁ Thanh thép nở ra khi nóng lên

- Gv: Chốt ngang bị bẻ gãy ở thí nghiệm chứng tỏ điều gì?

- Nhận xét

- Yêu cầu học sinh đọc câu hỏi C₃, và quan sát hình 21.1b/Sgk

- Gv: Nếu khi thanh thép ở trong hình 21.1b/ sgk vừa bị đốt nóng xong ta phủ lên nó bằng 1 khăn lạnh thì có hiện tượng gì xảy ra?

- Nhận xét

- Gv: Giả sử chốt ngang bị gãy. Vậy nguyên nhân nào gây ra hiện tượng đó?

- Nhận xét

- Để biết được dự đoán của chúng ta có đúng hay không, chúng ta tiến hành thí nghiệm giống hình 21.1b/ Sgk để kiểm chứng

- Hướng dẫn học sinh làm thí nghiệm và quan sát hiện tượng

- Nhận xét

- Gv: Vậy qua thí nghiệm và hiện tượng xảy ra mà ta quan sát được, em rút ra được nhận xét gì?

- Nhận xét và thống nhất câu trả lời câu hỏi C₃

- Từ 2 thí nghiệm trên điều khiển học sinh hoàn thành kết luận C₄

- Gọi học sinh trả lời câu C₄

- Nhận xét

- Gv:Chốt lại kết luận “Sự co dãn vì nhiệt khi bị ngăn cản sẽ gây ra lực lớn”

- TL Điều đó chứng tỏ khi nở ra vì nhiệt nếu bị cản trở thanh thép có thể gây ra lực lớn.

- Ghi bài

- Đọc C₃ và quan sát hình 21.1b/ Sgk

- TL Chốt ngang bị gãy

- TL Do thanh co lại khi lạnh đi sinh ra lực làm gãy chốt

- Lắng nghe

- Làm thí nghiệm và quan sát hiện tượng

- TL Khi co lại vì nhiệt nếu bị ngăn cản thanh thép có thể gây ra lực lớn

- Ghi bài

- Hoàn thành C₄

- Trả lời câu hỏi C₄

- Ghi bài

- Lắng nghe

- C₂ Khi dãn nở vì nhiệt nếu bị ngăn cản thanh thép gây ra lực lớn

- C₃ Khi co lại vì nhiệt nếu bị cản trở thanh thép sẽ gây ra lực lớn

2. Rút ra kết luận

        (C₄  / Sgk)

Þ Sự co dãn vì nhiệt nếu bị ngăn cản có thể gây ra lực lớn

- Ở tình huống lúc đầu bài học này  đã giúp các em giải quyết xong C₅. Vậy em nào có thể nhắc lại câu trả lời C₅

- Nhận xét và cho học sinh ghi câu trả lời vào vở.

- Yêu cầu học sinh đọc mục có thể em chưa biết để thấy được lực do sự dãn nở vì nhiệt gây ra là rất lớn.

- Gv: cho học sinh quan sát tranh vẽ hình 21.3/ Sgk

- Yêu cầu học sinh đọc và trả lời câu hỏi C₆

- Gọi học sinh trả lời câu C₆

- Nhận xét

- Nhắc lại câu trả lời C₅

- Ghi bài

- Đọc mục có thể em chưa biết

- Quan sát

- Đọc và thảo luận nhóm

- Trả lời câu hỏi C₆

- Ghi bài

- Lắng nghe

3. Vận dụng

- C₅ Giữa 2 đầu thanh ray có khe hở. Khi trời nóng đường ray dài ra do đó nếu không để khe hở thì khi dãn nở vì nhiệt đường ray bị cản trở gây ra lực lớn làm hỏng đường ray.

- C₆ Hai gối đỡ không giống nhau. Một gối đỡ được đặt trên các con lăn nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho cầu dài ra khi nóng lên mà không bị ngăn cản.

- Gv: cho học sinh quan sát băng kép.

- Giới thiệu cấu tạo của băng kép gồm 2 thanh kim loại có tính chất khác nhau tán chặt vào nhau dọc theo chiều dài của mỗi thanh.

- Hướng dẫn học sinh đọc Sgk và lắp thí nghiệm hình 21.4

- Yêu cầu học sinh tiến hành thí nghiệm và quan sát hiện tượng xảy ra

- Hướng dẫn học sinh thảo luận nhóm các câu C₇, C₈, C₉

- Gv: Đồng và thép dãn nở vì nhiệt giống nhau hay khác nhau?

- Gv: Khi hơ nóng băng kép cong về phía nào?

- Nhận xét 

- Gv: Khi làm lạnh đi băng kép có bị cong hay không? Nếu có thì nó cong về phía nào?

- Nhận xét 

- Quan sát

- Lắng nghe

- Đọc Sgk và lắp thí nghiệm hình 21.4/ Sgk

- Tiến hành thí nghiệm và quan sát hiện tượng xảy ra

- Thảo luận nhóm các câu C₇, C₈, C₉

- TL Đồng và thép dãn nở vì nhiệt khác nhau

- TL Khi hơ nóng băng kép cong về phía thép vì đồng dãn nở vì nhiệt nhiều hơn thép.

- Ghi bài

- TL Khi làm lạnh băng kép cong về phía thanh đồng vì đồng co lại vì nhiệt nhiều hơn thép

- Ghi bài

II. Băng kép

1.Quan sát thí nghiệm

2. Trả lời câu hỏi

- C₈ Khi bị hơ nóng băng kép cong về phía thanh thép vì đồng dãn nở vì nhiệt nhiều hơn thép nên thanh đồng dài hơn và nằm ở ngoài vòng cung.

- C₉ Khi làm lạnh băng kép cong về phía thanh đồng vì đồng co lại vì nhiệt nhiều hơn thép nên thanh thép dài hơn và nằm ở ngoài vòng cung.