Giáo án bài 36: Sự nở vì nhiệt của vật rắn - Lý 10 - GV.L.T.Trung

  Tên bài:

SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA VẬT RẮN(1tiết)

Tiết 60. Bài 36 : SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA VẬT RẮN (1tiết)

I - Sự nở dài

1. Thí nghiệm (SGK/194+195)

2. Kết luận (SGK/195)

- Độ nở dài  \(\Delta l = l - {l_0} = \alpha {l_0}\Delta t\) ;

trong đó, \(\alpha \) là hệ số nở dài (phụ thuộc vào chất liệu của vật rắn), đơn vị 1/K hay K^-1.

- Bài tập ví dụ : 

+ Tóm tắt:

t0 = 15oC

l0 =12,5m

t = 500C

α = 11.10-6 K-1

Δl =?

+ Giải:

Ta có: Δl = l – l0 = αl0Δt = 11.10-6.12,5.(50-15) = 0,0048125(m)

II - Sự nở khối

- Xét vật rắn đồng chất, đẳng hướng.

- Độ nở khối  \(\Delta V = V - {V_0} = \beta {V_0}\Delta t\) ;

trong đó \(\beta \) gọi là hệ số nở khối với \(\beta  = 3\alpha \), đơn vị 1/K hay K^-1.

III. Ứng dụng (SGK/196)

Hoạt động của học sinh

Trợ giúp của giáo viên.

- TL.

- Nhận xét, bổ sung.

- Tiếp thu, ghi nhớ.

- TL.

- Điểm danh, kiểm tra tác phong học sinh.

- Câu 1: Sử dụng câu hỏi điền khuyết theo nội dung phần tóm tắt bài học ở SGK/191.

- Gọi HS nhận xét.

- Câu 2: Vật nào dưới đây chịu biến dạng kéo ?

A.Trụ cầu.

D. Cột nhà.

C. Móng nhà.

D. Dây cáp của cần cẩu đang chuyển động.

- Nhận xét(chọn D), đánh giá, ghi điểm.

* ĐVĐ: Một thanh thép bị dãn khi ta kéo một lực đủ lớn. Còn cách nào khác để làm thanh thép đó dãn ra mà ta không tác dụng lực kéo?

- Giới thiệu bài học mới.

Hoạt động của học sinh

Trợ giúp của giáo viên

- TL.

- Nhận xét, bổ sung.

- Tiếp thu, ghi nhớ.

- TL.

- TL

- Nhận xét, bổ sung.

- Hoàn thành PHT đến phần TL C1.

- Nhận xét, bổ sung.

- Tiếp thu, ghi nhớ.

- Theo hướng dẫn.

- TL.

- Nhận xét, bổ sung.

- Tiếp thu, ghi nhớ.

- Nghiên cứu mục I. 2 SGK/195 TL.

- TL C2

- Nhận xét, bổ sung.

- Tiếp thu, ghi nhớ.

- Chiếu video. Video này diễn tả điều gì?

(TN sự nở dài của vật rắn)

- Giới thiệu thí nghiệm hình 36.2. Nêu mục đích thí nghiệm:“Khảo sát mối liên hệ giữa độ nở dài và độ tăng nhiệt độ”.

- Dụng cụ thí nghiệm gồm những thiết bị nào? Nguyên tắc hoạt động của đồng hồ micrômét?

+ Gợi ý: Đo t và Dl bằng gì?

- Trình bày phương án thí nghiệm?

- Trình chiếu TN ảo.

- Nêu C1.

+ Hướng dẫn xử lí số liệu trong bảng 36.1 để hoàn thành C1. Nhắc gợi ý có trong PHT.

+ Kiểm tra quá trình làm việc của HS.

- Trình bày kết luận về sự nở dài của thanh rắn.

(Với mọi độ biến thiên nhiệt độ của thanh đồng, ta luôn có  \(\frac{{\Delta l}}{{{l_0}\Delta t}} = \) hằng số)

- Hướng dẫn học sinh xây dựng biểu thức 36.2. Nêu rõ tên, ý nghĩa và đơn vị các đại lượng vật lí(ĐLVL) có trong đó?

- Thông báo ý c.

- Sự nở dài là gì?

- Công thức tính độ nở dài?

- Nêu C2.

+ Nhắc gợi ý có trong PHT.

- Tổng kết.

Hoạt động của học sinh.

Trợ giúp của giáo viên.

- Tóm tắt và giải bài tập ví dụ SGK/196.

- Tiếp thu, ghi nhớ.

- Nêu bài tập ví dụ.

- Gợi ý: chọn t₀ = ? ^oC, t = ? ^oC, tra bảng 36.2 xác định

α_Fe = ? Các thanh ray sẽ không bị cong nếu khoảng cách giữa hai thanh ít nhất bằng độ nở dài của hai thanh khi nhiệt độ tăng.

(Nếu cần thiết, sử dụng PM mô phỏng CASIO 570MS để hướng dẫn HS áp dụng)

- Tổng kết.

Hoạt động của học sinh.

Trợ giúp của giáo viên.

- Quan sát.

- TL.

- Tiếp thu, ghi nhớ.

- Chiếu video…., giới thiệu sự nở khối.  

- Sự nở khối là gì?

- Thông báo CT tính DV, đơn vị b?

- Lưu ý: Xét vật rắn đồng chất đẳng hướng. Áp dụng cả chất lỏng(trừ nước gần 4^oC)

- Tổng kết.