Giáo án Lịch sử 10 bài 31: Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỷ XVIII

Chia sẻ: Nguyễn Ngọc Lâm | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

1.621
lượt xem 140
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mời quý thầy cô và các bạn tham khảo Giáo án Lịch sử 10 bài 31: Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỷ XVIII để nâng cao kĩ năng và kiến thức soạn giáo án theo chuẩn kiến thức, kỹ năng trong chương trình dạy học. Giáo án Lịch sử 10 bài 31: Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỷ XVIII được soạn với hình thức 3 cột phù hợp quy định bộ GD và nội dung súc tích giúp học sinh dễ dàng hiểu bài học hơn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo án Lịch sử 10 bài 31: Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỷ XVIII

BÀI 31 CÁCH MẠNG TƯ SẢN PHÁP CUỐI THẾ KỶ XVIII I. MỤC TIÊU BÀI HỌC Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần nắm được 1. Kiến thức - Bài học giúp HS hiểu rằng, cách mạng tư sản Pháp cuối th ế kỷ XVIII là m ột cuộc cách mạng tư sản điển hình nhất thời kì lịch sử thế giới cận đại. Nó đã lật đổ chế độ phong kiến, mở đường cho CNTB phát triển ở Pháp, góp ph ần vào thắng lợi của chủ nghĩa tư bản trên phạm vi thể giới. 2. Tư tưởng, tình cảm, thái độ - Quần chúng nhân dân, động lực chủ yếu thúc đẩy sự nghiệp cách m ạng Pháp đạt đến đỉnh cao là nền chuyên chính Gia-cô-banh, họ xứng đáng là người sáng tạo ra lịch sử. 3. Kĩ năng - Rèn luyện kĩ năng sử dụng đồ dùng trực quan, kĩ năng phân tích, khái quát, tổng hợp, đánh giá sự kiện. III. THIẾT BỊ, ĐỒ DÙNG DẠY - HỌC Bản đồ phát triển đấu tranh của nhân dân Pháp. - Tranh "Tình cảnh nông dân Pháp", "Tấn công phá ngục Ba-xti"...(GV có thể lựa chọn tài liệu trực quan trong Encarta). III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC 1. Kiểm tra bài cũ Câu hỏi 1: Vì sao nói cuộc chiến tranh giành độc lập của 13 thu ộc đ ịa Anh ở Bắc Mĩ là cuộc cách mạng tư sản? Câu hỏi 2: Phân tích ý nghĩa của cuộc chiến tranh giành độc lập ở Bắc Mĩ? Sau khi HS trả lời, GV nhấn mạnh ảnh hưởng của cách mạng Mĩ đối với châu Mĩ và châu Âu, đặc biệt là đối với nước Pháp đang trong tình tr ạng "đêm tr ước của cách mạng". 2.Giới thiệu bài mới Cuối thế kỷ XVIII, giữa Pa-ri hoa lệ của nước Pháp - "Kinh đô châu Âu", đã bùng nổ một cuộc cách mạng "long trời lở đất". Thành quả chính của cu ộc cách mạng đó được Lê-nin nhấn mạnh rằng: "Nó xứng đáng là cuộc đại cách mạng vì đã làm biết bao việc cho giai cấp của nó tức là giai cấp tư sản, để đến trọn thế kỷ XIX, thế kỷ đem lại ánh sáng và văn hóa, văn minh cho nhân lo ại đ ều diễn ra dưới ảnh hưởng của cuộc cách mạng vĩ đại này". Vì sao cuộc cách mạng tư sản ở trung tâm châu Âu lại trở nên điển hình h ơn bất c ứ một cu ộc cách mạng tư sản nào của thời kì cận đại, chúng ta sẽ nghiên cứu làm sáng tỏ vấn đề này trong bài học hôm nay (GV ghi tiêu đề bài học).
3. Dạy học bài mới Hoạt động của thầy và trò Nội dung kiến thức cơ bản Hoạt động 1: Cá nhân I. NƯỚC PHÁP TRƯỚC CÁCH GV tổ chức để HS trả lời câu hỏi: MẠNG Căn cứ vào đâu để nói rằng, cuối 1. Tình hình kinh tế xã hội thế kỷ XVIII, Pháp vẫn là nước A. Kinh tế nông nghiệp lạc hậu? HS có thể - Cuối thế kỷ XVIII, Pháp vẫn là nước dựa vào SGK để trả lời câu hỏi nông nghiệp này. Đặc biệt, GV hướng dẫn HS + Công cụ, kĩ thuật canh tác lạc hậu, phân tích đời sống của nhân dân năng suất thấp. Pháp dưới ách áp bức bóc lột của + Lãnh chúa, Giáo hội bóc lột nông dân phong kiến, Giáo hội (địa tô từ 1/3 nặng nề. đến 1/2 hoa lợi, nhiều loại thuế, nghĩa vụ phong kiến, nhà thờ phi lí khác). Miêu tả bức tranh Tình cảnh - Công thương nghiệp phát triển nông dân Pháp trước cách mạng + Máy móc sử dụng ngày càng nhiều (hình 51 - SGK). (dệt, khai mỏ, luyện kim) GV miêu tả công xưởng luyện thép + Công nhân đông, sống tập trung ở Pháp (nguồn: Encarta) + Buôn bán mở rộng với nhiều nước. Hoạt động 2: Thảo luận B. Chính trị GV cho HS theo dõi sơ đồ cơ cấu - Xã hội chia thành 3 đẳng cấp xã hội nước Pháp, hướng dẫn HS + Tăng lữ: nắm đặc quyền thảo luận vai trò, quyền lợi kinh + Quí tộc: kinh tế, chính trị, giáo hội. tế, địa vị chính trị của các đẳng + Đẳng cấp thứ ba: Gồm TS, Nông cấp, từ đó rút ra kết luận: dân, bình dân. Họ làm ra của cải, phải Mâu thuẫn về quyền lợi kinh tế, đóng mọi thứ thuế, không được hưởng địa vị chính trị dẫn đến cuộc quyền lợi chính trị. khủng hoảng xã hội sâu sắc. - Mâu thuẫn xã hội gay gắt. Giải quyết mâu thuẫn này như thế nào? Nước Pháp đang ở đêm trước của một cuộc cách mạng. Hoạt động 1: Thảo luận 2. Cuộc đấu tranh trên lĩnh vực tư GV hướng dẫn HS thảo luận vấn tưởng đề: Những tư tưởng tiến bộ ở Những tư tưởng tiến bộ phê phán nước Pháp trước cách mạng được những quan điểm lỗi thời, giáo lý lạc dựa trên cơ sở nào? hậu, mở đường cho xã hội phát triển. Sau đó GV giới thiệu trào lưu Triết học ánh sáng dọn đường cho "Triết học ánh sáng" thông qua cách mạng bùng nổ, định hướng cho những quan điểm tiêu biểu của một xã hội mới tương lai.
Mông-te-xki-ơ, Vôn-te, Ru-xô. HS cần nhận thức rõ những tư tưởng đó không dừng ở việc phê phán chế độ phong kiến thối nát, giáo lí nhà thờ hủ lậu, mà quan trọng hơn là đặt cơ sở nền móng lí thuyết về việc xây dựng một chế độ xã hội mới. Nó thực sự là tư tưởng dọn đường cho cách mạng, là ngọn đuốc sáng cho nước Pháp khi vẫn còn trong đêm tối. II. TIẾN TRÌNH CỦA CÁCH MẠNG Hoạt động 1: GV / HS 1. Cách mạng bùng nổ. Nền quân GV hướng dẫn HS thảo luận về chủ lập hiến vấn đề: - Ngày 5 - 5 - 1789 Hội nghị ba đẳng - Nhà vua có đạt được mục đích cấp do nhà vua triệu tập bị đẳng cấp của mình không? Vì sao vậy? thứ 3 phản đối. GV tường thuật trận tấn công phá - Ngày 14 - 7 - 1789, quần chúng phá ngục Ba-xti (có thể sử dụng đoạn ngục Ba-xti, mở đầu cho cách mạng trích trong bài thơ 14 - 7 của Tố Pháp. Hữu). - Quần chúng nhân dân nổi dậy khắp - GV sử dụng bản đồ phong trào nơi (cả thành thị và nông thôn), chính nhân dân Pháp (SGK), Bức tranh quyền của tư sản tài chính được thiết biếm họa Nông dân chặt vòi bạch lập (Quốc hội lập hiến). tuột (Chính sách tô, thuế của + Thông qua Tuyên ngôn nhân quyền phong kiến, Giáo hội ăn bám), và dân quyền. nông dân đốt các lãnh địa phong + Ban hành chính sách khuyến khích kiến v.v... công thương nghiệp phát triển. - GV hướng dẫn HS tìm hiểu + Tháng 9 - 1791 thông qua hiến pháp, những tư tưởng tiến bộ của Bản xác lập nền chuyên chính tư sản (quân tuyên ngôn nhân quyền và dân chủ lập hiến). quyền (Có thể liên hệ với Tuyên - Vua Pháp tìm cách chống phá cách ngôn độc lập của Mĩ, Tuyên ngôn mạng, khôi phục lại chế độ phong độc lập của Việt Nam). kiến (xúi giục phản động trong nước, - HS nhận xét mặt tích cực và hạn liên kết với phong kiến bên ngoài). chế của những chính sách mà - Tháng 4 - 1792 Chiến trang giữa Pháp Quốc hội lập hiến ban hành. với liên minh phong kiến Áo - Phổ. Trước hành động phản quốc của - Ngày 11 - 7 - 1792 Quốc hội tuyên bố nhà vua, cách mạng Pháp cần phải Tổ quốc lâm nguy, quần chúng đã nhất làm gì? loạt tự vũ trang bảo vệ đất nước. Những biện pháp mà Quốc hội lập
hiến và nhân dân Pháp tiến hành có bảo vệ được nước Pháp? Giai đoạn sau của cách mạng nước 2. Tư sản công thương cầm quyền. Pháp sẽ giúp ta trả lời câu hỏi này. Nền cộng hòa được thành lập Hoạt động 2: Giáo viên - Học - Ngày 10 - 8 - 1792 quần chúng Pa-ri sinh nổi dậy, lập chính quyền công xã cách - GV tái hiện kiến thức cũ đặt ra mạng (phái Girôngđanh); bắt vua và tình huống mới: Với việc xử tử hoàng hậu. vua Sác-lơ I, thiết lập nền cộng - Ngày 21 - 9 Quốc hội tuyên bố lập hòa, cách mạng Anh đạt tới đỉnh nền Cộng hòa thứ nhất, xử tử nhà vua. cao. Cách mạng Pháp lúc này đã - Đầu năm 1793, nước Pháp đứng làm một việc tương tự, cách mạng trước khó khăn mới. Pháp đã đạt tới đỉnh cao chưa? + Trong nước: Bọn phản động nổi - Hướng dẫn HS thảo luận, GV dậy; Đời sống nhân dân khó khăn. cần chốt lại vấn đề: những quyết + Bên ngoài: Liên minh phong kiến định trên của Quốc hội do áp lực châu Âu đe dọa cách mạng. của quần chúng), chưa đáp ứng - Ngày 31 - 5 - 1793 quần chúng Pa-ri được những yêu cầu cấp bách mà nổi dậy, lật đổ phái Gi-rông-đanh, cách mạng Pháp đòi hỏi. giành chính quyền về tay phái Gia-cô- + Chống thù trong, giặc ngoài. banh (Ngày 2 - 6). + Chống nạn đầu cơ tích trữ, phục vụ mặt trận, cải thiện đời sống nhân dân. Quần chúng tiếp tục tạo ra áp lực, chuyển giao chính quyền về tay phái Gia-cô-banh, đáp ứng yêu cầu của cách mạng. - GV sử dụng ảnh chân dung giới thiệu Rô-be-xpi-e, nhấn mạnh những phẩm chất nổi bật như ý chí sắt đá, tinh thần dân tộc không khoan nhượng trước kẻ thù vì lợi 3. Nền chuyên chính Giacôbanh - ích của nhân dân, một con người đỉnh cao của cách mạng kiên định "không thể đảo ngược - Trước những khó khăn, thử thách được". nghiêm trọng, Chính quyền Gia-cô- Hoạt động 3: Giáo viên - Học banh đã đưa ra những biện pháp kịp sinh thời, hiệu quả. - GV hướng dẫn HS nhận thức về + Giải quyết ruộng đất cho nông dân, các chính sách cụ thể của chính tiền lương cho công nhân. quyền Gia-cô-banh lúc này đã thực + Thông qua hiến pháp mới, mở rộng
sự phát huy tác dụng. Cần có sự so tự do dân chủ. sánh để thấy đây là những chính + Ban hành lệnh "Tổng động viên". sách tiến bộ hơn hẳn thời kì Gi- + Xóa nạn đầu cơ tích trữ... rông-đanh nắm quyền, chẳng hạn: + Việc chia ruộng thành lô lớn, bán giá cao thời Gi-rông-đanh khiến nông dân không thể có đất đai canh tác, giờ đây (thời Gia-cô-banh) sắc - Phái Gia-cô-banh đã hoàn thành lệnh chia đều đất công, ruộng nhiệm vụ chống thù trong giặc ngoài, được chia thành lô nhỏ, trả dần đưa cách mạng đến đỉnh cao. trong 10 năm. - Trong lúc cách mạng đang lên, mâu + Trước đây đạo luật cấm công thuẫn nội bộ đã làm cho phái Gia-cô- nhân bãi công, hội họp, nay hiến banh suy yếu. Cuộc đảo chính ngày 27 pháp mới (6 -1793) ban bố quyền - 7 - 1794 đã đưa chính quyền vào tay dân chủ rộng rãi, mọi sự bất bình bọn phản động, cách mạng Pháp thoái đẳng giai cấp bị xóa bỏ. trào. + Việc ban hành luật giá tối đa đã khắc phục tình trạng nạn đầu cơ tích trữ, huy động lương thực thực phẩm cho mặt trận và cải thiện từng bước đời sống nhân dân. - Tại sao giữa lúc cách mạng đang Thời kỳ thoái trào lên, phái Gia-cô-banh lại suy yếu? - Sau đảo chính, Ủy ban Đốc chính ra GV hướng dẫn HS phân tích đời đã thủ tiêu mọi thành quả của cách những đòi hỏi từ nhiều phía (tư mạng. sản, công nhân, nông dân) đối với + Hiến pháp mới được ban hành bảo chính quyền Gia-cô-banh lúc này vệ lợi ích TS mới. dẫu chính đáng cũng không thể + Xóa bỏ luật giá tối đa. thực hiện. Đất nước vừa kết thúc + Thủ tiêu các quyền tự do dân chủ một cuộc chiến gian khổ, kéo dài + Khủng bố những người cách mạng. với những khó khăn chồng chất, - Cuộc đảo chính (11 - 1799) lật đổ hậu quả chưa được khắc phục. Sự chế độ Đốc chính, đưa Na-pô-lê-ông bất lực, lúng túng với những quyết lên nắm quyền, xây dựng chế độ độc sách sai lầm của phái Gia-cô-banh tài. (đàn áp các lực lượng chống đối), - Sau nhiều năm chiến tranh, Đế chế I dẫn đến việc họ không còn chỗ của Na-pô-lê-ông bị suy yếu, thất bại dựa. Ngay cả một bộ phận quần (1815). Chế độ quân chủ ở Pháp được chúng cách mạng trung thành với phục hồi. Gia-cô-banh, đòi hỏi Rô-be-xpi-e III. Ý NGHĨA LỊCH SỬ CỦA CÁCH phải hành động cương quyết trước MẠNG PHÁP CUỐI THẾ KỶ XVIII
hành động của kẻ thù thì ông lại - Là cuộc cách mạng dân chủ tư sản lừng chừng không quyết đoán. Lực điển hình. lượng tư sản cơ hội - kẻ mới giàu + Lật đổ chế độ phong kiến cùng với lên trong chiến tranh đã làm cuộc những tàn dư của nó. đảo chính bắt Rô-be-xpi-e và + Giải quyết được vấn đề dân chủ những người cộng sự của ông lên (ruộng đất cho nông dân, quyền lợi cua đoạn đầu đài. Lòng nhiệt tình cách công nhân). mạng của quần chúng Pa-ri lúc này + Hình thành thị trường dân tộc thống đã nguội lạnh, để lực lượng phản nhất mở đường cho lực lượng TBCN động đẩy cách mạng vào giai đoạn ở Pháp phát triển. thoài trào. Về sự thất bại của Gia- + Giai cấp tư sản lãnh đạo, nhưng cô-banhs, V.I.Lê-nin chỉ rõ: "Đưa quần chúng quyết định tiến trình phát ra những dự định đại quy mô mà triển của cách mạng. lại không có chỗ dựa cần thiết để - Mở ra thời đại thắng lợi và củng cố thực hiện, không biết ngay cả phải quyền thống trị của giai cấp tư sản dựa vào giai cấp nào để áp dụng trên phạm vi thế giới. biện pháp này hay biện pháp khác". GV cần hướng dẫn để HS nhận thức được rằng, các cuộc đảo chính liên tiếp kể từ sau thất bại của nền chuyên chính Gia-cô-banh, là quá trình đi xuống, thể hiện sự tụt lùi của cách mạng Pháp (Từ Cộng hòa tư sản qua các bước trung gian trở về quân chủ phong kiến). Có thể biểu diễn sự thoái trào của cách mạng Pháp qua sơ đồ sau: Gia-cô-banh (Cộng hòa: 6-1783) Đốc chính (27-7-1794) Độc tài (Đế chế 1: 11-1799) Quân chủ (11-1815) - GV hướng dẫn HS so sánh những thành quả mà cách mạng Pháp đạt được, đặc biệt nhấn mạnh những thành quả đó đều do sức mạnh của
quần chúng cách mạng tạo nên. Chính vì lẽ đó cách mạng tư sản Pháp là cuộc cách mạng điển hình nhất, tiêu biểu nhất, nó lớn hơn hẳn bất cứ một cuộc cách mạng tư sản nào nổ ra trước hoặc sau nó. Với ý nghĩa to lớn đó nó xứng đáng được coi là cuộc "Đại cách mạng". 3. Sơ kết bài học GV hướng dẫn HS nhận thức vấn đề chủ yếu sau: Vì sao cách mạng tư sản Pháp là cuộc cách mạng tiêu biểu, điển hình? Nhấn mạnh ý nghĩa quan trọng của cuộc cách mạng tư sản đó? Tổng kết nội dung trên, GV tiếp tục giúp HS củng cố khái niệm cách mạng tư sản. (Có thể so sánh với cuộc chiến tranh giành độc lập ở Bắc Mĩ, cách mạng tư sản Hà Lan, cách mạng tư sản Anh để nhận thức thêm sự đa dạng về hình thức của cách mạng tư sản trong buổi đầu thời cận đại).