Giáo án Lịch Sử lớp 10: PHONG TRÀO TÂY SƠN VÀ SỰ NGHIỆP THỐNG NHẤT ĐẤT NƯỚC BẢO VỆ TỔ QUỐC CUỐI THẾ KỶ XVIII

Chia sẻ: Abcdef_32 Abcdef_32 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

273
lượt xem 27
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần: 1. Về kiến thức Giúp HS nắm và hiểu: - Thế kỷ XVI - XVIII đất nước bị chia làm 2 miền có chính quyền riêng biệt mà hầu như các tập đoàn phong kiến thống trị không còn khả năng thống nhất lại. - Trước tình trạng khủng hoảng của chế độ phong kiến ở cả 2 miền, nguy cơ chia cắt càng gia tăng. Phong trào Tây Sơn, trong quá trình đánh đổ các tập đoàn phong kiến đang thống trị, đã...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo án Lịch Sử lớp 10: PHONG TRÀO TÂY SƠN VÀ SỰ NGHIỆP THỐNG NHẤT ĐẤT NƯỚC BẢO VỆ TỔ QUỐC CUỐI THẾ KỶ XVIII

PHONG TRÀO TÂY SƠN VÀ SỰ NGHIỆP THỐNG NHẤT ĐẤT NƯỚC BẢO VỆ TỔ QUỐC CUỐI THẾ KỶ XVIII I. MỤC TIÊU BÀI HỌC Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần: 1. Về kiến thức Giúp HS nắm và hiểu: - Thế kỷ XVI - XVIII đất nước bị chia làm 2 miền có chính quyền riêng biệt mà hầu như các tập đoàn phong kiến thống trị không còn khả năng thống nhất lại. - Trước tình trạng khủng hoảng của chế độ phong kiến ở cả 2 miền, nguy cơ chia cắt càng gia tăng. Phong trào Tây Sơn, trong quá trình đánh đổ các tập đoàn phong kiến đang thống trị, đã xoá bỏ tình trạng chia cắt, bước đầu thống nhất lại đất nước. - Trong quá trình đấu tranh của mình, phong trào nông dân còn hoàn thành thắng lợi 2 cuộc kháng chiến (chống Xiêm và chống Thanh) bảo vệ nền độc lập dân tộc, góp thêm những chiến công huy hoàng vào sự nghiệp giữ nước anh hùng của dân tộc. 2. Về tư tưởng, tình cảm - Giáo dục lòng yêu nước đấu tranh cho sự nghiệp bảo vệ sự toàn vẹn đất nước. - Tự hào về tinh thần đấu tranh của người nông dân Việt Nam. 3. Kỹ năng. - Bồi dưỡng kỹ năng sử dụng bản đồ lịch sử.
- Bồi dưỡng khả năng phân tích, nhận định sự kiện lịch sử. II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY VÀ HỌC - Bản đồ Việt Nam có những địa danh cần thiết. - Lược đồ các trận đánh mang tính quyết chiến. - Một số câu nói của vua Quang Trung, thơ ca của người đương thờ nói về Quang Trung. III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC 1. Kiểm tra bài cũ Câu hỏi: Thế kỉ XVI - XVIII kinh tế nước ta có bước phát triển mới, phồn thịnh như thế nào? Câu hỏi 2:Tại sao thủ công nghiệp ngày càng tăng tiến nhưng không thể chuyển hoá sang phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa? 2. Dẫn dắt vào bài mới Qua bài 22 chúng ta đã thấy vào cuối thế kỷ XVIII chế độ phong kiến Đàng Ngoài, Đàng Trong đều bước vào giai đoạn khủng hoảng suy tàn. Một phong trào nông dân bùng lên rầm rộ, mở đầu từ ấp Tây Sơn (Bình Định) và trong quá trình đấu tranh kiên cường của mình đã làm nên 2 sự nghiệp lớn: Thống nhất đất nước và đánh bại giặc ngoại xâm, bảo vệ độc lập dân tộc. 2. Tổ chức các hoạt động dạy và học trên lớp Hoạt động của thầy và trò Kiến thức cơ bản HS cần nắm vững
Hoạt động 1: Cả lớp, cá nhân: I. Phong trào Tây Sơn và - GV: Giới thiệu sơ lược về tình trạng sự nghiệp thống nhất đất khủng hoảng của chế độ phong kiến ở nước cuối thế kỷ XVIII. Đàng Ngoài; giữa thế kỷ VXIII chế đoọ phong kiến Đàng Ngoài lâm vào cuộc khủng hoảng trầm trọng: Ruộng đất bị chủ chiếm đoạt, thuế khoá nặng nề, quan lại tham nhũng, đời sống nhân dân sa sút nghiêm trọng, phong trào đấu tranh của nông dân bùng lên rầm rộ, tiêu biểu có khởi nghĩa của Nguyễn Danh Phương, Nguyễn Hữu Cầu, Hoàng Công Chất, Lê Duy Nhật (HS được học ở cấp II). - GV tiếp tục giới thiệu về tình trạng của chế độ phong kiến Đàng Trong; Trong khi chế độ phong kiến Đàng Ngoài khủng hoảng thì ở Đàng Trong năm 1744 Chúa Nguyễn Phúc Khoát đã làm gì? Sự kiện này nói lên điều gì? - HS nhớ lại kiến thức bài trước để trả lời. - Giữa thế kỷ XVIII chế - GV giảng tiếp: 17744 chúa Nguyễn độ phong kiến ở cả Đàng
xưng vương, bắt tay xây dựng chính Ngoài, Đàng Trong khủng quyền Trung ương, nước ta đứng trước hoảng sâu sắc -> Phong nguy cơ bị chia làm 2 nước. Chính trào nông dân bùng nổ. quyền Đàng Trong từ đó cũng lâm vào khủng hoảng suy yếu, đời sống nhân dân cực khổ. Theo một giáo sĩ Phương Tây bấy giờ "gạo đắt như vàng, tình - 1771 khởi nghĩa nông trạng đói khổ bày ra lắm cảnh thương dân bùng lên ở Tây Sơn tâm khó tả các chết chồng chất lên (Bình Định). nhau". Phong trào nông dân bùng nổ Đàng Trong. + Từ 1 cuộc khởi nghĩa - GV kết luận: nhanh chóng phát triển thành phong trào lật đổ + HS nghe ghi chép. Nguyễn ở Đàng chúa Trong. + GV yêu cầu HS theo dõi SGK để thấy được diễn biến chính của phong trào nông dân Tây Sơn và vai trò của khởi nghĩa Tây Sơn. - 1886 - 1788 nghĩa quân + HS theo dõi SGK phát biểu. tiến ra Bắc lật đổ đoàn Lê + GV bổ sung, kết luận về những nét - Trịnh, thống nhất đất chính của phong trào Tây Sơn. nước.
- GV có thể đàm thoại với HS về 3 anh Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ, em Nguyễn Lữ: gốc họ Hồ, lớn lên gặp lúc Quốc phó Trương Thúc Loan chuyên quyền; nhân dân lầm than cực khổ. Ba anh em đã lên vùng Tây Sơn xây dựng căn cứ khởi nghĩa. Năm 1771 cả 3 anh em đổi sang họ Nguyễn, dựng cờ chống Trương Thúc Loan, tại Tây Sơn - Bình Định. Khởi nghĩa phát triển dần thành phong trào nông dân rộng lớn, II. Các cuộc kháng chién đảm nhận sứ mệnh tiêu diệt các tập ở cuối thế kỷ XVIII. đoàn phong kiến thống nhất đất nước . 1. Kháng chiến chống - HS nghe, ghi chép. quân Xiêm 1785. - GV dẫn dắt: Ngoài sự nghiệp thống nhất đất nước phong trào Tây Sơn còn đảm đương nhiệm vụ kháng chiến chống ngoại bang bảo vệ tổ quốc. Hoạt động 1: Cả lớp, cá nhân. - GV yêu cầu HS theo dõi SGK để
thấy được nguyên nhân, diễn biến, kết quả của cuộc kháng chiến chống quân - Nguyễn ánh cầu viện Xiêm 1785. - HS theo dõi SGK phát biểu. quân Xiêm -> 5 vạn quân - GV bổ sung, kết hợp với sử dụng Xiêm hầu vào nước ta. lựơc đồ chiến thắng Rạch Gầm, Xoài Mút để trình bày về cuộc kháng chiến chống quân Xiêm, sau đó GV chốt ý: + Nghĩa quân Tây Sơn đã bắt giết 2 chúa là Nguyễn Phúc Dương và Nguyễn Phúc Thuần. Còn lại một người cháu của chúa Nguyễn là Nguyễn ánh chạy thoát. Trong hai năm 1782 -1783 Nguyễn Huệ đã hai lần - 1785 Nguyễn Huệ đã tổ đem quân đánh Nguyễn ánh ở Gia chức trận đánh phục kích Định. Cùng đường Nguyễn ánh đã bỏ Rạch Gầm - Xoài Mút chạy sang Xiêm cầu cứu. Vua Xiêm (trên sông Tiền - tỉnh Tiền sai tướng đem 5 vạn quân thuỷ bộ tiến Giang) đánh tan quân sang nước ta cuối năm 1784 chiếm Xiêm, Nguyễn ánh phải gần nửa đất Nam Bộ, ra sức cướp phá chạy sang Xiêm. chuẩn bị tấn công quân Tây Sơn. + Trước giặc ngoại xâm vua Tây Sơn là Thái Đức (Nguyễn Nhạc) đã sai em
là Nguyễn Huệ đem binh thuyền vào Nam chống giặc. - GV có thể yêu cầu HS tường thuật về chiến thắng Rạch Gầm - Xoài Mút hoặc nói lên những hiểu biết của mình về chiến thắng này? 2. Kháng chiến chống - HS nhớ lại kiến thức đã học trả lới quân Thanh (1789). câu hỏi. - GV nhận xét, bổ sung: Đây là 1 thắng lợi lớn tiêu diệt gần 4 vạn quân Xiêm, thể hiện tài tổ chức, cầm quân của Nguyễn Huệ. Chiến thắng này đã khiến "người Xiêm sau trận thua năm Giáp Thìn (1785) ngoài miệng thì nói khoác nhưng trong bụng thì sợ quân Tây Sơn như sợ cọp". Đập tan mưu đồ xâm lược của quân Xiêm, nêu cao ý thức dân tộc của phong trào Tây Sơn. Hoạt động 1: Cá nhân, lớp: - GV: giảng giải sau khi đánh thắng
quân Xiêm, 1786 Nguyễn Huệ kéo quân ra Bắc tiêu diệt họ Trịnh. Họ Trịnh đổ, ông tôn phù vua Lê kết - Vua Lê Chiêu Thống duyên với Công chúa Lê Ngọc Hân cầu viện quân Thanh kéo (con gái Lê Hiển Tông). Sau đó ông về sang nước ta. Nam (Phú Xuân). - ở ngoài Bắc Nguyễn Hữu Chỉnh giúp vua Lê Chiêu Thống phản bội Tây Sơn. Sau khi bị quân Tây Sơn đánh vua Lê Chiêu Thống đã ccầu cứu quân - 1788 Nguyễn Huệ lên Thanh. Vua Thanh đã cho 29 vạn quân ngôi Hoàng đế , lấy niên sang nước ta. hiệu là Quang Trung chỉ - GV yêu cầu HS theo dõi SGK : huy quân tiến ra Bắc. nguyên nhân, diễn biến, kết quả của cuộc kháng chiến chống quân Thanh. Qua đó thấy được vai trò của Nguyễn Huệ - Quang Trung và tinh thần dân tộc của nghĩa quân Tây Sơn. - 5 Tết 1789 nghĩa quân - HS theo dõi SGK tóm tắt diễn biến Tây Sơn giành chiến cuộc kháng chiến chống Thanh, phát thắng vang dội ở Ngọc biểu. Hồi - Đồng Đa tiến vào - GV bổ sung, kết luận: Thăng Long đánh bại GV giảng giải thêm: Việc làm của Lê hoàn toàn quân xâm lược.
Chiêu Thống chứng tỏ Triều đình phong kiến nhà Lê không thể duy trì được nữa. Mặc dù Nguyễn Huệ đã rất cố gắng phù Lê. Trước tình hình Nguyễn Huệ đã lên ngôi Hoàng đế 25- - Phong trào nông dân Tây Sơn đã bước đầu 11-1788 - GV đọc bài hiểu dụ của vua Quang hoàn thành sự nghiệp Trung; trong SGK trang 107 để giúp thống nhất đất nước và HS thấy đươc mục tiêu của cuộc tiến bảo vệ tổ quốc. quân ra Bắc lần này và ý nghĩa bài hiểu dụ. (Thể hiện tinh tồân dân tộc III. Vương triều Tây Sơn. cao cả, ý thức quyết tâm bảo vệ độc - Nguyễn Nhạc 1778 lập). xưng Hoàng đế (hiệu Thái Bài hiểu dụ đã cổ vũ, tạo khí thế quyết Đức) -> Vương triều Tây tam chiến đấu của nghĩa quân Tây Sơn Sơn thành lập. sau 5 ngày hành quân thần tốc, ngày 5 Tết nghĩa quân thắng lợi ở Ngọc Hồi - - 1788 Nguyễn Huệ lên Đống Đa. ngôi Hoàng đế thống trị từ vùng đất từ Thuận Hoá trở ra Bắc. Hoạt động 2: Cá nhân.
- GV phát vấn: Cho biết công lao của phong trào nông dân Tây Sơn và Nguyễn Huệ. - HS dựa vào phần kiến thức vừa học - Thành lập chính quyền trả lời. các cấp, kêu gọi nhân dân - GV kết luận khôi phục sản xuất. GV đàm thoại với HS về vai trò của - Lập lại sổ hộ khẩu, tổ Nguyễn Huệ trong việc tiêu diệt các chức lại giáo dục, thi cử, tập đoàn phong kiến phản động và tổ chức quân đội ( dịch trong cuộc kháng chiến chống Xiêm chữ Hán, chữ Nôm để làm và chống quan Thanh. tài liệu dạy học). Hoạt động 1: Cả lớp, cá nhận: - Đối ngoại hoàn hảo với - GV trình bày về sự thành lập Vương nhà Thanh, quan hệ với triều Tây Sơn 1778 nhưng không giải Lào và Chân Lạp rất tốt quyết được các yêu cầu lịch sử , phong đẹp. trào khởi nghĩa vẫn tiếp tục. - GV trình bày tiếp sự kiện Nguyễn Huệ lên ngôi 1788. - HS nghe, ghi chép. - GV yêu cầu HS theo dõi SGK các chính sách của vua Quang Trung. - HS theo dõi SGK phát biểu. - GV nhận xét, bổ sung, kết luận về
những chính sách của vua Quang - 1792 Quang Trung qua đời. Trung. - 1802 Nguyễn ánh tấn - HS nghe, ghi chép. GV minh hoạ về chính sách đối ngoại công các vương triều Tây của Quang Trung. Sau khi đánh tan 29 Sơn lần lượt sụp đổ. vạn quân Thanh, Quang Trung cử Ngô Văn Sở và Phan Huy ích sang Trung Quốc cầu phong, lập lại hoà bình để xây dựng đất nước. Nhà Thanh đã giảng hoà, phong vương và gửi quà tặng cho Quang Trung. Hoạt động 2: Cá nhân. - GV phát vấn: Em có nhận xét gì về những việc làm của Quang Trung? - HS suy nghĩ trả lời. - GV kết luận: Những chính sách của Quang Trung mang tính chất tiến bộ, thể hiện ý tưởng mới của một ông vua muốn thựchiện những chính sách cải cách. Nhưng những chính sách tiến bộ của ông chưa có ảnh hưởng lớn trên
phạm vi cả nước. 1792 Quang Trung đột ngột qua đời, sự nghiệp thống nhất đất nước, đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng chưa thành. Củng cố Vai trò của Nguyễn Huệ và phong trào nông dân Tây Sơn. Dặn dò, bài tập về nhà - HS học bài, làm bài tập SGK (109) - Sưu tầm tranh ảnh về những công trình nghệ thuật thế kỷ XVI - XVIII.