zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Khoa Học Xã Hội

» Giáo dục học

Giáo dục đạo đức thông qua hoạt động trải nghiệm trong trường phổ thông

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Báo xấu

46
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày một số khái niệm của giáo dục đạo đức thông quan hoạt động trải nghiệm ở trường phổ thông. Đồng thời, xác định nội dung hoạt động giáo dục đạo đức thông quan hoạt động trải nghiệm ở trường phổ thông từ mục tiêu, tới nội dung, phương pháp, hình thức và các điều kiện hỗ trợ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo dục đạo đức thông qua hoạt động trải nghiệm trong trường phổ thông

TẠP CHÍ KHOA HỌC QUẢN LÝ GIÁO DỤC SỐ 01(29), THÁNG 3 – 2021 GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM TRONG TRƯỜNG PHỔ THÔNG EDUCATING MORALITY THROUGH EXPERIENTIAL ACTIVITIES IN GENERAL SCHOOLS TRẦN THANH BÌNH Trường Trung học Cơ sở Ngô Sỹ Liên, Tân Bình, tranbinh1981.edu@gmail.com THÔNG TIN TÓM TẮT Ngày nhận: 01/3/2021 Bài viết trình bày một số khái niệm của giáo dục đạo đức thông Ngày nhận lại: 13/3/2021 quan hoạt động trải nghiệm ở trường phổ thông. Đồng thời, xác Duyệt đăng: 25/3/2021 định nội dung hoạt động giáo dục đạo đức thông quan hoạt Mã số: TCKH-S01T3-B14-2021 động trải nghiệm ở trường phổ thông từ mục tiêu, tới nội dung, ISSN: 2354 – 0788 phương pháp, hình thức và các điều kiện hỗ trợ. Từ khóa: ABSTRACT trải nghiệm, giáo dục đạo đức, This article introduces concepts of educating morality through giáo dục phổ thông. experiential activities in general schools. At the same time, we Key words: determine the content of the ethical education through the experience, ethical education, experiential activities in general schools from the objectives, general education. to the contents, methods, forms and supporting conditions. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ trình giảng dạy hiện nay nặng về lý thuyết, hàn Ngày 4/12/2019, Thủ tướng Chính phủ đã lâm, mang tính áp đặt, nhồi nhét, khô cứng, ban hành Chỉ thị số 31/CT-TTg về tăng cường không gắn liền với đời sống, thiếu tính thực tế, giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh thiếu vắng việc hình thành những thói quen đạo viên. Trong đó nêu rõ: “tăng cường giáo dục đạo đức đúng đắn, chưa tạo dấu ấn trong tâm hồn học đức, lối sống cho học sinh, sinh viên thông qua sinh khiến học sinh dễ bị tác động của hoàn cảnh các hoạt động giáo dục, đào tạo và trải nghiệm” xã hội. Việc tăng cường tính trải nghiệm trong [3]. Đây là một chủ trương của Đảng và Nhà giáo dục đạo đức cho học sinh, hình thành nhân nước Việt Nam tạo ra những thay đổi lớn trong cách tốt đẹp được xem như là một hướng đi đúng công tác giáo dục đạo đức trong các cơ sở giáo đắn trong giáo dục hiện đại. dục hiện nay. 2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM Trong trường học ngày nay, chương trình 2.1. Giáo dục đạo đức giáo dục đạo đức được xuyên suốt từ lớp nhỏ đến Cho đến nay, nhiều nhà nghiên cứu đã đưa lớp lớn. Bậc mầm non là giáo dục lễ giáo, bậc ra khái niệm giáo dục đạo đức trong các công tiểu học là môn đạo đức, bậc trung học là môn trình nghiên cứu của mình. giáo dục công dân. Dạy đạo đức trong nhà Theo Macarenko (1931): “giáo dục đạo đức trường vẫn được coi là một trong những hướng có nghĩa là rèn luyện những phẩm chất tốt cho đi quan trọng để chống sự xuống cấp đạo đức học sinh (tính trung thực, tính thật thà, thái độ của một bộ phận học sinh. Tuy nhiên, chương tận tâm, tình thần trách nhiệm, thức kỷ luật, lòng 87
TRẦN THANH BÌNH yêu thích học tập, thái độ xã hội chủ nghĩa đối Nhà giáo dục không tổ chức, không phân công với người lao động, chủ nghĩa yêu nước) và trên học sinh một cách trực tiếp mà chỉ hướng dẫn, cơ sở đó uốn nắn những sai sót của chúng” [1]. hỗ trợ, giám sát cho tập thể hoặc cá nhân học Theo Hà Thế Ngữ, Đặng Vũ Hoạt (1987) sinh tham gia trực tiếp hoặc ở vai trò tổ chức thì “Giáo dục đạo đức là quá trình biến các chuẩn hoạt động, giúp học sinh chủ động, tích cực mực đạo đức từ những đòi hỏi bên ngoài của xã trong các hoạt động; phạm vi các chủ đề hay nội hội đối với cá nhân thành những đòi hỏi bên dung hoạt động và kết quả đầu ra là năng lực trong của bản thân, thành niềm tin, nhu cầu, thói thực tiễn, phẩm chất và năng lực sáng tạo đa quen của người được giáo dục” [5]. dạng, khác nhau của các em. Như vậy, các tác giả đều thống nhất cho 2.3. Giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua rằng giáo dục đạo đức là quá trình hình thành hoạt động trải nghiệm cho con người những quan điểm, những chuẩn Là quá trình tác động tới học sinh, nhằm mực đạo đức cơ bản của xã hội. Con người có hình thành cho học sinh ý thức, tình cảm, niềm khả năng lựa chọn, đánh giá đúng đắn các hiện tin đạo đức và xây dựng những thói quen, hành tượng đạo đức xã hội cũng như tự đánh giá suy vi đạo đức trong đời sống xã hội thông qua các nghĩ về hành vi của bản thân mình. Công tác hoạt động giáo dục do giáo viên định hướng, giáo dục đạo đức góp phần vào việc hình thành, thiết kế và hướng dẫn thực hiện, tạo cơ hội cho phát triển nhân cách con người mới phù hợp với học sinh tiếp cận thực tế, thể nghiệm cảm xúc từng giai đoạn phát triển. tích cực, khai thác những kinh nghiệm đã có và 2.2. Hoạt động trải nghiệm huy động tổng hợp kiến thức, kỹ năng của các Theo Đinh Thị Kim Thoa (2015), hoạt động môn học để thể hiện những nhiệm vụ được giao trải nghiệm là hoạt động giáo dục, trong đó, dưới hoặc giải quyết những vấn đề của thực tiễn đời sự hướng dẫn của nhà giáo dục, từng cá nhân học sống nhà trường, gia đình, xã hội phù hợp với sinh được tham gia trực tiếp vào các hoạt động lứa tuổi. khác nhau của đời sống nhà trường cũng như 3. GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH ngoài xã hội với tư cách là chủ thể của hoạt THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM động, phát triển năng lực thực tiễn, phẩm chất 3.1. Mục tiêu giáo dục đạo đức cho học sinh nhân cách và phát huy tiềm năng sáng tạo của cá phổ thông thông qua hoạt động trải nghiệm nhân mình [4]. Mục tiêu giáo dục đạo đức trong trường phổ Theo Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT ban thông là nhằm trang bị cho học sinh những tri hành chương trình giáo dục phổ thông, hoạt thức cần thiết về đạo đức nhân văn, văn hóa xã động trải nghiệm là hoạt động giáo dục được hội, tri thức về cuộc sống, giao tiếp ứng xử, học thực hiện bắt buộc từ lớp 1 đến lớp 12. Trong đó tập, lao động, hoạt động xã hội. Thông qua hoạt học sinh dựa trên sự tổng hợp kiến thức của động giáo dục này để hình thành ở học sinh thái nhiều lĩnh vực giáo dục và nhóm kỹ năng khác độ đúng đắn, tình cảm, niềm tin đạo đức trong nhau để trải nghiệm thực tiễn đời sống nhà sáng đối với bản thân, mọi người xung quanh, trường, gia đình và tham gia hoạt động phục vụ hình thành thói quen tự giác thực hiện những cộng đồng dưới sự hướng dẫn và tổ chức của nhà chuẩn mực đạo đức xã hội, chấp hành quy định giáo dục, qua đó hình thành những phẩm chất, của pháp luật, nỗ lực học tập rèn luyện, tích cực năng lực chung và năng lực đặc thù [2]. cống hiến sức lực, trí tuệ vào sự nghiệp công Khái niệm này khẳng định vai trò định nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. hướng, chỉ đạo, hướng dẫn của nhà giáo dục; 3.2. Nội dung giáo dục đạo đức cho học sinh thầy cô giáo, cha mẹ học sinh, người phụ trách… phổ thông thông qua hoạt động trải nghiệm 88
TẠP CHÍ KHOA HỌC QUẢN LÝ GIÁO DỤC SỐ 01(29), THÁNG 3 – 2021 Chuẩn đầu ra của Chương trình giáo giáo và từng học sinh nhằm giúp học sinh lĩnh hội được dục phổ thông sau 2018 (Ban hành kèm theo nền văn hóa đạo đức của loài người và dân tộc. Thông tư của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phương pháp giáo dục đạo đức cho học sinh số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26 tháng 12 năm thông qua hoạt động trải nghiệm cần đảm bảo 2018) xác định sau khi học xong chương trình các đặc điểm sau: giáo dục phổ thông học sinh cần đạt được 5 Phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo phẩm chất (yêu nước; nhân ái; chăm chỉ; trách của học sinh; làm cho mỗi học sinh đều sẵn sàng nhiệm; trung thực) và 10 năng lực [2]. tham gia trải nghiệm tích cực. Căn cứ vào mục tiêu của giáo dục phổ Tạo điều kiện cho học sinh trải nghiệm thông, căn cứ vào chuẩn đầu ra về 5 phẩm chất thông qua các hoạt động tìm tòi, vận dụng kiến cần hình thành, phát triển cho học sinh phổ thức và kinh nghiệm đã có vào thực tiễn, qua đó thông, căn cứ vào những yêu cầu cần đạt được hình thành, phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề của hoạt động trải nghiệm ở trường phổ thông và và ra quyết định dựa trên những tri thức và ý đặc điểm của học sinh phổ thông trong giai đoạn tưởng mới thu được từ trải nghiệm. hiện nay, có thể xác định nội dung giáo dục đạo Giúp học sinh có nhận thức đúng về sự vật đức cho học sinh phổ thông hiện nay gồm: hiện tượng khách quan, biết phân tích, khái quát Giáo dục lòng yêu nước: yêu thiên nhiên, hóa, đánh giá chính xác những gì trải nghiệm để di sản, yêu con người; tự hào và bảo vệ thiện kiến tạo kinh nghiệm, kiến thức và kỹ năng mới, nhiên, di sản, con người. củng cố niềm tin, hoặc có sự điều chỉnh thái độ, Giáo dục lòng nhân ái: yêu con người, yêu hành vi của bản thân cho phù hợp. cái đẹp, yêu cái thiện; tôn trọng sự khác biệt giữa Từ định hướng đó, để giáo dục đạo đức cho con người, nền văn hóa; sẵn sàng học hỏi, hòa học sinh phổ thông thông qua hoạt động trải nhập và giúp đỡ mọi người; cảm thông, độ nghiệm nhà giáo dục có thể sử dụng các phương lượng; ghét cái xấu, cái ác. pháp sau: Giáo dục tính chăm chỉ: chăm học, ham Phương pháp đóng vai: tổ chức cho học học, có tinh thần tự học; chăm làm, nhiệt tình sinh nhập vai vào nhân vật trong những tình tham gia các công việc của tập thể; vượt khó huống đạo đức giả định để các em bộc lộ thái độ, trong công việc. hành vi, ứng xử Giáo dục tính trung thực: tôn trọng lẽ phải; Phương pháp trò chơi: tổ chức cho học sinh Lên án sự gian lận; thật thà, ngay thẳng trong thực hiện những thao tác, hành động, lời nói phù học tập và làm việc. hợp với chuẩn mực hành vi đạo đức thông qua Giáo dục tính trách nhiệm: bảo vệ bản thân, một trò chơi nào đó. gia đình, nhà trường, xã hội, môi trường; không Phương pháp dự án: người học thực hiện đổ lỗi cho người khác. một nhiệm vụ học tập phức hợp, có sự kết hợp Các nội dung giáo dục đạo đức trên được thực giữa lý thuyết và thực tiễn, giữa giáo dục nhận hiện thông qua các hoạt động trải nghiệm hướng thức với giáo dục các phẩm chất nhân cách cho vào 04 lĩnh vực: hoạt động phát triển cá nhân, hoạt học sinh. Thực hành nhiệm vụ này người học động lao động, hoạt động xã hội và phục vụ cộng được rèn luyện tính tự lập cao, từ việc xác định đồng, hoạt động giáo dục hướng nghiệp. mục đích, lập kế hoạch hành động, đến việc thực 3.3. Phương pháp giáo dục đạo đức cho học sinh hiện dự án với nhóm bạn bè, tự kiểm tra đánh giá phổ thông thông qua hoạt động trải nghiệm quá trình và kết quả thực hiện. Phương pháp giáo dục đạo đức là cách thức Phương pháp luyện tập: là phương pháp hoạt động chung giữa giáo viên, tập thể học sinh đưa học sinh vào các hoạt động có kế hoạch, có 89
TRẦN THANH BÌNH mục đích trong một thời gian dài để tạo cho họ cá nhân hay tập thể cao nhất. Phong trào thi đua thói quen hành vi. Luyện tập càng sớm càng tốt, có thể tổ chức trong các hoạt động, lao động, vệ ngay từ lúc trẻ nhỏ trong gia đình, lớn lên trong sinh trường lớp, văn hóa văn nghệ, thể dục, thể nhà trường và thực hiện công việc phải tích cực thao của tập thể các lớp, các câu lạc bộ ở nhà và sáng tạo. Luyện tập càng đa dạng phong phú trường. Thi đua kích thích nhu cầu khẳng định thì giá trị đạo đức càng cao. Nhà trường cần tổ bản thân của học sinh. Học sinh sẽ nỗ lực hết chức nhiều hoạt động để học sinh được rèn luyện mình tham gia vào quá trình hoạt động thi đua là điều kiện thuận lợi giúp các em hình thành để dành thắng lợi cao nhất trên cơ sở đó đạt được phát triển nhân cách, xây dựng ý thức đạo đức. các mục tiêu giáo dục đặt ra. Thi đua tạo môi Phương pháp rèn luyện: là phương pháp tổ trường hoạt động tích cực và hiệu quả của học chức cho học sinh được thể hiện, trải nghiệm sinh tham gia trên cơ sở đó mục tiêu giáo dục đạt sáng tạo về ý thức, xúc cảm, tình cảm, hành vi được hiệu quả cao. Trong hoạt động thi đua, với của mình về các chuẩn mực đạo đức trong những sự nỗ lực hết mình của người tham gia, học sinh tình huống đa dạng của cuộc sống, qua đó hình sẽ tự nhận thức, đánh giá được bản thân mình thành và củng cố, phát triển được những hành vi trên cơ sở đó có sự điều chỉnh kịp thời đối với phù hợp với các chuẩn mực đạo đức đã quy định. bản thân Tình huống: thông qua những tình huống, Mỗi phương pháp giáo dục đạo đức nói trên hoạt động mới, đa dạng của cuộc sống thực, học đều có những ưu và nhược điểm nhất định trong sinh được trải nghiệm là những quyết định do quá trình giáo dục đạo đức cho học sinh, tuy chính mình đưa ra và chịu trách nhiệm với nhiên, ưu điểm nổi bật là hướng vào khuyến những quyết định đó. Nhận ra mình là ai, những khích sự phát triển năng lực nhận thức các vấn phù hợp và chưa phù hợp để điều chỉnh bản thân đề về đạo đức ở học sinh và vận dụng kiến thức đáp ứng yêu cầu của chuẩn mực đạo đức. Chính đã học vào cuộc sống. Việc vận dụng các trong quá trình “thâm nhập” vào những tình phương pháp trên như thế nào để phát huy những huống mới, đa dạng của cuộc sống, học sinh tiến ưu điểm, khắc phục những tồn tại hạn chế, tuỳ hành cuộc đấu tranh động cơ để tự xác định động thuộc vào năng lực của giáo viên, trình độ nhận cơ đúng đắn, định hướng cho hoạt động nhằm thức của học sinh, vào điều kiện cụ thể của mỗi giải quyết đúng đắn những tình huống đó. Điều nhà trường, phụ thuộc vào thời gian tổ chức hoạt đó sẽ giúp cho ý thức về các chuẩn mực đạo đức động trải nghiệm. ở người được giáo dục được khắc sâu, phát triển 3.4. Hình thức giáo dục đạo đức cho học sinh đảm bảo những hành vi, hoạt động tương ứng phổ thông thông qua hoạt động trải nghiệm mang tính tự giác, bền vững cao và hình thành Hình thức giáo dục đạo đức cho học sinh thói quen hành vi tương ứng ở họ. Quá trình phổ thông rất phong phú và đa dạng, không chỉ được trải nghiệm, lặp đi lặp lại những hành vi đó đóng khung trong các trường học với các giờ trong những tình huống khác nhau của cuộc giảng trên lớp mà còn đưa các nội dung, chủ đề sống thực sẽ giúp học sinh biến những hành vi giáo dục vào mọi hoạt động thực tiễn của cá đó trở thành thói quen bền vững. nhân và tập thể học sinh tại trường lớp, ngoài xã Phương pháp thi đua: thi đua là phương hội qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp như: sinh pháp thông qua các phong trào hoạt động tập thể hoạt dã ngoại, lao động công ích, thể thao, văn nhằm kích thích khuynh hướng tự khẳng định ở nghệ, tham quan. học sinh, thúc đẩy họ đua tài gắng sức, hăng hái Để gắn hoạt động trải nghiệm trong giáo nỗ lực vươn lên ở vị trí hàng đầu và lôi cuốn dục đạo đức cho học sinh ta thường sử dụng hình những người khác cùng tiến lên giành thành tích thức giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua 90
TẠP CHÍ KHOA HỌC QUẢN LÝ GIÁO DỤC SỐ 01(29), THÁNG 3 – 2021 hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Các hoạt sở vật chất và tài chính; trình độ đào tạo của đội động ngoài giờ lên lớp rất phong phú về nội ngũ giáo viên; nhận thức của các lực lượng tham dung và hình thức tổ chức như các hoạt động tập gia hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh thông thể, vui chơi sinh hoạt chủ điểm, văn nghệ, thể qua hoạt động trải nghiệm; mục tiêu, chương trình, dục thể thao... Các hoạt động ngoài giờ lên lớp nội dung, phương pháp giáo dục đạo đức học sinh giúp học sinh trải nghiệm và hình thành các quan thông qua hoạt động trải nghiệm. hệ đạo đức, rèn luyện các hành vi đạo đức phù Tóm lại, giáo dục đạo đức cho học sinh là hợp với các chuẩn mực xã hội. Thông qua hoạt một bộ phận quan trọng, có tính chất nền tảng động này, học sinh có điều kiện rèn luyện ý chí, của quá trình giáo dục toàn diện ở các nhà trường nghị lực, tinh thần trách nhiệm, có cơ hội mở phổ thông. Giáo dục đạo đức thông qua hoạt rộng và hài hòa các mối quan hệ khác nhau trong động trải nghiệm vừa là chủ trương của Đảng và xã hội. Nhà nước nhằm thực hiện đổi mới giáo dục, vừa 3.5. Các điều kiện hỗ trợ giáo dục đạo đức đảm bảo tính khoa học hiện đại. Muốn thực hiện cho học sinh phổ thông thông qua hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua hoạt trải nghiệm động trải nghiệm đạt được chất lượng và hiệu Để hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh quả, nhà trường phổ thông cần xác định được phổ thông thông qua hoạt động trải nghiệm đạt một cách đúng đắn, đầy đủ mục tiêu, nội dung, chất lượng, cần có các điều kiện hỗ trợ bao gồm: phương pháp, hình thức giáo dục đạo đức thông môi trường văn hóa nhà trường; các điều kiện cơ qua hoạt động trải nghiệm. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Anton S. Makarenco (1931), Bài ca sư phạm. Nxb. Nhân dân, Moskva. [2] Bộ Giáo dục và Đào tạo (2018), Chương trình giáo dục phổ thông, Ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/BGD-ĐT ngày 28/12/2018. [3] Chính phủ (2019), Chỉ thị số 31/CT-TTg ngày 04/12/2019 về tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên. [4] Đinh Thị Kim Thoa (2015), Kỹ năng xây dựng và tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong trường trung học. Tài liệu tập huấn. [5] Hà Thế Ngữ, Đặng Vũ Hoạt (1987), Giáo dục học, tập 1 và 2. Nxb. Giáo dục, Hà Nội. 91

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.