Giáo trình -Độc chất học thú y - Chương 3

Chia sẻ: Sam Sara | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:22

Thêm vào BST

Báo xấu

242
lượt xem 82
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chương 3: Các chất độc vô cơ Chất độc vơ cơ có khá nhiều, trong số đó nhiều nguyên tố vô cơ là chất nguy hiểm, gây độc cho môi trường nhưng lại là các nguyên tố vi lượng cần thiết cho sự sinh trưởng và phát triển bình thường của sinh vật trên trái đất

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình -Độc chất học thú y - Chương 3

-N ùng thu ti ù toan b 4Cl 8,3‰. -N ì truy 15‰. 3 f. Ch - Ng ùng xanhmethylen, tiêm t 4 - 50 ml dung d - Ng àm máu ch ì truy nhóm corticoid (ví d êm t - Tóm l à ph tr àn di àn, th Câu h 1. Trình bày các b 2. Các nguyên t àb 3. Chu phân bi 4. Gi òng và 5. Nêu khái ni à cho ví d ph ên khoa Các ch N ình ên t v òng tr ùh à các ch ùng thu Các kim lo ì, Ch ên t hi à các nguyên t à phát tri ình th nghi àc th õm qu ã dùng c - -M ì, -M (thi gây các r
-M - nhi ã bi ên t chì, cadimi c òi h ì và phát tri 1.1. Nguyên nhân gây ô nhi Nguyên li ùng trong ch Các h ùng trong b à ch ùng h ì, thi à các s 2S s ình thành chì sulphur m Kim lo ào th ình ch Do ô nhi à náy hóa ch àm cho m trong s 1.2. Tác h ng Gây ng Gây ng ãn tính hay tích l ì dùng trong b Trong b ch à B1... 2. Ng 2.1. Ng a. Asen (As) * Nguyên nhân gây ng Asen kim lo à ch ài không khí b ành asen tryoxit As2O3 r à th t cháy có mùi t ên nhiên, th à các loài nhuy à nguyên t Asen li - Rau, c chì và canxi asenat... tr ùng nông nghi - Các ch êm nguyên t công nghi - Các a xit kakodylic, kakodylat - h ùng trong y h òng, tr l -S Nguyên nhân gây ng Ng ùng thu (tiêm t h ký sinh trùng Nguyên nhân gây ng
Trên lâm sàng ta hay g xanh, các s ên triêu ch còm, r b . Dùng thu ài hay g nh ò ng à máy s àk asen t ình ch Hiên nay v ã có qui c 1,4 ppm. Các hóa ch ùng trong công ngh 3ppm. N êm ng ên c - 0,033 mg/kg th àng ngày êu chu (1999/29/E.C ngày 29/4/1999 ong th lo à 2 mg/kg. Li 50 c à 42 mg/kg, còn d là 385 mg/kg. Li - 10 l khi 50 tiêm b cho chu à10 - 12 mg/kg; gia c - 0,1 g; l - 0,1 g; dê 0,2 - 0,5 g; trâu, bò, ng - 4,0 g/con. Li à li ên cùng loài v ùy theo d (As2O3 ) B Li Lo U Bôi v Ng 10,0 - 15,0 2,0 15,0 - 20,0 2,0 Ti 5,0 - 10,0 0,2 L 0,5 - 1,0 0,2 chó 0,1 - 0,2 0,02 V ã có bi Th êu àv s à th êu hoá kho - 15 l Các ch ên d êu hóa, t ên hay g à các bi hi nh lý trên êu hóa, gan và th òn và các t ã hóa s
h òn l ph à tuy Hi õ ùy d ào ch tác d à kh i oxy hóa. Li c ào. - SH c ên gi ình hóa. Khi asen có hóa tr ình oxy hóa m ình này l Asen làm giãn mao qu à ru ên s àn, êu ch êm, ho r ch do làm li à tác d thành mao m ài mao m êu hóa, mao m qu bi giãn) c ên chó. V kinh, asen có tác d ài gây viêm th àt Trên h àn do h Ng * Tri *D Ng ùy li à các bi hi àng ngày. N êm t tim nhanh, m ãn, ch òng 1 - 10 gi V xu - 3gi ò có th - 30 gi ãi, n chó, mèo, l àu cà phê d d hôn mê sau li à ch - 5 ngày. B m *D Tri àn thân: do mao qu các b ên da eczema, r êu ch do b êm d ày ru òm, sau b ê li viêm kh *B B êu hóa õ: m ãn to, viêm d ày - ru gan, th êm, xu ày tuy D êm m àng do b êm m êu hóa b êm, phu th , nh à d dày và ru Th ài (v chó, mèo, l cao lanh h . Hay r d ày v òng tr òa ch magieoxit, natri thiosulphats. N êu ch magiesulphát
hay natrisulphat. C ùng dung d - 20% truy Li - 10 gam/con. V ãh ào máu, gi êm dimercaprolum li mg/kg; c êm nh B h qua t h ùng thu Th êm dimercaprolum hay natri thiosulphat li ùng thu gan và gi b. Bari (Ba) * Nguyên nhân Bari là kim lo à 140 bari phóng x , tr ên Các mu ùng trong thu sâu - bari florosilicat; di - bi bari clorid r Nguyên nhân gây ng sâu, di g nh òa tan. ++ êu hóa là do quy hân ly thành ion Ba++, chính vì th chuy ành BaCl2 ên bari r ài d Li c trên chu - 550 mg/kg; chó 90 mg/kg; ng - 1200 50 2 mg/kg. Ion Ba++ êu hóa s ày - ru * Tri co th ch êu ch ào máu s àm co m ãn Trên tim m th àn, hô h ãh tr êu hóa: d - ru Viêm d ày - ru *B có m Dùng ch - 3% r d cao lanh). C êm t m at 3% li - 1,5 mg/kg. Tiêm thu ùng thu ng àn thân. c. Cadimi (Cd) ên nhân sau: * Nguyên nhân: Cadimi có nhi imi s nhi ùng xung quanh. Súc v ên lâu dài các lo à
máy công nghi có ch d V êu hóa trên gia c - 188 mg/kg 50 th 216 mg/kg th Trên l 100 N ò hay c - 500 mg/kg m quái thai. Tránh t trong s ùng cadimi t 3 con và ch ùng m N . Cadimi h êu hóa. Sau khi h trong các t à gan. V nhi òn các t ìm th ên th à mi v cadimi c nhi K sau khi thay th k hydratcarbon, protein... Ng * Tri Th êu ch th lo ì th Th teo. Th à protein ni Thoái hóa niêm m êu hóa d ày - ru ào gan, th *B b Có th ùng Natri - EDTA (dinatri - etylen - diamin – tetraaxetat) truy t B êm k à dùng các thu . d. Chì (Pb) 0 Chì là kim lo C. Ch òn nh ì ùy d ào ch ì do các nguyên nhân sau: * Nguyên nhân: Chì t ì). Chì t nhiên gây ô nhi Chì nhân t ì tiêu th ì ì sulfid - PbS, chì carbonat PbCO3, chì phosfat PbPO4 có nhi ì: Canada, M à Peru. Ngu ì gây ô nhi là do ho ình khai thác chì t ìt à này.... Hàng 00 t ìt à126000 t ìt à máy chì chuy ào khí quy ì ph ình thác; kh Chì ành công nghi s các h à luy ngành công nghi òn kho ãs ì và th chì vào à không khí.
ì trong s òm nh ê, ng à loài d ìh ìh ành do kh u chì c l ì, trong n 18 - à 4 - 8 àg/l. ùng làm th à th à à cây, hoa qu à máy ch ì, hai bên b ìn à Bowles c nhi ìt Các thi ìd nat... dùng làm à nguyên nhân gây nhi ì cho ng * Vòng tu àn c ì trong môi tr Nh ìt ên, giao thông và các nhà náy công nghi th ên b ngu ì có hàm l àt ì êu hoá: th khí tr ì. S ì trong khí quy ào th h ên 2 Nh ms S ì ph òa tan c ì và s h ì. Khi pH > 5,4 n ng ìt 00 g/l. ì trong th àng ngày: c à cây lúa mì ( ì trong máu, gan, th à th B ì trong cây th ì (ppm) Th Lo cao th trung bình Cây lúa mì 320 160 235 1973 C 1150 650 930 1974 Cây lúa mì 60 10 30 1975 C 24 4 12 B ì trong máu và m ò ì (ppm) Th Lo Cao th trung bình
1974 Máu 0,559 0,193 0,344 Máu 0,240 0,090 0,164 1975 Gan 1,70 0,60 1,068 Th 2,60 0,70 1,33 0,80 0,30 0,46 Ghi chú: T Oklanhoma State University có nhi ò, trâu và c b ì, do hàm l ì quá cao trong cây lúa mì và có dùng làm th *N ìc M à cung c à máy luy gi ph òn tr . N ì trong không khí, n àg/m3. Hi nghi àl ò luy òn 0,2 àg/m3. Trong thành ph ã dùng s ì mà n ìc ì th àg/l, khi qua vòi s ên 100 àg/l, n ì còn t ì thâm nhi thành ph ì 10àg àg. Qua th 200 - ìc ì ành công nghi ìs àg (trong 8 ti ). N ì cao trên m ày s ì ph ào ch Li 50 khi u ì axetat 150 mg/kg; oxit chì 400 mg/kg, tetraetyl chì 10 mg/kg, còn chì sulphat ít tan nên li . Trên bê cho u ì: carbonat, oxit và sulphat v 0,4 gam/con ã gây ch xetat chì trên ng 500 - 700 g, bò 50 - 100 g, c ê 20 - 25 g, l - 25 g/con. Trên gà li àng ngày nh ì axetat, oxit chì có trong th à th àv ình t à th ì có tác d * Tác d ình trao Chì có tác d nhóm heme. ào th và a cid - aminolevulinic ( - ALA Khi n ì trong máu cao v hai enzym a cid - aminolevulinic dehydratase và dihydro bioptrine - reductase b . - ALA s ch l M heme ã gây b õ à tr ì trong máu àmol/l (40 àg/dl)
* Trên h Do chì ào th kinh, gây r ên. ã có ì cho phép àg/kg tr chì t ành t m th àg/kg th Có m ên quan gi v Chì làm thay ch v ão, nên ã ên ì: m ên kim, ch ... d bình th * Trên h Qua th ì theo êu hóa vào ày, ch ành d PbCl2 òn l qua niêm m ào vòng quan: th Chì à t ì, kh ì th àng r h lý gi ìl này Chì c ình thành các kh v ày có kh ng di truy ày r chi còn t *M ì Chì gây ên nhi à có c ão sinh t nghi ã xác hân qu th ã tìm th ì- 0,53 - 0,72 àmol/l (11 - 15 àg/dl). Nh ày có th nhi ì trong máu trên 1,44 àmol/l (30 àg/dl) con v t ì trên 1,92 àmol/l (40 àg/dl) s àh àmol/l (25 àg/dl) ã ghi nh Khi n ì trong máu d gi - 0,72 àmol/l (10 - 15 àg/dl). N ã tìm gi ì - máu v cho t * Tri * Ng ãi, nôn, b êu ch ày 2 - 3 v àn thân: run r ch c
ão r Ho ,r hôn mê, ch Ng u hi õ: tê li sinh s viêm ph Ng ì có bi ngh do chì kích thích niêm m êu hóa nên gây b ày m ì chlorid. êu ch ì sulphat. T ê tay chân, co gi gi Ng ãn tính do th ì tuy l ên, lâu dài, ên ti ì: làm vi à máy accu, m Ch c ã có bi Th , hay ên, m viêm d ày - ru êm m *B ru m ì sulfid), nhu mô b ib co b liên k ào kupfer c êm. Trên gà th tim ho õ, th ,d ào eosin xu ào. à than ho ì khi ã êm t - 20% canxi - dinatri - etylen - diamin - tetraaxetat (Ca - EDTA). Trong máu thu ì thành Pb - D - EDTA trong máu không EDTA theo ki th Li ò 110mg/kg. V ùng 22 mg/kg. Khi không có Ca - EDTA có th - EDTA c c K êm thêm các thu 1, thu gi òng ph có các bi H ì, các h ì: không ì; b ì; không s ì, thu tr àd ì; Thay ì... V thông tin v ìt có kh ì cao, trên c àng l ì trong àm l ì- àng l ì, có gia súc ki ch V - protoporfirin ng ìb
trong h ình th - ALA dehydrogenaza. Men này b õ trên ng Cu) à nguyên t àng ngày c àm lo à à nái có ch n. Ng à ng m ò, l à gia c * Nguyên nhân: Do s cs àm thu à cây tr - tr ài da, hà móng ). Các s ùng trong th ên t l ùng lâu dài s Li êu hóa c ò 200 mg/kg, gia c - 900 mg/kg. Trên chu 50 cho u t 159 mg/kg Trong th ên t 250 ppm, c - 50ppm, bê 100ppm. Trên c ày 25 tr ày. ++ ày và ru k ch h ành hemokuprein và cokuloplasmin. Trong h hepatokuprein. S ài à photpholipaza t ào gan s lo dung huy , methemoglobin. K viêm c h àng da. * Tri Ng ti ãi nhi êu ch N v ch ê li Ng tính: Súc v m . Tiêu ch c Xét nghi * B nh tích: Th mát. M ành túi m à các ên. Th ào . Tim xu huy c à ngo .V ch ì máu l Th ã gây nôn r 1% hay u êm lòng tr C êm dung d - ETDA.
Th ùng các thu b àn và tr t ùng th Zn) f. K K à nguyên t m enzym: synthetase, transferase, DNA và RNA, enzym tiêu hóa hay liên k v ò quan tr te và lipid. * Nguyên nhân: Do s àm thu hà móng -k ). C u . Các s ùng trong th ên t k àb t ) K 0,50%. V - khô d y ùy thu * Tri Th - 10 g ZnSO4 hay 3 - 5 g ZnCl2 ã có th gây ch súc v êu ch ãm Th - khô d - 4000 ppm s : êm kh êm d ày - ru . ào ngu khoáng khác có trong kh ph V natri bicarbonate ã gây nôn. g. Selen (Se) Selen là thành ph peroxides b àng và c àng các t ào, ch th à selen phát sinh t ò ch th * Nguyên nhân. Các cây dùng làm th ên th Astragalus species, Xylorrhiza, Oonopsís, Stanleya, Gutierezia, Atriplex pargi...có t - 1500 ppm. Các cây thu òn cây Atriplex ch kho - Mimosa pudica L., keo d - Leucaena glauca Benth. có nhi Nhi ùng trên th ùng c à Canada èo selen d èo selen. Thi ng v b ài s LD50 cu - 6 mg/kg. LD50 c êm b Li MIC) gây ch ên ng ò 10 mg/kg, l mg/kg th ày c
Trong th l ã có bi V ày có ch Astragalus praelongus, c - 12 gi - 227 g ch 12 - 24 gi c ày, à thu FDA ppm selen trong kh v ành c ppm. Hi àm m selen xu òn 0,1 ppm, song m c òn ph (d h ,d ào ch * Tri Thi ch *B B gi E: ho ùy th à, ph ch àc êm m ày. Xác g huy (tim hình qu . Sinh s Các ch B selenomethionin hay ngô seleniferous ên m 7,5 - 10 ppm) l b g, gan thoái hóa m ù thúng. Các móng chân b êm, ho Hg) h. Th * Nguyên nhân T ên ch ình thoát khí c ên c àng - 6000 t Thu lo òn b ra khí quy Ch ành công nghi ên li àng, s Trong s ùng th khí clor và natrihydroxyd; công nghi thi ùng th à phòng và kem 3000 t Th gia vào s à à do ô nhi
Monamata c àng lo à cá bi ãl ên cho b (b ùng các mu cho h ày hay g ên l *S à bi *S à bi g. òa tan, l ành h ào lo , khi chuy d òa tan ch ài tu ình tích l (bioacumulation) t b CH3 - Hg. G ày r ày nhi tham gia c yl th ào dây chuy bioamplification ã nhi ào th ài r ài hàng *S S ngân qua không khí r (có t . Th êu hóa kho d ùy thu súc và tr l t chuy Th à lâu nh - ên th ão qua liên k thanh. ã qua àng rào nhau thai, th *S ành Hg ++. Metyl hóa th Tham gia ph ành metyl th CH3 - Hg. Liên k ày b ên t . Khi chuy d m òn t àng rào máu não, à có õ ào thai (quái thai, r ,b ...). Nhi hi ã có bi V r ên h Th ài tu òn lâu h gan, th . Ph òn l as ào th y à qua phân do th êu hóa: ày, ru * Tri
*D au b êu ch .n tr ài 2 - 3 ngày sau, v tiêu ch êm tuy êm m êm, có nhi ào ch ti à cu ùng là vô ni c êm. Xét nghi GOT, GPT và các t ào êr - 12 ngày *D n tính: Chính là tri monamata. Tri ên h ào th V ò lúc ê li V ên da có nhi M ê, li và mù. 80 g/m3 không khí, V n - ni là 100 g/g creatinin s Khi 3 n - 80 g/m không khí, - ni à 30 - 100 g/g creatinin, xu m ++ Nhi ch - syndrome nephrotique. G C àm *B B êu hóa: viêm niêm m ày - ru . Viêm c ùy th Tiêu b bào th myelin trên màng b ên sinh ch ào. *S à phòng nha khoa d à ngu thành d CH3 - Hg sinh h . G ình thành do vi sinh v khí t v G 3- 4 v ên g ào dây chuy . Trong các nhà máy s à sút b ngân, luy àng, s i - 100 g/m3 không khí. ( g/m3 - g/g creatinin). H êu g ông khí có th ì nh
Tính ch ào không khí gây ra ng hi à gi S S ,s ã phát hi ào. òng tr s h hay dung d nôn hay r ày, ru ãh ào máu v èo tiêm b -3 mg/kg th êm nh êm dimercaprolum mà thay b - 20%. Dùng thu ch * Bi òng - Chuy ình công ngh à xút b - Không dùng các thu tr - Ki - Th à máy, m Sn) i. Thi Dùng trong b Thi công nghi ày c 2.2. Ng a. Fluorid * Nguy õn gây ng Các h ành ph à trong qu ày làm th êm ngu àm thu n. Do s ên thú nuôi b nhi ên kim lo nhà m õn lõn... ngu . Gia c Trên chu êu hóa 200 - 250 mg/kg th tr àc , tr - 50 ppm trõu, b àng ngày 1,5 - ch * Tri àb
N êu hóa, li êm m ài nhai l fuorid ào máu t 2 th làm gi Ca trong m . K àm ch hô h ào. Fluorid c t lông, da, s ào th nên làm gi 2 men tham gia quá tr à photpho.V nuôi có th Ng ên l ùng thu nhi dói, n êu ch .V và toàn thân co gi àv B th ày - ru . * Ch Cho u àng n t hm dung d CaCl2, b Nhi xu m y. B th êm m Ch ên canxi, photpho, vitamin D, nh th ùng c b. * Nguyên nhân 1,0 - ã gây Hay dùng th à nu kali (KNO3) Ph * Tri Có h êu, th khí qu ên giây. V ti r ài phút. Có khi xu xuyên g à máu m ãng, không ê, nghé. Con cái d b hù n ên k V êu ch Xác ch à xu Th ày trên trâu, b gây ch cv ành nitrit và chính nitrit gây ng b V ùng li àm nhi ày, c em nh àng d b - 443 mg NO3 h khó tiêu v
Natri nitrit, kali nitrit: NaNO2, KNO2 Natri nitrit, Kali nitrit d gi àm thu , th à ch th c ùng k Nhi nitrit v ào kho – 2,5 g và th à 50 và tr Natri nitrit d õy gión m - 120 mg). Nitrit t à kh ành hemoglobin mà v g natri nitrit có th ành methemoglobin. ng * Tri êu ch à tím tái (m àm )n nhân hôn mê và ch ho Ng nitrat (nh à mu ph u êm loét d khu ành nitrit gây ng t ành methemoglobin. Nhi êm m à th hành l tr ài ra c v ành dialkyl nitrosamin r c 1962) trên chu tr gi ày xu ày mà kh Khi b ài vi ày c tiêm dung d ào t ành hemoglobin. NaCl) c. Mu Natri và clor là các cation và anion ch ài màng và trong t ào. Natri, K và Cl là các ion chính à a cid - Ng ài nhai l * Nguyên nhân Do s ùng b ình th th òn th ã có bi Tu - 20% mu -2% c ã gây trúng *Li gây ch
Trên chu êm m êm phúc m Trên l - ã có bi V ã gây ch Trâu, bò li - 3 kg/con, ng - 2,0 kg/con. Chó 50 - 60 g/con u ã gi t ch Khi thi òn th ình th 24 - 36 gi òn 0,7 - 0,8% + Khi ng trong máu c ão + n (phù não), áp l * Tri + Th ãi, c run, ch - 2 ngày. Th - 4 ngày. V à mù. V chu k V ãy gi nên thân nhi ình th ài vài ngày. T - 40%. V à b êu ch Lo . Dùng thu các ch êm m ãng, lòng tr th êm các thu vào t B à á kim cho phép có trong gia súc, gia c ) Tên nguyên t hóa h U.S. EPA 2 NAS 3 CAST4 EPA 1 Aluminun - 5,0 - No limit Arsenic 0,05 0,2 0,2 0,02 Barium 1,0 - N.E - Berylium - No limit - No limit Boron - 5,0 - 10,0 Cadmium 0,01 0,05 0,05 0,5 Chlomium 0,05 1,0 0,1 5,0 Coban - 1,0 0,1 1,0 Fluoride - 0,5 0,5 0,5
Iron - 2,0 2,0 3,0 Lead 0,05 No limit N.E No limit Manganese 0,1 0,1 0,1 Mercury 0,002 0,001 0,01 0,01 Molybdenum - No limit N.E No limit Nickel - - 1,0 - Nitrate 45 100 440 1320,0 Nitrite - 33 33 33,0 Selenium 0,01 0,05 - 0,1 Vanadium - 0,1 0,1 1,0 Zinc - 25,0 25,0 25 Ghi chú: 1. U.S. Enviromental Protection Agency. U.S. EPA 14/3/1975. 2. U.S. Enviromental Protection Agency U.S EPA 17/8/1973. 3. NAS National Academy of Sciences n gia súc, gia c 4. CAST - Council for agricultural Science and Technology ch ùng cho v 5. N.E - Not established; No limit - thí nghi ìm B ên t COM. 1999 654 final. Bruhsels 17-12-1999) trong th Tên kim lo Lo ch th Trong các nguyên li ùng ch 2 Trong c àr 4 Asenic ùng ch 10 Các th d 4 Các th ài nhai l 12 Th àng ngày 10 C 40 Chì B ì 30 B 5 Th ò, dê, c 150 Th òs 30 Th 50 Th 100