Giáo trình -Độc chất học thú y - Chương 7

Chia sẻ: Sam Sara | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:36

Thêm vào BST

Báo xấu

262
lượt xem 73
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chương 7: Chất độc nguồn gốc thực vật, động vật Chương này gồm 2 phần chính: chất độc có nguồn gốc thực vật và chất độc có nguồn gốc động vật. Chất độc được phân loại theo nhóm và giới thiệu những cây độc, những độc tố động vật mà vật nuôi hay bị trúng độc.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình -Độc chất học thú y - Chương 7

ch à ch g à gi à v t nuôi hay b thi ên nhân, tri òng tr Th c ùng hay loài súc v ài khác. Hay th ùng m nh ên các lo 1. Ch 1.1. Phân lo a. Alcaloit. Alcaloid là các h - ki t kho ã nghiên c và nông nghi (các thu
Trong cây alcaloid t à các d - 5% ho ài lo òn t nh - Erythrina americana, E. breviflora (Sotelo. 1993). M àng. + Cây thu Papaver somniferun L), trong nh à: mocphin, codein, papaverin, naxein.... Aconitum fortunei Hemsl) r aconitin. Ch -3 ã gây ch + Cây mã ti Strychnos nux vomica L) trong h Dutura metel L) trong lá có atropin, hyoscyanin. + Cây thu Nicotiana tabacum + Cây lá ngón (Gelsemium elegans Benth) toàn câo có gelsemin, kumin, kuminidin tính r ùng làm thu + Pyrrolzidine 3. Structure
c. The base must have the following characteristics to be toxic: (1) Double hydroxyl groups ( có hai nhóm hydrroxyl) (2) Double bond in basic ring ( có n òng ) (3) Be esterified with a necic acid ( b d. Typical structure of active alkaloids ( các d êu bi có ho
a. N – oxide
(1) ên ph ào lo ) (2) More palatable ( D (3)
- non toxic) - Playnecine, Heliotridine và Retronecine là các ch +D - Hai nhóm hydroxin - OH (double hydroxyl groups) - òng c - t. + Các ki - Senecionine ( double esterfied) - Heliotrified (single esterified) + N - oxyde - Heliotrine -K -C - õ (không bi ình) b. Glycozit. Glucozid là h à genin. Ch ành các nhóm glucozid khác nhau. Thu ch - cardiac glycosides, saponin và thioglucozid. * Glucozit ch - + Các cây có ch - Cây thu - Graminaceae. H - Johnson grass. Ph cây kê) thu này ch - Sroghum vulgare - cây c n.. Nh Sroghum hegarie, S. milo. - Cây lúa mi Sudan grass - à a cid cyanhydric, trong c òn ch trifolium repens hay trifolium pratense. - Cây cho c - Triglochin maritima. Arrow grass -H ào Prunus spp . P. demissa - western choke cherry - - P. sertonia - wild black cherry - m
hoang - P. virginiana - choke cherry. Chúng ch à làm héo trên bãi ch ào c -H - Linum usitatissimum. Flax - cây bông, cây lanh - Các cây cho g Cercocarpus spp. Mountain mahogany, Rocky mountain States - cây dái ng khi loài nhai l àc ãb - Cây - Suckleya Suckleyana ch à suckleya. - Cây c - Holcus lanatus. C - Vevet grass (Verbascum thapsus), hay rau t - Gynura crepidioides; c - mosquito grass - Ocimum veride. -H - Malus sp. H ào men hô ch h ào (cytochrome oxidase) c ành m m à à tr t ên k êu hoá, kh Li (MIC - 2,3 mg/kg th * Li (Humpherys 1988). Li ày còn ph thu à kh cyanide c N chú ý v loài có d ), ch mg/kg th ã gi cyanhydric/100 gam th ên ki à ch ày. Khi b gan t à 1,4 g/g (th ãn tính); trong d g/g tr ên (th ). Th * Tri MetHb cho v ài gi ùi b ê, giãn ti ãi. Niêm m à c Ng m êu, tích th Th ãn tính do súc v ên, v ã gây ng Gan b c a cid amin ch ành d c - thioglucozid. thioglucozid l á, h iode c tuy Xác ch ãng v *B xác ch ã khô == . Ki * Ch - Ki N d ng d
Truy ào t - 150 ml dung d à * Ch 25% thiosulphat natri. ferricytochrome + CN === Ferricytochrome oxidase cyanide (Respiratory enzyme) ( R.E. inhibited) NaNO2 + Hb ===== Methemoglobin MetHb + CN ==== Cyanmethemoglobin (Temporary tie -up of cyanide) SCN - Na2S2O3 + CN + O=== + Na2SO4 (Sodium thiocyanata) (Permanent tie - up of cyanide) -S à 2% nitrite natri. Li ùng t - - 20 ml/ti - Chuy - cardlac glucozid. àng ch ào Nerium oleander ch nerionin. Cây s ê, s àn cây, nh àh thông thiên Thevetia yellow oleander ch Công th à ph không ph à genin hay glycon. Ph ên tim. Ph quy òa tan và kh Cây khác nhau ch ên tim - kích thích ho * Thioglucozid ho loài th . Trong cây, tu ài, tu thân, lá, h àd glucozid có ch trong phân t ày có c ài th ên 50 lo Isothiocianat (ITC) và Viniloxolidotion (VTO). Glucozid thu ITC n nitril có tác d ch 10 l ril. Lo gây b ên còn g - glucozide. Ch ày có tác d Thioglucozid r VTO glucozid có th màng thai vào tu àn bào thai, gây ch ãg ên c ch c . Ch àm thai ch òn quái thai. Ch à glucozinolat. h c ) hay g hemolysis) nghiêm tr v Nguyên nhân c
ch cid amin b - methyl - cystein - sulphoxide trong d ành Dimethyl - disulphide. Ch ày r có tác d O 2CH3-S-CH2CHNH2COOH+H2 == CH3-S-S-CH3 +2CH3-CO-COOH+ NH3 S – methylcysteine- sulphoxide Dimethyl disulphide a cid pyruvic Trong h green brassicas có ch - 20 g S - methylcysteine- sulphoxide/kg ch ò ày s ày s ài nhai l nh à bò, l g th tránh nhi ài ra trong các cây thu ày còn m à nitrat gây B - glucozid trong th Tên Glucozid Lo Aglycan Gluconapin C Glucoza ISO-thiocynat, H2SO4 th Brassiconapin C Glucoza Sinapin, nitril, H2SO4 Progoitrin C Glucoza Vinioxolidonthion (VOT) và h H2SO4 V à a cid erukanic. Do có S - methylcysteine- sulphoxide hay thio - ãh khô d c ãs - Hi ti à lai t ãt d ã làm gi - glucozid. Khi s mirozinase ì enzyme glucozinolase b àc - glucozid. T ùng cho t lo * Các saponozid Ph loài nhai l ), hay manh tràng (ng Saponozid phân b ãi trong th sau: c Konkoly - c àm c ã nh h ày l ài ra m alfalfa sp. Nh ùa xuân, dây khoai lang, lá dâm b ài nhai l nc êu hoá có nhi qu
Ch alfalfa sp còn là ch antinutritive). Ch chi alfalfa sp ã à, l ê. D alfalfa sp c êu hoá (antiproteinase). c. Các acid amin không protein (non protein amino acid) Các acid amin nay có tên khác acid amin b . Có trong cây h (nitrogen - fixing trees ên nitrogen liên k hay nh ày tích lu không h Các acid amin này có công th (acid a min c )r à phát tri th ò sinh h ành y t g à gây r lo ình trao Nhi àm - Indigofera spicata, cây Lathyrus cicera. B Acid amin b Các gi g/kg) Neurolathyrogens Vicina sativa 1.5 - cyanoalanine Lathyrus sativa 25,0 - (N-oxalylamino) alanine Lathyrus latifotius 16,0 , - diaminobytiric a cid Arginine analogues Canavalia ensiformis 51,0 Gliricidia sepium 40,0 Canavanine Robinia pseudoacacia 98,0 Indigofera spicata 9,0 Vicia Villosa 29,0 Indospicine Indigofera spicata 20,0 Homoarginine Lathyrus cicera 12,0 Aromatic Mimosine Leucaena leucocephala 145,0 * Ch *S Mimosin có nhi à cây bình linh - Leucaena.
Do có công th (3,4 - Dihydroxyphenylamine) - ch . Mimosin ch MIT, DIT- ch ình t 3 và T4) ành. Khi gia ch ên c tu ùa v Theo D.J.Hamphréys 1988; và Szska & Ter Meulen, 1984. li sin tính theo g/ngày/kg b ài nhai l ò, dê: 0,18; c à: 0,16. N giáp ài nhai l ình linh/kg th êm s àm gi ên, do mimosin liên k êu hoá. Trong kh ình linh, gà ch - 10% gà s lông, to tuy B ên c Tiêm t Không gây Tiêm t ày R - 96 mg/kg Tiêm t Gi êm, ho Cho u - 600 mg/kg R * Các ch arginine: canavanin, indospicrine, homoarginine Arginine có vai trò quan tr - lên ure. Khi chu trình này b à các ch ào v v ì th amin arginine. Acid amin c à lysine. Arginine và lysine là y àm trong cây h àng h êu hoá gia súc, gia c v * Ch Thu ày g - cyanolanine; - (N - oxalylamino) alanine và , - BOAA c ên c ày s lathyrogenic a cid. Lathyrogenic a cid có tác d amin g òn trên à ch (neurotoxic).
B id trên h Lathyrogenic Lo à ùng và li Tri - cyanolanine Gà con, dò TA (0,75 g/kg Co gi = 50 da 70 mg/kgP Gà con, dò Phúc m àc 30 mg/con Ch thành BOAA 100 mg/con Ng Gà con, dò Phúc m - 6,5 mgl/kgP , diaminobutiri 12,9 mgl/kgP c acid trên não * Ch C à ch ó nhi Acasia, Oxylobium và Gastrolobium thu à Fluoroacetamide, t không v ch aconitase, ình citrar, tricarboxylic acid. Gây h phân gi d . (Peters 1054). d. Nh * Tanin. Trong cây t hydrolysable - HTs) và tanin không thu condensed - CTs). tanin là nh à tan, phân t 500. Có kh Tanin phân b ãi trong cây, nh à các ch - 30% ch - ch àm gi êu hoá, nh à loài nhai l toxicity). Tanin có êu hoá h * Nh B àm òng nhân th phân b àr Phenolic chi 20% tr Lowry, Thahar, 1983 t - 50%. Trong ch ì nó kích thích ho ào mòn t Trong cây, nó liên k ành d à tan (Conjugeted Tannin: CT). M òn có tác d b .N d càng nhi ì tanin làm co các t ào niêm m êm d còn phenolic thì êu hoá, k ùng là gi s êu hoá th
S ên k khi s th c à nh à khoa h tâm nghiên c ày. e. Nh êu hoá protein (Proteinase Inhibitors) Th êu hoá protin khá phong phú. Trong s antitrypsine ch à chymotrypsin. Do v Trong các h ành, cô ve, : Hà Lan, ng Thí nghi à Lume 1982 trên chu kh à ch ày. M tri ình th ày, h tri ình th J.P.F D`Mello thí nghi c à th Các thí nghi ên thú, cho v ành s tr v ành chín. Thành ph ành + Glycinin - là d ày àm gi trypsin, chymotrypsin và amylase ùl c tuy àm bù. K ình to (hypertrophia). Ch ày có tác d ên m à gà con, chu ành s - hemagglutinin. Ch ày có tác d à chu l à gà con... + Soyin trypsin và lipase, làm gi àm C à ch antinutritiv), chúng r mv nhi ành s - 110 0C /10 - 30 phút. f. Các ch - phostosensitive compounds. * Nguyên nhân Các ch ùng làm th Các cây thu Fagopyrum vulgare, Fagopyrum esculentum - cho loài nhai l à bò s V ên c alfalfa ch thi ãb viêm. Còn v n êm da. Ch ày c ammi visnaga và ammi majus - cho gia c à, ngan, ng à tây m không có lông che ph
Khi thú nuôi ày nhi ã xu ình, ng ã dùng tên này ên cho b - fagopirizmus. có s o - êm d * Tri Trên thú: s êm nhi ày hay th xung quanh m chân th N súc s êm d thích chui ch chuy òs ùi và v c bình th ò không nên cho Fagopyrum vulgare, Fagopyrum esculentum quá 10kg /con/ngày. Trên gia c õ, da xung quanh m ào, tai và bàn chân êm. Gà tây b xúc v 20%. Ngoài ra còn gây gi *Phòng tr Mu ày, ph v ào trên da không có s che ph Fagopyrum vulgare, Fagopyrum esculentum, gia c ammi visnaga và ammi majus, l ên c alfalfa. g. Các protein c - Toxanbunin G trong h ày có th àm dung huy ào h. Các axit h Trong cây nó t à: axit oxalic có trong kh phù n êu hoá. Axít cyanhydric trong c àh ào. i. Ch Nhi êu hoá ho ph êm m a a xít formic cây thu 1.2. M * Ngu àng ch ào Nerium oleander ch nerionin. Cây s g dê, s àn cây, nh àh thông thên Thevetia yellow oleander ch * Công th
Công th à ph không ph à genin hay glycon. Ph ên tim. Ph quy òa tan và kh Cây khác nhau ch ên tim - kích thích ho ài tim c ta ên (ph m ). M òn có m òn có tác d êu hóa: tu êm cata hay xu m ã dùng nh ày làm thu ên r * Tri : òn tác nôn, tiêu ch , nhi ình th tr ). Hô h s (th . Li à ch Các tri ài không quá 24 gi Xác ch Viêm c ày - ru *B chuy ãng không kh Nhanh chóng lo ày và ru * Ch cho u ày. Ng à trâu, bò dùng thu à th tr àng. Loài nhai l nh c Hãy nh -m òn th Không có thu theo hai cách sau U 10 - 20 gam/con c ò. C U - 25 gam/con c ò. M ào. -M ãb àc cây ào c ãb ào l ày àm hàng rào -T es có m òb v ình. Khi ki ã tìm ào trong bó c khô này l ìm th ãr l ó th ò cái t ã b r ãb òh ãi ch th ào. Tên khác: cây lông kh bracken) Tên khoa h Cibotium barometz L. H Lá kép lông chim, có hình tam giác ình l
* Nguyên nhân: Bình th ày trong 30 - dài cây này, s ên, b nh Hay g ò, ng *Tri vitamin B1. L õ. Tri ên trâu, c ti Xu à tri h ìn th ào ti êm d àu êm m êm ru êu ch H th à ên do b - 10 ngày. T g có th hi - 3 tu àn gia súc t Nh là s ào b *B và ti Chúng chính là các t ào nhân kh (t ào) tu ào. Gi thrombocytes gây nên b ào h hi ì nó có liên quan v ài c B Gi ti à rbc b - g à “b B huy * Ch cb khu benzen, dinitrophenol, trinitrotoluene, các ch - ch - diaminopurine, mercaptopurine, ch - antivitamin, các thu urethane, các tác nhân ki - nitrogen mustard (cây c triethylene melamone g à “ myleran” - ch td òng b Truy *Ch òb máu, nh à các nguyên t - orghum spp h Trong h Sorghum vulgare - gi ng c S. sudanense c S. halepense - c l Trong các cây c ày ch cyanogenetic glucozid tên dhurrin. Ch là ch êu, tr thành a cid cyanhydric t Trong c phát tri ùa khô, l a, c ên c hay cho bò khi Trong c ày s
acid cyanhydrac t ào không khí. Súc v non có kho ày s àm - 4,5 tháng Trâu, bò, c à ng tiêu hóa và men phân gi gi +++ cytochrome oxidase, c v chuy ào. V * Tri do, v ãi nhi th ên t òn do li gây viêm kh ki trong m * Ki d ày c t. B êm c *B B àng d Xu êm tr àu có m à nh Phù d à các nhánh khí qu - ph Chú ý: gi àc c gây ng àng và m + Neuro lathyrism (dipeptide - glutamyl - B - cyanoalanine. + Cyanide metabolism là s + Ph L - cystine + HCN == H2S + B - cyanoalanine (R - glutamyl transferase). B - cyanoalanine ==== R - glutamyl - B - cyanoalanine. Truy ào t - 150 ml dung d à * Ch 25% thiosulphat natri. ferricytochrome + CN === Ferricytochrome oxidase cyanide (Respiratory enzyme) (R.E. inhibited) NaNO2 + Hb ===== Methemoglobin MetHb + CN ==== Cyanmethemoglobin (Temporary tie -up of cyanide) SCN - Na2S2O3 + CN + O=== + Na2SO4 (Sodium thiocyanata) (Permanent tie - up of cyanide) -S phat natri và 2% nitrite natri. Li ùng t - -20 ml/ti (c
- Chuy tên khác: ô mai, kh Pháp) Tên khoa h Prunus armeniaca. L. H - Rosaceae. Cây m ành r * Nguyên nhân: Toàn cây, c nào. Lá ch ào mùa xuân và gi ùa hè. M ùv c ài vùng l ào mùa hè sau khi thu h ành non c ào do thi anh. Trong toàn cây, nh àh - glucozid ch cyanhydric, khi th Loài nhai l ò, c àc do quá trình tiêu hóa cenlulo ã gi ào máu và ào máu gây methemoglobin. Máu không v nâu, không * Tri nh à tri ình, nhi ch à không bi ên nhân gì vì nó không ó th thái khác: m à ch hay 2 gi ùng ph Máu m êu *B hóa b Xem ph * Ch CÂY RAU d Tên la tinh: Amaranthus reetroflexus. L. H ên Amaranth Cây có nhi ào v è. Cây m , , sân nuôi gà v , quanh nhà kho… Cây d ,d ,d . , nh tim hay n, m òn, m m ên ng : Trong cây có ch gây phù chân l - nephrotoxic). Khi oxalate t trong t àt ào. Các cây khác cùng h ên này còn ch c àm Phù chân là tri õ nh ên l - theo ki ên trong kh Amaranthus reetroflexus ã có t - 50% s
Amaranthus reetroflexus ã qua l - Amaranthus reetroflexus - 10 ngày tu Ch c ên bãi ch Amaranthus reetroflexus òb c ã ch ê M ên * Tri tri sau chuy co gi à viên các kh ngón, kh ày r õ). H Cu ùng hôn mê và ch tr n êng. M xu d y ). L à hay b ù toàn thân. Nhi ình th ên, m sau vài ngày. V i sinh v ành ào vi sinh v às thêm các g sinh v và protozoa c ài nhai l ãs àm ài nhai l ào máu gây methemoglobin. Khi trong máu có kho ành d cyanozid ti ào máu báo vào b àm máu c m ào. (nephrotoxic) t ào th *B tích: B ên th huy êm, thoái hoá. C àb trâu, bò, ít g ên l à. Xét nghi ào Ng ên niêm m à da Không có thu h ù chân. * Ch Ch êm t g à 3 ml dung d ùng 2 - 3 g xanh methylen/220 kg th ành dung d - 4% t 5% truy ão, kim th - Tên khoa h Phytolacca amercana L H - Phytolacaceae. à cây th chum, m tr - 7. Qu ình c - 10 múi, chín vào tháng 8 -10 Khi chín có m - 10 h àm thu ên so ên ên c ã ghi nh
Ch à do saponozid cùng v à phytolaccin. Ch ùa v c ã có nh àr * Nguyên nhân: ào, trong khi g ã kéo c ên. Mùa hè khô, th t C ùng ch Trâu, bò, c * Tri àl Ch êm m êu hoá d ày - ru sinh rát ru êu ch ài ngày v ò. Tr h n ình b B õ nh êu hóa. xung, xu êm *B m - ru t rõ. Ph à hi Dùng d à các ch êm m êu hóa. Dùng a cid acetic * Ch trung hòa ùng thu à các thu truy ot êng bi Vi àm b à tìm ra cây - cocklebur Tên khoa h - Xanthium spp. H - Composite Cây m ên th núi, tr ng - xanthium strumarin ã àm thu cao 0,7 - 2 mét tu rãnh, lá g 3c ình thoi, c ên lông mình gia súc. Trong cây ch -xanthostrummarin, khi thu cây còn non nhi ành không tìm th ch Li (cây gi -seedling) kho th à 500 cây con. * Nguyên nhân: Bình th à qu è hay khi th ò, c Tri ch * Tri nên suy s ình. V b cóp t à kho - 4 gi tiên.