Giáo trình Hệ thống di tích và danh thắng Việt Nam (Ngành: Hướng dẫn viên du lịch - Trình độ Trung cấp) - Trường Cao đẳng Hòa Bình Xuân Lộc

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:34

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình Hệ thống di tích và danh thắng Việt Nam (Ngành: Hướng dẫn viên du lịch - Trình độ Trung cấp) nhằm giúp sinh viên nắm vững các kiến thức cơ bản và nâng cao về quản lý và điều hành các hoạt động kinh doanh trong ngành du lịch và lữ hành. Khóa học này cung cấp cho sinh viên cái nhìn toàn diện về các khía cạnh quan trọng của ngành, từ quản lý tour, lập kế hoạch kinh doanh, đến tiếp thị và chăm sóc khách hàng. Mời các bạn cùng tham khảo giáo trình để biết thêm nội dung chi tiết!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Hệ thống di tích và danh thắng Việt Nam (Ngành: Hướng dẫn viên du lịch - Trình độ Trung cấp) - Trường Cao đẳng Hòa Bình Xuân Lộc

TÒA GIÁM MỤC XUÂN LỘC TRƯỜNG CAO ĐẲNG HÒA BÌNH XUÂN LỘC GIÁO TRÌNH MÔN HỌC: HỆ THỐNG DI TÍCH VÀ DANH THẮNG VIỆT NAM NGÀNH: HƯỚNG DẪN VIÊN DU LỊCH TRÌNH ĐỘ: TRUNG CẤP (Ban hành kèm theo Quyết định số: /QĐ-CĐHBXL ngày ..… tháng ....... năm…….. của Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Hòa Bình Xuân Lộc) Đồng Nai, năm 2021 (Lưu hành nội bộ)
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo. Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm. 1
LỜI GIỚI THIỆU Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, ngành Du lịch đã trở thành một trong những ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp đáng kể vào sự phát triển kinh tế- xã hội của nhiều quốc gia trên thế giới. Việt Nam, với tiềm năng du lịch phong phú và đa dạng, đang ngày càng khẳng định vị thế của mình trên bản đồ du lịch thế giới. Trong bối cảnh đó, việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành Du lịch trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Môn học "Hệ thống di tích và danh thắng Việt Nam" được đưa vào chương trình đào tạo nhằm giúp sinh viên nắm vững các kiến thức cơ bản và nâng cao về quản lý và điều hành các hoạt động kinh doanh trong ngành du lịch và lữ hành. Khóa học này cung cấp cho sinh viên cái nhìn toàn diện về các khía cạnh quan trọng của ngành, từ quản lý tour, lập kế hoạch kinh doanh, đến tiếp thị và chăm sóc khách hàng. Trong môn học này, sinh viên sẽ được trang bị kiến thức về phân tích thị trường du lịch, hiểu rõ các xu hướng và nhu cầu của khách hàng, cũng như kỹ năng xây dựng và phát triển các sản phẩm du lịch hấp dẫn. Bên cạnh đó, sinh viên còn được học cách quản lý nhân sự, tài chính, và các hoạt động vận hành trong doanh nghiệp lữ hành. Trong quá trình nghiên cứu môn học "Hệ thống di tích và danh thắng Việt Nam", sinh viên thường phải tham khảo nhiều nguồn tài liệu khác nhau, dẫn đến sự không đồng nhất trong cách tiếp cận và hiểu biết về ngành. Đồng thời, một số tài liệu tham khảo còn mang tính hàn lâm, thiếu tính thực tiễn, khiến sinh viên gặp khó khăn trong việc liên hệ lý thuyết với thực tế ngành Du lịch đang phát triển nhanh chóng và đầy biến động. Nhằm tạo điều kiện cho sinh viên có một bộ tài liệu tham khảo mang tính tổng hợp, cập nhật và gắn liền với thực tiễn hơn, nhóm giảng viên chúng tôi đề xuất và biên soạn giáo trình "Hệ thống di tích và danh thắng Việt Nam" này. Giáo trình được xây dựng dựa trên nền tảng lý thuyết vững chắc, kết hợp với các ví dụ thực tế giúp sinh viên phát triển tư duy sáng tạo và khả năng thích ứng với môi trường kinh doanh thay đổi nhanh chóng. Với những kiến thức và kỹ năng được trang bị, sinh viên sẽ sẵn sàng đối mặt với các thách thức và nắm bắt các cơ hội trong lĩnh vực lữ hành đầy tiềm năng. Giáo trình Hệ thống di tích và danh thắng Việt Nam dành riêng cho người học trình độ Trung Nội dung của giáo trình bao gồm các Bài sau: Chương 1: Khái niệm và phân loại di tích lịch sử Văn hóa Chương 2: Di tích văn hóa khảo cổ thời gian Chương 3: Di tích lịch sử Chương 4: Di tích kiến trúc nghệ thuật Chương 5: Di tích danh lam thắng cảnh 2
Trong quá trình biên soạn, chúng tôi đã tham khảo và trích dẫn từ nhiều tài liệu được liệt kê tại mục Danh mục tài liệu tham khảo. Chúng tôi chân thành cảm ơn các tác giả của các tài liệu mà chúng tôi đã tham khảo. Bên cạnh đó, giáo trình cũng không thể tránh khỏi những sai sót nhất định. Nhóm tác giả rất mong nhận được những ý kiến đóng góp, phản hồi từ quý đồng nghiệp, các bạn người học và bạn đọc. Trân trọng cảm ơn./. Đồng Nai, ngày tháng năm 2021 Tham gia biên soạn 1. Chủ biên ThS. Nguyễn Xuân Khuê 2. ThS. Phạm văn Thành 3. TS. Nguyễn Văn Thuân 4. TS. Nguyễn Văn Quyết 5. Th.S. Nguyễn Ngọc Diệp 3
MỤC LỤC LỜI GIỚI THIỆU .......................................................................................................... 2 MỤC LỤC ..................................................................................................................... 4 GIÁO TRÌNH MÔN HỌC ............................................................................................ 5 CHƯƠNG 1: KHÁI NIỆM VÀ PHÂN LOẠI DI TÍCH LỊCH SỬ VĂN HÓA ......... 11 CHƯƠNG 2. DI TÍCH VĂN HÓA KHẢO CỔ THỜI GIAN .................................... 15 CHƯƠNG 3. DI TÍCH LỊCH SỬ ................................................................................ 19 CHƯƠNG 4: DI TÍCH KIẾN TRÚC NGHỆ THUẬT ............................................... 23 CHƯƠNG 5: DI TÍCH DANH LAM THẮNG CẢNH .............................................. 29 4
GIÁO TRÌNH MÔN HỌC 1. Tên môn học: HỆ THỐNG DI TÍCH VÀ DANH THẮNG VIỆT NAM 2. Mã môn học: MH13 3. Vị trí, tính chất, ý nghĩa và vai trò của môn học: 3.1. Vị trí: Giáo trình dành cho người học trình độ Trung cấp tại trường Cao đẳng Hòa Bình Xuân Lộc. Hệ thống di tích và danh thắng Việt Nam là môn học tự chọn thuộc các môn học đào tạo nghề trong chương trình khung trình độ trung cấp nghề “Hướng dẫn du lịch“. Môn học này nhằm trang bị cho người học những kiến thức bổ trợ cho nghiệp vụ hướng dẫn của người học. 3.2. Tính chất: + Hệ thống di tích và danh thắng Việt Nam là môn học lý thuyết. + Đánh giá kết quả bằng kiểm tra hết môn. 3.3. Ý nghĩa và vai trò của môn học: môn học này dành cho đối tượng là người học thuộc chuyên ngành Hướng dẫn viên. Môn học này đã được đưa vào giảng dạy tại trường Cao đẳng Hòa Bình Xuân Lộc từ năm 2021 đến nay. Nội dung chủ yếu của môn học này nhằm cung cấp các kiến thức thuộc lĩnh vực Hệ thống di tích và danh thắng Việt Nam: Trang bị cho sinh viên những kiến thức cơ bản về di tích và danh thắng Việt Nam: Việt Nam từ khi có con người xuất hiện đến nay. 4. Mục tiêu của môn học: 4.1. Về kiến thức: + Trang bị cho người học những kiến thức cơ bản về di tích lịch sử văn hóa trong đó bao gồm: Khái niệm về di tích, phân loại di tích, đặc trưng giá trị của từng loại hình di tích. Hệ thống và giới thiệu những di tích và danh thắng tiêu biểu ở Việt Nam. + Nhận thức được các thách thức và cơ hội trong việc bảo tồn và phát triển các di sản văn hóa và thiên nhiên. + Hiểu rõ vai trò của cộng đồng và các tổ chức trong việc bảo vệ và phát triển di sản. + Nắm vững các quy định, chính sách và chiến lược quản lý, khai thác bền vững di tích lịch sử và danh thắng. 4.2. Về kỹ năng: + Sau khi kết thúc môn học người học cần nhận thức rõ di tích văn hóa là bộ phận của di sản văn hóa dân tộc và có vai trò quan trọng trong đời sống xã hội hiện nay. Trên cơ sở kiến thức được trang bị người học áp dụng vào chuyên ngành được đào tạo viết bài thuyết 5
minh giới thiệu những giá trị của di tích di sản với khách du lịch Việt Nam và khách du lịch quốc tế + Cải thiện kỹ năng lập kế hoạch, tổ chức và quản lý các sự kiện như triển lãm, hội thảo, tham quan di tích. + Phát triển khả năng phối hợp với các đối tác, cộng đồng và cơ quan chức năng để tổ chức các sự kiện văn hóa và du lịch. 4.3. Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: + Cẩn thận, tỉ mỉ, bao quát công việc từ xác định thông tin, lập kế hoạch đến triển khai. + Hợp tác tích cực với các bộ phận liên quan. + Nhận thức và thực hiện trách nhiệm bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa và thiên nhiên. + Tham gia vào các hoạt động cộng đồng, giáo dục và nâng cao nhận thức về bảo vệ di sản cho xã hội. 5. Nội dung của môn học 5.1. Chương trình khung Mã Số Tổng Thi/ Lý Thực MH, Tên Môn học/ Mô đun tín số Kiểm thuyết hành MĐ chỉ tiết tra I Các môn học chung 13 255 106 134 15 MH01 Giáo dục chính trị 2 30 15 13 2 MH02 Pháp luật 1 15 9 5 1 MH03 Giáo dục thể chất 1 30 4 24 2 MH04 Giáo dục quốc phòng – An ninh 2 45 21 21 3 MH05 Tin học 2 45 15 29 1 MH06 Tiếng Anh 5 90 42 42 6 II Môn học, mô đun cơ sở ,chuyên môn 65 1445 518 869 58 II.1 Môn học, mô đun cơ sở 5 90 56 28 6 MH07 Tổng quan du lịch 2 30 14 14 2 MĐ08 Kỹ năng giao tiếp 1 30 14 14 2 6
MH09 Pháp luật du lịch 2 30 28 0 2 II.2 Môn học, mô đun chuyên môn 36 935 196 711 28 MĐ10 Tiếng Anh chuyên ngành 1 4 90 28 58 4 MĐ11 Tiếng Anh chuyên ngành 2 4 90 28 58 4 MH12 Cơ sở văn hóa Việt Nam 2 30 14 14 2 Hệ thống di tích và danh thắng Việt MH13 2 45 14 29 2 Nam MH14 Địa lý và tài nguyên du lịch Việt Nam 3 45 28 14 3 MĐ15 Nghiệp vụ hướng dẫn 4 90 28 58 4 MH16 Tuyến, điểm du lịch Việt Nam 3 60 28 29 3 MĐ17 Tin học ứng dụng 2 45 14 29 2 MH18 Marketing du lịch 2 30 14 14 2 MĐ19 Thực hành nghiệp vụ 1 1 10 0 9 1 MĐ20 Thực hành nghiệp vụ 2 1 20 0 19 1 MĐ21 Thực tập tốt nghiệp 8 380 380 II.3 Môn học, mô đun tự chọn 24 420 266 130 24 MĐ22 Nghiệp vụ lữ hành 3 60 28 29 3 MH23 An ninh an toàn trong du lịch 2 45 14 29 2 MH24 Lịch sử văn minh thế giới 3 45 42 0 3 MH25 Tiến trình lịch sử Việt Nam 2 30 28 0 2 MH26 Các dân tộc Việt Nam 3 45 42 0 3 MH27 Văn hoá ẩm thực 2 45 14 29 2 MH28 Nghiệp vụ văn phòng 2 30 14 14 2 MH29 Nghiệp vụ thanh toán 2 45 14 29 2 7
MH30 Tổ chức sự kiện 2 30 28 0 2 MH31 Tổng quan cơ sở lưu trú 3 45 42 0 3 Tổng cộng 78 1700 624 1003 73 6. Điều kiện thực hiện môn học: 6.1. Phòng học Lý thuyết/Thực hành: Phòng lý thuyết chuẩn. 6.2. Trang thiết bị dạy học: Máy chiếu, bảng, phấn,loa,.. 6.3. Học liệu, dụng cụ, mô hình, phương tiện: Giáo trình, mô hình học tập,… 6.4. Các điều kiện khác: Người học tìm hiểu thực tế về công tác xây dựng phương án khắc phục và phòng ngừa rủi ro. 7. Nội dung và phương pháp đánh giá: 7.1. Nội dung: - Kiến thức: Đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kiến thức - Kỹ năng: Đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kỹ năng. - Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Trong quá trình học tập, người học cần: + Nghiên cứu bài trước khi đến lớp. + Chuẩn bị đầy đủ tài liệu học tập. + Tham gia đầy đủ thời lượng môn học. + Nghiêm túc trong quá trình học tập. 7.2. Phương pháp: Người học được đánh giá tích lũy môn học như sau: 7.2.1. Cách đánh giá - Áp dụng quy chế đào tạo Trung cấp hệ chính quy ban hành kèm theo Thông tư số 09/2017/TT-LĐTBXH, ngày 13/3/2017 của Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội. - Hướng dẫn thực hiện quy chế đào tạo áp dụng tại Trường Cao đẳng Hòa Bình Xuân Lộc như sau: 8
Điểm đánh giá Trọng số + Điểm kiểm tra thường xuyên (Hệ số 1) 40% + Điểm kiểm tra định kỳ (Hệ số 2) + Điểm thi kết thúc môn học 60% 7.2.2. Phương pháp đánh giá Phương pháp Phương pháp Hình thức Chuẩn đầu ra Số Thời điểm đánh giá tổ chức kiểm tra đánh giá cột kiểm tra Tự luận/ A1, A2, A3, Viết/ Trắc Thường xuyên B1, B2 1 Sau 12 giờ. Thuyết trình nghiệm/ C1, C2 Báo cáo Tự luận/ Viết/ Trắc Định kỳ A4, B3, C3,C3 2 Sau 28 giờ Thuyết trình nghiệm/ Báo cáo A1, A2, A3, A4 Kết thúc môn Tự luận và Viết B1, B2, B3 1 Sau 45 giờ học trắc nghiệm C1, C2, C3, C4 7.2.3. Cách tính điểm - Điểm đánh giá thành phần và điểm thi kết thúc môn học được chấm theo thang điểm 10 (từ 0 đến 10), làm tròn đến một chữ số thập phân. - Điểm môn học là tổng điểm của tất cả điểm đánh giá thành phần của môn học nhân với trọng số tương ứng. Điểm môn học theo thang điểm 10 làm tròn đến một chữ số thập phân, sau đó được quy đổi sang điểm chữ và điểm số theo thang điểm 4 theo quy định của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội về đào tạo theo niên chế. 8. Hướng dẫn thực hiện môn học 8.1. Phạm vi, đối tượng áp dụng: Đối tượng Trung cấp Hướng dẫn du lịch 8.2. Phương pháp giảng dạy, học tập môn học 8.2.1. Đối với người dạy 9
* Lý thuyết: Áp dụng phương pháp dạy học tích cực bao gồm: thuyết trình ngắn, nêu vấn đề, hướng dẫn đọc tài liệu, bài tập tình huống, câu hỏi thảo luận…. * Bài tập: Phân chia nhóm nhỏ thực hiện bài tập theo nội dung đề ra. * Thảo luận: Phân chia nhóm nhỏ thảo luận theo nội dung đề ra. * Hướng dẫn tự học theo nhóm: Nhóm trưởng phân công các thành viên trong nhóm tìm hiểu, nghiên cứu theo yêu cầu nội dung trong bài học, cả nhóm thảo luận, trình bày nội dung, ghi chép và viết báo cáo nhóm. 8.2.2. Đối với người học: Người học phải thực hiện các nhiệm vụ như sau: - Nghiên cứu kỹ bài học tại nhà trước khi đến lớp. Các tài liệu tham khảo sẽ được cung cấp nguồn trước khi người học vào học môn học này (trang web, thư viện, tài liệu...) - Tham dự tối thiểu 70% các buổi giảng lý thuyết. Nếu người học vắng >30% số tiết lý thuyết phải học lại môn học mới được tham dự kì thi lần sau. - Tự học và thảo luận nhóm: là một phương pháp học tập kết hợp giữa làm việc theo nhóm và làm việc cá nhân. Một nhóm gồm 8-10 người học sẽ được cung cấp chủ đề thảo luận trước khi học lý thuyết, thực hành. Mỗi người học sẽ chịu trách nhiệm về 1 hoặc một số nội dung trong chủ đề mà nhóm đã phân công để phát triển và hoàn thiện tốt nhất toàn bộ chủ đề thảo luận của nhóm. - Tham dự đủ các bài kiểm tra thường xuyên, định kỳ. - Tham dự thi kết thúc môn học. - Chủ động tổ chức thực hiện giờ tự học. 9. Tài liệu tham khảo: Tổng Quan Văn Hóa Dân Gian Các Vùng Miền-Phạm Thảo-NXB Văn Hóa Thông Tin 2014 Văn Hóa Vùng Và Phân Vùng Văn Hóa Ở Việt Nam-Ngô Đức Thịnh. NXB Trẻ 2001 10
CHƯƠNG 1: KHÁI NIỆM VÀ PHÂN LOẠI DI TÍCH LỊCH SỬ VĂN HÓA  GIỚI THIỆU CHƯƠNG 1 Di tích lịch sử - văn hóa đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và truyền tải các giá trị văn hóa, lịch sử của một dân tộc. Chúng là những chứng nhân sống động về các giai đoạn lịch sử, các nền văn hóa và phong tục tập quán của cộng đồng qua các thời kỳ. Việc nghiên cứu và phân loại di tích lịch sử - văn hóa không chỉ giúp bảo tồn các giá trị văn hóa quý báu mà còn hỗ trợ công tác nghiên cứu, giáo dục và phát triển du lịch. Các di tích này bao gồm nhiều hình thức khác nhau, từ các công trình kiến trúc, di chỉ khảo cổ học, đến các phong tục tập quán và di vật văn hóa, mỗi loại di tích mang trong mình một câu chuyện và giá trị riêng biệt.  MỤC TIÊU CHƯƠNG 1 Sau khi học xong Bài này, người học có khả năng:  Về kiến thức: Di tích lịch sử văn hóa là những hiện vật, công trình, hoặc khu vực có giá trị về mặt lịch sử, văn hóa, nghệ thuật, hoặc kiến trúc. Chúng phản ánh quá trình phát triển của xã hội, các sự kiện quan trọng, cũng như các giá trị truyền thống của một cộng đồng hoặc quốc gia. Việc phân loại di tích giúp bảo tồn và phát huy giá trị của chúng một cách hiệu quả, từ đó góp phần vào việc giữ gìn bản sắc văn hóa và lịch sử.  Về kỹ năng: - Phân tích và đánh giá giá trị của các di tích lịch sử văn hóa. - Áp dụng các phương pháp phân loại di tích vào thực tiễn. - Giao tiếp hiệu quả trong việc thảo luận và trình bày về di tích  Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: - Tự giác nghiên cứu và cập nhật thông tin về di tích lịch sử văn hóa. - Chủ động tham gia vào các hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di tích. - Đảm bảo trách nhiệm trong việc thực hiện các quy định và quy trình liên quan đến di tích..  PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY VÀ HỌC TẬP CHƯƠNG 1 - Đối với người dạy: sử dụng phương pháp giảng giảng dạy tích cực (diễn giảng, vấn đáp, dạy học theo vấn đề); yêu cầu người học thực hiện câu hỏi thảo luận và bài tập CHƯƠNG 1 (cá nhân hoặc nhóm). 11
- Đối với người học: chủ động đọc trước giáo trình (CHƯƠNG 1) trước buổi học; hoàn thành đầy đủ câu hỏi thảo luận và bài tập tình huống CHƯƠNG 1 theo cá nhân hoặc nhóm và nộp lại cho người dạy đúng thời gian quy định.  ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN CHƯƠNG 1 - Phòng học chuyên môn hóa/nhà xưởng: phòng học theo tiêu chuẩn - Trang thiết bị máy móc: Máy chiếu và các thiết bị dạy học khác - Học liệu, dụng cụ, nguyên vật liệu: Bài trình môn học, giáo trình, tài liệu tham khảo, giáo án, phim ảnh, và các tài liệu liên quan. - Các điều kiện khác: Không có  KIỂM TRA VÀ ĐÁNH GIÁ CHƯƠNG 1 - Nội dung:  Kiến thức: Kiểm tra và đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kiến thức  Kỹ năng: Đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kỹ năng.  Năng lực tực chủ và trách nhiệm: Trong quá trình học tập, người học cần: + Nghiên cứu bài trước khi đến lớp + Chuẩn bị đầy đủ tài liệu học tập. + Tham gia đầy đủ thời lượng môn học. + Nghiêm túc trong quá trình học tập. - Phương pháp:  Điểm kiểm tra thường xuyên: 1 điểm kiểm tra (hình thức: hỏi miệng)  Kiểm tra định kỳ: Không có  NỘI DUNG CHƯƠNG 1 Khái niệm Di tích Lịch sử Văn hóa Di tích lịch sử văn hóa là những hiện vật, công trình, hoặc khu vực có giá trị về mặt lịch sử, văn hóa, nghệ thuật, hoặc kiến trúc, được tạo ra hoặc sử dụng trong quá trình phát triển của một cộng đồng hoặc quốc gia. Những di tích này không chỉ lưu giữ dấu ấn của quá khứ mà còn phản ánh các giá trị, niềm tin và phong tục tập quán của xã hội trong từng thời kỳ. Chúng bao gồm cả di tích vật thể như công trình kiến trúc, di vật khảo cổ, và di tích phi vật thể như tập tục, truyền thuyết. Việc bảo tồn và nghiên cứu di tích giúp chúng ta hiểu rõ hơn về lịch sử và văn hóa của các nền văn minh đã qua. Phân loại Di tích Lịch sử Văn hóa Di tích lịch sử văn hóa có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau, tùy thuộc vào tính chất và đặc điểm của chúng. Một cách phân loại phổ biến là dựa trên loại hình di tích, bao 12
gồm di tích kiến trúc (như đền chùa, cung điện), di tích khảo cổ (như di chỉ, di vật), và di tích nghệ thuật (như tranh vẽ, điêu khắc). Theo thời kỳ lịch sử, di tích có thể được chia thành các nhóm như di tích thời kỳ cổ đại, trung đại, và hiện đại. Ngoài ra, còn có phân loại theo mức độ quan trọng và giá trị bảo tồn, từ di tích quốc gia đến di tích địa phương. Sự phân loại này giúp việc bảo tồn và quản lý di tích trở nên hiệu quả hơn, đồng thời hỗ trợ nghiên cứu và giáo dục lịch sử văn hóa. Đặc điểm của Các Loại Di tích Di tích kiến trúc thường là những công trình xây dựng có giá trị về mặt lịch sử và văn hóa, như các đền chùa, cung điện, và lâu đài. Chúng phản ánh trình độ kỹ thuật và phong cách nghệ thuật của các thời kỳ khác nhau. Di tích khảo cổ bao gồm các di chỉ và di vật được khai quật, cung cấp thông tin về đời sống, kinh tế, và xã hội của các nền văn minh cổ đại. Di tích nghệ thuật như tranh vẽ và điêu khắc không chỉ có giá trị về mặt thẩm mỹ mà còn phản ánh các giá trị văn hóa và tôn giáo. Mỗi loại di tích đều có những đặc điểm riêng, và việc hiểu rõ chúng giúp bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của các di sản. Quy trình Bảo tồn Di tích Quy trình bảo tồn di tích lịch sử văn hóa thường bao gồm các bước như khảo sát, đánh giá giá trị, lập kế hoạch bảo tồn, và thực hiện các biện pháp bảo trì. Đầu tiên, việc khảo sát giúp xác định tình trạng hiện tại của di tích và các yếu tố tác động đến chúng. Tiếp theo, các chuyên gia sẽ đánh giá giá trị lịch sử, văn hóa, và nghệ thuật của di tích để xác định mức độ ưu tiên trong công tác bảo tồn. Kế hoạch bảo tồn được lập ra để hướng dẫn các hoạt động cụ thể, bao gồm việc sửa chữa, phục hồi, và bảo trì di tích. Cuối cùng, các biện pháp bảo trì được thực hiện để đảm bảo di tích được bảo tồn lâu dài và có thể tiếp tục phục vụ mục đích nghiên cứu và giáo dục. Vai trò và Trách nhiệm của Cá nhân trong Bảo tồn Di tích Mỗi cá nhân đều có vai trò quan trọng trong việc bảo tồn di tích lịch sử văn hóa. Sự tham gia của cộng đồng không chỉ giúp nâng cao nhận thức về giá trị của di tích mà còn góp phần bảo vệ chúng khỏi các mối đe dọa. Cá nhân có thể tham gia vào các hoạt động như tuyên truyền, giáo dục, và tình nguyện hỗ trợ công tác bảo tồn. Đồng thời, việc tuân thủ các quy định và pháp luật liên quan đến di tích cũng là trách nhiệm của mỗi người. Qua đó, việc bảo tồn di tích không chỉ là nhiệm vụ của cơ quan nhà nước mà còn là trách nhiệm chung của toàn xã hội, nhằm giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa và lịch sử quý báu.  TÓM TẮT CHƯƠNG 1 13
Di tích lịch sử văn hóa là các di sản quý giá của nhân loại, phản ánh quá trình phát triển và những giá trị đặc biệt của từng nền văn hóa. Việc phân loại di tích giúp xác định đúng mục đích bảo tồn và phát huy giá trị của chúng. Các loại di tích thường được phân loại dựa trên tiêu chí như thời kỳ lịch sử, loại hình (công trình, di vật, di chỉ), và tầm quan trọng văn hóa. Để bảo tồn và phát huy giá trị của di tích, cần có sự hiểu biết sâu rộng, kỹ năng phân tích và trách nhiệm cao trong việc thực hiện các nhiệm vụ liên quan.  CÂU HỎI VÀ TÌNH HUỐNG THẢO LUẬN CHƯƠNG 1 Câu 1.Di tích lịch sử văn hóa là gì và tại sao chúng lại quan trọng đối với xã hội? Câu 2.Các tiêu chí phân loại di tích lịch sử văn hóa là gì? Câu 3.Nêu một số ví dụ về các loại di tích lịch sử văn hóa và đặc điểm của chúng. Câu 4.Quy trình nào thường được áp dụng để bảo tồn di tích lịch sử văn hóa? Câu 5.Làm thế nào để cá nhân có thể tham gia vào việc bảo tồn và phát huy giá trị của di tích lịch sử văn hóa? 14
CHƯƠNG 2. DI TÍCH VĂN HÓA KHẢO CỔ THỜI GIAN  GIỚI THIỆU CHƯƠNG 2 Di tích văn hóa khảo cổ là những địa điểm có giá trị lịch sử và văn hóa, được khám phá thông qua các cuộc khảo cổ học. Những di tích này cung cấp cái nhìn sâu sắc về cuộc sống, phong tục, và kỹ thuật của các nền văn minh cổ xưa. Khám phá và nghiên cứu các di tích văn hóa khảo cổ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về quá khứ, từ đó bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của dân tộc.  MỤC TIÊU CHƯƠNG 2 Sau khi học xong Bài này, người học có khả năng:  Về kiến thức: - Hiểu biết về các loại di tích văn hóa khảo cổ và sự phân loại của chúng. - Nhận biết và đánh giá giá trị lịch sử, văn hóa của các di tích khảo cổ. - Nắm vững phương pháp và kỹ thuật khảo cổ học. - Phân tích và giải thích những phát hiện khảo cổ học.  Về kỹ năng: - Kỹ năng quan sát và ghi chép thông tin từ các di tích khảo cổ. - Kỹ năng phân tích và diễn giải dữ liệu khảo cổ. - Kỹ năng làm việc nhóm và hợp tác trong các dự án nghiên cứu. - Kỹ năng sử dụng công cụ và thiết bị khảo cổ học.  Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: - Phát triển khả năng tự học và nghiên cứu độc lập. - Nâng cao ý thức bảo vệ và phát huy giá trị của di sản văn hóa. - Trách nhiệm trong việc bảo tồn và bảo vệ các di tích văn hóa khảo cổ. - Khả năng tham gia và đóng góp vào các dự án bảo tồn di sản văn hóa. - Đánh giá và tự rút kinh nghiệm từ quá trình học tập và nghiên cứu.  PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY VÀ HỌC TẬP CHƯƠNG 2 - Đối với người dạy: sử dụng phương pháp giảng giảng dạy tích cực (diễn giảng, vấn đáp, dạy học theo vấn đề); yêu cầu người học thực hiện câu hỏi thảo luận và bài tập CHƯƠNG 2(cá nhân hoặc nhóm). - Đối với người học: chủ động đọc trước giáo trình (CHƯƠNG 2) trước buổi học; hoàn thành đầy đủ câu hỏi thảo luận và bài tập tình huống CHƯƠNG 2 theo cá nhân hoặc nhóm và nộp lại cho người dạy đúng thời gian quy định..  ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN CHƯƠNG 2 - Phòng học chuyên môn hóa/nhà xưởng: phòng học theo tiêu chuẩn. - Trang thiết bị máy móc: Máy chiếu và các thiết bị dạy học khác 15
- Học liệu, dụng cụ, nguyên vật liệu: Bài trình môn học, giáo trình, tài liệu tham khảo, giáo án, phim ảnh, và các tài liệu liên quan. - Các điều kiện khác: Không có  KIỂM TRA VÀ ĐÁNH GIÁ CHƯƠNG 2 - Nội dung:  Kiến thức: Kiểm tra và đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kiến thức  Kỹ năng: Đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kĩ năng.  Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Trong quá trình học tập, người học cần: + Nghiên cứu bài trước khi đến lớp + Chuẩn bị đầy đủ tài liệu học tập. + Tham gia đầy đủ thời lượng môn học. + Nghiêm túc trong quá trình học tập. - Phương pháp:  Điểm kiểm tra thường xuyên: 1 điểm kiểm tra (hình thức: hỏi miệng/ thuyết trình)  Kiểm tra định kỳ: Không có  NỘI DUNG CHƯƠNG 2 2.1. Đặc Điểm Loại Hình Di tích văn hóa khảo cổ là những địa điểm, vật phẩm, hoặc công trình có giá trị lịch sử và văn hóa, được khám phá và nghiên cứu qua các phương pháp khảo cổ học. Các di tích này thường nằm dưới lòng đất hoặc bị chôn vùi qua thời gian, đòi hỏi các nhà khảo cổ học sử dụng các kỹ thuật đào bới, phân tích, và phục dựng để tìm hiểu. Đặc điểm chính của di tích văn hóa khảo cổ là chúng mang trong mình những dấu ấn, thông tin quan trọng về cuộc sống, phong tục, tập quán, và kỹ thuật của các nền văn minh cổ xưa. Các di tích này có thể bao gồm từ những hiện vật đơn lẻ như công cụ, vũ khí, đồ gốm sứ đến các công trình kiến trúc, khu định cư hay các nghĩa địa cổ. Chúng phản ánh quá trình phát triển của xã hội qua các thời kỳ, từ thời tiền sử đến các nền văn minh cổ đại. 2.2. Các Loại Di Tích Trong Loại Hình Di tích văn hóa khảo cổ được chia thành nhiều loại khác nhau dựa trên các thời kỳ lịch sử và đặc điểm riêng biệt. Dưới đây là các loại di tích chính: 2.2.1. Di Tích Văn Hóa Khảo Cổ Thuộc Thời Đại Đồ Đá 16
2.2.1.1. Di Tích Văn Hóa Khảo Cổ Thuộc Thời Đại Đồ Đá Cũ Di tích văn hóa khảo cổ thuộc thời đại đồ đá cũ (Paleolithic) là những di chỉ đầu tiên của loài người, có niên đại từ hàng triệu năm trước. Các di tích này bao gồm các công cụ đá thô sơ, được chế tác bằng cách đập, nện, mài tạo thành các lưỡi cắt, dao, rìu. Những di tích quan trọng trong thời kỳ này thường được tìm thấy ở các hang động, ven sông, hoặc trên các vùng đất cao. Nổi bật nhất là các bức tranh trên hang động, minh chứng cho khả năng sáng tạo và tư duy của con người thời tiền sử. Các di tích này cung cấp thông tin về cuộc sống săn bắn hái lượm, kỹ thuật chế tác công cụ và nghệ thuật sơ khai của loài người. 2.2.1.2. Di Tích Văn Hóa Khảo Cổ Thuộc Thời Đại Đồ Đá Mới Di tích văn hóa khảo cổ thuộc thời đại đồ đá mới (Neolithic) đánh dấu sự chuyển biến quan trọng trong lịch sử loài người, từ cuộc sống săn bắn hái lượm sang nông nghiệp định cư. Các di tích của thời kỳ này bao gồm những công cụ đá được mài sắc bén, các đồ gốm, và các công trình kiến trúc sơ khai như nhà cửa, chuồng trại. Các di chỉ khảo cổ thường được tìm thấy ở các khu vực có điều kiện tự nhiên thuận lợi cho nông nghiệp, như đồng bằng, ven sông. Sự xuất hiện của các di tích văn hóa này cho thấy con người đã bắt đầu biết trồng trọt, chăn nuôi, và hình thành các cộng đồng định cư ổn định, tạo nên nền tảng cho sự phát triển xã hội và văn hóa phức tạp sau này. 2.2.2. Di Tích Văn Hóa Khảo Cổ Thuộc Thời Đại Đồ Đồng 2.2.2.1. Di Tích Văn Hóa Khảo Cổ Tiền Đông Sơn Di tích văn hóa khảo cổ tiền Đông Sơn thuộc thời đại đồ đồng, khoảng 4000-3000 năm trước, là giai đoạn chuyển tiếp từ đồ đá sang đồ đồng. Các di tích này bao gồm các hiện vật bằng đồng như vũ khí, công cụ, và các đồ trang sức. Các di chỉ khảo cổ thường được phát hiện tại các khu vực đồng bằng, gần các con sông lớn, nơi con người đã bắt đầu phát triển nông nghiệp và thương mại. Sự xuất hiện của các di tích này cho thấy sự phát triển của kỹ thuật luyện kim và vai trò quan trọng của đồng trong đời sống kinh tế, xã hội thời kỳ này. Đồng thời, các di tích cũng phản ánh sự giao lưu văn hóa giữa các cộng đồng và sự hình thành các tổ chức xã hội phức tạp hơn. 2.2.2.2. Di Tích Văn Hóa Khảo Cổ Đông Sơn Di tích văn hóa khảo cổ Đông Sơn, thuộc thời kỳ đồ đồng muộn, khoảng 3000-2000 năm trước, là một trong những nền văn hóa phát triển rực rỡ nhất của thời đại đồ đồng ở Việt Nam. Các di tích Đông Sơn nổi tiếng với các trống đồng, vũ khí, công cụ, và các đồ dùng sinh hoạt bằng đồng tinh xảo. Các di chỉ khảo cổ thường được tìm thấy ở các vùng trung du và đồng bằng Bắc Bộ. Trống đồng Đông Sơn là biểu tượng của quyền lực và tín ngưỡng, phản ánh sự 17
phát triển cao của kỹ thuật luyện kim và nghệ thuật chế tác đồng. Nền văn hóa Đông Sơn còn cho thấy sự hình thành các nhà nước sơ khai và sự phát triển mạnh mẽ của nông nghiệp, thủ công nghiệp, và thương mại. 2.2.3. Di Tích Văn Hóa Khảo Cổ Thuộc Thời Đại Đồ Sắt Di tích văn hóa khảo cổ thuộc thời đại đồ sắt, khoảng 2000-1000 năm trước, đánh dấu bước tiến quan trọng trong lịch sử loài người với sự ra đời và sử dụng phổ biến của sắt. Các di tích thời kỳ này bao gồm các công cụ, vũ khí, và đồ trang sức bằng sắt, cho thấy sự tiến bộ vượt bậc trong kỹ thuật luyện kim. Các di chỉ khảo cổ thường được tìm thấy ở các vùng đất cao, ven sông, và các khu vực có mỏ sắt. Sự xuất hiện của sắt đã thay đổi căn bản cuộc sống con người, tăng năng suất nông nghiệp, nâng cao hiệu quả sản xuất và chiến đấu. Các di tích văn hóa thời đại đồ sắt phản ánh sự phát triển mạnh mẽ của xã hội và kinh tế, đồng thời đánh dấu sự hình thành các nhà nước và đế chế lớn  TÓM TẮT CHƯƠNG 2 Di tích văn hóa khảo cổ là những bằng chứng quan trọng về cuộc sống và phong tục của con người trong quá khứ. Việc nghiên cứu và bảo tồn các di tích này không chỉ giúp hiểu rõ hơn về lịch sử mà còn đóng góp vào việc giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa của dân tộc. Học về di tích văn hóa khảo cổ trang bị cho chúng ta kiến thức, kỹ năng và trách nhiệm để trở thành những người bảo vệ và phát huy giá trị di sản  CÂU HỎI VÀ TÌNH HUỐNG THẢO LUẬN CHƯƠNG 2 Câu 1. Di tích văn hóa khảo cổ được phân loại như thế nào? Câu 2. Giá trị lịch sử và văn hóa của các di tích khảo cổ là gì? Câu 3. Phương pháp và kỹ thuật khảo cổ học bao gồm những gì? Câu 4. Làm thế nào để phân tích và giải thích những phát hiện khảo cổ học? Câu 5. Vai trò của mỗi cá nhân trong việc bảo tồn và bảo vệ các di tích văn hóa khảo cổ là gì? 18
CHƯƠNG 3. DI TÍCH LỊCH SỬ GIỚI THIỆU CHƯƠNG 3 Di tích lịch sử là những địa điểm, công trình, hiện vật có giá trị lịch sử, văn hóa, và khoa học, gắn liền với các sự kiện quan trọng, nhân vật lịch sử hoặc quá trình phát triển của một dân tộc, đất nước. Những di tích này không chỉ là những chứng nhân của quá khứ mà còn mang lại cái nhìn sâu sắc về cuộc sống, văn hóa, và truyền thống của con người qua các thời kỳ. Việc nghiên cứu và bảo tồn di tích lịch sử giúp duy trì và phát huy những giá trị quý báu của di sản văn hóa, đồng thời giáo dục thế hệ trẻ về lịch sử và truyền thống dân tộc.  MỤC TIÊU CHƯƠNG 3 Sau khi học xong Bài này, người học có khả năng:  Về kiến thức: - Hiểu biết về các loại di tích lịch sử và sự phân loại của chúng. - Nhận diện và đánh giá giá trị lịch sử, văn hóa của các di tích lịch sử. - Nắm vững phương pháp nghiên cứu và bảo tồn di tích lịch sử. - Phân tích và giải thích các sự kiện lịch sử liên quan đến các di tích  Về kỹ năng: - Kỹ năng quan sát và ghi chép thông tin từ các di tích lịch sử. - Kỹ năng phân tích và diễn giải dữ liệu lịch sử. - Kỹ năng làm việc nhóm và hợp tác trong các dự án nghiên cứu lịch sử. - Kỹ năng sử dụng các công cụ và thiết bị trong nghiên cứu lịch sử.  Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: - Phát triển khả năng tự học và nghiên cứu độc lập về lịch sử. - Nâng cao ý thức bảo vệ và phát huy giá trị của di sản lịch sử. - Trách nhiệm trong việc bảo tồn và bảo vệ các di tích lịch sử. - Khả năng tham gia và đóng góp vào các dự án bảo tồn di sản văn hóa  PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY VÀ HỌC TẬP CHƯƠNG 3 - Đối với người dạy: sử dụng phương pháp giảng giảng dạy tích cực (diễn giảng, vấn đáp, dạy học theo vấn đề); yêu cầu người học thực hiện câu hỏi thảo luận và bài tập CHƯƠNG 3 (cá nhân hoặc nhóm). - Đối với người học: chủ động đọc trước giáo trình (CHƯƠNG 3) trước buổi học; hoàn thành đầy đủ câu hỏi thảo luận và bài tập tình huống CHƯƠNG 3 theo cá nhân hoặc nhóm và nộp lại cho người dạy đúng thời gian quy định.  ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN CHƯƠNG 3 - Phòng học chuyên môn hóa/nhà xưởng: phòng học theo tiêu chuẩn - Trang thiết bị máy móc: Máy chiếu và các thiết bị dạy học khác 19