Giáo trình Hình hoạ (Nghề: Thiết kế thời trang - Cao đẳng) - Trường Cao đẳng nghề Đồng Tháp

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:82

Thêm vào BST

Báo xấu

31
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình Hình hoạ được biên soạn với mục tiêu nhằm giúp sinh viên vẽ được cấu tạo thân trên và toàn thân của cơ thể người; Sử dụng được các chất liệu như: chì, than; Thể hiện các mẫu vẽ cơ bản về hình và bố cục; Trình bày và xác định đúng các phương pháp vẽ dáng người trong hình họa. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Hình hoạ (Nghề: Thiết kế thời trang - Cao đẳng) - Trường Cao đẳng nghề Đồng Tháp

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH ĐỒNG THÁP TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ ĐỒNG THÁP GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN: HÌNH HỌA NGÀNH, NGHỀ: THIẾT KẾ THỜI TRANG TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG (Ban hành kèm theo Quyết định số 257/QĐ-TCĐNĐT-ĐT ngày 13 tháng 07 năm 2017 của Hiệu trưởng trường Cao đẳng Nghề đồng Đồng Tháp) Đồng Tháp, năm 2017
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo. Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
LỜI GIỚI THIỆU Họa hình là mô đun dùng hình vẽ để mô tả khách quan có thực mà mắt ta quan sát được bằng đường nét, hình mảng, khối, sáng tối, đậm nhạt để tạo ra không gian ảo ba chiều trên mặt phẳng hai chiều. Quá trình học môn Hình họa, người học cần phải tự xây dựng cho mình cách sử dụng, khai thác triệt để các yếu tố của ngôn ngữ tạo hình như đường nét, hình mảng, khối, đậm nhạt, màu sắc…, đồng thời có sự kết hợp chặt chẽ giữa tư duy trí tuệ và khả năng biểu cảm trong sáng tác mỹ thuật. Bởi vậy, Hình họa là môn học giúp phát triển khả năng quan sát, nhận xét, phân tích và kỹ năng thể hiện, nghiên cứu mẫu thực; là sự kết hợp hài hòa giữa lý trí và tình cảm của người vẽ với đối tượng, là cánh cửa đầu tiên để người học nghiên cứu và khám phá thực tế, giúp người học rèn luyện khả năng cảm thụ, cảm xúc và thị hiếu thẩm mỹ trong hội họa nói chung hay trong thiết kế thời trang nói riêng. Quá trình thực hiện một bài vẽ Hình họa căn bản thông thường đều phải tuân theo những trình tự cụ thể từ quan sát mẫu vẽ, xác định bố cục, tìm tỉ lệ chung, tỉ lệ riêng, dựng hình, vẽ phác thảo khối… Trong chương trình đào tạo họa hình này được sử dụng để giảng dạy cho học sinh, sinh viên nghề Thiết kế thời trang trường Cao Đẳng Nghề Đồng Tháp là mô đun chiếm quỹ thời gian tương đối, hệ thống bài học thường được sắp xếp thao bài, từ đen trắng đến màu sắc, từ mẫu tĩnh sang mẫu động….. Rất mong nhận được sự góp ý từ bạn đọc và đồng nghiệp để xây dựng cuốn giáo trình được hoàn thiện hơn. Đồng Tháp, ngày 16 tháng 06năm 2017 Biên soạn Võ Việt Hồng 1
MỤC LỤC  TRANG LỜI NÓI ĐẦU ............................................................................................... 01 Bài 1- HỌA KHỐI CƠ BẢN ...................................................................... 05 1. Phương pháp đo và dựng hình .................................................................. 05 2. Vẽ khối cơ bản ........................................................................................... 16 3. Vẽ tổ hợp khối ............................................................................................ 21 4. Thực hành họa khối cơ bản ........................................................................ 27 Bài 2- HỌA TƯỢNG NGŨ QUAN ............................................................ 29 1. Đặc điểm, cấu tạo, phương pháp vẽ tượng ngũ quan ................................ 29 2. Vẽ mắt ........................................................................................................ 30 3. Vẽ mũi ........................................................................................................ 36 4. Vẽ miệng .................................................................................................... 38 5. Vẽ tai .......................................................................................................... 42 6. Vẽ tượng mặt người phạt mảng.................................................................. 44 7. Thực hành vẽ ngũ quan theo hình mẫu: ..................................................... 48 Bài 3- HOA TƯỢNG TOÀN THÂN ........................................................ 50 1. Giới thiệu tỷ lệ cơ thể người ...................................................................... 50 2. Tượng người nam ....................................................................................... 56 3. Tượng người nữ .......................................................................................... 59 Bài 4- HỌA DÁNG NGƯỜI KHOÁC TRANG PHỤC ............................ 61 1. Kỹ thuật phác họa ....................................................................................... 61 2. Kỹ thuật tả chất .......................................................................................... 62 3. Phương pháp ký họa dáng người................................................................ 62 4. Vẽ dáng người trong lớp ............................................................................ 65 5. Vẽ ký họa dáng người ................................................................................ 69 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 79 2
GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN Tên mô đun: Họa hình. Mã mô đun: MĐ11. I. Vị trí, tính chất của mô đun - Vị trí: + Hình họa là mô đun kỹ thuật cơ sở bắt buộc, trong chương trình đào tạo trình độ cao đẳng nghề Thiết kế thời trang; + Mô đun được bố trí học đầu chương trình đào tạo nghề Thiết kế thời trang; - Tính chất: Là mô đun mang tính tích hợp giữa lý thuyết và thực hành. II. Mục tiêu mô đun - Về kiến thức: Trình bày được phương pháp dựng hình cơ bản trong hình họa; - Về kỹ năng: + Vẽ được cấu tạo thân trên và toàn thân của cơ thể người; + Sử dụng được các chất liệu như: chì, than; + Thể hiện các mẫu vẽ cơ bản về hình và bố cục; + Trình bày và xác định đúng các phương pháp vẽ dáng người trong hình họa; - Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: Có thái độ đúng đắn, chuẩn mực của người làm nghệ thuật. III. Nội dung mô đun BÀI 1: HỌA KHỐI CƠ BẢN Mã Bài: MĐ11-01 3
Giới thiệu: Họa khối cơ bản giúp người học nghiên cứu về cách đo, tỉ lệ, làm quen với cách nhìn vật thể thật, so sánh và phân tích khoảng cách, kết cấu, chất liệu… Mục tiêu: - Kiến thức: + Trình bày được phương pháp đo và dựng hình khối cơ bản. - Kỹ năng: + Lựa chọn bố cục bài vẽ đúng tỷ lệ, hình dáng, cấu trúc; + Vẽ cấu trúc, hình dáng khối cơ bản và tổ hợp khối theo phương pháp hội họa; - Năng lực tự chủ và trách nhiệm: + Phân tích được các nguyên nhân hư hỏng và phương pháp sửa chữa; có trách nhiệm thực hiện an toàn cho dụng cụ, thực hiện an toàn vệ sinh công nghiệp; + Xác định được nguyên nhân và phương pháp khắc phục của một số sai hỏng thường gặp khi họa khối cơ bản; + Rèn luyện tính kỷ luật, cẩn thận, tỉ mỉ của học viên. Nội dung chính: 1. Phương pháp đo và dựng hình: 1.1. Cách đo và tư thế vẽ: Bước 1: - Đo các tỷ lệ lớn của hình - Xác định khung hình chung, cân đối với khổ giấy (bố cục bài vẽ ) Bước 2: - Xác định mặt trước - Xác định trục dọc, trục ngang - Phác hình tổng thể toàn bộ tượng bằng những đường thẳng lớn Bước 3: - Chỉnh hình Bước 4: - Tìm đường chu vi giữa hai vùng sáng tối lớn 4
*Vài cách vẽ thông thường: Hình 1.1: Cách vẽ chi điểm ngang Hình 1.2: Cách vẽ chi điểm dọc 5
Hình 1.3: Cách vẽ treo lơ lửng ngang * Cách quan sát chỉnh thể, so sánh: Hình 1.4: Tư thế quan sát Nhận thức đúng về đối tượng thể hiện là cơ sở tạo hình của hội họa, nâng cao khả năng quan sát là yêu cầu cơ bản bước vào hội họa. Trước khi vẽ tiến hành quan sát, so sánh chỉnh thể đối với đối tượng thể hiện khắc phục trong quá trình vẽ, thực hiện tiền đề phân tích lý tính. Người mới bắt đầu học luôn luôn không xem trọng quá trình này, chỉ chăm chăm vào một cục bộ, vẽ một vật thể cục bộ một cách cô lập, cho đến khi vẽ xong rồi chuyển vào vật thể bên cạnh. Cách vẽ này, hậu quả luôn luôn được cái này mất cái kia, không thể nắm bắt được tỷ lệ và mối liên quan về mặt thực ảo không gian, lớp màu sáng tối, đặc trưng hình thể, tỷ lệ lớn nhỏ giữa các vật thể. So sánh và quan sát chỉnh thể là xem xét toàn diện trước sau, trái phải, trên dưới của đối tượng, và tiến hành so sánh đối chiếu, đưa ra kết quả phán đoán. Khi so sánh, quan sát chỉnh thể, nheo mắt nhìn vật thể, có thể loại trừ sự quấy nhiễu của chi tiết cục bộ, dễ dàng xem được chỉnh thể, mối liên quan lớn. So sánh, quan sát chỉnh thể không những là nhiệm vụ chưa chắc hoàn thành được trước khi vẽ, mà còn phải xuyên suốt cả quá trình vẽ, chỉ có như vậy mới trước sau duy trì thống nhất nhịp nhàng và chuẩn xác mối liên quan chỉnh thể bức tranh. 1.2. Phương pháp dựng hình: - Đường tầm mắt: Là đường đi từ mắt đến vật thể, khoảng cách giữa vị trí nhìn đến vật thể tại góc nhìn. Khi khối hộp nằm trên đường tầm mắt ta sẽ thấy được mặt dưới của khối hộp; khi khối hộp nằm dưới đường tầm mắt thì ta sẽ thấy được mặt trên. Bạn hãy thực hành và thử nghiệm thực tế; từ việc thử nghiệm và thực hành sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn giá trị quan trọng của đường tầm mắt. Đường tầm mắt (Còn gọi là đường chân trời). 6
Đường tầm mắt là một đường thẳng nằm ngang với tầm mắt người nhìn, phân chia mặt đất với bầu trời hay mặt nước với bầu trời (H6), nên còn gọi là đường chân trời. Đường tầm mắt có thể thay đổi cao hay thấp tùy thuộc vào vị trí của người nhìn. Hình 1.5: Đường tầm mắt - Điểm tụ: Là điểm trọng tâm trên vật thể, được chiếu sáng và nhấn mạnh bằng ánh sáng chiếu. Hình 1.6: Vẽ khối hộp một điểm tụ 7
- Sự ảnh hưởng của luật xa gần trong hình họa: Luật xa gần là một môn khoa học giới thiệu phương pháp vẽ khoảng cách xa gần của các vật thể nằm trong không gian ba chiều lên mặt phẳng hai chiều. Khi vẽ theo mẫu, cần phải xác định đường tầm mắt để vẽ hình cho đúng. Các đường song song với mặt đất (cạnh hình hộp, hình trụ, đường tàu.) hướng về chiều sâu, càng xa càng thu hẹp và cuối cùng tụ lại ở một điểm trên đường tầm mắt, đó là điểm tụ. Các đường song song ở dưới thì chạy hướng lên đường TM, các đường ở trên thì chạy hướng xuống đường TM. Gần mắt thì lớn, xa thì nhỏ. Các cạnh xiên khi xa đường chân trời thì xiên hơn. hệ quả là các mặt càng lệch xa đường chân trời diện tích càng lớn. Dể thấy nhất là hình hộp trên cùng: mặt nắp khi biểu diễn phối cảnh trên mặt giấy phẳng sẽ có diện tích lớn hơn mặt đáy phần gần mắt nét sẽ đậm, rõ và sáng hơn phần ở xa. Việc xác định đường tầm mắt trên đối tượng. (hay còn gọi là đường chân trời, như thế sẽ làm bố cục đẹp, dễ hơn khi dựng hình). 8
Hình 1.7: Xa gần trong hội họa - Sử dụng bút chì: Dùng bút chì kẻ những đường lên xuống thật đều nhau và có cùng hướng vẽ. Làm sáng tông màu khi đi nét bút qua phải, không phân cách sắc độ hoặc làm đứt đoạn các sóng ngắn, cho đến khi tông màu nhạt dần thành vùng trắng của giấy vẽ. 9
Hình 1.8: Cách sử dụng bút chì - Sử dụng than vẻ: Cách sử dụng cũng giống như sử dụng bút chì, nhưng không được nhấn thỏi than theo hướng vuông góc mà chỉ vẽ tại góc nhọn có sẵn Hình 1.9: Than vẽ 10
- Sử dụng phấn màu, sáp màu: + Sử dụng cùng cách với bút chì, khi thực hiện hoàn tất, khó có biện phát xử lý nếu bước sóng đứt đoạn tạo nên sắc độ nổi bật không đều. + Sáp màu được hình thành từ giấy quấn thành hình chóp bao bọc thỏi sáp màu, khi sử dụng phải đặt thành góc nghiên, tránh đụng đến đầu sáp vì như thế sẽ bị sụm xuống và mòn đi. Phấn là công cụ tuyệt vời khi cho phép bạn vẽ khung và tô màu cùng một lúc. Cầm viên phấn màu trong tay và đưa nó lên bề mặt giấy vẽ, bạn sẽ có kết quả ngay lập tức mà không cần tốn thời gian pha màu hay chờ cho bức tranh khô. Bài viết này sẽ giới thiệu cách sử dụng để bạn có thể vẽ tranh phong cảnh ở mọi nơi. Chọn đúng loại phấn: Một trong những yêu cầu quan trọng của tranh phong cảnh là bạn phải thể hiện được chiều sâu của không gian. Để làm được điều này, bạn cần những viên phấn màu tinh khiết và đồng nhất để có thể tạo ra sự thay đổi màu sắc và sắc độ, ví dụ những màu đậm ở tiền cảnh đến màu nhạt hơn ở xa hay sự thay đổi ánh sáng môi trường trong bức tranh. Kiểm tra màu sắc mà bạn đã chọn: Khi đã có một phác họa, bạn nên lấy hộp màu ra và kiểm tra sắc độ của chúng có phù hợp không bằng cách thử kết hợp chúng lên một tờ giấy trắng. Bằng cách này chúng ta có thể tạo ra màu mới sống động từ những hỗn hợp màu. Việc thử nghiệm với nhiều màu cũng sẽ khiến bạn chọn màu vẽ tự tin hơn. Hình 1.10: Kiểm tra màu của phấn 11
Tạo ra một phác họa đen trắng: Để tập trung mô tả các sắc độ khác nhau của khung cảnh, bạn nên sử dụng màu đen và trắng để phác thảo hình ảnh lên giấy vẽ màu xám trung tính. Bạn có thể thấy sự tương phản lớn nhất giữa ánh sáng và bóng tối là ở tiền cảnh, với tông màu xám nhạt ở xa xa. Đây cũng là một bài tập giúp bạn có được sự tập trung và cảm nhận về màu sắc tốt hơn. Hình 1.11: Vẽ cảnh bằng phấn trắng đen Liên kết khu vực và làm nổi bật nội dung: Để gắn kết những khu vực với nhau, tôi sử dụng những đường gạch chéo sáng màu để mô tả ranh giới những cánh đồng và lùm cây. Tôi cũng thêm những đốm sáng màu vàng giữa các lùm cây, thêm màu tối làm đổ bóng cho thân cây. Niềm vui khi sử dụng các loại phấn màu chất lượng tốt là bạn có thể tạo ra được những điểm lấp lánh khi chiếu đèn lên lùm cây. 12
Hình 1.12: Vẽ cảnh bằng phấn màu 1.3. Cách lựa chọn bố cục: - Bố cục là cách sắp xếp các chi tiết họa tiết trang trì theo từng hàng hoặc tầng tầng lớp lớp. Cách thể hiện có thể theo hàng ngang, cột dọc, đường chéo hay đường sóng. - Bố cục cân đối hay đối xứng: Là cách sáp xếp các chi tiết cắt may, các hình vẽ trang trí theo các hệ trục thẳng đứng, nằm ngang hoặc xéo. 13
- Bố cục tự do: Là cách sắp xếp màu sắc họa tiết, trang trí theo một ý tưởng ngẫu hứng củ người sáng tạo. - Độ đậm nhạt trong hình họa: Ánh sáng tiếp xúc với vật thể, chia bề mặt của nó thành 2 miền: miền được chiếu sáng và miền không được chiếu sang gọi là bóng khối hay là bóng bản thân. - Màu sắc vật thể khi có ánh sáng một chiều chiếu vào: Xuất hiện 5 yếu tố: + Bóng đổ: đây là vùng tối nhất trong bức vẽ, bóng lệch hẳn về một phía đối lập với nguồn ánh sáng. + Cạnh hắt bóng: là vị trí mà đối tượng hình thành đường cong từ ánh sang và cũng la vòng tròn nhất + Nửa sắc độ: là vùng trung tính nằm lưng chừng giữa hai vùng sáng và tối + Ánh sáng phản chiếu: luôn nằm quanh đường viền đối tượng, được tạo bởi vùng ánh sáng phía sau và lập loè quanh bề mặt đối tượng + Vùng ánh sáng trắng: đây là vùng sáng nhất, vị trí chiếu sáng xuất phát từ 1 hướng. - Màu sắc vật thể khi có ánh sáng đa chiều chiếu vào: Xuất hiện 5 yếu tố: + Bóng đỗ: nằm giữa các vùng bị chiếu sáng. + Cạnh hắt bóng: là vị trí mà đối tượng hình thành đường cong từ ánh sang và cũng la vòng tròn nhất + Nửa sắc độ: nằm lưng chừng giữa các vùng sáng và tối + Ánh sáng phản chiếu: luôn nằm đường viền đối tượng + Vùng ánh sáng trắng: đây là vùng sáng nhất, vị trí chiếu sáng xuất phát từ nhiều hướng. * Sáng, tối: Khối cầu thông thường cho ta quy luật ánh sáng theo các bước sau: sáng – trung gian – tối – phản quang, tính chất chuyển đổi sắc độ chậm của khối cầu cho bạn cảm giác êm nhẹ, mềm mại và tuần hoàn… Ngược lại khối hộp cho quan hệ sáng tối đối lập, dứt khoát, khỏe khoắn, mạnh mẽ và đột ngột. Tuy vậy bạn phải liên tục suy tư về nó, vận dụng nó cho những bài học nâng cao về sau thì mới mong qua nó diễn đạt được những cung bậc tình cảm đúng như cảm xúc của mình. 14
* Động và tĩnh: Động tĩnh vốn chỉ là cấp độ trong quan hệ tương đối của tín hiệu thị giác đôi khi bạn có thể dựa vào động tĩnh mà xây dựng cho mình một hình họa vững vàng. Động tĩnh còn có tác dụng rất lớn trong việc biểu cảm cảm xúc thẩm mỹ. * Đơn lẻ và tổ hợp: Khối cơ bản khi đứng đơn lẻ hầu như khó lòng dấy lên một kích thích mỹ cảm, nhưng chỉ cần hai hoặc ba khối hộp hay khối cầu đặt cạnh nhau, chúng đã có thể tương tác cho nhau tạo nên một kích thích mỹ cảm nhất định. 2. Vẽ khối cơ bản: - Hình: Hình thể của các vật tuy hết sức phong phú và đa dạng nhưng tất cả chúng đều thuộc các hình như: hình chữ nhật, hình tam giác, hình vuông và hình tròn. Hình 1.13: Khối cơ bản - Khối: là khoảng không gian bị giới hạn bởi các diện tích. Những hình khối có cấu trúc biên cong, biên thẳng cho ta những cảm giác khác nhau. 2.1. Khối lập phương: a. Bước 1: - Canh bố cục nằm giữa giấy vẽ. Sử dụng que đo để đo tỉ lệ chiều cao tổng và chiều ngang tổng. So sánh chúng với nhau (ưu tiên lấy tỉ lệ nhỏ hơn làm chuẩn). Rồi chấm ra bốn điểm tượng trưng cho chiều ngang tổng, chiều cao tổng 15
của khối trên giấy. Kiểm tra lại thêm một lần nữa, nếu không có gì thay đổi ta phác nét ra. - Quan sát diện bên trái và bên phải, diện nào nhỏ hơn (ưu tiên lấy tỉ lệ nhỏ hơn làm chuẩn). So sánh chúng với nhau để phác ra tiếp cạnh giữa. - Khi đã có điểm cao nhất, điểm thấp nhất, cạnh trái, cạnh phải, cạnh giữa của khối lập phương. Ta dễ dàng tìm được tỉ lệ chiều sâu của diện đỉnh bằng cách đo chiều sâu của diện đỉnh. So sánh với bất kỳ diện trái hay phải của khối (ưu tiên so sánh diện đỉnh với diện nào nhỏ hơn). - Lúc đã có được những tỉ lệ cần thiết nhất. Ta vẽ cấu trúc khối lập phương ra rõ ràng để xác định mặt đáy. Từ mặt đáy ta có thể phác ra bóng đổ của khối. - Kẻ đường cạnh bàn nhằm phân chia rõ mặt phẳng nền đứng. Và nền nằm nhằm tạo điều kiện cho việc vẽ nền sau này. b. Bước 2: - Sử dụng chì nhạt B để bắt đầu lên đậm nhạt cho khối. Ưu tiên lên sắc độ từ diện đậm nhất đến nhạt dần (nền > bóng đổ > đỉnh khối > diện tối > diện mờ > diện sáng). - Để ý chì luôn chuốt nhọn vừa phải thường xuyên. Đan nét theo chiều của vật thể để tạo khối khỏe và mạnh hơn. - Có thể vẽ nền ngay từ đầu trước khi vẽ khối hoặc vẽ khối xong vẽ nền vào sau cũng được. Chú ý đánh nét đậm từ trong góc đánh ra. c. Bước 3: - Bắt đầu tăng đậm các diện sáng tối. Lưu ý câu “gần rõ – xa mờ” để tăng đậm các diện sao cho đúng quy luật viễn cận. d. Bước 4: - Hoàn thiện khối. Ở bước này lưu ý phản quang của mặt tối không nên quá sáng mà chỉ chuyển độ nhè nhẹ. Độ đậm của nền và bóng đổ phải rõ ràng đồng thời tách hẳn ra khỏi mặt tối càng tốt. - Để đảm bảo sắc độ được tăng giảm – điều chỉnh đúng cách. Nên tập thói quen để bài ra xa, đặt bài vẽ dưới mẫu nhằm so sánh trực tiếp. Như vậy ta sẽ dễ nhìn ra lỗi sai của mình hơn để chỉnh sửa kịp thời. - Sắc độ của mặt nền nằm không nên để quá sáng mà phải hơi trầm xuống. Nhằm tách mặt nền ra khỏi mặt sáng của mẫu. 16