Tham khảo tài liệu 'giáo trình hình thành ứng dụng khảo sát sự chuyển đổi nền kinh tế thị trường p7', khoa học xã hội, kinh tế chính trị phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Giáo trình hình thành ứng dụng khảo sát sự chuyển đổi nền kinh tế thị trường p7
- T tëng nh©n ¸i cña Khæng Tö cã thÓ so s¸nh víi t×nh
b¸c ¸i cña chóa Giª su vµ §øc phËt. Nhng «ng kh¸c 2 vÞ kia
ë chç, trong t×nh c¶m, cã sù ph©n biÖt tuú theo c¸c mèi quan
hÖ: tríc hÕt lµ ruét thÞt, sau ®Õn th©n, quen vµ xa h¬n lµ
ngêi ngoµi.
- Nh©n vµ TrÝ
TrÝ tríc hÕt lµ “biÕt ngêi”. Cã hiÓu biÕt s¸ng suèt míi
biÕt c¸ch gióp ngêi mµ kh«ng lµm h¹i cho ngêi, cho m×nh:
“TrÝ gi¶ lîi Nh©n”. Râ rµng lµ ngêi Nh©n kh«ng ph¶i lµ
ngêi ngu, kh«ng ®îc ®Ó cho kÎ xÊu l¹m dông lßng tèt cña
m×nh. TrÝ cã lîi cho Nh©n, cho nªn khi Khæng Tö nãi ®Õn
ngêi Nh©n - qu©n tö, bao giê còng chó träng tíi kh¶ n¨ng
hiÓu ngêi, dïng ngêi cña hä. Ph¶i s¸ng suèt míi biÕt yªu
ngêi ®¸ng yªu, ghÐt ngêi ®¸ng ghÐt.
- Nh©n vµ Dòng
Dòng lµ tÝnh kiªn cêng, qu¶ c¶m, d¸m hy sinh c¶ b¶n
th©n m×nh v× nghÜa lín. Khæng Tö khen B¸ Di, Thóc Tª, thµ
chÕt ®ãi chø kh«ng thÌm céng t¸c víi kÎ bÊt nh©n, lµ ngêi
9
- Nh©n. Khæng Tö rÊt ghÐt nh÷ng kÎ h÷u Dòng bÊt Nh©n, v×
hä lµ nguyªn nh©n cña lo¹n.
§¹o cña Khæng Tö kh«ng qu¸ xa c¸ch víi ®êi. Nh©n -
TrÝ - Dòng lµ nh÷ng phÈm chÊt c¬ b¶n cña ngêi qu©n tö, lµ
tiªu chuÈn cña c¸c nhµ qu¶n lý- cai trÞ. T tëng ®ã cña
Khæng Tö ®îc Hå Chsi Minh kÕ thõa cã chän läc vµ nã vÉn
cßn ¶nh hëng ®èi víi sô ph¸t triÓn cña x· héi hiÖn nay.
Khæng Tö còng mong phó quý, nhng «ng chØ thõa nhËn nã
trë thµnh Ých lîi cho x· héi khi nã “kh«ng tr¸i víi ®¹o lý” vµ
ph¶i ®¹t ®îc b»ng nh÷ng ph¬ng tiÖn thÝch ®¸ng. Khæng Tö
khuyªn c¸c nhµ cai trÞ kh«ng nªn chØ dùa vµo lîi ®Ó ra quyÕt
®Þnh qu¶n lý: “n¬ng tùa vµo ®iÒu lîi mµ lµm hay lµ sinh ra
nhiÒu ®iÒu o¸n” (Lý nh©n, IV). ¤ng biÕt hä cã nhiÒu u thÕ
®Ó tranh lîi víi cÊp díi vµ nh÷ng ngêi lao ®éng lu«n ph¶i
chÞu møc sèng thÊp h¬n, cho nªn, ®iÒu quan träng ®èi víi
nhµ qu¶n lý lµ ph¶i nghiªm kh¾c víi m×nh, réng lîng víi
ngêi vµ lo tríc nçi lo cña thiªn h¹, vui sau c¸i vui cña
thiªn h¹. ChØ nh vËy x· héi míi cã c¸i lîi dµi l©u lµ m«i
trêng chÝnh trÞ - x· héi æn ®Þnh, c¸c giai cÊp hîp t¸c cïng
lµm ¨n v× môc tiªu chung: kinh tÕ thÞnh vîng, tinh thÇn tèt
®Ñp.
10
- Khæng Tö khuyªn c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i “kh¾c phôc ®îc
t dôc”, kh«ng nªn cÇu léc cho c¸ nh©n m×nh, cø chuyªn t©m
lµm tèt c«ng viÖc th× “bæng léc tù kh¾c ®Õn”. Lµm cho d©n
giµu lµ môc tiªu ®Çu tiªn, c¬ b¶n cña nhµ qu¶n lý”: ®èi víi
nh÷ng ngêi n«ng d©n nghÌo khæ ®¬ng thêi, Khæng Tö biÕt
lîi Ých kinh tÕ lµ nhu cÇu thiÕt yÕu cña hä, nªn «ng biÕt ®¹o
Nh©n sÏ khã thùc hiÖn ®îc khi quÇn chóng cßn nghÌo khæ:
“NghÌo mµ kh«ng o¸n lµ khã, giµu mµ kh«ng kiªu lµ dÔ”
(HiÕu VÊn). Khæng Tö sang níc VÖ, NhiÔm H÷u ®¸nh xe,
Khæng Tö nãi: “D©n ®«ng thay”, NhiÔm H÷u hái: “§· ®«ng
råi lµm g× h¬n n÷a?”, Khæng Tö nãi: “ Lµm cho d©n giµu”,
NhiÔm H÷u hái: “ §· giµu råi, l¹i lµm g× h¬n n÷a?”, Khæng
Tö nãi: “Gi¸o dôc hä”.
T tëng “lµm cho d©n giµu”, “tiªn phó, hËu gi¸o” lµ t
tëng duy vËt cña Khæng Tö, ®îc c¸c häc gi¶ cña Nho gia
vµ M¾c gia sau nµy ph¸t triÓn thªm. Nhng nh÷ng gi¸ trÞ t
tëng cña Khæng Tö ®Ó l¹i cho hËu thÕ ®· kh«ng bÞ mai mét
theo thêi gian. Ngµy nay, hÖ thèng häc thuyÕt cña Khæng Tö
®· trë nªn l¹c hËu, tríc hÕt lµ phÇn néi dung liªn quan tíi
vÊn ®Ò thÕ giíi quan, song nhiÒu triÕt lý cña «ng vÒ ®¹o ®øc -
®¹o lý, gi¸o dôc, cai trÞ - qu¶n lý con ngêi vµ x· héi... vÉn
11
- lµ nh÷ng nguyªn t¾c vµ triÕt häc chØ ®¹o mét sè ho¹t ®éng.
VÝ dô nh:
Khæng Tö nhÊn m¹nh tíi qu¸ tr×nh tù tu dìng trong
ho¹t ®éng qu¶n lý: “tu th©n - tÒ gia - trÞ quèc - b×nh thiªn h¹”
(§¹i häc).
Ngêi Nh©n th× ph¶i hÕt lßng v× ngêi, biÕt tõ bông ta
suy ra bông ngêi: “Kû së bÊt dôc, vËt thi nh©n” (LuËn
ng÷).
Trong ho¹t ®éng kinh tÕ, kh«ng chØ c¨n cø vµo lîi nhuËn
®¬n thuÇn “Giµu sang lµ ®iÒu ai còng muèn, nhng nÕu ®îc
giµu sang mµ tr¸i víi ®¹o lý th× ngêi qu©n tö kh«ng thÌm”.
Cø lµm viÖc tèt, phôc vô ngêi tèt th× “bæng léc tù kh¾c
®Õn”.
ë ®©y cã mét ®iÓm cÇn nãi râ h¬n: “ChÝnh” mµ Khæng
Tö nãi ë ®©y lµ chÝnh trÞ, chÝnh sù. Vµ chÝnh trÞ lµ chØ mäi
biÖn ph¸p ®îc thi hµnh ®Ó qu¶n lý ®Êt níc, lµm cho chÝnh
sù ®îc qu¶n lý chÆt chÏ; chÝnh sù lµ chØ viÖc lµm hµnh
chÝnh. Khæng Tö chñ tr¬ng tham gia chÝnh trÞ nu«i dìng
nh©n tµi “Tßng chÝnh” cã nghÜa lµ chÊp chÝnh. Lóc bÊy giê,
12
- cha thÓ cã qu¶n lý xÝ nghiÖp còng nh kh¸i niÖm vÒ qu¶n lý
xÝ nghiÖp. Thêi bÊy giê, viÖc qu¶n lý quèc gia lµ viÖc mäi
ngêi quan t©m nhÊt, ®ã còng lµ chÝnh sù. Do ®ã, Khæng Tö
quan t©m ®Õn “ChÝnh”. Quan t©m vµ nghiªn cøu viÖc qu¶n lý
quèc gia lµ rÊt tù nhiªn. Nhng qu¶n lý quèc gia lµ qu¶n lý!
Cßn vÒ ®iÓm qu¶n lý con ngêi, nã còng cã nÐt chung nh
bÊt cø viÖc qu¶n lý nµo. Do ®Êy, t tëng qu¶n lý cña Khæng
Tö cã ý nghÜa phæ biÕn.
Qu¶n lý häc ph¬ng T©y truyÒn thèng cho r»ng qu¶n lý
lµ qu¶n lý, lu©n lý ®¹o ®øc lµ lu©n lý ®¹o ®øc, hai ph¹m trï
®ã kh«ng cã liªn quan víi nhau. Nhng qu¶n lý lµ c¸i g×?
Suy cho cïng, qu¶n lý lµ qu¶n lý con ngêi. Trong qu¶n lý,
®èi víi con ngêi th× qu¶n lý lµ c¸i g×? Qu¶n lý mäi quan hÖ
gi÷a ngêi víi ngêi. Cßn lu©n lý ®¹o ®øc, lµ quy ph¹m
chuÈn mùc hµnh vi gi÷a con ngêi víi con ngêi. Do ®Êy
gi÷a lu©n lý ®¹o ®øc vµ qu¶n lý lµ cã quan hÖ mËt thiÕt.
Qu¶n lý cã nghÜa lµ xö lý tèt mäi quan hÖ gi÷a con ngêi
víi nhau. VÝ dô trong qu¶n lý xÝ nghiÖp lµ cÇn xö lý tèt hai
quan hÖ lín cña con ngêi víi néi bé xÝ nghiÖp bªn ngoµi.
Quan hÖ gi÷a xÝ nghiÖp víi bªn ngoµi lµ: Quan hÖ gi÷a xÝ
nghiÖp víi kh¸ch hµng, gi÷a xÝ nghiÖp víi tiÒn tÖ, tiªu thô,
13
- cung øng... Do ®Êy còng tù nhiªn rót ra kÕt luËn lµ Khæng Tö
kh«ng cã t tëng qu¶n lý. Nhng qua ph©n tÝch ë trªn,
chóng ta cã thÓ nh×n thÊy râ nhËn thøc Êy lµ phiÕn diÖn.
So víi c¸ch qu¶n lý truyÒn thèng cña ph¬ng T©y vµ
ph¸p gia cæ ®¹i cña Trung Quèc, c¸ch qu¶n lý cña Khæng Tö
®i mét con ®êng kh¸c. ¤ng nhÊn m¹nh ®øc trÞ, nhÊn m¹nh
lÊy lu©n lý ®¹o ®øc ®Ó gi¸o ho¸ nh©n d©n. §¬ng nhiªn ë
thêi Khæng Tö, néi dung cña lu©n lý kh¸c víi ngµy nay.
Trong khi Khæng Tö nhÊn m¹nh nghiªn cøu “vÞ chÝnh” qu¶n
lý, th× néi dung lu©n lý vµ néi dung qu¶n lý cã sù kh¸c biÖt.
Nhng ®ã chØ lµ sù c¸ biÖt cña vÊn ®Ò, kh«ng thÓ thay ®æi
®îc kÕt luËn chung vÒ mèi quan hÖ kh¨ng khÝt gi÷a qu¶n lý
vµ lu©n lý ®¹o ®øc. Qu¶n lý lµ thÓ thèng nhÊt h÷u c¬ cña t
tëng qu¶n lý vµ thuËn qu¶n lý. T tëng qu¶n lý lµ c¸i b¶n
chÊt, thuËt qu¶n lý chØ lµ c¸i ph¸t sinh mµ th«i. Nh©n tè c¬
b¶n quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt qu¶n lý vµ thµnh b¹i cña nã lµ t
tëng qu¶n lý chø kh«ng ph¶i lµ thuËt qu¶n lý. Tõ ý nghÜa
Êy, lÊy “thuËt” ®Ó thay thÕ qu¶n lý phiÕn diÖn. Còng v× lý do
Êy, quyÕt kh«ng nªu v× Khæng häc kh«ng cã “thuËt” mµ phñ
®Þnh Khæng Tö tõng bµn ®Õn qu¶n lý, phñ ®Þnh t tëng
qu¶n lý cña Khæng Tö.
14
- VËy, t tëng häc thuyÕt lÔ trÞ (VÞ §øc) cña Khæng Tö
lµ: Lµm g× muèn thµnh c«ng còng ph¶i cã chÝnh danh (lÏ
ph¶i), ph¶i biÕt chän ngêi hiÒn tµi gióp viÖc, ph¶i thu phôc
lßng ngêi, ph¶i ®óng ®¹o vµ ph¶i tiÕt kiÖm. C¸c «ng cho
r»ng con ngêi ph¶i chia thµnh 2 lo¹i: qu©n tö th× cã nghÜa,
cßn tiÓu nh©n th× chØ ch¨m lo ®iÒu lîi.
2.2. Khæng Tö víi tÇng líp qu¶n lý chuyªn nghiÖp
§¹o nh©n cña Khæng Tö lµ nÒn t¶ng cña häc thuyÕt qu¶n
lý ®øc trÞ, kû c¬ng vµ ph¸t triÓn thÞnh vîng. Trong mét x·
héi s¶n xuÊt th« s¬, cã sù ®èi chäi vÒ lîi Ých vµ t¬ng ph¶n
râ rÖt gi÷a ngêi giµu vµ kÎ nghÌo th× rÊt khã thùc hiÖn ®iÒu
nh©n cho toµn x· héi. T tëng cña Khæng Tö ®· ®îc c¸c
vua chóa sau nµy häc tËp, x©y dùng mét hÖ thèng tuyÓn lùa
nh©n tµi cho quèc gia. C¨n cø vµo kÕt qu¶ c¸c kú thi, nh÷ng
ngêi ®ç ®¹t, dï xuÊt th©n tõ giai cÊp nµo, ®Òu ®îc ®Ò b¹t
c¸c chøc vô qu¶n lý, tõ thÊp ®Õn cao. ChÕ ®é tuyÓn chän
nh©n tµi nµy ®· t¹o ra mét ®¼ng cÊp c¸c nhµ qu¶n lý ë nhiÒu
níc ph¬ng §«ng kiÓu Khæng gi¸o.
ThuyÕt chÝnh danh cña Khæng Tö ®ßi hái ®Æt tªn ®óng sù
vËt vµ gäi sù vËt b»ng ®óng tªn cña nã, khiÕn danh ®óng víi
15
- thùc chÊt sù vËt. Trong qu¶n lý, chÝnh danh lµ ph¶i lµm viÖc
xøng ®¸ng víi danh hiÖu chøc vô mµ ngêi ®ã ®îc giao.
Muèn chÝnh danh th× th©n ph¶i chÝnh (cã nh©n), kh«ng chÊp
nhËn thãi x¶o tr¸, lõa läc hoÆc viÖc l¹m dông chøc quyÒn.
§· mang c¸i danh lµ vua ph¶i lµm trßn tr¸ch nhiÖm cña mét
vÞ vua, kh«ng sÏ mÊt c¶ danh vµ ng«i. Khæng Tö cã t tëng
khi viÖc lµm vît qu¸ tr¸ch nhiÖm vµ danh vÞ, Khæng Tö gäi
lµ “ViÖt vÞ”. Khæng Tö cho r»ng mÇm mèng cña lo¹n l¹c, bÊt
æn cña quèc gia lµ c¸c hµnh vi “viÖt vÞ”, “tiÕm lÔ” cña tÇng
líp cai trÞ.
Ngµy nay, nh×n l¹i, chóng ta thÊy t tëng qu¶n lý cña
Khæng Tö cã nhiÒu ®iÓm b¶o thñ, thiÕu d©n chñ vµ ¶o tëng.
Nhng ë thêi «ng, luËt ph¸p cßn rÊt s¬ sµi, quyÒn lùc thùc sù
®îc quyÕt ®Þnh bëi ý chÝ vµ hµnh vi cña vua vµ tÇng líp cai
trÞ, ngêi d©n cßn ®ãi nghÌo, dèt n¸t, kh«ng cã quyÒn tù b¶o
vÖ m×nh. Trong bèi c¶nh nh vËy, Khæng Tö muèn x©y dùng
x· héi lý tëng b»ng c¸ch b¾t ®Çu “tõ trªn xuèng díi”, «ng
ph¶i kªu gäi lßng khoan dung, sù g¬ng mÉu cña c¸c nhµ
qu¶n lý.
16
- Ch¬ng II
VËn dông trong qu¶n lý doanh nghiÖp
hiÖn ®¹i
I. VËn dông trong thùc tiÔn
Trong thùc tiÔn c¶i c¸ch qu¶n lý doanh nghiÖp liªn quan
®Õn hai ®Æc tÝnh lín lµ tÝnh d©n téc vµ tÝnh thêi ®¹i cña qu¶n
lý, vÒ kh¸ch quan còng tån t¹i hai th¸i ®é cùc ®oan ®èi víi
hai ®Æc tÝnh lín nµy. §ã chÝnh lµ: HoÆc lµ chñ nghÜa b¶o thñ
d©n téc chØ nhÊn m¹nh tÝnh d©n téc cña qu¶n lý mµ coi nhÑ
tÝnh thêi ®aÞ, hoÆc chñ nghÜa h v« d©n téc chØ nhÊn m¹nh
tÝnh thêi ®¹i cña qu¶n lý mµ coi nhÑ tÝnh d©n téc. Hai th¸i ®é
nµy, vÒ nhËn thøc ®Ó phiÕn diÖn, trong thùc tiÔn ®Òu lµ cã
h¹i. Noi g¬ng kinh nghiÖm cña NhËt B¶n, trong hai th¸i ®é
cùc ®oan nµy còng nªn t×m ®îc “Trung ®¹o” vµ kiªn tr×
“trung dung”. §ã chÝnh lµ mét mÆt biÓu hiÖn kh¸c cña ®¹o
trung dung trong qu¶n lý doanh nghiÖp. “Trung ®¹o” nµy ®ßi
hái sù thèng nhÊt hoµn mü gi÷a tÝnh d©n téc vµ tÝnh thêi ®¹i
ho¸ qu¶n lý doanh nghiÖp, thùc hiÖn viÖc hiÖn ®¹i ho¸ qu¶n
17
- lý doanh nghiÖp cã b¶n s¾c d©n téc, còng tøc lµ qu¶n lý
doanh nghiÖp cã ®Æc s¾c cña Trung Quèc.
Tõ gãc ®é qu¶n lý hiÖn ®¹i, tiÕn hµnh ph©n tÝch, gi¸m
®Þnh toµn diÖn mét lît ®èi víi qu¶n lý truyÒn thèng cña
Trung Quèc, còng chÝnh lµ xem xÐt mét c¸ch hÖ thèng “hiÖn
thùc” qu¶n lý doanh nghiÖp. §èi víi nh÷ng t tëng, lý luËn,
chÕ ®é, ph¬ng ph¸p qu¶n lý doanh nghiÖp ®îc chøng minh
qua thùc tiÔn l©u dµi, ®· cã ®Æc ®iÓm v¨n ho¸ d©n téc, l¹i phï
hîp víi ®Æc trng c¬ b¶n cña qu¶n lý doanh nghiÖp hiÖn ®¹i,
ph¶i tiÕn hµnh kh¼ng ®Þnh, kÕ thõa vµ ph¸t triÓn mét c¸ch
®Çy ®ñ. §èi víi nh÷ng c¸i cã ®Æc ®iÓm v¨n ho¸ d©n téc,
nhng kh«ng hoµn toµn phï hîp víi ®Æc trng c¬ b¶n cña
qu¶n lý doanh nghiÖp hiÖn ®¹i, nªn c¨n cø yªu cÇu cña qu¶n
lý hiÖn ®¹i. Díi tiÒn ®Ò gi÷ g×n ®Æc tÝnh c¬ b¶n d©n téc, tiÕn
hµnh c¶i t¹o, lo¹i bá, lµm cho nã phï hîp víi ®ßi hái cña
qu¶n lý hiÖn ®¹i. Ch¼ng h¹n thùc tiÔn c«ng t¸c gi¸o dôc t
tëng tiÕn hµnh mÊy chôc n¨m l¹i ®©y trong c¸c xÝ nghiÖp
cña Trung Quèc ®¹i lôc ®· phï hîp víi quan niÖm nghÜa lîi
trong truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc, l¹i nhÊt trÝ ë tr×nh ®é
t¬ng ®èi lín víi qu¶n lý mÒm, qu¶n lý cña thÕ giíi ngµy
nay rÊt chó träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp.
18
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
