HỌC VIỆN CÔNG NGHỆ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG<br />
KHOA THIẾT KẾ VÀ SÁNG TẠO ĐA PHƯƠNG TIỆN<br />
*****<br />
<br />
GIÁO TRÌNH BÀI GIẢNG<br />
(Phương pháp đào tạo theo tín chỉ)<br />
<br />
TÊN HỌC PHẦN:<br />
<br />
IT<br />
<br />
KỸ THUẬT ÂM THANH<br />
Mã học phần: CDT1312<br />
<br />
PT<br />
<br />
(03 tín chỉ)<br />
<br />
Biên soạn<br />
<br />
ThS. HÀ ĐÌNH DŨNG<br />
<br />
LƯU HÀNH NỘI BỘ<br />
<br />
Hà Nội, 11/2014<br />
<br />
MỤC LỤC<br />
MỤC LỤC<br />
<br />
i<br />
<br />
DANH MỤC HÌNH VẼ ............................................................................................................ vi<br />
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.................................................................................................... xi<br />
CHƯƠNG 1.<br />
<br />
TỔNG QUAN VỀ KỸ THUẬT ÂM THANH .............................................. 1<br />
<br />
Các đại lượng đặc trưng cơ bản của âm thanh .......................................................... 1<br />
<br />
1.1<br />
<br />
Trường âm ............................................................................................................. 1<br />
<br />
1.1.2<br />
<br />
Áp suất .................................................................................................................. 1<br />
<br />
1.1.3<br />
<br />
Tốc độ.................................................................................................................... 1<br />
<br />
1.1.4<br />
<br />
Công suất (Pa ) ....................................................................................................... 2<br />
<br />
1.1.5<br />
<br />
Cường độ ............................................................................................................... 2<br />
<br />
1.2<br />
<br />
IT<br />
<br />
1.1.1<br />
<br />
Tín hiệu âm thanh và sự thụ cảm của thính giác ....................................................... 2<br />
Độ cao ................................................................................................................... 2<br />
<br />
1.2.2<br />
<br />
Biên độ .................................................................................................................. 3<br />
<br />
1.2.3<br />
<br />
Ngưỡng nghe được và ngưỡng tới hạn.................................................................. 3<br />
<br />
PT<br />
<br />
1.2.1<br />
<br />
Đồ thị cân bằng âm lượng ..................................................................................... 4<br />
<br />
1.2.4<br />
<br />
Dải động và phổ của tín hiệu âm thanh ..................................................................... 5<br />
<br />
1.3<br />
1.3.1<br />
<br />
Mức tín hiệu âm thanh .......................................................................................... 5<br />
Dải động tín hiệu âm thanh ................................................................................... 6<br />
<br />
1.3.2<br />
1.3.3<br />
<br />
Phổ tín hiệu âm thanh............................................................................................ 7<br />
<br />
1.4<br />
<br />
Trường âm ................................................................................................................. 8<br />
<br />
1.5<br />
<br />
Xử lý tín hiệu âm thanh tương tự ............................................................................ 11<br />
<br />
1.5.1<br />
<br />
Tín hiệu âm thanh tương tự ................................................................................. 11<br />
<br />
1.5.2<br />
<br />
Mô hình xử lý tín hiệu ................................................................................... 11<br />
<br />
1.6<br />
<br />
Xử lý tín hiệu âm thanh số ...................................................................................... 13<br />
<br />
1.6.1<br />
<br />
Một số thông số cơ bản đặc trưng cho tín hiệu và hệ thống truyền dẫn tín hiệu 13<br />
<br />
1.6.2<br />
<br />
Tín hiệu âm thanh số ........................................................................................... 14<br />
<br />
1.6.3<br />
<br />
Chuyển đổi tín hiệu tương tự sang tín hiệu số .................................................... 15<br />
<br />
1.6.4<br />
<br />
Bộ chuyển đổi A/D ............................................................................................. 15<br />
i<br />
<br />
Bộ chuyển đổi D/A ............................................................................................. 16<br />
<br />
1.6.5<br />
<br />
CHƯƠNG 2.<br />
2.1<br />
<br />
THIẾT BỊ ÂM THANH ............................................................................... 19<br />
<br />
Micro ....................................................................................................................... 19<br />
Đặc tính kỹ thuật của micro ................................................................................ 19<br />
<br />
2.1.1<br />
<br />
2.1.1.1<br />
<br />
Hệ số méo trường âm: ................................................................................. 19<br />
<br />
2.1.1.2<br />
<br />
Độnhậycủamicro: ..................................................................................... 19<br />
<br />
2.1.1.3<br />
2.1.2<br />
<br />
Đặctuyếntầnsốcủamicro: ........................................................................... 20<br />
<br />
Một số loại micro ................................................................................................ 22<br />
Microđiệnđộng(dynamic) ............................................................................ 22<br />
<br />
2.1.2.2<br />
<br />
Micro tụ điện ............................................................................................... 23<br />
<br />
2.1.2.3<br />
<br />
Micro băng (Ribbon microphone) ............................................................... 26<br />
<br />
2.1.2.4<br />
<br />
Micro than (Carbon microphone) ............................................................... 26<br />
<br />
2.1.3<br />
<br />
IT<br />
<br />
2.1.2.1<br />
<br />
Kỹ thuật sử dụng và bảo quản micro .................................................................. 27<br />
<br />
2.1.3.1<br />
<br />
Kỹ thuật sử dụng ......................................................................................... 27<br />
Hiệuứnglọcrănglược(combfiltereffect): ................................................. 27<br />
<br />
2.1.3.3<br />
<br />
Luật3-1 ..................................................................................................... 28<br />
<br />
2.1.3.4<br />
<br />
Chọnvịtríđặtmicro ..................................................................................... 29<br />
<br />
2.1.3.5<br />
<br />
Cáchcầmvàsửdụngmicro ............................................................................ 29<br />
<br />
2.1.3.6<br />
<br />
Kỹ thuật bảo quản micro ............................................................................. 30<br />
<br />
2.2<br />
<br />
PT<br />
<br />
2.1.3.2<br />
<br />
Loa........................................................................................................................... 30<br />
Đặc tính kỹ thuật của loa..................................................................................... 30<br />
<br />
2.2.1<br />
2.2.2<br />
<br />
Một số loại loa..................................................................................................... 31<br />
<br />
2.2.2.1<br />
<br />
Loa điện động.............................................................................................. 31<br />
<br />
2.2.2.2<br />
<br />
Loa nén ........................................................................................................ 33<br />
<br />
2.2.2.3<br />
<br />
Loa thùng – loa cột ...................................................................................... 34<br />
<br />
2.2.3<br />
<br />
Kỹ thuật sử dụng và bảo quản loa ....................................................................... 38<br />
<br />
2.2.3.1<br />
<br />
Kỹ thuật sử dụng loa ................................................................................... 38<br />
<br />
2.2.3.2<br />
<br />
Kỹ thuật bảo quản loa ................................................................................. 41<br />
<br />
Máy tăng âm (power ampli) .................................................................................... 41<br />
<br />
2.3<br />
2.3.1<br />
<br />
Sơ đồ khối máy tăng âm ...................................................................................... 41<br />
ii<br />
<br />
Đặc tính kỹ thuật ................................................................................................. 42<br />
<br />
2.3.2<br />
<br />
2.3.2.1<br />
<br />
Công suất danh định: ................................................................................... 42<br />
<br />
Một số kiến thức về máy tăng âm ....................................................................... 45<br />
<br />
2.3.3<br />
<br />
2.3.3.1<br />
<br />
Mạchvàovàcáchđưatínhiệuvào ................................................................. 45<br />
<br />
2.3.3.2<br />
<br />
Mạchđiệnnguồncungcấpchokhuếchđạivisai............................................. 46<br />
<br />
2.3.3.3<br />
<br />
Xử lý tín hiệu theo kiểu stereo .................................................................... 47<br />
<br />
2.3.3.4<br />
<br />
Power ampli xử lý tín hiệu theo kiểu dual mono ........................................ 47<br />
<br />
2.3.3.5<br />
<br />
Sự xén ngọn hay xén đỉnh (clipping) .......................................................... 48<br />
<br />
2.3.3.6<br />
<br />
Chọn và sử dụng power ampli .................................................................... 48<br />
<br />
2.4<br />
<br />
Máy ghi âm ............................................................................................................. 50<br />
Máy ghi âm tương tự ........................................................................................... 50<br />
<br />
2.4.2<br />
<br />
Máy ghi âm kỹ thuật số ....................................................................................... 51<br />
<br />
2.5<br />
<br />
IT<br />
<br />
2.4.1<br />
<br />
Bàn trộn âm, bàn kỹ xảo ......................................................................................... 54<br />
<br />
2.5.1<br />
<br />
Các thông số cơ bản đặc trưng cho bàn trộn âm (thế hệ IC) ............................... 54<br />
<br />
2.5.2<br />
<br />
Một số kiến thức về bàn trộn âm ......................................................................... 56<br />
Điềuchỉnhmức(ĐCM) ................................................................................. 56<br />
<br />
2.5.2.2<br />
<br />
Trộnâm ....................................................................................................... 57<br />
<br />
2.5.2.3<br />
<br />
Biểuđồmức .................................................................................................. 57<br />
<br />
2.5.2.4<br />
<br />
Các chứcnăng trênmộtbàn trộnâm ......................................................... 59<br />
<br />
2.5.2.5<br />
<br />
Điều chỉnh gain trên bàn trộn âm ................................................................ 61<br />
<br />
2.5.3<br />
<br />
PT<br />
<br />
2.5.2.1<br />
<br />
Thiết bị tạo kỹ xảo âm thanh (Effect) ................................................................. 64<br />
<br />
2.5.3.1<br />
<br />
Hiệuứngcủatínhiệuđượclàmtrễ(DelayEffect) ........................................... 64<br />
<br />
2.5.3.2<br />
<br />
Repeating Delay .......................................................................................... 65<br />
<br />
2.5.3.3<br />
<br />
DoubleTrack ................................................................................................ 65<br />
<br />
2.5.3.4<br />
<br />
Hiệu ứng tạo âm vang (reverberation Effect) ............................................. 65<br />
<br />
Một số vật tư, thiết bị hỗ trợ khác ........................................................................... 66<br />
<br />
2.6<br />
2.6.1<br />
<br />
Jack tín hiệu......................................................................................................... 66<br />
<br />
2.6.1.1<br />
2.6.1.2<br />
2.6.2<br />
<br />
Jackcannon ............................................................................................... 66<br />
Jack6ly:(jack6lycóhailoại)........................................................................... 67<br />
<br />
Dây dẫn tín hiệu .................................................................................................. 68<br />
iii<br />
<br />
2.6 .2 .1<br />
CHƯƠNG 3.<br />
3.1<br />
<br />
BalancevàUnbalance ................................................................................. 68<br />
KỸ THUẬT TRANG ÂM, THU GHI ÂM ................................................. 73<br />
<br />
Kỹ thuật trang âm .................................................................................................... 73<br />
<br />
3.1.1<br />
<br />
Trang âm trong nhà ............................................................................................. 73<br />
<br />
3.1.1.1<br />
3.1.2<br />
<br />
Cách bố trí loa và hệ thống loa: .................................................................. 74<br />
<br />
Trang âm ngoài trời ............................................................................................. 76<br />
<br />
3.1.2.1<br />
<br />
Trường âm của loa nén................................................................................ 76<br />
<br />
3.1.2.2<br />
<br />
Cách đấu loa vào máy tăng âm và đường dây............................................. 77<br />
<br />
3.1.2.3<br />
<br />
Nguyêntắccơbảnkhimắcloa ....................................................................... 78<br />
<br />
3.1.2.4<br />
<br />
Các phương pháp đấu dây loa ..................................................................... 78<br />
<br />
3.2<br />
<br />
Kỹ thuật thu ghi âm trong phát thanh...................................................................... 80<br />
Thu ghi âm các chương trình phát thanh theo kiểu truyền thống ....................... 80<br />
<br />
3.2.2<br />
<br />
Thu ghi âm các chương trình phát thanh theo kiểu hiện đại ............................... 83<br />
<br />
3.3<br />
<br />
IT<br />
<br />
3.2.1<br />
<br />
Kỹ thuật thu ghi âm trong truyền hình .................................................................... 84<br />
Quy trình thu ghi âm một số chương trình truyền hình ...................................... 84<br />
<br />
3.3.1<br />
<br />
Các chương trình tin tức – thời sự............................................................... 84<br />
<br />
3.3.1.2<br />
<br />
Cácchươngtrìnhphóngsự-tàiliệu-chuyênđề-khoagiáo .............................. 84<br />
<br />
3.3.1.3<br />
<br />
Các chương trình ca nhạc ............................................................................ 85<br />
<br />
3.3.1.4<br />
<br />
Các chương trình vui chơi giải trí ghi hình ở trường quay ......................... 85<br />
<br />
3.3.1.5<br />
<br />
Phim truyền hình ......................................................................................... 86<br />
<br />
PT<br />
<br />
3.3.1.1<br />
<br />
3.3.2 Hệthốngthiếtbịthughiâmtrongstudio .............................................................. 87<br />
3.3.3<br />
<br />
Hệ thống thiết bị thu ghi âm số ........................................................................... 89<br />
<br />
Kỹ thuật thu ghi âm dùng các thiết bị đơn lẻ .......................................................... 89<br />
<br />
3.4<br />
<br />
CHƯƠNG 4.<br />
<br />
KỸ THUẬT LỒNG TIẾNG ........................................................................ 91<br />
<br />
4.1<br />
<br />
Giới thiệu chung về kỹ thuật lồng tiếng .................................................................. 91<br />
<br />
4.2<br />
<br />
Thiết bị lồng tiếng ................................................................................................... 91<br />
<br />
4.2.1<br />
<br />
Thiết bị đường hình ............................................................................................. 91<br />
<br />
4.2.2<br />
<br />
Thiết bị hiển thị ................................................................................................... 92<br />
<br />
4.2.3<br />
<br />
Thiết bị lưu trữ dữ liệu ........................................................................................ 93<br />
<br />
4.2.4<br />
<br />
Thiết bị đường tiếng ............................................................................................ 94<br />
iv<br />
<br />