Giáo trình môn học Quản trị dịch vụ: Phần 2

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:148

Thêm vào BST

Báo xấu

34
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phần 2 cuốn giáo trình "Quản trị dịch vụ" cung cấp cho người đọc nội dung về định vị công ty và bài trí mật bằng dịch vụ; thiết kế và phân tích quy trình cug ứng và phân phối dịch vụ hiệu quả; Giáo trình còn cung cấp những bài tập vận dụng để các em sinh viên có thể ôn tập và hệ thống kiến thức vừa học. Mời quý thầy cô và các em sinh viên cùng tham khảo chi tiết giáo trình tại đây.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình môn học Quản trị dịch vụ: Phần 2

253 Chương 5 : Định vị công ty vàbài trímặt bằng dịch vụ. CHƯƠNG: DỊNH VỊ CÔNG TY VÀ BÀI TRÍMÂT BẰNG DỊCH VỤ THỰC CHẤT, MỤC TIÊU VÀ VAI TRÒ CỦA ĐỊNH VỊ CÔNG TY Thực chất vàmục tiêu của định vị công ty Một trong các quyết định có ý nghĩa chiến lược mà các công ty Việt Nam cần quan tâm là việc định vị (hay xác định địa điểm) công ty của mình ở đâu để hoạt động sản xuất kinh doanh được ổn định, hiệu quả và hiệu suất hơn. Đôi khi, việc định vị không chỉ giới hạn trong biên giới của một quốc gia mà có phạm vi quốc tế. Định vị công ty trên phạm vi quốc tế là thực hiện toàn cầu hóa quá trình sản xuất dưới góc nhìn của một công ty kinh doanh quốc tế có tầm nhìn toàn cầu. Toàn cầu hóa quá trình sản xuất là việc tiến hành quátrình sản xuất, cung ứng hàng hóa vàdịch vụ từ các nơi trên toàn cầu để khai thác, tận dụng được những lợi thế từ sự khác biệt quốc gia về chi phívàchất lượng của các nhân tố sản xuất như : lao động, năng lượng, công nghệ, đất đai và vốn,... Bằng việc làm này, các công ty kinh doanh quốc tế kỳ vọng hạ thấp được tổng cơ cấu chi phíhoặc nâng cao được chất lượng hoặc tính năng của sản phẩm/dịch vụ cung ứng, nhờ đó giúp cho công ty cạnh tranh trên thị trường toàn cầu được hiệu quả vàhiệu suất hơn. Địa điểm của công ty có tác động lâu dài đến hoạt động sản xuất kinh doanh. Việc quyết định lựa chọn địa điểm bố trí công ty hợp lý về mặt kinh tế xã hội tạo điều kiện rất thuận lợi cho các công ty hoạt động sau này và góp phần nâng cao hiệu quả của quá trình sản xuất kinh doanh của công ty. Quyết định về địa điểm của công ty là một loại quyết định có tính chiến lược. Chọn được một địa điểm tốt có thể giảm được chi phí sản xuất, tăng sản lượng tiêu thụ và giúp công ty ổn định sản xuất. Ngược lại, địa điểm không tốt có thể gây ra nhiều bất lợi và kéo dài trong thời gian dài sẽ rất khókhắc phục. Vì vậy khi lựa chọn địa điểm của công ty ta cần tiến hành phân tích cẩn thận, có tầm nhìn xa trông rộng, xem xét một cách toàn diện và còn tính đến khả năng phát triển, mở rộng công ty trong tương lai.
254 Chương 5 : Định vị công ty vàbài trímặt bằng dịch vụ. Định vị công ty cóthể hiểu làquátrì nh lựa chọn vùng và địa điểm bố trícông ty, nhằm đảm bảo thực hiện những mục tiêu chiến lược kinh doanh của công ty đã lựa chọn. Vùng ở đây có thể hiểu là một châu lục, một quốc gia, một tỉnh hoặc một vùng kinh tế. Địa điểm là một nơi cụ thể nào đó nằm trong vùng đã lựa chọn. Đây là nội dung cơ bản của chọn địa điểm đặt công ty, chúng cóthể được thực hiện đồng thời trong cùng một bước hoặc tách riêng tùy thuộc vào quy mô vàtính phức tạp trong hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty. Hoạt động này kháphức tạp, có nội dung rộng lớn đòi hỏi phải có cách nhìn tổng hợp, đánh giá toàn diện trên tất cả các mặt kinh tế, xãhội, văn hóa, công nghệ,... Mỗi phương án đưa ra là sự kết hợp kiến thức của rất nhiều chuyên gia thuộc các lĩnh vực khác nhau, đòi hỏi phải rất thận trọng. Không phải lúc nào công ty cũng ra quyết định định vị công ty. Công ty chỉ ra quyết định khi có những thay đổi như là cầu vượt xa công suất hiện tại của công ty hoặc các thay đổi liên quan đến năng suất lao động, tỷ giá, dân số, nhu cầu nói chung. Khi nói đến định vị công ty, người ta thường nghĩ đến việc xây dựng các công ty mới hoặc các nhà máy mới, nhưng trên thực tế nó còn diễn ra một cách kháphổ biến đối với các công ty đang hoạt động. Đó là việc tìm thêm những địa điểm mới để xây dựng các chi nhánh, phân xưởng, cửa hàng, đại lý mới,... Việc định vị công ty lại càng đặc biệt quan trọng đối với công ty trong lĩnh vực cung ứng dịch vụ, việc bố trí công ty hợp lý về mặt kinh tế xã hội tạo điều kiện rất thuận lợi cho công ty hoạt động sau này và góp phần nâng cao hiệu quả quá trình cung ứng - kinh doanh của công ty. Địa điểm bố trí công ty có ảnh hưởng lâu dài đến hoạt động và lợi ích của công ty, đồng thời nó cũng ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế xã hội và dân cư trong vùng, góp phần củng cố và thúc đẩy công ty dịch vụ phát triển. Vì vậy, chọn địa điểm bố trí công ty là một quyết định tất yếu trong quản trị dịch vụ. Khi tiến hành hoạch định địa điểm bố trí các công ty, thường đứng trước các lựa chọn khác nhau. Mỗi cách lựa chọn phụ thuộc chặt chẽ vào tình hình cụ thể và mục tiêu phát triển dịch vụ kinh doanh của công ty. Có thể khái quát hóa thành một số cách lựa chọn chủ yếu sau đây :  Mở thêm những công ty hoặc bộ phận, chi nhánh mới ở các địa điểm mới,
255 Chương 5 : Định vị công ty vàbài trímặt bằng dịch vụ. trong khi vẫn duy trì năng lực hiện có.  Mở thêm chi nhánh mới trên các địa điểm mới, đồng thời tăng quy mô dịch vụ của công ty.   Đóng cửa công ty ở một vùng và chuyển sang vùng mới. Đây là trường hợp bắt buộc và rất tốn kém, đòi hỏi phải có sự cân nhắc so sánh thận trọng giữa chi phí đóng cửa và lợi ích của địa điểm mới đem lại trước khi ra quyết định. Các công ty và tổ chức hoạt động ở lĩnh vực khác nhau đều có mục tiêu xác định địa điểm không giống nhau. Đối với các đơn vị kinh doanh sinh lợi thì đặt lợi ích tối đa là mục tiêu chủ yếu khi xây dựng phương án định vị. Xác định địa điểm công ty luôn là một trong những giải pháp quan trọng có tính chiến lược lâu dài để nâng cao khả năng cạnh tranh và chiếm lĩnh thị trường. Trong thực tế, tùy từng trường hợp mà mục tiêu xác định địa điểm của công ty được đặt ra rất cụ thể như : Tăng doanh số bán; mở rộng thị trường; huy động các nguồn lực tại chỗ; hình thành cơ cấu cung ứng dịch vụ đầy đủ; tận dụng môi trường kinh doanh thuận lợi;... Đối với các tổ chức phi lợi nhuận, mục tiêu quan trọng nhất của xác định địa điểm công ty là đảm bảo cân đối giữa chi phí lao động xã hội cần thiết bỏ ra và mức thỏa mãn nhu cầu khách hàng về các dịch vụ cung cấp cho xã hội. Tóm lại, mục tiêu cơ bản của xác định địa điểm công ty đối với tất cả các tổ chức sản xuất và dịch vụ là tìm địa điểm bố trí sao cho thực hiện được những nhiệm vụ chiến lược mà tổ chức đó đặt ra. Quyết định về địa điểm đối với các công ty dịch vụ lại càng quan trọng hơn nữa nên sau đây ta phân tích và trình bày chi tiết hơn về nội dung quyết định địa điểm công ty dịch vụ và giải thích lý do tại sao phải quyết định định vị công ty dịch vụ. Dùta xem xét riêng cho dịch vụ nhưng nó cũng khá hữu ích cho sản xuất. Nội dung và lý do quyết định địa điểm dịch vụ Các quyết định về địa điểm dịch vụ có thể xuất phát từ nhiều lý do. Có lẽ lý do đầu tiên nhất là sự khởi đầu của cơ sở kinh doanh mới. Ai đó đang làm việc cho một mỹ viện bất chợt quyết định “ra riêng”.
256 Chương 5 : Định vị công ty vàbài trímặt bằng dịch vụ. Loại quyết định thứ hai về địa điểm dịch vụ là dời địa điểm kinh doanh hiện nay. Địa điểm hiện nay có thể đã trở thành chật chội. Như trường học khi thu nhận thêm học sinh cần phải có thêm phòng học nhưng vì không có sẵn đất kế cận nên phải chọn di dời đến địa điểm mới nhằm có thêm sân chơi cũng như phòng làm việc khác. Các yếu tố quan trọng ở đây có thể là mặt bằng và chi phí, chi phí xây dựng, và các số liệu dân số hiện nay cũng như trong tương lai của khu vực nhằm tiên đoán sĩ số học sinh. Một cửa hàng bách hóa có thể đang ở trên vị trí tốt của con đường sầm uất. Tuy nhiên, đang có dự án tái thiết kế trung tâm đô thị mới với khu vực dành riêng cho người đi bộ khiến cho cửa hàng này sẽ nằm trên đoạn đường mà tàu điện ngầm đi qua. Rõràng làđể tiếp tục kinh doanh được thì cửa hàng này sẽ phải di dời. Trong trường hợp này, yếu tố quan trọng trong việc chọn lựa địa điểm sẽ là địa điểm của những đối thủ. Nguyên nhân thứ ba cho quyết định về địa điểm dịch vụ là việc phát triển của hoạt động hiện tại, được liên kết với tên gọi “cơ hội kinh doanh”. Chủ nhân một nhà hàng Việt Nam ở khu vực thị trường đang tăng trưởng là khu đô thị Phú Mỹ Hưng có thể quyết định mở thêm một nhà hàng thứ hai cùng loại ở khu vực Thủ Thiêm để đón đầu cơ hội mới. Yếu tố quan trọng là chọn lựa được một đầu bếp thứ hai có thể tạo ra cách nấu ăn hấp dẫn vì điều này đã đóng góp vào sự thành công của cửa hàng thứ nhất. Một chủ nhân của một chuỗi “quán trọ du khách” đang tìm cách phát triển mạng lưới của mình. Rõ ràng địa điểm cần đến là phải ở ngay trên hay gần hệ thống xa lộ Bắc Nam (có thể ở ngay tại khu vực bảo trì xe trên đường cao tốc). Một siêu thị thực phẩm trung tâm Hà Nội đang tìm cách nới rộng hệ thống về khu vực Hà Tây là hướng mà Hà Nội mở rộng, đã chọn giải pháp là di chuyển ra khỏi khu vực địa lý hiện nay. Tổ chức này có thể tìm địa điểm ở ngoại vi thành phố để hoạt động bán lẻ cùng với những tổ chức kinh doanh bổ túc (chứ không cạnh tranh) như là cửa hàng sản phẩm gia dụng, quần áo và giày dép bán hạ giá,... Hay là một chuỗi siêu thị điện máy Nguyễn Kim đang tính đến việc phát triển chuỗi hệ thống của mình sẽ xác định các khu vực địa lý mà mình hiện chưa có cửa hàng. Những khu vực địa lý này sẽ được xem xét dưới nhiều góc cạnh, thí dụ như tầm cỡ của cửa hàng và quy mô của thị trường trong tương lai.
257 Chương 5 : Định vị công ty vàbài trímặt bằng dịch vụ. Lưu ý là trong việc đánh giá và lựa chọn khu vực phải dựa trên đặc điểm thiết yếu và đặc điểm thuận lợi. Thí dụ như, đặc điểm thiết yếu của khu vực địa lý cho siêu thị có thể là sự hiện hữu những quỹ hỗ trợ phát triển của nhà nước, còn đặc điểm thuận lợi có thể là thái độ tích cực của chính quyền địa phương tại khu vực, một đặc điểm thiết yếu khác có thể là sự gần kề với các cửa hàng bán lẻ bổ sung và một đặc điểm thuận lợi khác có thể là sự dễ tiếp cận với hệ thống đường sá tốt. Những quyết định về địa điểm dịch vụ xuất phát trong mọi môi trường. Tuy nhiên, một trong những đặc điểm cốt lõi của dịch vụ là sự giao tiếp cao với khách hàng, có nghĩa là quyết định về địa điểm lại càng quan trọng hơn trong loại môi trường dịch vụ này. Sự việc như vậy một phần vì những mức độ tập trung khách hàng cao rất cần thiết cho loại dịch vụ thành công cùng với tính dễ hư hao của dịch vụ. Trong quy trình dịch vụ, người cung cấp dịch vụ có thể được xem như là đang là“cầu nối ở giữa”, phía trước nối với khách hàng và phía sau nối với những nhà cung cấp “nguyên vật liệu” để hỗ trợ cho việc cung ứng dịch vụ đó thuận lợi hơn. Trong trường hợp bán lẻ, người cung cấp dịch vụ thường là cửa hàng hay cửa hàng thuộc một loại nào đó, và có thể có nhiều gạch nối chạy ngược chuỗi cung cấp bao gồm các nhà kho và các nhà sản xuất sản phẩm hay dịch vụ đang được bán hay cung cấp. Việc này có thể nêu lên một cụm quyết định thứ hai liên quan tới địa điểm : cách hay nhất để xử lý việc phân phối này. Điều này có thể trở thành quan trọng khi người cung cấp dịch vụ là một phần của dây chuyền chi nhánh và có nhiều nhà cung cấp đa loại. Bạn hãy nghĩ đến các quyết định phải làm khi tổ chức việc cung cấp và giao các loại thức ăn dễ hư cho một chuỗi siêu thị (ví dụ, Citimart hay Big C). Trong những trường hợp dịch vụ không ở dạng bán lẻ, việc cung cấp những “vật liệu hỗ trợ” có thể trở thành ít quan trọng hơn và có thể xem là một phần của chức năng thu mua của tổ chức, nhà hàng mua nguyên vật liệu cho các món ăn dọn cho khách, khách sạn mua “mỹ phẩm nhà tắm” (xà bông, dầu gội đầu v.v...) để đặt trong phòng tắm. Sự tham gia của khách hàng vào quy trình, và bản chất dễ hư của dịch vụ có nghĩa rằng gạch nối giữa người cung cấp dịch vụ và khách hàng có thể rất thiết yếu. Những gạch nối này có thể là những dịch chuyển theo hướng này hay hướng kia
258 Chương 5 : Định vị công ty vàbài trímặt bằng dịch vụ. (bệnh nhân đến bệnh viện, sinh viên đến trường và du khách đến phi trường, nhưng một bác sĩ đa khoa vẫn có thể đến nhà bệnh nhân để chữa trị, người thợ máy đến nhà để sửa hệ thống ống dẫn, và xe cứu hỏa đến nơi có hỏa hoạn). Nhiều địa điểm tương đối của nhà cung cấp dịch vụ và khách hàng trong tất cả các trường hợp này đều có thể có tác động lớn vào mức độ hay “chất lượng” của dịch vụ mà khách hàng đang tiếp nhận. Rõ ràng là có rất nhiều yếu tố phải đưa vào quyết định về địa điểm. Những điều này bắt nguồn từ nội bộ, từ môi trường bên ngoài và từ những cơ quan chuyên nghiệp. Một số được dẫn chứng được nêu trong Hình 5.1. Hình 5.1 này cho thấy không những nguồn gốc của các thông tin đầu vào mà còn chỉ ra những quan hệ tương quan mật thiết giữa các nguồn thông tin với nhau. Trong số các ví dụ nêu trên, một số lớn (tuy không phải tất cả) đều thuộc khu
259 Chương 5 : Định vị công ty vàbài trímặt bằng dịch vụ. vực bán lẻ. Hệ quả là, hầu hết các giáo trình dịch vụ trên thế giới đều đề cập đến quản trị bán lẻ luôn bao gồm ít nhất một chương cho lãnh vực quan trọng là ra quyết định địa điểm bán lẻ (đáng tiếc là chẳng thấy đề cập ở xứ ta). Rõràng là, các yếu tố quan trọng và các phương cách được sử dụng sẽ tùy thuộc vào bản chất của các gian hàng bán lẻ, bao gồm siêu thị (quần áo, thực phẩm, đồ gỗ, đồ điện v.v...), các cửa hàng bán hạ giá, cửa hàng chuyên biệt, cửa hàng đại lý v.v... Đôi lúc người ta thấy cũng nên sắp loại các cửa hàng theo các đặc điểm chính (như tầm cỡ cửa hàng, thị trường mục tiêu, khu vực tập trung hay phân tán…). (Xem minh họa ở Hộp 5.1, Hộp 5.2 vàHộp 5.3). Ở phần phương pháp định vị, chúng ta sẽ quay lại trình bày các phương pháp định lượng khi ta phải ra quyết định về lựa chọn địa điểm dịch vụ. Sau đó sẽ có các ví dụ minh họa thật cụ thể là những mô hình chính mà các nhà quản trị dịch vụ cần biết để định vị địa điểm công ty khi họ kinh doanh dịch vụ. Giờ ta trở lại minh họa định tính là có rất nhiều yếu tố liên quan đến quyết định về địa điểm dịch vụ. Tầm quan trọng của xác định địa điểm Địa điểm xây dựng công ty có ý nghĩa quan trọng đối với hoạt động vận hành kinh doanh của từng công ty. Việc xác định địa điểm công ty là công việc quan trọng thiết kế hệ thống vận hành/cung ứng, đồng thời là giải pháp cơ bản mang tính chiến lược đối với hoạt động vận hành kinh doanh của công ty. Tác động của xác định địa điểm công ty rất tổng hợp, đó là giải pháp quan trọng tạo ra lợi thế cạnh tranh và nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh nhờ thỏa mãn tốt hơn, nhanh hơn, rẻ hơn các sản phẩm/dịch vụ mà không cần phải đầu tư thêm. Xác định địa điểm công ty hợp lý tạo điều kiện cho công ty tiếp xúc với khách hàng, nâng cao khả năng thu hút khách hàng, thâm nhập và chiếm lĩnh thị trường mới, thúc đẩy vận hành kinh doanh phát triển, tăng doanh thu và lợi nhuận. Xác định địa điểm công ty là biện pháp quan trọng giảm giá thành sản phẩm. Quyết định xác định địa điểm công ty ảnh hưởng mạnh mẽ đến chi phí vận hành/cung ứng, đặc biệt là khi chi phí vận chuyển ở Việt Nam cao một cách bất hợp lý. Xác định địa điểm công ty hợp lý còn tạo ra một trong những nguồn lực mũi nhọn của công ty. Nó cho phép công ty xác định, lựa chọn những khu vực có điều
260 Chương 5 : Định vị công ty vàbài trímặt bằng dịch vụ. kiện tài nguyên và môi trường kinh doanh thuận lợi, khai thác các lợi thế của môi trường nhằm tận dụng, phát huy tốt nhất tiềm năng bên trong. Tóm lại, xác định địa điểm công ty là một công việc hết sức phức tạp có ý nghĩa dài hạn, nếu sai lầm sẽ rất khó sửa chữa, tốn kém nhiều chi phí và mất thời gian dễ “sai một ly, đi một dặm”. Bởi vậy, phương án xác định địa điểm công ty luôn là một trong các nhiệm vụ quan trọng mang ý nghĩa chiến lược lâu dài. Quy trình tổ chức xác định địa điểm Việc quyết định địa điểm công ty thường gắn bó chặt chẽ với bản chất của các lĩnh vực kinh doanh vàquy môcông ty. Chẳng hạn, các công ty quy mô nhỏ thường phân bố tự do hơn, nhưng các công ty lớn cần phải xác định vùng nguyên liệu, năng lượng và bố trí thành nhiều địa điểm khác nhau. Để quyết định địa điểm đúng đắn, hợp lý cần thực hiện bốn bước chủ yếu sau đây :  Xác định mục tiêu, tiêu chí sẽ sử dụng để đánh giá các phương án xác định địa điểm công ty, vấn đề quan trọng là cùng với việc xác định chỉ tiêu cần phải xác định rõ các tiêu chí (hay tiêu chuẩn) được dùng làm cơ sở đánh giá các phương án xác định địa điểm. Đây là bước quan trọng nhất vì tiêu chí sai là kết quả sẽ sai lệch.   Xác định và phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến địa điểm công ty. Việc bố trí công ty chịu ảnh hưởng của rất nhiều nhân tố khác nhau như điều kiện tự nhiên, vị trí địa lý của vùng, các yếu tố kinh tế, xã hội và văn hóa,...   Xây dựng những phương án định vị khác nhau, đây là một trong những yêu cầu chung của quản trị dịch vụ, đối với địa điểm công ty lại càng quan trọng hơn. Trong thực tế có rất nhiều phương án để xác định địa điểm công ty, mỗi phương án đều chính sách mặt tích cực và hạn chế khác nhau. Vìvậy, việc xây dựng nhiều phương án là cơ sở cho việc đánh giá, lựa chọn phương án hợp lý nhất với những mục tiêu và tiêu chuẩn đã đề ra.    Sau khi xây dựng các phương án xác định địa điểm công ty, bước tiếp theo là tính toán các chỉ tiêu về mặt kinh tế. Lượng hóa các yếu tố có thể, trên cơ sở đó so sánh hệ thống các chỉ tiêu của từng phương án, tìm ra những phương án có lợi nhất tính theo các chỉ tiêu đó. Ngoài ra, cần phải đánh giá đầy đủ về mặt định tính các yếu
261 Chương 5 : Định vị công ty vàbài trímặt bằng dịch vụ. tố khác dựa trên những chuẩn mực đã đề ra. Trong nhiều trường hợp, phương án được lựa chọn không phải là phương án có chỉ tiêu kinh tế đã lượng hóa cao nhất, mà là những phương án khả thi và hợp lý có thể thỏa mãn được những mục tiêu chính của công ty đề ra. Sau đây, chúng tôi chỉ minh họa bước đầu tiên, bạn đọc hãy tự minh họa các bước còn lại. cho công chúng biết rõ bạn đang kinh doanh cái gì. Ví dụ như : du lịch, quà tặng, con vật cảnh, hay sách kinh tế, quản trị chuyên sâu dành cho chuyên gia/giảng viên đã nói lên bạn đang kinh doanh là có nét gì độc đáo hơn các đối thủ cạnh tranh. Hợp đồng thuê địa điểm của bạn và các quy định của thành phố đều có những hạn chế liên quan tới biển hiệu. Lối đi và bãi đỗ xe : Đảm bảo cửa hàng có nơi đỗ xe thuận tiện và đủ chỗ. Hãy tránh những phố có sử dụng dải phân cách hoặc phố giao thông một chiều khá phổ biến tại Việt Nam. Khách hàng Việt Nam thường thích các cửa hàng có bãi đỗ xe phía trước. Khoảng cách với đối thủ cạnh tranh : Cần biết các đối thủ cạnh tranh của bạn ở đâu. Bạn có thể tìm thấy tên và địa chỉ của họ trong cuốn Những Trang Vàng hay Niên giám điện thoại. Hãy tìm hiểu xem các đối thủ cạnh tranh của bạn đang làm gì và họ thực hiện như thế nào. Tiêu chí đối với các đại siêu thị : Đó là những cửa hàng khổng lồ với tầm cỡ quốc gia dưới dạng một trung tâm thương mại, mua sắm. Chẳng hạn, CitiMart, CoopMart, Big C và Aeon Mall sẽ giúp thu hút khách hàng vào trong các trung tâm. Thông thường, công ty của bạn có vị trí càng gần các đại siêu thị thì việc kinh doanh của bạn có phần thuận lợi hơn nhiều. Nói về bí quyết chọn địa điểm kinh doanh nếu chỉ nói lý thuyết suông chẳng có ích lợi gì nhiều. Vì thế, chúng tôi chủ yếu đưa ra rất nhiều các thí dụ minh họa ứng dụng thì thực tiễn hơn. điểm kinh doanh mơ ước. Những giới thiệu từ các nhà môi giới bất động sản chỉ là điều kiện cần, trên thực tế điều kiện đủ chính là việc công ty cần dành nhiều thời gian quan tâm để địa điểm kinh doanh của bạn được thích hợp nhất.
262 Chương 5 : Định vị công ty vàbài trímặt bằng dịch vụ. Hãy tới đó vào các thời điểm khác nhau trong ngày và đêm, vào các ngày khác nhau trong tuần, và quan sát giao thông xung quanh. Không ai có thể biết chắc chắn một địa điểm kinh doanh nào đó tốt hay không nếu không thực hiện đúng quy trình này. Khi đến lúc tìm kiếm một không gian cho hoạt động kinh doanh, cho dù là bán lẻ, nhà kho hay làm văn phòng làm việc, các công ty không chỉ cần quan tâm địa điểm mà còn cần quan tâm tới một vài yếu tố khác. Không may mắn là các yếu tố này thường bị rất nhiều công ty bỏ qua cho đến khi họ nhận ra chúng quan trọng như thế nào. Tùy thuộc vào loại hình kinh doanh của mình, các công ty nên quan tâm tới một vài hay tất cả các yếu tố nhất định. Trước tiên là việc xác định xem có một quy định hay luật lệ nào ràng buộc những thiết kế cửa hàng, bảng hiệu trong khu vực hay không ? Các quy định về bảng hiệu luôn thay đổi theo thời gian và công ty có thể thấy rằng nhiều hoạt động kinh doanh hiện hữu chịu sự ảnh hưởng của một bộ các quy tắc nhất định trong khi những hoạt động kinh doanh mới lại tuân theo các hướng dẫn hoàn toàn khác biệt. Nếu công ty thuê một địa điểm với suy nghĩ rằng bảng hiệu của mình có thể lớn và gần đường phố như các công ty khác ở đây, rất có thể đó là một suy nghĩ sai lầm. Tiếp theo, công ty cần xem xét xem có quy định xây dựng hay đô thị nào điều chỉnh các loại hình kinh doanh được phép thực hiện trên địa điểm đó hay không ? Công ty có thể nghĩ rằng thành phố hay chủ nhà không có vấn đề gì với loại sản phẩm hay dịch vụ của mình, như trừ khi đặt vấn đề, công ty có thể thấy rằng mình bị ngăn cấm thực hiện công việc kinh doanh nào đó sau khi đã thuê địa điểm. Tại mỗi địa phương, chắc chắn sẽ có những địa chỉ hay trang web cung cấp nhanh chóng các dữ liệu, thông tin về khu vực công ty quan tâm. Bên cạnh đó, các thông tin về thị trường, về khu vực dân cư xung quanh địa điểm kinh doanh sẽ rất hữu ích giúp công ty xác định địa điểm kinh doanh thích hợp.
263 Chương 5 : Định vị công ty vàbài trímặt bằng dịch vụ. Mối quan tâm sau đó là liệu địa điểm có đủ chỗ đỗ xe cho các khách hàng và nhân viên của công ty hay không ? Một trong những hạn chế của những địa điểm kinh doanh ở trung tâm đó là chỗ đỗ xe quá nhỏ. Với một số lượng nhân viên nhất định và không gian giới hạn, rất có thể sẽ không còn đủ chỗ cho các khách hàng đỗ xe nữa và họ buộc phải gửi xe ở một nơi cách đó khá xa. Bàn về nhân viên, công ty cần quan tâm trước tới một không gian vừa đủ cho các nhân viên và những yêu cầu về không gian của họ. Công ty cần các phòng làm việc chung rộng rãi hay từng ô làm việc một ? Có cần các phòng nghỉ riêng cho nam nhân viên và nữ nhân viên? Có cần phòng thay quần áo hay phòng thư giãn ? Sẽ có bao nhiêu nhân viên cần không gian sau quầy bán hàng vào những lúc không tiếp xúc khách hàng ? Các nhân viên luôn chiếm khá nhiều không gian vì thế hãy lên kế hoạch thích hợp. Kế nữa, kế hoạch tăng trưởng trong tương lai của công ty như thế nào ? Mọi công ty đều tăng trưởng (hay suy thoái) và một trong những điều tồi tệ nhất có thể xảy ra đối với một hoạt động kinh doanh thành công đó là phát triển quá nhanh vượt khỏi không gian hiện tại của mình. Địa điểm kinh doanh màcông ty đang quan tâm có đảm bảo đủ không gian cho kế hoạch tăng trưởng hay nó có thể trở nên quá nhỏ bé trong ngắn hạn ? Một yếu tố khác không kém phần quan trọng đó là địa điểm kinh doanh có nằm trong một khu vực dân số tăng trưởng, kinh tế phát triển hay là một khu vực người dân có xu hướng ra đi và mang theo túi tiền của họ ? Nhiều công ty thành công đã quyết định lựa chọn địa điểm này mà không lựa chọn địa điểm khác vì nơi đó dân số không mấy tăng trưởng và hiện có nhiều công ty phải vật lộn với sinh tồn. Tốt nhất, công ty nên ghé thăm các cửa hàng xung quanh địa điểm kinh doanh dự định thuê để xem họ bận rộn như thế nào, có thể hỏi xem liệu việc thuê địa điểm tại khu vực này có đáng hay không và doanh số bán ra tại các cửa hàng trong khu vực hiện ở mức độ nào. Rất có thể công ty biết được nhiều điều chưa từng được nghe.
264 Chương 5 : Định vị công ty vàbài trímặt bằng dịch vụ. Cuối cùng, điều thiết yếu là đừng để bản thân bị mê hoặc bởi một địa điểm trong một thời điểm chiêm ngưỡng địa điểm kinh doanh. Hãy dành thời gian để tìm kiếm những không gian thích hợp nhất cho công ty cho một chặng đường dài, chứ không chỉ ngắn ngủi hôm nay. Tổng kết các tiêu chí về địa điểm/vị trí Không ai có thể làm thay cho người khác được. Có tự mình làm rồi điều chỉnh mới thấy mình thiếu sót ở chỗ nào. Bạn hãy tự tạo cho mình một “địa điểm mẫu” để đảm bảo tính khách quan khi đánh giá các địa điểm kinh doanh. Việc này có thể thực hiện bằng cách gán các giá trị (hay các trọng số) khác nhau cho các yếu tố (hay tiêu chí) có vai trò quan trọng nhất đối với loại hình kinh doanh của bạn. Chả có ai và chả bao giờ có thể khám phá ra được hết các tiêu chí cả. Nếu tiêu chí do bạn nghĩ ra có ảnh hưởng và liên quan mật thiết đến công việc kinh doanh đặc thù của riêng bạn thì nó có giá trị sống còn hơn tất cả các tiêu chí của bất kỳ ai. Bạn đừng ngần ngại hãy thử động não tìm ra các tiêu chí hay ho của riêng mình, có thể bạn sẽ thành công hơn tất cả. Sáng tạo cần có những ý tưởng sáng tạo. Sau đó mỗi địa điểm sẽ được đánh giá trên những đơn vị đo lường này. Một số điều cần lưu ý khi chọn địa điểm : Chẳng có cái gì gọi là “địa điểm tốt cuối cùng còn sót lại”.  Việc bắt chước những tiêu chí chọn địa điểm của các đối thủ thành công sẽ giúp cho bạn tránh được những sai lầm.   Nếu bạn đang dự định xây dựng một loạt cửa hàng, đừng bao giờ thuê địa điểm thứ hai cho đến khi việc kinh doanh ở địa điểm thứ nhất có lãi và đã được chứng minh bằng chính thực tế.   Việc bạn trả tiền thuê với giá hợp lý ở một địa điểm lý tưởng còn hơn là trả một tiền thuê cao cho một nơi bình thường mà kinh doanh ế ẩm.   Không nên quá phụ thuộc vào những đơn vị môi giới địa ốc trong việc chọn địa điểm cho bạn.   Lái xe qua các tuyến phố và đi dạo quanh khu bạn sống là một cách hay khi tìm kiếm địa điểm.
265 Chương 5 : Định vị công ty vàbài trímặt bằng dịch vụ. Bảng 5.1 sau đây sẽ cho bạn một phương pháp tiếp cận trong việc đánh giá những điểm mạnh và điểm yếu của mỗi địa điểm tiềm năng. Đầu tiên, hãy đánh giá địa điểm của bạn theo mỗi yếu tố theo thang điểm từ 1 tới 10. Với 10 là điểm cao nhất. Thứ hai, xác định mức hay tầm quan trọng của mỗi yếu tố hay trọng số đối với ngành kinh doanh của bạn theo mức từ 1 đến 5. Việc cho điểm là một nghệ thuật phụ thuộc vào sự nhạy bén của người kinh doanh. Mức 5 là quan trọng nhất. Nhân điểm số với mức quan trọng (trọng số) sẽ được số điểm cho mỗi yếu tố. Cộng tất cả số điểm lại sẽ ra tổng số. Lặp lại việc này với mỗi địa điểm mà bạn định thuê hay mua sẽ cho ta một bản phân tích so sánh khá khách quan. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐỊNH VỊ CÔNG TY Có rất nhiều nhân tố ảnh hưởng đến quyết định xác định địa điểm công ty. Tuy nhiên, vai tròvàtầm quan trọng của các nhân tố đó không giống nhau. Khi xây dựng phương án xác định địa điểm công ty cần tập trung phân tích, đánh giá những nhân tố quan trọng nhất. Trên cơ sở phân tích, đánh giá đó để xác định, lựa chọn được vùng và địa điểm thích hợp nhất để phân bố công ty. Chỉ vìtrang sách có hạn nên không thể minh họa thực tế các nhân tố thuần túy định tính này. Khi định vị công ty trong quản trị dịch vụ không chỉ đơn thuần là định lượng màphải kết hợp mật thiết với định tính. Bạn đọc hãy tự minh họa những nhận định lý thuyết trình bày sau đây để hiểu được sâu sắc hơn. Bảng 5.1 : Tiêu chí về địa điểm. Yếu tố Điểm 1 -10 Trọng số 1 -5 Điểm Mật độ giao thông : Ô tô và người đi bộ Có thể nhìn thấy được Khoảng cách tới đối thủ cạnh tranh Quy hoạch Đỗ xe (bao gồm bãi đỗ xe không nằm trên đường)
266 Chương 5 : Định vị công ty vàbài trímặt bằng dịch vụ. Điều kiện của bất động sản Khoảng cách tới những nơi có nhiều khách hàng Mức thu nhập của những người xung quanh Mật độ dân số Các tộc người trong dân số địa phương Yếu tố về tuổi Hướng phát triển của khu vực Tiêu chí đang tăng hay giảm giá trị Tỷ lệ tội phạm/trộm cắp Nguồn nhân lực đạt yêu cầu Mức lương Khoảng cách với nhà cung cấp Điều kiện và phí thuê địa điểm Mức độ đầy đủ của các thiết bị, ga, nước Thuận tiện về giao thông Tổng số điểm Các nhân tố ảnh hưởng đến lựa chọn vùng Gần thị trường tiêu thụ Trong điều kiện cạnh tranh khốc liệt như hiện nay, thị trường tiêu thụ trở thành một nhân tố quan trọng nhất tác động đến quyết định địa điểm công ty. Các công ty thường coi việc bố trí gần nơi tiêu thụ là một bộ phận trong chiến lược cạnh tranh của mình. Điều này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với các công ty hoạt động trong lĩnh lực dịch vụ, công ty gần thị trường có lợi thế cạnh tranh. Để xác định địa điểm đặt công ty, cần thu thập, phân tích, xử lýcác thông tin thị trường như : Dung lượng thị trường; cơ cấu và tính chất của nhu cầu; xu hướng phát triển của thị trường; tính chất và tình hình cạnh tranh; đặc điểm sản phẩm và loại hình kinh doanh...
267 Chương 5 : Định vị công ty vàbài trímặt bằng dịch vụ. Gần nguồn nguyên liệu Nguyên liệu chiếm tỷ trọng lớn trong chi phí nên có ảnh hưởng lớn đến lựa chọn địa điểm công ty như : Gần nguồn lao động Thường công ty đặt ở đâu thì sử dụng nguồn lao động tại đó là chủ yếu. Đặc điểm của nguồn lao động như khả năng đáp ứng về số lượng, chất lượng lao động, trình độ chuyên môn, tay nghề ảnh hưởng trực tiếp tới năng suất lao động và kết quả hoạt động vận hành/cung ứng kinh doanh của công ty sau này. Nguồn lao động dồi dào, được đào tạo, có trình độ chuyên môn, kỹ năng tay nghề cao là một trong những yếu tố thu hút sự chú ý của các công ty. Có nhiều ngành cần lao động phổ thông phải được phân bố gần nguồn lao động như những khu dân cư; nhưng cũng có ngành cần lao động có tay nghề cao, đòi hỏi gần thành phố lớn, gần trung tâm đào tạo nghiên cứu khoa học. Cơ sở hạ tầng kinh tế Cơ sở hạ tầng được coi là nhân tố hết sức quan trọng khi xác định địa điểm công ty. Trình độ và tình hình phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế có sức thu hút hoặc tạo nên những trở ngại to lớn cho quyết định đặt công ty tại mỗi vùng. Nhân tố cơ sở hạ tầng kinh tế ảnh hưởng rất lớn đến khả năng nắm bắt thông tin kinh doanh, tạo điều kiện cho những phản ứng vận hành/cung ứng nhanh, nhạy, kịp thời với những thay đổi trên thị trường. Hệ thống giao thông góp phần giảm chi phí vận chuyển, giảm giá thành và giá bán sản phẩm, tạo điều kiện nâng cao khả năng cạnh tranh của các công ty.
268 Chương 5 : Định vị công ty vàbài trímặt bằng dịch vụ. Điều kiện và môi trường văn hóa xã hội Văn hóa được xem là một trong những nhân tố có tác động rất lớn đến quyết định địa điểm công ty. Do đó phân tích, đánh giá các yếu tố văn hóa xã hội là một đòi hỏi cần thiết không thể thiếu được trong quá trình xây dựng phương án xác định địa điểm công ty. Những yếu tố về cộng đồng dân cư, tập quán tiêu dùng, cách sống và thái độ lao động ảnh hưởng gián tiếp đến hoạt động của công ty. Những yếu tố này lại chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi nền văn hóa truyền thống mỗi dân tộc, mỗi vùng. Ngoài ra, cần phải tính tới hàng loạt các nhân tố xã hội khác như : chính sách phát triển kinh tế xã hội của vùng; sự phát triển của công nghiệp hỗ trợ; quy mô của cộng đồng dân cư trong vùng và tình hình xã hội; tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục tập quán;... CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN LỰA CHỌN ĐỊA ĐIỂM Sau khi đánh giá những nhân tố ảnh hưởng tới việc lựa chọn vùng, một vấn đề quan trọng khác là tiến hành đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến chọn địa điểm công ty. Nếu như những nhân tố chọn vùng được đánh giá ở phạm vi rộng lớn thì nhân tố địa điểm lại rất cụ thể, chi tiết hơn. Những nhân tố chủ yếu cần cân nhắc :  Diện tích mặt bằng và tính chất đất đai của địa điểm công ty;   Tính thuận lợi của vị trí đặt công ty như khả năng tiếp xúc với thị trường, với khách hàng, điều kiện và khả năng nối liền giao thông nội bộ với giao thông công cộng;    Nguồn điện, nước;   Nơi đổ chất thải;   Khả năng mở rộng trong tương lai;   Tình hình an ninh, phòng cháy chữa cháy, các dịch vụ y tế, hành chính;   Chi phí về đất đai và các công trình công cộng hiện có;   Những quy định của chính quyền địa phương về lệ phí dịch vụ trong vùng, những đóng góp cho địa phương,...
269 Chương 5 : Định vị công ty vàbài trímặt bằng dịch vụ. Xu hướng định vị các công ty hiện nay trên thế giới Hiện nay trong tình hình quốc tế hóa các hoạt động vận hành/cung ứng kinh doanh, sự hợp tác kinh tế giữa các nước, các khu vực cùng với cạnh tranh ngày càng gay gắt trên thế giới đang diễn ra những xu thế định vị công ty chủ yếu sau : Định vị ở nước ngoài Sự hình thành các công ty, các tập đoàn kinh tế đa quốc gia và xuyên quốc gia đã đẩy nhanh quá trình đưa các công ty từ trong nước vượt ra ngoài biên giới đến đặt ở nước ngoài. Hiện nay xu hướng định vị công ty ở nước ngoài trở thành trào lưu phổ biến không còn là độc quyền của các công ty lớn ở các nước phát triển mà xu thế chung, khánhiều công ty ở các nước có trình độ phát triển thấp hơn như Việt Nam cũng đầu tư xây dựng chi nhánh công ty ở nước phát triển. Định vị trong khu công nghiệp, khu chế xuất Đây là một xu thế hiện đang rất được sự quan tâm chú ý ngay cả các công ty Việt Nam hiện nay. Đưa các công ty vào các khu công nghiệp tạo ra rất nhiều thuận lợi cho hoạt động và phát triển của bản thân công ty. Việc định vị trong các khu công nghiệp, khu chế xuất giúp các công ty tận dụng những thuận lợi do khu công nghiệp, khu chế xuất tạo ra, ứng dụng hình thức tổ chức kinh doanh hiện đại, tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả của hoạt động. Xu hướng chia nhỏ các công ty đặt ngay tại thị trường tiêu thụ Cạnh tranh ngày càng gay gắt đòi hỏi các công ty ngày càng quan tâm hơn, chú ý nhiều hơn đến lợi ích của khách hàng. Khách hàng có quyền lựa chọn người cung cấp sản phẩm/dịch vụ cho mình, vì vậy điều kiện thuận lợi trong giao hàng và thời gian giao hàng nhanh, kịp thời, đã và đang trở nên có ý nghĩa quyết định trong kinh doanh. Một xu hướng hiện nay mà các công ty Việt Nam đang thực hiện là chia nhỏ và thường đặt ngay tại thị trường tiêu thụ nhằm giảm tối đa thời gian giao hàng và tăng các điều kiện thuận lợi trong dịch vụ sau khi bán hàng. PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH ĐỊA ĐIỂM CÔNG TY Để ra quyết định lựa chọn địa điểm bố trí công ty có thể dùng rất nhiều phương pháp khác nhau, các phương pháp bao gồm cả phân tích định tính và định lượng.
270 Chương 5 : Định vị công ty vàbài trímặt bằng dịch vụ. Trong việc quyết định lựa chọn phương án định vị công ty có nhiều yếu tố mang tính tổng hợp rất khó xác định. Việc lựa chọn cần cân nhắc dựa trên nhiều yếu tố định tính tổng hợp. Tuy nhiên, một phương án cơ bản trong lựa chọn quyết định địa điểm công ty là tạo điều kiện giảm thiểu được chi phí vận hành/cung ứng và tiêu thụ. Những chi phí này có thể định lượng được, do đó phần lớn các kỹ thuật và phương pháp giới thiệu sau đây được dùng để tính toán và lượng hóa một số chỉ tiêu kinh tế chủ yếu là chỉ tiêu chi phí của các phương án xác định định điểm công ty. Trên cơ sở đó, ta lựa chọn phương án định vị có tổng chi phí nhỏ nhất. Phân tích điểm hòa vốn chi phí theo vùng Phân tích điểm hòa vốn hay còn gọi là phân tích chi phí theo vùng được sử dụng để so sánh và lựa chọn vùng đặt cơ sở của công ty căn cứ vào chi phí cố định và chi phí biến đổi của từng vùng. Do những điều kiện môi trường khác nhau nên mỗi địa điểm xây dựng công ty có tổng chi phí hoạt động cũng khác nhau. Phương pháp này dùng để lựa chọn địa điểm có tổng chi phí hoạt động thấp nhất cho một công ty ứng với quy mô đầu ra khác nhau. Phương pháp này được áp dụng với những giả định như sau :  Công ty chỉ sản xuất một loại sản phẩm.   Chi phí cố định không đổi trong phạm vi khoảng đầu ra đã cho.   Phương trình để biểu diễn chi phí là tuyến tính. Phương pháp này được thực hiện theo trình tự sau : Xác định chi phí cố định và chi phí biến đổi ở từng vùng. Vẽ đường tổng chi phí cho tất cả các vùng trên cùng một đồ thị : TC=FC+V.Q Trong đó: TC - Tổng chi phí. FC - Tổng định phí. V - Biến phí tính trên 1 đơn vị sản phẩm.
271 Chương 5 : Định vị công ty vàbài trímặt bằng dịch vụ. Q - Khối lượng sản phẩm dự định sản xuất. Xác định vùng có tổng chi phí thấp nhất với mỗi khoảng đầu ra. Lựa chọn vùng có chi phí thấp nhất ứng với đầu ra dự kiến. Trong trường hợp tổng đầu ra nằm gần khoảng giữa của các mức đầu ra thì phương án được chọn là tốt nhất. Trong trường hợp đầu ra nằm gần hai cực của khoảng đầu ra hoặc trên hai điểm giới hạn của đầu ra thì có thể chọn một trong hai phương án liền nhau. Để quyết định chính xác sẽ lựa chọn phương án nào, cần phân tích thêm các yếu tố định tính khác. Thí dụ 1 : Một công ty bưu chính viễn thông cần lựa chọn địa điểm để bố trí trung tâm khai thác. Có 3 địa điểm được đưa ra để lựa chọn là A, B, C. Qua điều tra tính toán có được chi phí cho từng địa điểm trong Bảng 5.2. Hãy xác định địa điểm bố trí trung tâm khai thác nếu quy mô đầu ra là 2.000 đơn vị sản phẩm và lựa chọn địa điểm ứng với mỗi khoảng đầu ra nhất định. (Đơn vị tính : triệu đồng) Bảng 5.2 : Chi phí cho từng địa điểm. Địa điểm Định phí hàng năm Biến phí trên 1 đơn vị sản phẩm A 300 0,75 B 600 0,45 C 1.100 0,25 Trường hợp 1 : Khi quy mô đầu ra đã xác định, ta có : yA = 300 + 0,75 x 2.000 = 1.800 triệu đồng yB = 600 + 0,45 x 2.000 = 1.500 triệu đồng yA = 1.100 + 0,25 x 2.000 = 1.600 triệu đồng Địa điểm B có tổng chi phí thấp nhất, do vậy nên bố trí trung tâm khai thác tại địa điểm B. Trường hợp 2 : Khi quy mô đầu ra chưa xác định, ta có : yA = 300 + 0,75 x Q yB = 600 + 0,45 x Q
272 Chương 5 : Định vị công ty vàbài trímặt bằng dịch vụ. yA = 1.100 + 0,25 x Q Biểu diễn đường tổng chi phí của các địa điểm lên đồ thị : Hình 5.2 : Tổng chi phí cho từng địa điểm. Như vậy nếu bỏ qua không xem xét các yếu tố định tính khác, căn cứ vào Hình 5.2, chúng ta có thể quyết định lựa chọn địa điểm bố trí trung tâm khai thác như sau : Khi quy mô đầu ra từ 1.000 đơn vị sản phẩm trở xuống nên đặt trung tâm khai thác tại địa điểm A hay đặt tại vùng A; Khi quy mô đầu ra từ 1.000 đến 2.500 đơn vị sản phẩm đầu ra nên chọn địa điểm B hay đặt tại vùng B; Nếu quy mô đầu ra lớn hơn 2.500 nên chọn địa điểm C hay đặt tại vùng C. Phương pháp dùng trọng số đơn giản Một phương pháp xác định địa điểm công ty được lựa chọn tốt nhất khi tính đầy