Giáo trình Nguyên lý kế toán: Phần 2

Chia sẻ: Kiếp Này Bình Yên | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:115

Thêm vào BST

Báo xấu

159
lượt xem 42
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phần 2 của giáo trình Nguyên lý kế toán cung cấp cho người học những nội dung kiến thức như: Kế toán các quá trình kinh doanh chủ yếu, các phương pháp kiểm tra số liệu kế toán, sổ kế toán, kỹ thuật ghi sổ và hình thức kế toán, tổ chức bộ máy kế toán ở đơn vị kinh tế cơ sở. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Nguyên lý kế toán: Phần 2

Chương 6 KẾ T O Á N C Á C Q U Á TRÌNH K Ỉ N H D O A N H C H Ủ YÊU Hoạt động sản xuất kinh doanh của một đơn vị kinh tế thường bao g ồ m n h i ề u giai đ o ạ n k h á c nhau t ù y theo đặc đ i ể m từng n g à n h n g h ề v à p h ạ m v i hoạt đ ộ n g . - Đ ố i v ớ i đ ơ n vị thuộc l o ạ i h ì n h sản x u ấ t thì c á c q u á trình k i n h doanh c h ủ y ế u là: cung cấp, sản x u ấ t và tiêu t h ụ sản p h ẩ m . - Đ ố i v ớ i đ ơ n vị thuộc l o ạ i h ì n h lưu t h ô n g p h â n p h ố i thì c á c q u á t r ì n h k i n h doanh chủ y ế u là: mua h à n g và b á n h à n g . - Đ ố i v ớ i đ ơ n vị thực h i ệ n đ ồ n g t h ờ i hai chức n ă n g : sản xuất và m u a b á n h à n g h ó a thì q u á t r ì n h k i n h doanh c h ủ y ế u sẽ bao g ồ m c á c q u á t r ì n h của đ ơ n vị sản x u ấ t v à đ ơ n vị lưu t h ô n g . - Đ ố i v ớ i l o ạ i h ì n h k i n h doanh dịch v ụ thì q u á t r ì n h cung cấp dịch v ụ c ũ n g là q u á trình tiêu t h ụ . K ế t o á n c ó n h i ệ m v ụ theo d õ i , p h ả n á n h m ộ t c á c h t o à n d i ệ n , liên tục v à c ó h ệ thống c á c hoạt đ ộ n g k i n h t ế của đ ơ n vị. Tức là theo d õ i , p h ả n á n h m ộ t c á c h cụ t h ể c á c q u á t r ì n h k i n h doanh c h ủ y ế u . C ó v ậ y m ớ i n ắ m được k ế t q u ả v ề m ặ t số lượng, chất lượng và h i ệ u q u ả sử d ụ n g v ố n ở từng k h â u , từng v ụ v i ệ c trong t o à n b ộ hoạt đ ộ n g chung của đ ơ n vị. M ỗ i q u á t r ì n h k i n h doanh c h ủ y ế u được cấu t h à n h b ở i v ô số n g h i ệ p v ụ k i n h t ế p h á t sinh. Theo n g u y ê n tắc của k ế t o á n , n g h i ệ p v ụ 123 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
p h á t sinh sẽ được p h ả n á n h v à o c á c l o ạ i giây t ờ c ầ n t h i ế t theo đ ú n g thủ tục quy định v ề chứng từ ghi c h é p ban đ ầ u , l ấ y đ ó l à m c ă n cứ đ ể ghi v à o sổ s á c h d ư ớ i h ì n h thức tài khoản theo p h ư ơ n g p h á p g h i sổ kép. M ặ t k h á c , chứng từ gốc c ũ n g được sử d ụ n g đ ể g h i v à o sổ, t h ẻ chi tiết phục vụ y ê u c ầ u hạch t o á n chi t i ế t . Q u á trình v à o sổ c ũ n g đ ồ n g thời là q u á trình tập hợp số l i ệ u , rút ra c á c chỉ tiêu phục v ụ y ê u c ầ u q u ả n lý hoạt đ ộ n g sản x u ấ t k i n h doanh của xí n g h i ệ p t h ô n g qua c á c phương p h á p đ á n h g i á v à t í n h t o á n cụ t h ể . N g h i ê n cứu c á c q u á t r ì n h k i n h doanh chủ y ế u sẽ thấy r õ hem m ố i quan h ệ giữa c á c p h ư ơ n g p h á p k ế t o á n và t á c d ụ n g của từng phương p h á p trong v ấ n đ ề k i ể m tra, g i á m sát trước, trong v à sau k h i thực hiện c á c hoạt đ ộ n g k i n h t ế c ũ n g n h ư quy trình c ô n g t á c k ế t o á n . 6.1. K Ế T O Á N Q U Á T R Ì N H C U N G CẤP 6.1.1. K h á i n i ệ m Q u á t r ì n h cung cấp (mua h à n g , d ự trù sản x u ấ t ) là q u á t r ì n h thu mua v à d ự trữ c á c l o ạ i n g u y ê n l i ệ u , c ô n g cụ v à c h u ẩ n bị c á c tài sản cố đ ị n h đ ể đ ả m bảo cho q u á t r ì n h sản xuất được b ì n h t h ư ờ n g v à liên tục. 6.1.2. N h i ệ m v ụ k ế t o á n q u á t r ì n h c u n g c ấ p - Phản á n h c h í n h x á c đ ầ y đ ủ k ị p t h ờ i t ì n h h ì n h thu mua n g u y ê n l i ệ u , c ô n g cụ, d ụ n g cụ, c h u ẩ n bị T S C Đ của đ ơ n vị cả v ề m ặ t số lượng và chất lượng... - T í n h t o á n đ ầ y đ ủ , c h í n h x á c k ị p t h ờ i g i á thực t ế của từng đ ố i tượng mua v à o . Đ ồ n g t h ờ i g i á m sát v ề m ặ t g i á cả, c h i p h í , t h ờ i gian cung cấp v à t i ế n đ ộ b à n giao, thanh t o á n t i ề n h à n g . - Cung cấp c á c t h ô n g t i n v à l ậ p b á o c á o theo y ê u c ầ u q u ả n lý. 124 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
6.1.3. M ộ t s ô t à i k h o ả n c h ủ y ê u sử d ụ n g đ ể h ạ c h t o á n t r o n g q u á trình cung cấp - Tài khoản n i - Tiền mặt. - T à i k h o ả n 112 - T i ề n g ử i n g â n h à n g . - T à i k h o ả n 151 - H à n g mua đ a n g đi trên đ ư ờ n g . - T à i k h o ả n 152 - N g u y ê n l i ệ u , vật l i ệ u . - T à i k h o ả n 153 - C ô n g cụ, d ụ n g cụ. - T à i k h o ả n 141 - T ạ m ứ n g . - T à i k h o ả n 142 - C h i p h í trả trước. - T à i k h o ả n 211 - T à i sản c ố định hữu h ì n h . - T à i k h o ả n 242 - C h i p h í trả trước d à i hạn. - T à i k h o ả n 213 - T à i sản c ố đ ị n h v ô h ì n h . - T à i k h o ả n 331 - P h ả i trả n g ư ờ i b á n . - T à i k h o ả n 4 1 1 - N g u ồ n v ố n k i n h doanh. 6.1.4. Đ ị n h k h o ả n m ộ t s ô n g h i ệ p v ụ k i n h t ê p h á t s i n h c h ủ y ê u - K h i được cấp v ố n hoặc nhận v ố n góp liên doanh bằng tiền m ặ t ghi: N ợ T K I U - T i ề n mặt. C ó T K 4 1 1 - N g u ồ n v ố n k i n h doanh. - K h i được c ấ p hoặc n h ậ n v ố n g ó p liên doanh hay c ổ đ ô n g bằng T S C Đ , v ậ t l i ệ u , c ô n g cụ d ụ n g cụ, g h i : N ợ T K 211 - T S C Đ h ữ u h ì n h . N ợ n e 213 - T S C Đ v ô h ì n h . N ợ n e 152 - N g u y ê n l i ệ u , v ậ t l i ệ u . 125 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
N ợ T K 153 - C ô n g cụ, d ụ n g cụ. C ó T K 411 - N g u ồ n v ố n k i n h doanh. - K h i r ú t T G N H v ề nhập q u ỹ t i ề n mặt, g h i : N ợ T K I U - Tiền mặt. C ó T K 112 - T i ề n g ử i n g â n h à n g . - K h i mua v ậ t l i ệ u , c ô n g cụ, d ụ n g cụ, T S C Đ t i ề n h à n g c h ư a thanh toán, ghi: N ợ T K 152 - N g u y ê n l i ệ u , v ậ t l i ệ u . N ợ TK 153 - C ô n g cụ, d ụ n g cụ. N ợ m e 2 1 1 - T S C Đ hữu h ì n h . N ợ T K 213- T S C Đ vô hình. C ó T K 331 - P h ả i trả n g ư ờ i b á n . - K h i d ù n g t i ề n mặt đ ể mua vật liệu, công cụ, dụng cụ, TSCD, ghi: N ợ T K 152 - N g u y ê n l i ệ u , v ậ t l i ệ u . N ợ T K 153 - C ô n g cụ, d ụ n g cụ. N ợ n e 2 1 1 - T S C Đ hữu h ì n h . N ợ T K 213- T S C Đ vô hình. C ó T K I U - Tiềnmặt. - K h i p h á t sinh c á c chi p h í thu mua n h ư v ậ n chuyển, bốc d ỡ ương q u á trình thu mua vật l i ệ u , c ô n g cụ dụng cụ, T S C Đ , ghi: N ợ T K 152 - N g u y ê n l i ệ u , v ậ t l i ệ u . N ợ T K 153 - C ô n g cụ, d ụ n g cụ. N ợ n e 2 1 1 - T S C Đ hữu h ì n h . N ợ T K 213- T S C Đ vô hình. C ó T K I U - Tiềnmặt. C ó n e 112 - T i ề n g ử i n g â n h à n g . 126 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
C ó T K 331 - P h ả i trả n g ư ờ i bán. - K h i d ù n g tiền mặt hoặc t i ề n gửi ngân hàng đ ể trả n ợ cho n g ư ờ i bán, ghi: N ợ T K 3 3 1 - Phải trả n g ư ờ i b á n . C ó T K 111 - T i ề n m ặ t . C ó T K 112 - T i ề n g ử i n g â n h à n g . - T r ư ờ n g hợp h à n g đ ã mua đ ã chấp nhận thanh t o á n , n h ư n g c u ố i tháng hàng đang còn đi trên đường, ghi: N ợ T K 151 - H à n g m u a đ a n g đ i đ ư ờ n g . C ó T K 331 - P h ả i trả n g ư ờ i b á n . - Sang t h á n g sau, h à n g đ a n g đ i đ ư ờ n g v ề nhập kho g h i : N ợ T K 152 - N g u y ê n l i ệ u , v ậ t l i ệ u . N ợ T K 153 - C ô n g cụ, d ụ n g cụ. C ó T K 151 - H à n g mua đ a n g đ i đ ư ờ n g . - K h i chi t i ề n m ặ t t ạ m ứng cho c á n b ộ c ô n g n h â n v i ê n đ i mua hàng, đi công tác, đi nghỉ p h é p , ghi: N ợ n e 141 - T ạ m ứ n g . Có T K I U - T i ề n mặt. - K h i thanh t o á n t ạ m ứ n g b ằ n g v ậ t l i ệ u , c ô n g cụ, d ụ n g cụ n h ậ p kho ghi: N ợ T K 152 - N g u y ê n l i ệ u , v ậ t l i ệ u . N ợ T K 153 - C ô n g cụ, d ụ n g cụ. C ó T K 141 - T ạ m ứng. 127 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
- K h i p h á t sinh chi p h í trả trước cho n h i ề u k ỳ n h ư c h i p h í thuê n h à x ư ở n g , n h à kho, v ă n p h ò n g , mua c á c l o ạ i bảo h i ể m . N ợ T K 142 - C h i p h í trả trước. C ó T K 111 - T i ề n m ặ t . 6.1.5. S ơ đ ồ k ế t o á n C ó t h ể m ô tả c á c tài k h o ả n đ ố i ứng l i ê n quan trong k ế t o á n quá trình cung cấp t r ê n s ơ đ ồ 6 . 1 . Sơ đồ 6.1: Hạch toán quá trình cung cấp 411 211,213 Chú thích: l . Đ ư ợ c cấp hoặc n h ậ n g ó p v ố n của c ổ đ ô n g hay l i ê n doanh bằng tiền mát. 128 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
2. Đ ư ợ c cấp hoặc n h ậ n g ó p v ố n của c ổ đ ô n g hay liên doanh bằng tài sản c ố đ ị n h hay n g u y ê n vật l i ệ u , c ô n g cụ d ụ n g cụ. 3. R ú t t i ề n g ử i n g â n h à n g v ề n h ậ p q u ỹ t i ề n m ặ t . 4. M u a tài sản c ố định hay v ậ t l i ệ u , c ô n g cụ d ụ n g cụ c h ư a trả t i ề n cho n g ư ờ i cung cấp. 5. D ù n g t i ề n m ặ t đ ể mua tài sản c ố đ ị n h hay n g u y ê n vật l i ệ u , c ô n g cụ d ụ n g cụ. 6. D ù n g t i ề n mặt đ ể trả n ợ cho n g ư ờ i b á n . 7. H à n g mua đ a n g đ i đ ư ờ n g l ú c c u ố i t h á n g . 8. H à n g mua đ a n g đ i trên đ ư ờ n g đ ã v ề n h ậ p kho. 9. C h i t i ề n m ặ t t ạ m ứng cho c á n b ộ đ i mua h à n g . 10. Thanh t o á n t ạ m ứng bằng n g u y ê n v ậ t l i ệ u , c ô n g cụ nhập kho. l i . C h i p h í trả trước b ằ n g t i ề n m ặ t . V í d ụ ti K h i được cấp v ố n bằng c h u y ể n khoản qua n g â n h à n g 10.000.000d N ợ n e 112: 10.000.000 CÓTK411: 10.000.000 Ví dụ 2: M u a T S C Đ hữu h ì n h b ằ n g t i ề n m ặ t trị g i á 20.000.000 N ợ I X 211: 20.000.000 Có n e I U : 20.000.000 Ví dụ 3: T ì n h h ì n h thu mua v à n h ậ p k h o v ậ t l i ệ u , c ô n g cụ t ạ i m ộ t doanh n g h i ệ p trong t h á n g 9 n h ư sau ( đ ơ n vị lOOOđ). 1. M u a m ộ t l ô v ậ t l i ệ u c h í n h , c h ư a thanh t o á n t i ề n cho n g ư ờ i b á n , trị g i á thanh t o á n 110.000. H à n g đ ã k i ể m n h ậ n , n h ậ p kho. 2. Chi p h í vận chuyển, bốc d ỡ số vật l i ệ u trên đ ã chi trả bằng t i ề n mặt: 2 . 0 0 0 đ 129 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
3. T h u mua v ậ t l i ệ u p h ụ v à c ô n g cụ lao đ ộ n g n h ỏ theo t ổ n g giá thanh t o á n là 66.000 ( v ậ t l i ệ u p h ụ : 22.000, c ô n g lao đ ộ n g n h ỏ là: 44.000), đ ã thanh t o á n cho n g ư ờ i b á n b ằ n g t i ề n g ử i n g â n h à n g . C u ố i t h á n g , số h à n g n à y v ẫ n c h ư a v ề đ ế n đ ơ n v ị . 4. D ù n g t i ề n m ặ t mua m ộ t l ô v ậ t l i ệ u p h ụ theo g i á thanh t o á n là 16.500. H à n g đ ã k i ể m n h ậ n , n h ậ p k h o . Yêu cầu: Đ ị n h k h o ả n v à p h ả n á n h t ì n h h ì n h t r ê n v à o c á c tài k h o ả n c ó l i ê n quan. Bài giải Đ ơ n v ị t í n h : l.OOOđ * Định khoản l . N ợ T K 152: 110.000 C Ó T K 3 3 1 : 110.000 2. N ợ T K 152: 2.000 CÓTK111: 2.000 3. N ợ T K 151: 66.000 C Ó T K 112: 66.000 4. N ợ T K 152: 16.500 C Ó T K I U : 16.500 * Phản ánh vào các TK có liên quan: 152 112 XXX XXX (1) 110.000 (3) 66.000 (2) 2.000 (4) 16.500 128.500 66.000 130 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
151 331 I U XXX XXX XXX (3)66.000 110.000(1) (2) 2.000 (4)16.500 66.000 110.000 18.500 6.2. K Ế T O Á N Q U Á T R Ì N H S Ả N X U Ấ T 6.2.1. Khái niệm Q u á t r ì n h sản x u ấ t là q u á trình k ế t hợp giữa sức lao đ ộ n g , tư l i ệ u lao đ ộ n g v à đ ố i t ư ợ n g lao đ ộ n g đ ể tạo ra sản p h ẩ m . T r o n g q u á trình n à y p h á t sinh c á c n g h i ệ p v ụ k i n h t ế v ề chi p h í v ề n g u y ê n v ậ t l i ệ u , chi p h í v ề hao m ò n tài sản c ố định, chi p h í v ề t i ề n l ư ơ n g c ô n g n h â n sản xuất v à c á c c h i p h í k h á c v ề t ổ chức quản lý sản x u ấ t tạo ra sản p h ẩ m theo k ế h o ạ c h . K ế t o á n q u á trình sản x u ấ t t ậ p hợp n h ữ n g c h i p h í đ ã p h á t sinh t r o n g q u á t r ì n h sản xuất của x í n g h i ệ p theo t í n h chất k i n h tế, theo c ô n g d ụ n g v à n ơ i sử d ụ n g chi p h í tổng hợp m ộ t c á c h trực t i ế p hoặc g i á n t i ế p v à o tài k h o ả n chi p h í sản x u ấ t đ ể t í n h ra g i á t h à n h thực t ế của sản p h ẩ m h o à n t h à n h . Theo q u y đ ị n h h i ệ n nay thì g i á t h à n h sản p h ẩ m , d ị c h v ụ được x á c định t r ê n c ơ sở 3 l o ạ i c h i p h í c h í n h : - C h i p h í n g u y ê n v ậ t l i ệ u trực t i ế p - C h i p h í n h â n c ô n g trực t i ế p - C h i p h í sản x u ấ t chung ( ở p h â n x ư ở n g sản x u ấ t ) 6.2.2. Nhiệm vụ kế toán quá trình sản xuất - T ậ p hợp v à p h â n b ổ c h í n h x á c , k ị p t h ờ i c á c l o ạ i c h i p h í sản x u ấ t theo từng đ ố i tượng hạch t o á n chi p h í v à đ ố i t ư ợ n g t í n h g i á t h à n h . 131 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
T r ê n c ơ sở đ ó , k i ể m tra tình h ì n h thực h i ệ n c á c đ ị n h mức v à d ự t o á n c h i p h í sản xuất. - T í n h t o á n c h í n h x á c giá t h à n h sản xuất (giá t h à n h c ô n g x ư ở n g ) của sản p h ẩ m dịch vụ h o à n t h à n h . Đ ồ n g t h ờ i , phản á n h lượng sản p h ẩ m , dịch vụ h o à n t h à n h , nhập kho hay tiêu t h ụ (chi t i ế t từng hoạt đ ộ n g , từng mặt h à n g ) . - Cung cấp c á c tài l i ệ u cần t h i ế t cho c á c b ộ phận c ó l i ê n quan. 6.2.3. M ộ t s ô t à i k h o ả n sử d ụ n g c h ủ y ê u t r o n g h ạ c h t o á n q u á t r ì n h sản xuất - T à i k h o ả n 111 - T i ề n m ậ t - T à i k h o ả n 112 - T i ề n g ử i n g â n h à n g - T à i k h o ả n 142 - C h i p h í trả trước - T à i k h o ả n 152 - N g u y ê n l i ệ u , v ậ t l i ệ u - T à i k h o ả n 153 - C ô n g cụ, d ụ n g cụ - T à i k h o ả n 154 - C h i p h í sản x u ấ t k i n h doanh d ở dang - T à i k h o ả n 155 - T h à n h p h ẩ m - T à i k h o ả n 214 - Hao m ò n T S C Đ - T à i k h o ả n 334 - Phải trả c ô n g n h â n v i ê n - T à i k h o ả n 335 - C h i p h í p h ả i trả - T à i k h o ả n 338 - Phải trả, p h ả i n ộ p k h á c - T à i k h o ả n 621 - C h i p h í n g u y ê n v ậ t l i ệ u trực t i ế p - T à i k h o ả n 622 - C h i p h í n h â n c ô n g trực t i ế p - T à i k h o ả n 627 - C h i p h í sản x u ấ t chung 132 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
6.2.4. Đ ị n h k h o ả n c á c n g h i ệ p v ụ k i n h t ế p h á t s i n h - K h i x u ấ t n g u y ê n vật l i ệ u c h í n h , vật l i ệ u p h ụ , n h i ê n l i ệ u cho p h â n x ư ở n g sản x u ấ t đ ể sản x u ấ t sản p h ẩ m , g h i : N ợ T K 621 - C h i p h í N V L trực t i ế p C ó T K 152 - N g u y ê n l i ệ u , v ậ t l i ệ u - K h i x u ấ t vật l i ệ u đ ể d ù n g chung cho p h â n x ư ở n g sản x u ấ t hay phục v ụ cho c ô n g t á c q u ả n lý p h â n x ư ở n g , g h i : N ợ T K 627 - C h i p h í sản x u ấ t chung C ó T K 152 - N g u y ê n l i ệ u , v ậ t l i ệ u - K h i t í n h ra t i ề n l ư ơ n g p h ả i trả cho c ô n g n h â n trực t i ế p sản xuất, c ô n g n h â n phục v ụ v à n h â n v i ê n q u ả n lý p h â n x ư ở n g , g h i : N ợ n e 622 - C h i p h í n h â n c ô n g trực t i ế p N ợ T K 627 - C h i p h í sản xuất chung C ó T K 334 - Phải trả c ô n g n h â n v i ê n . - K h i t r í c h bảo h i ể m x ã h ộ i , bảo h i ể m y t ế , k i n h p h í c ô n g đ o à n được t í n h v à o c h i p h í sản x u ấ t k i n h doanh, g h i : N ợ T K 622 - C h i p h í n h â n c ô n g trực t i ế p N ợ T K 627 - C h i p h í sản x u ấ t chung C ó T K 338 - Phải trả p h ả i n ộ p k h á c - K h i t r í c h bảo h i ể m x ã h ộ i , bảo h i ể m y t ế p h ầ n được trừ v à o t i ề n l ư ơ n g p h ả i trả của c á n b ộ c ô n g n h â n v i ê n , g h i : N ợ T K 334 - Phải trả c ô n g n h â n v i ê n . C ó T K 338 - Phải trả p h ả i n ộ p k h á c - K h i x u ấ t c ô n g cụ, d ụ n g cụ cho p h â n x ư ở n g sản xuất, g h i : N ợ T K 627 - C h i p h í sản xuất chung 133 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
C ó T K 153 - C ô n g cụ, dụng cụ - T r ư ờ n g hợp g i á trị c ô n g cụ dụng cụ x u ấ t d ù n g c ó g i á trị l ớ n cần p h ả i tính v à o chi p h í sản x u ấ t k i n h doanh của n h i ề u k ỳ k h á c nhau, ghi: a) N ợ T K 142 - C h i p h í trả trước C ó T K 153 - C ô n g cụ, d ụ n g cụ (100% g i á trị) b) N ợ TK 627 - Chi p h í sản xuất chung C ó T K 142 - Chi phí trả trước (theo mức p h â n bổ cho tùng k ỳ ) - K h ấ u hao T S C Đ đ a n g d ù n g ở p h â n x ư ở n g sản xuất, g h i : N ợ T K 627 - C h i p h í sản xuất chung C ó T K 214 - Hao m ò n T S C Đ - Đ ố i v ớ i c á c c h i p h í k h á c c ó liên quan g i á n t i ế p đ ế n hoạt đ ộ n g của p h â n x ư ở n g sản x u ấ t n h ư c h i p h í sửa chữa t h ư ờ n g x u y ê n tài sản cố định, chi p h í đ i ệ n nước, t i ế p k h á c h , g h i : N ợ T K 627 - C h i p h í sản x u ấ t chung C ó T K i n , 112, 331 - K h i tích trước tiền lương nghỉ phép của công nhân sản xuất trực tiếp, nhân viên quản lý phân xưởng trong k ỳ k ế toán, ghi: N ợ T K 622 - C h i p h í n h â n c ô n g trực t i ế p N ợ T K 627 - C h i p h í sản x u ấ t chung C ó T K 335 - C h i p h í p h ả i trả - K h i trích trước c h i p h í sửa chữa l ớ n tài sản c ố đ ị n h đ a n g d ù n g ở p h â n x ư ở n g sản x u ấ t , g h i : N ợ T K 627 - C h i p h í sản x u ấ t chung 134 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
C ó T K 335 - C h i p h í p h ả i trả C u ố i k ỳ , k ế t c h u y ể n c á c chi p h í n g u y ê n v ậ t l i ệ u trực t i ế p , chi p h í n h â n c ô n g trực t i ế p , c h i p h í sản x u ấ t chung sang tài khoản Chi p h í S X K D d ở dang đ ể tổng hợp c h i p h í sản x u ấ t v à t í n h giá t h à n h sản phẩm, ghi: - N ợ T K 154 - C h i p h í S X K D d ở dang C ó T K 621 - C h i p h í N V L trực t i ế p C ó T K 622 - C h i p h í N e trực t i ế p C ó T K 627 - C h i p h í sản x u ấ t chung - N ế u c ó p h ế l i ệ u thu h ồ i n h ậ p k h o , g h i : N ợ T K 152 - N g u y ê n l i ệ u , v ậ t l i ệ u C ó T K 154 - C h i p h í S X K D d ở dang - G i á t h à n h sản x u ấ t thực t ế của n h ữ n g sản p h ẩ m h o à n t h à n h n h ậ p k h o trong k ỳ , g h i : N ợ T K 155 - T h à n h p h ẩ m C ó T K 154 - C h i p h í S X K D d ở dang - T r ư ờ n g hợp sản p h ẩ m h o à n t h à n h k h ô n g nhập kho, m à được giao ngay cho k h á c h h à n g t ạ i p h â n x ư ở n g , g h i : N ợ T K 632 - G i á v ố n h à n g b á n C ó T K 154 - C h i p h í S X K D d ở dang 6.2.5. S ơ đ ồ k ế t o á n C ó t h ể m ô t ả c á c tài k h o ả n đ ố i ứ n g l i ê n quan trong k ế t o á n q u á t r ì n h sản x u ấ t t r ê n s ơ đ ồ 6.2. 135 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
S ơ đ ồ 6.2: H ạ c h t o á n q u á t r ì n h s ả n x u ấ t 152 621 154 152 334, $38 622 (2) 335 (7) (9) U I , 112, 331 (6) 153 627 (3) (4) (10) » U2r 214 (5) Chú thích: l . C h i phí về n g u y ê n vật l i ệ u c h í n h , vật l i ệ u phụ, nhiên l i ệ u , động lực d ù n g trực t i ế p sản x u ấ t sản p h ẩ m hay q u ả n l ý p h â n x ư ở n g . 136 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
2. T i ề n l ư ơ n g p h ả i trả cho c ô n g n h â n sản xuất, n h â n v i ê n quản lý p h â n x ư ở n g và c á c k h o ả n c h i p h í tính theo t i ề n l ư ơ n g . 3. C h i p h í v ề c ô n g cụ, d ụ n g cụ ở p h â n x ư ở n g . 4. P h â n b ổ c h i p h í trả trước cho k ỳ n à y . 5. K h ấ u hao tài sản c ố đ ị n h ở p h â n x ư ở n g sản x u ấ t . 6. C h i p h í k h á c ở p h â n x ư ở n g trả bằng t i ề n hay c h ư a thanh t o á n . 7. Chi p h í phải trả được nhận trong k ỳ 8. K ế t c h u y ể n c h i p h í n g u y ê n v ậ t l i ệ u trực t i ế p . 9. K ế t c h u y ể n c h i p h í n h â n c ô n g trực t i ế p 10. K ế t c h u y ể n c h i p h í sản xuất chung. l i . G i á trị p h ế l i ệ u t h u h ồ i nhập kho. 12. G i á t h à n h sản x u ấ t thực t ế của những sản p h ẩ m h o à n t h à n h nhập k h o trong k ỳ . 13. G i á v ố n sản p h ẩ m sản xuất xong c h u y ể n t h ẳ n g b á n cho k h á c h hàng Ví dụ ỉ: T ạ i m ộ t n h à m á y c ó m ộ t p h â n x ư ở n g c h u y ê n sản x u ấ t sản p h ẩ m l o ạ i A t ạ i t h ờ i đ i ể m 1/9 c ó số l i ệ u d ở dang đ ầ u k ỳ n h ư sau (đơn v ị : l.OOOđ) - Tai khoản 152: 40.000 - T à i k h o ả n 154: 17.000 Trong k ỳ c ó c á c n g h i ệ p v ụ k i n h t ế p h á t sinh n h ư sau: 1. M u a N V L trị g i á thanh t o á n 110.000, đ ã trả b ằ n g t i ề n g ử i n g â n hàng. N g u y ê n l i ệ u đ ã nhập kho. 2. X u ấ t k h o v ậ t l i ệ u đ ể c h ế tạo sản p h ẩ m , trị g i á 90.000. 3. T í n h ra t i ề n l ư ơ n g p h ả i trả cho c ô n g n h â n trực t i ế p sản xuất: 30.000, n h â n v i ê n q u ả n lý p h â n x ư ở n g : 5.000. 137 í Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
4. T r í c h bảo h i ể m x ã h ộ i , bảo h i ể m y t ế , k i n h p h í c ô n g đ o à n theo tỷ l ệ quy đ ị n h ( 1 9 % ) trên tổng số t i ề n lương t í n h v à o c h i p h í sản xuất k i n h doanh. 5. C á c c h i p h í sản xuất chung k h á c thực t ế p h á t sinh: - C h i p h í n h i ê n l i ệ u : 5.000 - C h i p h í trả trước p h â n b ổ k ỳ n à y : 6.000 - C h i p h í k h ấ u hao T S C Đ : 10.000 - C h i p h í dịch vụ k h á c mua n g o à i trả bằng t i ề n m ặ t : 3.990 6. K ế t chuyển chi p h í và tính giá thành sản phẩm hoàn thành nhập kho trong k ỳ . Yêu cầu: Đ ị n h khoản và phản á n h tình h ì n h trên v à o tài khoản c ó liên quan. * Đ ị n h khoản: 1 . N Ợ T K 152: 110.000 CÓTK112: 110.000 2. N ợ T K 6 2 1 : 90.000 C ó T K 152: 90.000 3. N ợ T K 622: 30.000 N ợ T K 627: 5.000 C ó T K 334: 35.000 4. N ợ T K 622: 5.700 N ợ T K 627: 950 C ó T K 338: 6.650 5. N ợ T K 627: 24.990 C ó T K 152: 5.000 C ó T K 142: 6.000 138 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
CÓTK214: 10.000 CÓTK111: 3.990 6. a. N Ợ T K 154: 90.000 CÓTK621: 90.000 b. N ợ T K 154: 35.700 C ó T K 622: 35.700 c. N Ợ T K 154: 30.940 C ó T K 627: 30.940 d . N ợ T K 155: 173.640 C Ó T K 154: 173.640 * P h ả n á n h v à o c á c tài k h o ả n c ó liên quan ĐVT: 100Ơ 154 152 621 627 17.000 40.000 90.000 (2) 90.000 (2) 5.000 (3) 90.000 (6a) 110.000 5.000 (5) 950 (4) (1) 35.700 (6b) 173.640 90.000 (6a) 24.990 30.940 30.940 (6c) (6d) (5) (6c) 156.640 173.640 100.000 95.000 90.000 90.000 30.940 30.940 45.000 112 142 334 338 XXX XXX 6.650 (4) 110.000 6.000 (5) 35.000(3) (1) 110.000 6.000 35.000 6.650 35.000 6.650 139 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
214 155 622 111 10.000 (5) 30.000 (3) XXX 173.640 5.700(4) 35.700(6b) 3.990 (5) (6d) 10.000 173.640 35.700 35.700 3.990 10.000 173.640 6.3. K Ể T O Á N Q U Á T R Ì N H T I Ê U T H Ụ S Ả N P H À M VÀ XÁC ĐỊNH KÉT QUẢ KINH DOANH 6.3.1. K h á i n i ệ m T i ê u t h ụ là giai đ o ạ n c u ố i c ù n g của q u á trình sản x u ấ t kinh doanh, t i ê u t h ụ sản p h ẩ m là q u á t r ì n h đ ư a c á c l o ạ i sản p h ẩ m đ ã sản x u ấ t ra v à o lưu t h ô n g b ằ n g c á c h ì n h thức b á n h à n g . T r o n g q u á trình t i ê u t h ụ sản p h ẩ m p h á t sinh c á c quan h ệ v ề c h u y ể n giao sản phẩm h à n g hoa v à thanh t o á n giữa đ ơ n vị k i n h t ế v ớ i k h á c h h à n g , trong q u á t r ì n h đ ó p h á t sinh c á c n g h i ệ p v ụ k i n h t ế v ề chi p h í b á n h à n g n h ư quảng c á o , v ậ n c h u y ể n bốc d ỡ , c á c n g h i ệ p v ụ v ề thanh t o á n . Q u á t r ì n h tiêu t h ụ đ ư ợ c c o i là h o à n t h à n h k h i h à n g hoa thực sự đ ã tiêu t h ụ tức là k h i q u y ề n sở h ữ u v ề h à n g hoa đ ã c h u y ể n từ n g ư ờ i b á n sang n g ư ờ i mua. M ặ t k h á c sau k h i tiêu t h ụ sản p h ẩ m đ ơ n vị p h ả i thực h i ệ n nghĩa v ụ v ớ i N h à nước v ề c á c k h o ả n t h u ế t r ê n c ơ sở tiêu t h ụ từng m ặ t h à n g theo quy định. T r o n g giai đ o ạ n tiêu t h ụ , b ộ p h ậ n g i á trị m ớ i s á n g t ạ o ra trong k h â u sản x u ấ t sẽ được thực h i ệ n v à b i ể u h i ệ n d ư ớ i h ì n h thức l ợ i nhuận. C u ố i m ỗ i k ỳ k ế t o á n doanh n g h i ệ p x á c đ ị n h đ ư ợ c doanh thu, c á c k h o ả n g i ả m trừ doanh thu, t ừ đ ó t í n h được doanh thu t h u ầ n . Sau k h i x á c đ ị n h g i á v ố n h à n g b á n , chi p h í b á n h à n g , c h i p h í q u ả n lý doanh n g h i ệ p , c á c k h o ả n thu k h á c , c h i p h í k h á c , doanh n g h i ệ p sẽ x á c định đ ư ợ c k ế t q u ả k i n h doanh trong k ỳ h ạ c h t o á n . 6.3.2. Các phương pháp tiêu thụ sản phẩm C ó 2 p h ư ơ n g p h á p tiêu t h ụ sản p h ẩ m : tiêu t h ụ trực t i ế p v à tiêu t h ụ gửi bán: 140 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
- T i ê u t h ụ trực t i ế p là p h ư ơ n g thức tiêu thụ sản p h ẩ m m à n g ư ờ i mua sẽ n h ậ n h à n g t ạ i x í n g h i ệ p ( t ạ i q u ầ y h à n g , t ạ i kho, t ạ i c á c b ộ p h ậ n sản x u ấ t ) k h i đ ã thanh t o á n t i ề n h à n g hoặc đ ã chấp n h ậ n thanh t o á n . T r o n g t r ư ờ n g hợp n à y sản p h ẩ m đ ã giao cho k h á c h h à n g được x á c đ ị n h tiêu t h ụ ngay. - T i ê u thụ g ử i b á n là p h ư ơ n g thức tiêu thụ sản p h ẩ m m à n h à sản xuất k h ô n g trực t i ế p giao h à n g cho n g ư ờ i mua m à giao cho c á c n h à p h â n p h ố i , c á c n h à p h â n p h ố i c ó t r á c h n h i ệ m b á n h à n g theo hợp đ ồ n g đ ã ký, k ể cả trường hợp g ử i h à n g cho c á c đ ạ i lý b á n . Trong trường hợp n à y sản p h ẩ m g ử i đ i b á n c h ư a được x á c định là tiêu t h ụ , chỉ k h i n à o k h á c h h à n g thanh t o á n t i ề n h à n g hoặc chấp nhận thanh t o á n t i ề n h à n g , lúc đ ó sản p h ẩ m g ử i đ i b á n m ớ i được c o i là đ ã tiêu thụ. 6.3.3. N h i ệ m v ụ c ủ a k ê t o á n q u á t r ì n h t i ê u t h ụ v à x á c đ ị n h k ế t q u ả kỉnh doanh - H ạ c h t o á n đ ầ y đ ủ , c h í n h x á c t ì n h h ì n h tiêu t h ụ c á c l o ạ i sản p h ẩ m , h à n g hoa, d ị c h v ụ theo 2 c h ỉ tiêu: h i ệ n vật, g i á trị và t ì n h h ì n h thanh t o á n v ớ i k h á c h h à n g ; c ù n g v ớ i c á c c h i p h í p h á t sinh trong q u á trình tiêu t h ụ . - X á c định k ị p t h ờ i k ế t q u ả tiêu thụ của từng mặt h à n g , từng l o ạ i sản p h ẩ m , dịch v ụ v ề tiêu t h ụ sản p h ẩ m , h à n g hoa, dịch vụ. - X á c định c h í n h x á c , đ ầ y đ ủ , k ị p thời c á c l o ạ i doanh thu, chi p h í và k ế t q u ả k i n h doanh của từng hoạt đ ộ n g và của toàn doanh nghiệp trong k ỳ hạch toán. - Cung cấp t h ô n g t i n v à l ậ p b á o c á o theo y ê u c ầ u q u ả n lý. 6.3.4. M ộ t s ố t à i k h o ả n s ử d ụ n g c h ủ y ế u t r o n g q u á t r ì n h t i ê u t h ụ - T à i k h o ả n 111 - T i ề n m ặ t - T à i k h o ả n 112 - T i ề n g ử i n g â n h à n g 141 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn
- T à i k h o ả n 131 - Phải thu của k h á c h h à n g - T à i k h o ả n 138 - Phải thu k h á c - T à i k h o ả n 155 - T h à n h p h ẩ m - T à i k h o ả n 157 - H à n g gửi đi b á n - Tài khoản 2 1 4 - HaomònTSCĐ - Tài khoản 3 3 4 - Phải trả c ô n g n h â n v i ê n - T à i k h o ả n 338 - Phải trả, p h ả i nộp k h á c - T à i k h o ả n 4 2 1 - L ợ i nhuận c h ư a p h â n p h ố i - T à i k h o ả n 5 1 1 - D o a n h thu b á n h à n g v à cung cấp dịch vụ - T à i k h o ả n 515 - D o a n h thu hoạt đ ộ n g tài c h í n h - Tài khoản 521 - Chiết khấu thương m ạ i - T à i k h o ả n 5 3 1 - H à n g b á n bị trả l ạ i - T à i k h o ả n 532 - G i ả m g i á h à n g b á n - T à i k h o ả n 632 - G i á v ố n b á n h à n g - Tài khoản 641 - Chi phí bán hàng - T à i k h o ả n 642 - C h i p h í quản lý doanh n g h i ệ p - T à i k h o ả n 9 1 1 - X á c đ ị n h k ế t q u ả sản x u ấ t k i n h doanh 6.3.5. Đ ị n h k h o ả n c á c n g h i ệ p v ụ k i n h t ế p h á t s i n h - K h i t í n h ra t i ề n l ư ơ n g p h ả i trả cho c á n b ộ , n h â n v i ê n ở b ộ phận b á n h à n g và b ộ p h ậ n q u ả n lý doanh nghiệp, g h i : N ợ T K 641 - C h i p h í b á n h à n g N ợ T K 642 - C h i p h í q u ả n lý doanh n g h i ệ p C ó T K 334 - Phải trả c ô n g n h â n v i ê n - K h i t r í c h b ả o h i ể m x ã h ộ i , bảo h i ể m y t ế , k i n h p h í c ô n g đ o à n phần được t í n h v à o c h i p h í theo t i ề n l ư ơ n g của n h ữ n g đ ố i t ư ợ n g t r ê n , 142 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn