intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Giáo trình phân tích khả năng ứng dụng quy trình thăm dò chức năng thải lọc đồng vị bằng phóng xạ p6

Chia sẻ: Fsdfds Dsfsdxf | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

68
lượt xem
4
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'giáo trình phân tích khả năng ứng dụng quy trình thăm dò chức năng thải lọc đồng vị bằng phóng xạ p6', y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Giáo trình phân tích khả năng ứng dụng quy trình thăm dò chức năng thải lọc đồng vị bằng phóng xạ p6

  1. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu Y Häc H¹t Nh©n 2005 to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k b. C¸c hîp chÊt ®¸nh dÊu víi Technetium - 99m: - 99mTc-Sestamibi: l mét cation ho¸ trÞ 1, cã thÓ khuyÕch t¸n thô ®éng qua huyÕt t−¬ng v m ng ty l¹p thÓ (mitochondria) sau ®ã khu tró v o bªn trong c¸c ty l¹p thÓ n y. Sestamibi v Tetrofosmine ®Òu tËp trung ë c¬ tim Ýt h¬n Thallium, nh−ng l¹i tån ®äng l©u h¬n trong c¬ tim v chËm bÞ th¶i ra so víi Thallium. Ng−îc l¹i, 99mTc - Teboroxime ®−îc hÊp thu nhiÒu trong c¬ tim nh−ng l¹i bÞ th¶i ra nhanh so víi Sestamibi. Mét ®iÓm kh¸c biÖt rÊt quan träng l Sestamibi kh«ng cã sù t¸i ph©n bè trong c¬ tim nh− Thallium, do ®ã quy tr×nh l m cã kh¸c nhau, cô thÓ l : nÕu cÇn nghiªn cøu t×nh tr¹ng c¬ tim khi luyÖn tËp g¾ng søc (stress) v khi nghØ (rest) b»ng Sestamibi th× ph¶i tiªm hai lÇn, lÇn mét v o lóc g¾ng søc, hoÆc sau khi tiªm thuèc d n m¹ch, lÇn hai trong khi nghØ yªn tÜnh. - 99mTc - Teboroxime: l mét hîp chÊt trung tÝnh cã thÓ ho tan trong lipit, thuéc nhãm hîp chÊt cña acid boronic g¾n víi dioxime cña Technetium. Còng gièng 201Tl v Sestamibi, Teboroxime l mét chÊt ghi h×nh t−íi m¸u c¬ tim tèt. Teboroxime ®−îc hÊp thu nhanh v o tim v th¶i nhanh ra khái tim. Ngo i ra nã còng ®−îc b¾t gi÷ ë gan v th¶i qua ®−êng gan - mËt, do ®ã ph¶i tiÕn h nh ghi h×nh ngay sau khi tiªm . Sù ph©n bè cña Teboroxime vÒ c¬ b¶n t−¬ng tù nh− Sestamibi: nã ®−îc gi¶i phãng bëi phæi kÐm, nh−ng l¹i ®−îc tËp trung v b i tiÕt bëi gan. Sù tËp trung cña nã ë gan cã thÓ l m nhiÔu h×nh ¶nh cña tim. Teboroxime còng gièng nh− Sestamibi ®Òu kh«ng cã sù t¸i ph©n bè trong c¬ tim, do ®ã ph¶i tiÕn h nh tiªm nh¾c l¹i khi cÇn tiÕn h nh ®¸nh gi¸ t−íi m¸u c¬ tim ë c¶ hai pha: g¾ng søc v pha nghØ. - 99mTc - Tetrofosmin: l mét chÊt dÔ ho tan trong mì v hÊp thu nhanh v o trong c¬ tim. Kh«ng cã sù t¸i ph©n bè sau 4 giê. Gan tËp trung DCPX n y thÊp h¬n MIBI. Sù t¸i ph©n bè tû lÖ víi dßng m¸u tíi c¬ tim t¹i thêi ®iÓm tiªm DCPX. Tãm l¹i: so víi Tl, c¸c chÊt g¾n víi 99mTc nh− Sestamibi, Tetrofosmin... tËp trungv o c¬ tim kh«ng nhiÒu (chØ ®−îc 50-60%, trong khi thallium v o c¬ tim ®−îc 85%), thanh läc khái m¸u chËm h¬n v th−êng dïng víi liÒu lín h¬n. Nh−îc ®iÓm cña nh÷ng chÊt n y l kh«ng t¸i ph©n bè, cho nªn ph¶i tiªm hai lÇn, mét lÇn v o lóc g¾ng søc v mét lÇn muén, khi nghØ ng¬i. 4.2.2. D−îc chÊt phãng x¹: mét sè DCPX sau ®©y th−êng dïng trong ghi h×nh tim: - C¸c DCPX ph¸t photon, gamma: 201Tl, 99mTc - Sestamibi, 99mTc -Tetrofosmin, 99mTc - Teboroxime, 99mTc - Isonitrile, 99mT - MIBI (MethoxyIsoButyl -Isonitrile):... - C¸c DCPX dïng cho kü thuËt PET ®Ó ghi h×nh t−íi m¸u v chuyÓn ho¸ c¬ tim: 82 RbCl, 13NH3, H215O, 38K , 18F - FDG, 11C - Palmitate... 4.2.3. ThiÕt bÞ: C¸c m¸y ®Ó tiÕn h nh gåm: - Gamma Camera, SPECT mét ®Çu, 2 ®Çu (lo¹i ®iÒu chØnh ®−îc gãc më hoÆc cè ®Þnh gãc më cña 2 detector) hoÆc 3 ®Çu. - M¸y PET, SPECT - CT. 4.2.4. Ph©n tÝch kÕt qu¶: - Khi tim ë t×nh tr¹ng b×nh th−êng th× cã sù ph©n bè ho¹t ®é phãng x¹ ®ång ®Òu (thuÇn nhÊt) t−¬ng ®−¬ng víi vïng c¬ tim ®−îc t−íi m¸u b×nh th−êng, th«ng th−êng c¶ khi ë tr¹ng th¸i g¾ng søc v tr¹ng th¸i nghØ th× sù ph©n bè ho¹t ®é l kh¸ ®ång ®Òu. Riªng ®èi víi 201Tl: ë tim b×nh th−êng, h×nh ¶nh t−íi m¸u c¬ tim cho ta sù ph©n bè thuÇn nhÊt ë v¸ch t©m thÊt tr¸i. Cã mét vïng gi¶m H§PX ë trung t©m t−¬ng øng víi
  2. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu Y Häc H¹t Nh©n 2005 to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k buång t©m thÊt tr¸i. Tuy nhiªn cã trªn 20% tim b×nh th−êng cã thÓ thÊy mét vïng khuyÕt nhá ë ®Ønh (apecal defect), ®ã l do biÕn thiªn gi¶i phÉu häc cña c¬ t©m thÊt tr¸i t−¬ng ®èi máng t¹i vïng ®Ønh ®Æc biÖt ë nh÷ng tr−êng hîp cã d n t©m thÊt tr¸i. Vïng khuyÕt ®Ønh n y kh«ng nhÊt thiÕt ®−îc xem l vïng gi¶m t−íi m¸u. T©m thÊt ph¶i kh«ng thÊy ®−îc khi tiªm 201Tl ë tr¹ng th¸i nghØ. Nh−ng khi cã sù t¨ng khèi l−îng t©m thÊt ph¶i hoÆc t¨ng l−u l−îng m¹ch v nh th× cã thÓ thÊy ®−îc t©m thÊt ph¶i. ë tr¹ng th¸i g¾ng søc, khi ghi h×nh víi 201Tl sÏ thÊy H§PX ë t©m thÊt ph¶i, do cã sù t¨ng luång m¸u v o c¬ tim ph¶i, khi g¾ng søc. - Vïng gi¶m H§PX th−êng gÆp trong thiÕu m¸u c¬ tim..., møc ®é gi¶m H§PX n y tû lÖ víi møc ®é thiÕu m¸u (møc ®é hÑp cña lßng ®éng m¹ch v nh...). - Vïng mÊt H§PX t−¬ng ®−¬ng víi vïng ®−îc t−íi m¸u Ýt hoÆc kh«ng ®−îc t−íi m¸u, ®ã l nh÷ng vïng bÞ nhåi m¸u hoÆc sÑo c¬ tim ... - NÕu ë tr¹ng th¸i nghØ (rest) H§PX ph©n bè b×nh th−êng, cßn ë tr¹ng th¸i g¾ng søc thÊy gi¶m ho¹t ®é, th−êng l vïng c¬ tim gi¶m ho¹t ®éng hoÆc kh«ng ho¹t ®éng (®«ng miªn: hibernation), ®iÒu n y rÊt tèt khi chØ ®Þnh can thiÖp ngo¹i khoa hoÆc can thiÖp m¹ch v nh. - NÕu tr¹ng th¸i g¾ng søc v khi nghØ vÉn thÊy mÊt H§PX: cã thÓ l do sÑo c¬ tim hoÆc cã æ nhåi m¸u... Tuy nhiªn cÇn chó ý ë phô n÷ cã th nh ngùc dÇy dÔ nhÇm víi thiÕu m¸u c¬ tim vïng v¸ch liªn thÊt, phÇn ®Ønh cña v¸ch liªn thÊt do cã cÊu t¹o d¹ng sîi nªn t−íi m¸u kÐm h¬n c¸c vïng kh¸c. - NÕu khi g¾ng søc cã sù thiÕu m¸u (gi¶m H§PX), nh−ng trë l¹i b×nh th−êng khi nghØ th× sù thiÕu m¸u n y cã thÓ håi phôc ®−îc. NÕu cã sù t¸i ph©n bè m¸u ®−îc, th−êng chØ l gi¶m l−u l−îng, ch−a h¼n l thiÕu m¸u... - §é nh¹y ph¸t hiÖn cña ph−¬ng ph¸p ghi h×nh t−íi m¸u c¬ tim ®èi víi æ nhåi m¸u c¬ tim sau 6 giê th−êng ë tû lÖ rÊt cao (cã tr−êng hîp ®¹t tíi 100%), sau 24 giê 75%, nhåi m¸u xuyªn th nh cã ®é nhËy 85%, nhåi m¸u kh«ng xuyªn th nh ®é nhËy 50%. Chó ý nhåi m¸u kh«ng xuyªn th nh nång ®é CK rÊt thÊp, mét sè bÖnh nh©n cã ®au th¾t ngùc song ®iÖn t©m ®å b×nh th−êng, nh−ng CK rÊt cao v x¹ h×nh cho ta biÕt æ nhåi m¸u th nh bªn m ®iÖn t©m ®å bá qua. Tuy nhiªn ta kh«ng ph©n biÖt ®−îc æ nhåi m¸u cò hay míi. - Ghi h×nh t−íi m¸u c¬ tim víi m¸y SPECT cã c¸c ch−¬ng tr×nh ph©n tÝch d÷ liÖu (®Þnh tÝnh hoÆc ®Þnh l−îng) sÏ cho ta thÊy ®−îc vïng gi¶m ph©n bè m¸u. §Ó ph©n tÝch ®Þnh l−îng ng−êi ta ph¶i tiÕn h nh t¸i cÊu tróc (reconstruction), ch−¬ng tr×nh m¸y tÝnh cã thÓ c¾t theo ba chiÒu kh«ng gian (t¹o ra theo 3 trôc c¬ tim) l : trôc ng¾n (Short Axis), trôc d i n»m ngang (Horizontal Long Axis), trôc d i ®øng däc (Vertical Long Axis). Ch−¬ng tr×nh ®Þnh l−îng h×nh ¶nh trªn m¸y SPECT lÊy trôc ng¾n l m chuÈn víi ®Ønh ë gi÷a, ph©n chia theo vïng ph©n bè cña ®éng m¹ch v nh. Trong thùc h nh l©m s ng ng−êi ta dïng thuËt ng÷ cöa sæ trßn hay m¾t bß (bull’s eye) ®Ó chØ viÖc ®Þnh l−îng h×nh ¶nh n y. §Ó thuËn tiÖn trong viÖc ®¸nh gi¸ ®Þnh l−îng c¸c kÕt qu¶, ng−êi ta th−êng ph©n vïng ph©n bè ®éng m¹ch v nh, ph©n bè vïng tim theo cÊu tróc “cöa sæ trßn”, trong ®ã cã c¸c th«ng sè cÇn l−u ý l c¸c h−íng: ANT = anterior (phÝa tr−íc), INF – POS = Inferoposterior (phÝa sau d−íi), SEP = septal (v¸ch). Ph©n bè m¹ch v nh: LAD = left anterior descending (nh¸nh xuèng tr−íc tr¸i), LCX = left circumflex (nh¸nh mò tr¸i), RCA = right coronary arteries (c¸c ®éng m¹ch v nh ph¶i). C¨n cø v o h×nh ¶nh v c¸c ®å thÞ ta cã thÓ biÕt ®−îc khu vùc thiÕu m¸u, møc ®é thiÕu m¸u... khi nghØ v khi g¾ng søc.
  3. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N Detector y y bu bu Y Häc H¹t Nh©n 2005 to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k Vertical H×nh 4.50: - S¬ ®å c¸ch ghi h×nh Short axis Long Axis b»ng m¸y SPECT. §Çu dß Long Axis (detector) quay quanh bÖnh nh©n. - ¶nh d−íi: c¸c h−íng c¾t theo 3 trôc kh«ng gian cña tim: trôc ng¾n (Short Axis), trôc d i n»m ngang (Horizontal Long Axis), trôc d i ®øng däc (Vertical Long Axis) Horizontal Long Axis Stress Rest Short Long Axis H×nh ¶nh cöa sæ (bull’s eye) Vertial ong Axis Rest Vertical Long Axis Stress H×nh ¶nh 3D cña t©m thÊt tr¸i Rest Horizontal Long Axis H×nh 4.51: H×nh ¶nh t−íi m¸u c¬ tim ng−êi b×nh th−êng. Ghi h×nh b»ng m¸y SPECT víi 99mTc - MIBI. H×nh ¶nh 3D cña thÊt tr¸i v h×nh ¶nh “cöa sæ trßn” hay h×nh m¾t bß (bull’s eye).
  4. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu Y Häc H¹t Nh©n 2005 to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k Stress Rest Short axis Stress Rest Vertical Long Axis Stress Rest Horizontal Long Axis H×nh 4.52: H×nh ¶nh t−íi m¸u c¬ tim ng−êi b×nh th−êng, c¾t theo 3 trôc kh«ng gian:trôc ng¾n (Short Axis), trôc d i n»m ngang (Horizontal Long Axis), trôc d i ®øng däc (Vertical Long Axis). Ghi h×nh b»ng m¸y SPECT víi 99mTc - MIBI, ë hai pha: Pha g¾ng søc (stress) v pha nghØ (rest). A B C D 2 : Mét sè lo¹i m¸y 2 m x¹ h×nh tim: 2 H×nh 4.53 l A: SPECT 1 ®Çu; B: SPECT 2 ®Çu cã thÓ ®iÒu khiÓn ®−îc gãc më; C: SPECT 2 ®Çu cã gãc më cè ®Þnh; D: SPECT 3 ®Çu. Rest
  5. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu Y Häc H¹t Nh©n 2005 to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k H×nh 4.54: H×nh ¶nh ghi h×nh t−íi m¸u c¬ tim ë bÖnh nh©n bÞ hÑp ®éng m¹ch v nh (> 95%). Kh«ng cã sù t¸i t−íi m¸u khi nghØ v khi g¾ng søc (vÞ trÝ mòi tªn) Rest Stress Rest §éng m¹ch v nh lóc nghØ (rest) Stress §éng m¹ch v nh lóc ®ang g¾ng søc (at stress) H×nh 4.55: H×nh ¶nh t−íi m¸u c¬ tim ë bÖnh nh©n bÞ hÑp ®éng m¹ch v nh (kho¶ng 70% so víi ng−êi b×nh th−êng). H§PX gi¶m ph©n bè khi g¾ng søc (vÞ trÝ mòi tªn chØ), t−¬ng øng vïng thiÕu m¸u. Rest §éng m¹ch v nh (§MV) lóc nghØ (rest) §MV lóc g¾ng søc (at stress), hÑp 70% At Stress §MV ng−êi b×nh th−êng lóc g¾ng søc (at stress), §M d n réng h¬n H×nh 4.56: H×nh ¶nh t−íi m¸u c¬ tim b×nh th−êng. H§PX ph©n bè ®ång ®Òu ë c¶ khi nghØ v khi g¾ng søc, nh−ng lßng §M v nh në to h¬n khi g¾ng søc.
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
8=>2