Giáo trình Sản xuất cây dứa giống - MĐ02: Trồng dứa

Chia sẻ: Minh Minh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:75

Thêm vào BST

Báo xấu

178
lượt xem 43
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình Sản xuất cây dứa giống giới thiệu về các phương pháp nhân giống dứa, thực hiện nhân giống và chăm sóc cây con trong vườn ươm. Mô đun được phân bố giảng dạy trong thời gian 72 giờ và bao gồm 03 bài. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Sản xuất cây dứa giống - MĐ02: Trồng dứa

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN SẢN XUẤT CÂY DỨA GIỐNG MÃ SỐ: MĐ 02 NGHỀ: TRỒNG DỨA Trình độ: Sơ cấp nghề
1 TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo. Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm. MÃ TÀI LIỆU: MĐ 02
2 LỜI GIỚI THIỆU Trong những năm qua, dạy nghề đã có những bước tiến vượt bậc cả về số lượng và chất lượng, nhằm thực hiện nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực kỹ thuật trực tiếp đáp ứng nhu cầu xã hội. Cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật trên thế giới, lĩnh vực nông nghiệp nói chung và nghề trồng dứa nói riêng đã có những bước phát triển đáng kể. iện nay, nhu cầu học tập một khóa đào tạo ng n hạn về Trồng dứa cho ngư i dân các t nh Đồng bằng sông Cửu Long nói riêng và trong cả nước nói chung với điều kiện th i gian đào tạo ng n, chi phí thấp và th i điểm học linh hoạt là rất thiết thực. Để tạo điều kiện thuận lợi cho các c s dạy nghề trong quá trình thực hiện, việc biên soạn giáo trình nghề Trồng dứa là cấp thiết hiện nay. ghề Trồng dứa đã được biên soạn dựa trên c s phân tích nghề, phân tích công việc th o phư ng pháp C M và tiêu chu n kiến thức, kỹ năng của nghề Trồng dứa, gồm 6 mô đun: Mô đun 01. Chu n bị trước khi trồng Mô đun 02. ản xuất cây dứa giống Mô đun 03. Trồng cây dứa Mô đun 04. Chăm sóc dứa Mô đun 05. uản l sâu bệnh hại dứa Mô đun 06. Thu hoạch và tiêu thụ dứa Để sản xuất cây dứa đạt hiệu quả cao cần sử dụng cây giống sạch bệnh và đạt tiêu chu n. Mô đun “ ản xuất cây dứa giống” giới thiệu về các phư ng pháp nhân giống dứa, thực hiện nhân giống và chăm sóc cây con trong vư n ư m. Mô đun được phân bố giảng dạy trong th i gian 72 gi và bao gồm 03 bài như sau: Bài 01. Xây dựng vư n ư m Bài 02. Lựa chọn nguyên, vật liệu nhân giống Bài 03. hân giống dứa Các bài trong mô đun có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Tạo điều kiện cho học viên thực hiện được mục tiêu học tập và áp dụng vào thực tế trồng dứa tại c s . Mô đun này liên quan mật thiết với các mô đun: Chu n bị trước khi trồng, Trồng cây dứa, Chăm sóc dứa, uản l sâu bệnh hại dứa và Thu hoạch - tiêu thụ dứa. Để hoàn thiện được cuốn giáo trình này chúng tôi đã nhận được sự ch đạo, hướng dẫn của Vụ Tổ chức Cán bộ - Bộ ông nghiệp và Phát triển ông thôn; ự hợp tác, giúp đỡ của các nhà khoa học, các c s sản xuất, các nông dân sản xuất dứa gi i, các nhà giáo đã tham gia đóng góp kiến để chúng tôi xây dựng chư ng trình và biên soạn giáo trình.
3 Các thông tin trong giáo trình này có giá trị hướng dẫn giáo viên thiết kế, tổ chức giảng dạy và vận dụng phù hợp với điều kiện, bối cảnh thực tế của từng vùng trong quá trình dạy học. Trong quá trình biên soạn chư ng trình, giáo trình dù đã hết sức cố g ng nhưng ch c ch n không tránh kh i những thiếu sót nhất định. Chúng tôi rất mong nhận được kiến đóng góp từ các nhà giáo, các chuyên gia, ngư i sử dụng lao động và ngư i lao động trực tiếp trong lĩnh vực trồng dứa để chư ng trình, giáo trình được điều ch nh, bổ sung cho hoàn thiện h n, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả và đáp ứng được nhu cầu học nghề trong th i kỳ đổi mới. Xin chân thành cảm n! Tham gia biên soạn 1. Đoàn Thị Chăm chủ biên) 2. Kiều Thị gọc 3. Đinh Thị Đào 4. guyễn ồng Th m
4 MỤC LỤC ĐỀ MỤC TRANG LỜI GIỚI T IỆ ……………………………...…………………........ 2 Mô đun: ản xuất cây dứa giống 7 Bài 1: X ng n ơ ................................................................. 7 A. Nội dung ……………..………………………………….……......... 7 1. Chọn vị trí và diện tích vư n ư m ….......................…….................... 7 2. Vệ sinh vư n………….…..…………………...................................... 7 2.1. Thu dọn c dại và tàn dư thực vật...................................................... 7 2.2. Xử l c dại và tàn dư thực vật........................................................... 8 3. Thiết kế vư n ư m ....... ....................................................................... 8 4. Làm đất, lên liếp ………….…..…………............................................ 9 4.1. Làm đất .............................................................................................. 9 4.2. Lên liếp .............................................................................................. 10 4.3. Bón lót ............................................................................................... 11 4.4. Xử l đất ............................................................................................ 12 5. Rào vư n ................................................................................................. 12 5.1. Xác định vật liệu rào vư n ................................................................ 12 5.2. Chu n bị trước khi rào vư n ............................................................. 12 5.3. Tiến hành rào vư n ........................................................................... 13 6. Làm giàn che ........................................................................................ 14 6.1. Xác định cách ch ............................................................................. 14 6.2. Chu n bị trước khi ch ...................................................................... 15 6.3. Làm giàn che cây con ........................................................................ 15 B. Câu hỏi và bài tập thực hành ………….…..…………………........ 16 C. Ghi nhớ …………………………………..….………………........... 17 Bài 2: L ch n ng n nh n g ng ……………………… 18 A. Nội dung ………………………………………………………........ 18 1. Chọn phư ng pháp nhân giống ............................................................ 18 1.1. hân giống bằng phư ng pháp nuôi cấy mô tế bào .......................... 18 1.2. hân giống bằng phư ng pháp giâm hom ........................................ 19
5 1.3. Phư ng pháp nhân giống bằng chồi ............................................. 20 2. Chu n bị dụng cụ nhân giống ………………………………............... 22 3. Chọn vư n cây mẹ ................................................................................ 24 4. Chọn cây mẹ ...................................................................................... 25 B. Câu hỏi và bài tập thực hành ……………..….……………….......... 26 C. Ghi nhớ ………………………………………………………............ 27 Bài 3: Nh n g ng ............................................................................ 28 A. Nội dung…………………………………………...…………............ 28 1. hân giống bằng hom .......................................................................... 28 1.1. hân giống bằng hom thân …………………………....................... 28 1.2. hân giống bằng hom chồi ngọn…………………........................... 32 2. Nhân giống bằng chồi …………………............................................... 36 2.1.Xác định loại chồi làm giống .............................................................. 36 2.2. Tách chồi ........................................................................................... 39 2.3. Phân loại chồi .................................................................................... 43 3. Ra ngôi cây con ……………………....…………................................. 45 4. Giâm chồi trong vư n ư m .................................................................. 45 4.1. Xử l chồi .......................................................................................... 45 4.2. Giâm chồi ........................................................................................... 47 5. Chăm sóc cây con trong vư n ư m ………………………………….. 49 5.1. Tưới nước ………………………………………………………….. 49 5.2. Làm c ……………………………………………………………... 49 5.3. Bón phân …………………………………………………………… 49 5.4. Phòng trừ sâu, bệnh ………………………………………………… 51 6. Tiêu chu n cây giống xuất vư n …………………………………….. 56 B. Câu hỏi và bài tập thực hành ……...………………………….......... 57 C. Ghi nhớ ………………………………………………………............ 58 ƯỚ G Ẫ GIẢ G ẠY MÔ Đ …………………...…….......... 59 I. Vị trí, tính chất của mô đun ……………………………………........... 59 II. Mục tiêu mô đun ………………………………………...……........... 59
6 III. ội dung chính của mô đun …………………………………............ 59 IV. ướng dẫn thực hiện bài tập, bài thực hành ………………….......... 60 V. Yêu cầu về đánh giá kết quả học tập …………………………........... 62 TÀI LIỆ T M K ẢO ……………………………..….……............. 66 anh sách ban chủ nhiệm …………………………….…..……….......... 67 anh sách hội đồng nghiệm thu ………………..………….……............ 67 Bài đọc thêm số 1. Pha dung dịch bordeaux 1% ...................................... 68 Bài đọc thêm số 2. Tiêu chu n ngành về chồi giống dứa .................. 71 Bài đọc thêm số 3. Giống dứa đặc sản cầu đúc được phục tráng 73
7 MÔ ĐUN: SẢN XUẤT CÂY DỨA GIỐNG Mã ô đ n: MĐ 02 Gớ h ôđ n Mô đun “ ản xuất cây dứa giống” có th i gian đào tạo là 72 gi trong đó có 14 gi l thuyết, 54 gi thực hành (50 gi giảng thực hành và 4 gi kiểm tra định kỳ và 4 gi kiểm tra kết thúc mô đun. Mô đun trang bị cho ngư i học kiến thức và kỹ năng để thực hiện các công việc: Xây dựng vư n ư m, lựa chọn nguyên, vật liệu nhân giống, thực hiện nhân giống dứa và chăm sóc cây con trong vư n ư m. Bài 01. XÂY DỰNG VƯỜN ƯƠM Mã bài: MĐ2-01 Mục - Nêu được cách chuẩn bị vườn ươm để nhân cây giống dứa; - Chuẩn bị được vườn ươm cây giống dứa đúng yêu cầu kỹ thuật. A. Nộ ng 1. Ch n ị rí à n ích n ơ - Khi chọn vị trí vư n ư m cần lưu về khí hậu thích hợp, th a mãn các đòi h i của các giống cây dự định đưa trồng trong vư n. + Điều kiện khí hậu: Vư n có đầy đủ ánh sáng, thoáng gió, tránh được các yếu tố bất lợi như giá rét, sư ng muối hoặc nhiệt độ quá cao + Điều kiện đất đai: Khu đất xây dựng vư n ư m phải bằng phẳng độ dốc dưới 50), tầng canh tác dày khoảng 30 – 50cm và màu mỡ, có khả năng giữ và thoát nước tốt, độ p từ 5 – 5,5. + Gần nguồn nước tưới. Đặc biệt đối với các vư n ư m đặt các vùng đất đồi cần chú đến nguồn nước tưới Ngoài ra, vư n ư m phải đặt n i có vị trí thuận lợi về giao thông, gần thị trư ng yêu cầu cây giống. - iện tích vư n ư m: được tính toán dựa trên số lượng cây giống vư n ư m cần sản xuất và tùy thuộc vào diện tích đất trồng, nhu cầu sử dụng của từng mô hình, hộ gia đình. 2. V s nh n 2.1. Thu dọn cỏ dại và tàn dư thực vật
8 Làm sạch c dại trên đất làm vư n ư m bằng biện pháp thủ công (hình 2.1.1), máy c t c hoặc phun thuốc diệt c . Hình 2.1.1. Làm cỏ dại trên đất vườn ươm 2.2. Xử lý cỏ dại và tàn dư thực vật C dại và tàn dư thực vật có thể tận dụng để ủ phân hữu c hoặc làm thức ăn cho gia súc (hình 2.1.2). Hình 2.1.2. Cỏ dại làm thức ăn cho trâu 3. Th ế kế n ơ - Tuỳ th o nhiệm vụ và th i gian sử dụng, có thể chia thành hai loại vư n ư m như sau: + Vư n ư m cố định: Loại vư n ư m có th i gian sử dụng lâu dài, thực hiện cả 2 nhiệm vụ c bản của vư n ư m là chọn lọc, bồi dưỡng giống tốt và nhân nhanh, cung cấp đủ số lượng và chất lượng cây giống cho sản xuất. + Vư n ư m tạm th i: Loại vư n ư m này ch tồn tại trong một th i gian ng n sau khi đã hoàn thành nhiệm vụ cung cấp giống cho sản xuất. - Thiết kế vư n ư m: Vư n ư m được chia làm các khu với nhiệm vụ khác nhau
9 + Khu vực giâm hom: Là khu dùng để giâm hom, giâm chồi lá + Khu ra ngôi định hình : Khu bồi dưỡng các chồi tốt đã được chọn lọc từ khu giâm hom hoặc từ vư n cây mẹ. + Khu cây giống: ếu có điều kiện cần có khu trồng cây mẹ tốt để lấy nguyên liệu nhân giống. . Là đấ n ng 4.1. Làm đất - Cày đất hình 2.1.3): Cày sâu 10 – 15cm nh . . . Cày đất - Bừa đất nhuyễn (hình 2.1.4) nh . . . a đất
10 4.2. Lên lu ng Lên luống hình 2.1.5) cao 20 – 30cm, rộng 1,2m và chiều dài tùy thế đất, độ rộng rãnh khoảng 30 – 40cm. nh 2.1.5. Lên luống a. r ng; b. cao; c. nh au đó san phẳng mặt luống (hình 2.1.6). nh 2.1.6. an b ng m t luống ếu có điều kiện nên xây dựng hệ thống tưới tự động hình 2.1.7 trong vư n ư m. nh 2.1.7. thống tư i t đ ng
11 hi ây d ng khu v c giâm hom - ử dụng mái ch bằng bằng nylon tr ng để tránh mưa và giảm cư ng độ chiếu sáng, không sử dụng mái ch bằng lưới. - Luống giâm: Có thể áp dụng 1 trong hai cách sau: + Cách 1: ử dụng cát xây dựng hình 2.1.8) đánh thành luống cao 15-20 cm, mặt luống bằng phẳng, rộng 1,0-1,2m hoặc có thể chứa trong các bồn hình 2.1.9) hay khay g hình 2.1.10 hoặc khay nhựa. nh . . . Cát ây d ng nh 2.1.9. n giâm hom dứa nh 2.1.10. hay giâm hom dứa + Cách 2: Trộn đất với tro trấu và phân hữu c với t lệ 1tro trấu: 1 phân hữu c : 1 đất và tiến hành lên luống. 4. . B n l t - Loại và lượng phân bón lót tính trên diện tích 100m2: + Phân chuồng hoai mục: 200kg + Phân lân vi sinh: 2 kg
12 - Cách bón: + Cách 1: Rải đều lượng phân bón lót lên vư n trước khi bừa đất. + Cách 2: Rạch hàng sâu 10cm, rải phân sau đó lấp kín 4.4. Xử lý đất - Chọn loại thuốc xử l : ử dụng các loại thuốc như: + okaph 10G: Liều sử dụng khoảng 1 đến 2kg/1.000m2. + Thuốc Furadan 3G: Liều sử dụng 3kg/1.000m2. + Vi uran 3G: Liều sử dụng 3kg/1.000m2. goài ra, có thể sử dụng Furadan, Regent, Supracide, Dizorin 35 EC... 5. Rào n 5.1. Xác định vật liệu rào vườn Xung quanh vư n phải bố trí hàng rào nhằm bảo vệ ngăn chặt sự xâm nhập của động vật, con ngư i từ bên ngoài vào vư n ư m phá hoại cây con. Tư ng rào có thể được là bằng băng cây xanh, tư ng rào thép gai, tư ng gạch hoặc đào mư ng ngăn cách Vật liệu để rào vư n có thể là cây g tạp hình 2.1.11), nứa, tr hình 2.1.12 , dây thép gai hình 2.1.13), xây tư ng hoặc trồng cây xanh tùy điều kiện cụ thể của từng c s . nh 2.1.11. Cây g tạ nh 2.1.12. Cây tre nh 2.1.13. m gai 5.2. Chuẩn bị trước khi rào vườn Tuỳ th o vư n ư m được xây dựng tạm th i hay cố định mà chu n bị vật liệu khác nhau. - ếu xây dựng vư n ư m tạm th i: chu n bị cây g tạp hoặc tr , nứa), dây thép ch , kềm c t dây chì, đinh, búa, cưa, thuổng đào l …
13 - ếu xây dựng vư n ư m cố định: Chu n bị gạch, xi măng, cát, cột xi măng hoặc kẽm gai, thuổng, kềm c t dây chì… 5. . Tiến hành rào vườn Chiều cao của tư ng rào khoảng 2m và cổng có bề rộng bằng bề rộng đư ng đi vào. Tuỳ điều kiện mà tư ng rào có thể được xây dựng bằng các loại vật liệu khác nhau như: - Tư ng rào được xây bằng gạch kiên cố hình 2.1.14). nh 2.1.14. ường rào gạch - Tư ng rào được làm từ lưới B40 hình 2.1.15) nh 2.1.15. ường rào lư i 40
14 - Tư ng rào được làm bằng tr hình 2.1.16) nh 2.1.16. ường rào tr - Tư ng rào được làm bằng kẽm gai hình 2.1.17) nh . . . ường rào k m gai 6. Làm giàn che 6.1. Xác định cách che Được làm hai mái nghiêng hình 2.1.18) hoặc mái vòm hình 2.1.19), lợp bằng tấm bạt, lá dừa, c tranh… tùy điều kiện của từng c s . nh 2.1.18. ái ch dạng hai mái nghiêng nh 2.1.19. ái ch dạng mái v m
15 - Làm hai mái nghiêng để ch hướng n ng chính, không nên ch quá kín nên để h từ 40- 50% ánh sáng lọt vào. - Đặc biệt là những n i mưa to và nhiều sẽ làm cho cây con dập nát, ngả nghiêng, bật gốc vì vậy phải dùng mái ch để ch mưa. 6.2. Chuẩn bị trước khi che - Đối với mái ch tạm th i: Cột và khung mái bằng g hoặc tr , dài khoảng 1, m đến 2m, lá lợp, c tranh, lưới hình 2.1.20 … nh 2.1.20. ật li u ch - Đối với mái ch lâu bền: Cột s t cao 2,2 đến 2,5m, cột bê tông, khung mái đan ô vuông bằng s t đư ng kính 6 – mm, lưới, nylon hình 2.1.21 … nh 2.1.21. ật li u ch b ng nylon 6.3. Làm giàn che cây con ư c 1. Tập kết vật liệu để làm giàn ch vư n ư m. Vật liệu làm giàn ch được tập kết đầy đủ.
16 ư c 2. Lên khung giàn ch hình 2.1.22). Khung giàn ch được làm ch c ch n, không bị nghiêng ngả. nh 2.1.22. Lên khung giàn ch Bước 3. Lợp mái ch hình 2.1.23): Mái ch được lợp kín và phẳng. nh 2.1.23. Lợ mái che B. C hỏ à bà p h c hành 1. Các c hỏ : ãy khoanh tròn vào phư ng án trả l i đúng của các câu sau đây 1.1. Vư n ư m dứa được chia làm những khu nào? a. Khu vực giâm hom b. Khu vực ra ngôi c. Khu vực giâm chồi d. Cả a và b 1.2. Khu vực giâm hom dứa nên sử dụng mái ch loại nào? a. Mái ch bằng nylon b. Mái ch bằng lưới c. Kết hợp cả a và b.
17 1.3. Giá thể giâm hom dứa là? a. Đất phù sa b. Đất thịt c. Đất có kết cấu nhẹ 2. Bài tập thực hành: Lên liếp vư n ư m. C. Gh nhớ: Chọn vị trí vư n ư m: - Vư n có đầy đủ ánh sáng, thoáng gió, gần nguồn nước tưới; - Đặt n i có vị trí thuận lợi về giao thông, gần thị trư ng yêu cầu cây giống.
18 Bài 02. LỰA CHỌN NGUYÊN VẬT LIỆU NHÂN GIỐNG Mã bà : MĐ2-02 Mục - Xác định được các loại d ng c , vật tư và nguyên li u để nhân giống dứa; - Chuẩn bị đúng, đủ d ng c và nguyên li u để nhân giống dứa. A. Nộ ng 1. Ch n ph ơng pháp nh n g ng Cây dứa có thể nhân giống bằng phư ng pháp vô tính và hữu tính, tuy nhiên nhân giống bằng phư ng pháp hữu tính ch có nghĩa trong công tác lai tạo giống. Nhân giống vô tính dứa gồm nuôi cấy mô, giâm hom và chồi, trong đó nhân giống bằng chồi và giâm hom thân được áp dụng rộng rãi. 1.1. Nhân gi ng b ng phư ng pháp nu i cấ m tế bào a. hái ni m: uôi cấy mô tế bào là phư ng pháp tách r i mô, tế bào của cây đ m nuôi cấy trong môi trư ng thích hợp để chúng phát triển thành cây mới hình 2.2.1). nh 2.2.1. Cây dứa t nu i cấy m b. u và nhược điểm của hương há nu i cấy m t bào - Ưu điểm: + Tạo ra cây giống đồng đều + ệ số nhân giống cao + Cây giống sạch bệnh
19 - hược điểm: + Chi phí cao + gư i thực hiện phải có chuyên môn về nuôi cấy mô + Th i gian tạo cây con dài 1.2. Nhân gi ng b ng phư ng pháp giâm hom a. hái ni m: Giâm hom là c m hay vùi xuống đất m một đoạn cành, thân hay rễ, để gây nên một cây mới. Giâm hom trên dứa gồm có: - Giâm hom thân hình 2.2.2). nh 2.2.2. Giâm hom thân - Giâm hom ngọn hình 2.2.3) nh 2.2.3. Giâm hom ng n