Giáo trình Sửa chữa máy phay (Ngành: Nguội sửa chữa máy công cụ – Trình độ Trung cấp) - Trường Cao đẳng Hòa Bình Xuân Lộc

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:38

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình Sửa chữa máy phay (Ngành: Nguội sửa chữa máy công cụ – Trình độ Trung cấp) gồm có những nội dung cơ bản sau: Bài 1: Sửa chữa hộp tốc độ trục chính máy phay; Bài 2: Sửa chữa hộp bước tiến; Bài 3: Sửa chữa hệ bàn dao; Bài 4: Sửa chữa cơ cấu điều khiển; Bài 5: Xử lý pan trên máy phay. Mời các bạn cùng tham khảo để biết thêm những nội dung chi tiết!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Sửa chữa máy phay (Ngành: Nguội sửa chữa máy công cụ – Trình độ Trung cấp) - Trường Cao đẳng Hòa Bình Xuân Lộc

TÒA GIÁM MỤC XUÂN LỘC TRƯỜNG CAO ĐẲNG HÒA BÌNH XUÂN LỘC GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN: SỬA CHỮA MÁY PHAY NGÀNH: NGUỘI SỬA CHỮA MÁY CÔNG CỤ TRÌNH ĐỘ: TRUNG CẤP (Ban hành kèm theo Quyết định số: /QĐ-CĐHBXL ngày ..… tháng ....... năm…….. của Trường Cao đẳng Hoà Bình Xuân Lộc) Đồng Nai, năm 2021 (Lưu hành nội bộ)
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo. Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm. 1
LỜI GIỚI THIỆU Máy phay là một trong những thiết bị cơ khí quan trọng trong ngành gia công cơ khí, được sử dụng để cắt, tiện và tạo hình các chi tiết kim loại hoặc nhựa với độ chính xác cao. Máy phay có khả năng gia công các bề mặt phức tạp, các chi tiết với nhiều mặt phẳng và các hình dạng khác nhau. Để máy phay hoạt động hiệu quả và duy trì độ chính xác lâu dài, việc bảo trì và sửa chữa định kỳ là rất quan trọng. Vì thế, môn học"Sửa chữa máy phay” đã được đưa vào chương trình đào tạo dành cho người học trình độ Trung cấp thuộc chuyên Giáo trình Sửa chữa máy phay dành riêng cho người học trình độ trung cấp. Nội dung của giáo trình bao gồm các chương sau: Bài 1: Sửa chữa hộp tốc độ trục chính máy phay Bài 2: Sửa chữa hộp bước tiến Bài 3: Sửa chữa hệ bàn dao Bài 4: Sửa chữa cơ cấu điều khiển Bài 5: Xử lý pan trên máy phay Trong quá trình biên soạn, chúng tôi đã tham khảo và trích dẫn từ nhiều tài liệu được liệt kê tại mục Danh mục tài liệu tham khảo. Chúng tôi chân thành cảm ơn các tác giả của các tài liệu mà chúng tôi đã tham khảo. Bên cạnh đó, giáo trình cũng không thể tránh khỏi những sai sót nhất định. Nhóm tác giả rất mong nhận được những ý kiến đóng góp, phản hồi từ quý đồng nghiệp, các bạn người học và bạn đọc. Trân trọng cảm ơn./. Đồng Nai, ngày tháng năm 2021 Tham gia biên soạn 1. Chủ biên Ths. Đinh Bá Hà Phương 2. K.s. Mai Đức Thọ 3. Ths. Nguyễn Thị Bích Nga 4. Ks. Trần Công Thìn 5. Ks. Trần Trung Bắc 2
MỤC LỤC LỜI GIỚI THIỆU .......................................................................................................... 2 MỤC LỤC....................................................................................................................... 3 GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN ............................................................................................... 4 BÀI 1: SỬA CHỮA HỘP TỐC ĐỘ TRỤC CHÍNH MÁY PHAY ......................... 12 BÀI 2: SỬA CHỮA HỘP BƯỚC TIẾN MÁY PHAY ................................................. 17 BÀI 3: SỬA CHỮA HỆ BÀN DAO MÁY PHAY ....................................................... 22 BÀI 4: SỬA CHỮA CƠ CẤU ĐIỀU KHIỂN ............................................................... 27 BÀI 5: SỬ LÝ PAN MÁY PHAY................................................................................. 32 3
GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN 1. Tên mô đun: SỬA CHỮA MÁY PHAY 2. Mã mô đun: MĐ 23 3. Vị trí, tính chất, ý nghĩa và vai trò của mô đun: 3.1. Vị trí: - Giáo trình dành cho người học trình độ Trung cấp tại trường Cao đẳng Hòa Bình Xuân Lộc. - Trước khi học mô đun này người học nghề học xong các mô đun kỹ thuật cơ sở, một số mô đun chuyên môn nghề MĐ 12, MĐ13, MĐ14, MĐ15, MĐ16, MĐ 17, MĐ 18, MĐ 19, MĐ 20, MĐ 21, MĐ 22... 3.2. Tính chất: Là Mô đun chuyên môn nghề 3.3. Ý nghĩa và vai trò của môn học: Mô đun này dành cho đối tượng là người học thuộc chuyên ngành sửa chữa máy công cụ. Mô đun này đã được đưa vào giảng dạy tại trường Cao đẳng Hòa Bình Xuân Lộc từ năm 2021 đến nay. Nội dung chủ yếu của môn học này nhằm cung cấp các kiến thức thuộc lĩnh vực cơ khí 4. Mục tiêu của môn học: 4.1. Về kiến thức: A1.Đọc được sơ đồ động và bản vẽ lắp các bộ phận của máy phay A2.Chuẩn đoán chính xác và xử lý được các sai hỏng của máy phay; 4.2. Về kỹ năng: B1.Lập được quy trình sửa chữa và chế tạo, thay thế được các chi tiết bị hỏng trong các bộ phận máy phay B2.Sửa chữa được các hư hỏng của máy Tiện đúng quy trình, đảm bảo thời gian và đạt yêu cầu kỹ thuật. 4.3 Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: C1.Cẩn thận, kiên trì, nghiêm túc. C2.Bảo quản tốt dụng cụ, thiết bị thực tập. C3.Sắp xếp nơi làm việc gọn gàng ngăn nắp, đảm bảo an toàn lao động. 5. Nội dung của môn học 5.1. Chương trình khung 4
Thời gian học tập (giờ) Trong đó Mã Số Thực MH/ Tên môn học/mô đun tín hành/ Tổng MĐ chỉ Thực số Lý Kiểm tập/Thí thuyết tra nghiệm/Bài tập/Thảo luận I Các môn học chung 13 255 106 134 15 MH 01 Chính trị 2 30 15 13 2 MH 02 Pháp luật 1 15 9 5 1 MH 03 Giáo dục thể chất 1 30 4 24 2 MH 04 Giáo dục quốc phòng – An ninh 2 45 21 21 3 MH 05 Tin học 2 45 15 29 1 MH 06 Tiếng Anh 5 90 42 42 6 II Các môn học, mô đun chuyên môn 54 1460 284 1088 88 II.1 Môn học, mô đun cơ sở 8 150 78 62 10 MĐ 07 Vẽ kỹ thuật 1 30 10 18 2 MĐ 08 Dung sai- kỹ thuật đo 2 30 18 10 2 MĐ 09 Vật liệu cơ khí 2 30 22 6 2 MĐ 10 Cơ kỹ thuật 2 30 20 8 2 MĐ 11 AutoCad 2D 1 30 8 20 2 II.2 Môn học, mô đun chuyên môn 38 950 206 711 33 MH 12 An toàn lao động 2 30 28 2 MĐ 13 Sử dụng dụng cụ đo, kiểm tra 1 30 8 21 1 5
MĐ 14 Tiện cơ bản 1 30 29 1 MĐ 15 Phay cơ bản 1 30 29 1 MĐ 16 Gia công nguội cơ bản 9 240 30 203 7 MĐ 17 Hàn cơ bản 2 60 10 48 2 MĐ 18 Tháo, lắp cơ cấu truyền động quay 2 45 15 28 2 MĐ 19 Thủy lực - Khí nén 5 120 30 86 4 MĐ 20 Sửa chữa chi tiết, cơ cấu máy 2 45 15 28 2 MĐ 21 Sửa chữa máy khoan 4 90 20 67 3 MĐ 22 Sửa chữa máy tiện 5 120 25 91 4 MĐ 23 Sửa chữa máy phay 3 70 25 42 3 MĐ 24 Bảo dưỡng sửa chữa máy công cụ 1 40 39 1 II.3 Môn học, mô đun tự chọn 8 360 0 315 45 MĐ 25 Thực tập tốt nghiệp 8 360 315 45 Tổng cộng 67 1715 390 1222 103 5.2. Chương trình chi tiết môn học Số Tên các bài trong mô đun Thời gian TT Tổng Lý Thực Kiểm số thuyết hành, thí tra nghiệm, thảo luận, bài tập 1 Bài 1. Sửa chữa hộp tốc độ trục chính 12 4 8 máy Phay 1. Công dụng. 2. Phân loại. 6
3. Các thông số kỹ thuật của máy 4. Đặc điểm cấu tạo của hộp tốc độ trục chính máy phay. 5. Nguyên lý làm việc và đặc điểm làm việc 6. Thực hành sửa chữa hộp tốc độ trục chính máy phay. 7. Những hư hỏng thường gặp và biện pháp phòng ngừa. 8. Công tác an toàn và vệ sinh công nghiệp trong quá trình sửa chữa 2 Bài 2: Sửa chữa hộp bước tiến 13 4 9 1. Đặc điểm cấu tạo 2. Nguyên lý làm việc 3. Thực hành sửa chữa hộp bước tiến máy Phay. 4. Các dạng hư hỏng, nguyên nhân và biện pháp khắc phục. 5. Công tác an toàn và vệ sinh công nghiệp trong quá trình sửa chữa *Kiểm tra 3 Bài 3: Sửa chữa hệ bàn dao 10 4 6 1. Đặc điểm cấu tạo 2. Nguyên lý làm việc 3. Thực hành sửa chữa hệ bàn dao 4. Các dạng hư hỏng, nguyên nhân và biện pháp khắc phục. 5. Công tác an toàn và vệ sinh công nghiệp trong quá trình sửa chữa 4 Bài 4: Sửa chữa cơ cấu điều khiển 12 4 8 7
1.Phương pháp sửa chữa cơ cấu điều khiển 2.Thực hành sửa chữa cơ cấu điều khiển 3. Công tác an toàn và vệ sinh công nghiệp trong quá trình sửa chữa 5 Bài 5: Xử lý pan trên máy Phay 20 9 11 1.Các hiện tượng gây ra sai hỏng khi máy Phay làm việc 2.Phương pháp phân tích tìm nguyên nhân của các hiện tượng hư hỏng dạng pan khi máy Phay làm việc 3.Thực hành xử lý pan máy Phay 4.Công tác an toàn và vệ sinh công nghiệp khi xử lý các pan trên máy Phay *Kiểm tra 6 Kiểm tra kết thúc mô đun 3 3 Tổng cộng 70 25 42 3 6. Điều kiện thực hiện môn học: 6.1. Phòng học Lý thuyết/Thực hành: Đáp ứng phòng học chuẩn 6.2. Trang thiết bị dạy học: Projetor, máy vi tính, bảng, phấn 6.3. Học liệu, dụng cụ, mô hình, phương tiện: Giáo trình, mô hình học tập,… 6.4. Các điều kiện khác: Người học tìm hiểu thực tế về công tác xây dựng phương án khắc phục và phòng ngừa rủi ro tại doanh nghiệp. 7. Nội dung và phương pháp đánh giá: 7.1. Nội dung: - Kiến thức: Được đánh giá bằng các bài kiểm tra viết, và trắc nghiệm khách quan đạt các yêu cầu gồm các nội dung : 8
+Phân tích dạng hư hỏng hư hỏng của hộp tốc độ, ,hộp bước tiến, hộpchạy dao, hệ bàn dao, cơ cấu điều khiển +Phương pháp sửa chữa các bộ phận trên; +Phương pháp chuẩn đoán và xử lý pan máy phay - Kỹ năng: Được đánh giá bằng các bài thực hành đạt yêu cầu gồm các kỹ năng + Sử dụng dụng cụ tháo lắp, đo kiểm tra đúng thao tác; + Sửa chữa, điều chỉnh, thay thế được các chi tiết mòn, hỏng đạt yêu cầu kỹ thuật, đúng thời gian + Tổ chức nơi làm việc ngăn nắp, an toàn lao động và vệ sinh công nghiệp Các kiến thức và kỹ năng trên sẽ được đánh giá qua các bài kiểm tra định kỳ dạng tích hợp và bài kiểm tra kết thúc mô đun. 7.2. Phương pháp: Người học được đánh giá tích lũy môn học như sau: 7.2.1. Cách đánh giá - Áp dụng quy chế đào tạo Trung cấp hệ chính quy ban hành kèm theo Thông tư số 09/2017/TT-LĐTBXH, ngày 13/3/2017 của Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội. - Hướng dẫn thực hiện quy chế đào tạo áp dụng tại Trường Cao đẳng Hòa Bình Xuân Lộc như sau: Điểm đánh giá Trọng số + Điểm kiểm tra thường xuyên (Hệ số 1) 40% + Điểm kiểm tra định kỳ (Hệ số 2) + Điểm thi kết thúc môn học 60% 7.2.2. Phương pháp đánh giá Phương pháp Phương pháp Hình thức Chuẩn đầu ra Số Thời điểm đánh giá tổ chức kiểm tra đánh giá cột kiểm tra Viết/ Tự luận/ A1, A2 Thường xuyên 1 Sau 12 giờ. Thuyết trình Trắc nghiệm/ B1, C1, C2 9
Báo cáo Định kỳ Thực hành Thực hành A3, B2, C3 3 Sau 25giờ A1, A2 Kết thúc môn Thực hành Thực hành B1, B2 1 Sau 67 giờ học C1, C2, C3 7.2.3. Cách tính điểm - Điểm đánh giá thành phần và điểm thi kết thúc môn học được chấm theo thang điểm 10 (từ 0 đến 10), làm tròn đến một chữ số thập phân. - Điểm môn học là tổng điểm của tất cả điểm đánh giá thành phần của môn học nhân với trọng số tương ứng. Điểm môn học theo thang điểm 10 làm tròn đến một chữ số thập phân, sau đó được quy đổi sang điểm chữ và điểm số theo thang điểm 4 theo quy định của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội về đào tạo theo niên chế. 8. Hướng dẫn thực hiện mô đun 8.1. Phạm vi, đối tượng áp dụng: Đối tượng Trung cấp nguội sửa chữa máy công cụ. 8.2. Phương pháp giảng dạy, học tập mô đun 8.2.1. Đối với người dạy * Lý thuyết: Áp dụng phương pháp dạy học tích cực bao gồm: thuyết trình ngắn, nêu vấn đề, hướng dẫn đọc tài liệu, bài tập tình huống, câu hỏi thảo luận…. * Bài tập: Phân chia nhóm nhỏ thực hiện bài tập theo nội dung đề ra. * Thảo luận: Phân chia nhóm nhỏ thảo luận theo nội dung đề ra. * Hướng dẫn tự học theo nhóm: Nhóm trưởng phân công các thành viên trong nhóm tìm hiểu, nghiên cứu theo yêu cầu nội dung trong bài học, cả nhóm thảo luận, trình bày nội dung, ghi chép và viết báo cáo nhóm. 8.2.2. Đối với người học: Người học phải thực hiện các nhiệm vụ như sau: - Nghiên cứu kỹ bài học tại nhà trước khi đến lớp. Các tài liệu tham khảo sẽ được cung cấp nguồn trước khi người học vào học môn học này (trang web, thư viện, tài liệu...) - Tham dự tối thiểu 70% các buổi giảng lý thuyết. Nếu người học vắng >30% số tiết lý thuyết phải học lại môn học mới được tham dự kì thi lần sau. - Tự học và thảo luận nhóm: là một phương pháp học tập kết hợp giữa làm việc theo nhóm và làm việc cá nhân. Một nhóm gồm 8-10 người học sẽ được cung cấp chủ đề thảo luận trước 10
khi học lý thuyết, thực hành. Mỗi người học sẽ chịu trách nhiệm về 1 hoặc một số nội dung trong chủ đề mà nhóm đã phân công để phát triển và hoàn thiện tốt nhất toàn bộ chủ đề thảo luận của nhóm. - Tham dự đủ các bài kiểm tra thường xuyên, định kỳ. - Tham dự thi kết thúc môn học. - Chủ động tổ chức thực hiện giờ tự học. 9. Tài liệu tham khảo: - Giáo trình sửa chữa máy phay và công nghệ chế tạo – TS Đào Văn Thanh - Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội-2017 - Hướng dẫn sửa chữa máy phay cơ bản: Nguyên lý và thực hành – TS Lê Thị Minh Hồng- NXBKHKT 2018 - Kỹ thuật sửa chữa máy phay và thiết bị liên quan - TS Nguyễn Quang Hưng– NXB ĐHBK - 2020 11
BÀI 1: SỬA CHỮA HỘP TỐC ĐỘ TRỤC CHÍNH MÁY PHAY ❖ GIỚI THIỆU BÀI 1 Hộp tốc độ trục chính của máy phay là một thành phần quan trọng trong hệ thống truyền động của máy, giúp điều chỉnh tốc độ quay của trục chính, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng gia công và hiệu suất làm việc của máy. Sự hỏng hóc hoặc hoạt động không chính xác của hộp tốc độ có thể dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng như gia công không chính xác, giảm hiệu suất làm việc và tăng nguy cơ hư hỏng các bộ phận khác của máy. ❖ MỤC TIÊU BÀI 1 Sau khi học xong chương này, người học có khả năng: ➢ Về kiến thức: - Mô tả được công dụng, cấu tạo và nguyên lý hoạt động hộp tốc độ máy Phay ➢ Về kỹ năng: - Lập được trình tự tháo hộp tốc độ máy Phay; - Sửa chữa và kiểm tra được các hư hỏng của hộp tốc độ đúng quy trình và đảm bảo yêu cầu kỹ thuật. - Năng lực tự chủ và trách nhiệm: - Đảm bảo an toàn lao động ,đúng thời gian và vệ sinh công nghiệp. ➢ Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: Rèn luyện tính cẩn thận, tỉ mỉ, chính xác khi thực hiện bản vẽ kỹ thuật. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY VÀ HỌC TẬP BÀI 1 - Đối với người dạy: sử dụng phương pháp giảng giảng dạy tích cực (diễn giảng, vấn đáp, dạy học theo vấn đề); yêu cầu người học thực hiện câu hỏi thảo luận và bài tập bài mở đầu (cá nhân hoặc nhóm). - Đối với người học: chủ động đọc trước giáo trình (bài mở đầu) trước buổi học; hoàn thành đầy đủ câu hỏi thảo luận và bài tập tình huống bài mở đầu theo cá nhân hoặc nhóm và nộp lại cho người dạy đúng thời gian quy định. ❖ ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN BÀI 1 - Phòng học chuyên môn hóa/nhà xưởng: Xưởng cơ khí - Trang thiết bị máy móc: Máy chiếu và các thiết bị dạy học khác - Học liệu, dụng cụ, nguyên vật liệu: Chương trình môn học, giáo trình, tài liệu tham khảo, giáo án, phim ảnh, và các tài liệu liên quan. 12
- Các điều kiện khác: Không có ❖ KIỂM TRA VÀ ĐÁNH GIÁ BÀI 1 - Nội dung: ✓ Kiến thức: Kiểm tra và đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kiến thức ✓ Kỹ năng: Đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kỹ năng. ✓ Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Trong quá trình học tập, người học cần: + Nghiên cứu bài trước khi đến lớp + Chuẩn bị đầy đủ tài liệu học tập. + Tham gia đầy đủ thời lượng môn học. + Nghiêm túc trong quá trình học tập. - Phương pháp: ✓ Điểm kiểm tra thường xuyên: 1 điểm kiểm tra (hình thức: hỏi miệng) ✓ Kiểm tra định kỳ: không có ❖ NỘI DUNG BÀI 1 1. Công Dụng Hộp tốc độ trục chính của máy phay có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh tốc độ quay của trục chính, từ đó ảnh hưởng đến quá trình gia công và chất lượng sản phẩm. Công dụng chính của hộp tốc độ trục chính bao gồm: Điều Chỉnh Tốc Độ: Cho phép thay đổi tốc độ quay của trục chính để phù hợp với yêu cầu gia công của từng loại vật liệu và chi tiết. Tăng Độ Chính Xác: Đảm bảo tốc độ quay chính xác giúp gia công các chi tiết với độ chính xác cao. Tăng Hiệu Suất Làm Việc: Giúp máy phay hoạt động hiệu quả hơn bằng cách cung cấp các tốc độ quay khác nhau cho các ứng dụng gia công khác nhau. 2. Phân Loại Hộp tốc độ trục chính máy phay có thể được phân loại theo nhiều cách khác nhau, chủ yếu dựa trên cấu trúc và phương pháp truyền động: Hộp Tốc Độ Cơ Khí: Hộp Tốc Độ Bánh Răng: Sử dụng bánh răng để truyền động và thay đổi tốc độ quay của trục chính. 13
Hộp Tốc Độ Cơ Khí Kép: Kết hợp nhiều bộ phận cơ khí để cung cấp nhiều mức tốc độ khác nhau. Hộp Tốc Độ Điện Tử: Hộp Tốc Độ Điều Khiển Bằng Tần Số (VFD): Sử dụng biến tần để điều chỉnh tốc độ quay của trục chính. Hộp Tốc Độ Điều Khiển Tự Động: Sử dụng các cảm biến và mạch điện tử để tự động điều chỉnh tốc độ. 3. Các Thông Số Kỹ Thuật Của Máy Thông số kỹ thuật của hộp tốc độ trục chính máy phay bao gồm: Dải Tốc Độ: Phạm vi tốc độ quay của trục chính mà hộp tốc độ có thể cung cấp, thường được đo bằng vòng/phút (RPM). Công Suất Đầu Vào: Công suất đầu vào cần thiết để vận hành hộp tốc độ, thường tính bằng kilowatt (kW). Kích Thước và Trọng Lượng: Kích thước và trọng lượng của hộp tốc độ ảnh hưởng đến sự phù hợp với máy phay và không gian lắp đặt. Chất Liệu Chế Tạo: Loại vật liệu được sử dụng để chế tạo hộp tốc độ, ảnh hưởng đến độ bền và tuổi thọ của hộp tốc độ. 4. Đặc Điểm Cấu Tạo Của Hộp Tốc Độ Trục Chính Máy Phay Bánh Răng: Làm nhiệm vụ truyền động, có thể là bánh răng thẳng, bánh răng chóp, hoặc bánh răng hình nón tùy thuộc vào thiết kế của hộp tốc độ. Ổ Bi và Bạc Đạn: Giúp giảm ma sát và hỗ trợ các bánh răng và trục quay hoạt động trơn tru. Trục Chính: Trục quay chính của máy phay, nơi lắp đặt các công cụ gia công. Cơ Cấu Điều Chỉnh: Bao gồm các tay điều chỉnh, núm vặn hoặc bộ điều khiển điện tử dùng để thay đổi tốc độ quay. Vỏ Hộp: Bảo vệ các bộ phận bên trong và giữ cho hộp tốc độ hoạt động ổn định. 5. Nguyên Lý Làm Việc và Đặc Điểm Làm Việc Nguyên Lý Làm Việc: Cơ Cấu Truyền Động: Hộp tốc độ sử dụng các bánh răng hoặc cơ cấu truyền động để thay đổi tốc độ quay của trục chính. 14
Điều Chỉnh Tốc Độ: Người sử dụng điều chỉnh tốc độ bằng cách thay đổi các cài đặt trên hộp tốc độ, ví dụ bằng tay điều chỉnh hoặc điều khiển điện tử. Truyền Động: Động cơ máy phay cung cấp công suất cho hộp tốc độ, từ đó hộp tốc độ truyền động đến trục chính để thực hiện quá trình gia công. Đặc Điểm Làm Việc: Độ Chính Xác: Hộp tốc độ cần phải cung cấp tốc độ quay chính xác để đảm bảo chất lượng gia công. Độ Bền: Hộp tốc độ phải hoạt động ổn định trong thời gian dài, chịu được tải trọng và điều kiện làm việc khắc nghiệt. Hiệu Suất: Cung cấp nhiều mức tốc độ để đáp ứng các yêu cầu gia công khác nhau. 6. Thực Hành Sửa Chữa Hộp Tốc Độ Trục Chính Máy Phay Chuẩn Bị: Ngắt nguồn điện máy phay, chuẩn bị công cụ và linh kiện thay thế cần thiết. Kiểm Tra và Chẩn Đoán: Thực hiện kiểm tra các bộ phận của hộp tốc độ để xác định sự cố. Sửa Chữa: Thực hiện các bước sửa chữa, bao gồm thay thế linh kiện hỏng hóc, điều chỉnh các bộ phận và bôi trơn. Lắp Ráp và Kiểm Tra: Lắp ráp lại hộp tốc độ và thực hiện kiểm tra để đảm bảo hoạt động chính xác. 7. Những Hư Hỏng Thường Gặp và Biện Pháp Phòng Ngừa Hư Hỏng Thường Gặp: Tiếng Kêu Lạ và Rung Lắc: Có thể do bánh răng hoặc bạc đạn bị mòn hoặc hỏng. Tốc Độ Không Chính Xác: Có thể do lỗi trong cơ cấu điều chỉnh hoặc sự cố trong mạch điện tử. Nóng Máy: Có thể do thiếu dầu bôi trơn hoặc các bộ phận bị kẹt. Biện Pháp Phòng Ngừa: Bảo Trì Định Kỳ: Thực hiện bảo trì định kỳ để kiểm tra và thay thế các linh kiện cần thiết. Bôi Trơn Đúng Cách: Đảm bảo bôi trơn đầy đủ cho các bộ phận cơ khí của hộp tốc độ. 15
Kiểm Tra Thường Xuyên: Kiểm tra thường xuyên các bộ phận và hệ thống điều khiển để phát hiện sớm các vấn đề. 8. Công Tác An Toàn và Vệ Sinh Công Nghiệp Trong Quá Trình Sửa Chữa An Toàn Lao Động: Ngắt Nguồn Điện: Luôn ngắt nguồn điện trước khi thực hiện sửa chữa để tránh nguy cơ điện giật. Sử Dụng Thiết Bị Bảo Hộ: Đeo găng tay, kính bảo hộ và thiết bị bảo vệ khác để đảm bảo an toàn. Vệ Sinh Công Nghiệp: Dọn Dẹp Khu Vực Làm Việc: Giữ khu vực sửa chữa sạch sẽ và gọn gàng, loại bỏ các công cụ và linh kiện không cần thiết. Xử Lý Chất Thải: Xử lý các chất thải và linh kiện hỏng hóc theo quy định về bảo vệ môi trường và an toàn lao động. ❖ TÓM TẮT BÀI 1 Trong chương này, một số nội dung chính được giới thiệu: 1. Công dụng 2. Phân loại 3. Các thông số kỹ thuật của máy 4. Đặc điểm cấu tạo của hộp tốc độ trục chính máy phay 5. Nguyên lý làm việc và đặc điểm làm việc 6. Thực hành sửa chữa hộp tốc độ trục chính Phay 7. Những hư hỏng thường gặp và biện pháp phòng ngừa. 8. Công tác an toàn và vệ sinh công nghiệp trong quá trình sửa chữa ❖ CÂU HỎI VÀ TÌNH HUỐNG THẢO LUẬN BÀI MỞ ĐẦU Câu hỏi 1. Các phương pháp kiểm tra sự cố trong hộp tốc độ trục chính của máy phay là gì và cách nào là hiệu quả nhất để xác định nguyên nhân hỏng hóc? Câu hỏi 2. Khi thay thế linh kiện trong hộp tốc độ trục chính của máy phay, cần lưu ý những yếu tố gì để đảm bảo linh kiện thay thế hoạt động hiệu quả và bền bỉ? Câu hỏi 3: Những biện pháp an toàn nào cần được thực hiện khi sửa chữa hộp tốc độ trục chính của máy phay để đảm bảo an toàn cho người sử dụng và thiết bị? 16
BÀI 2: SỬA CHỮA HỘP BƯỚC TIẾN MÁY PHAY ❖ GIỚI THIỆU BÀI 2 Hộp bước tiến của máy phay là một thành phần quan trọng trong hệ thống điều khiển của máy, có chức năng điều chỉnh di chuyển của bàn máy theo các hướng khác nhau (trái, phải, lên, xuống) trong quá trình gia công. Hộp bước tiến giúp xác định chính xác bước đi của bàn máy, từ đó đảm bảo chất lượng và độ chính xác của sản phẩm gia công. Việc sửa chữa và bảo trì hộp bước tiến là cần thiết để duy trì hoạt động ổn định của máy phay. ❖ MỤC TIÊU BÀI 2 Sau khi học xong chương này, người học có khả năng: ➢ Về kiến thức: Mô tả được công dụng, cấu tạo và nguyên lý hoạt động hộp bước tiến máy Phay - Lập được trình tự tháo hộp bước tiến máy Phay; ➢ Về kỹ năng: - sửa chữa và kiểm tra được các hư hỏng của hộp bước tiến máy Phay đúng quy trình và đảm bảo yêu cầu kỹ thuật. - Đảm bảo an toàn lao động ,đúng thời gian và vệ sinh công nghiệp. ➢ Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: Rèn luyện tính cẩn thận, tỉ mỉ, chính xác khi thực hiện bản vẽ kỹ thuật. ❖ PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY VÀ HỌC TẬP BÀI 2 - Đối với người dạy: sử dụng phương pháp giảng giảng dạy tích cực (diễn giảng, vấn đáp, dạy học theo vấn đề); yêu cầu người học thực hiện câu hỏi thảo luận và bài tập chương 1 (cá nhân hoặc nhóm). - Đối với người học: chủ động đọc trước giáo trình (bài 1) trước buổi học; hoàn thành đầy đủ câu hỏi thảo luận và bài tập tình huống bài 1 theo cá nhân hoặc nhóm và nộp lại cho người dạy đúng thời gian quy định.. ❖ ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN BÀI 2 - Phòng học chuyên môn hóa/nhà xưởng: Xưởng cơ khí - Trang thiết bị máy móc: Máy chiếu và các thiết bị dạy học khác - Học liệu, dụng cụ, nguyên vật liệu: Chương trình môn học, giáo trình, tài liệu tham khảo, giáo án, phim ảnh, và các tài liệu liên quan. - Các điều kiện khác: Không có ❖ KIỂM TRA VÀ ĐÁNH GIÁ BÀI 2 17
- Nội dung: ✓ Kiến thức: Kiểm tra và đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kiến thức ✓ Kỹ năng: Đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kĩ năng. ✓ Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Trong quá trình học tập, người học cần: + Nghiên cứu bài trước khi đến lớp + Chuẩn bị đầy đủ tài liệu học tập. + Tham gia đầy đủ thời lượng môn học. + Nghiêm túc trong quá trình học tập. - Phương pháp: ✓ Điểm kiểm tra thường xuyên: 1 điểm kiểm tra (hình thức: hỏi miệng/ thuyết trình) ✓ Kiểm tra định kỳ lý thuyết: không có ❖ NỘI DUNG BÀI 2 1. Đặc Điểm Cấu Tạo Hộp bước tiến máy phay là một phần quan trọng trong hệ thống điều khiển chuyển động của máy phay. Các đặc điểm cấu tạo chính của hộp bước tiến bao gồm: Bánh Vít và Đai Ốc: Hộp bước tiến thường sử dụng bánh vít và đai ốc để truyền động. Bánh vít (screw) có nhiệm vụ truyền động từ trục chính đến bàn máy, còn đai ốc (nut) giữ cho bánh vít chuyển động chính xác theo hướng cần thiết. Trục Động Cơ: Trục động cơ nối với hộp bước tiến để cung cấp chuyển động quay. Nó thường được gắn với bộ điều khiển tốc độ để điều chỉnh tốc độ bước tiến. Cơ Cấu Điều Chỉnh: Bao gồm các cơ cấu như tay quay, núm vặn, hoặc cơ cấu điều khiển điện tử dùng để điều chỉnh tốc độ và hướng bước tiến của bàn máy. Ổ Bi và Bạc Đạn: Các bộ phận này giúp giảm ma sát và hỗ trợ trục quay và bánh vít hoạt động trơn tru. Vỏ Hộp: Vỏ hộp bảo vệ các bộ phận bên trong khỏi bụi bẩn, dầu mỡ, và các tác động cơ học khác. Hệ Thống Điều Khiển: Các bộ phận điều khiển điện tử hoặc cơ học dùng để điều chỉnh tốc độ và hướng di chuyển của bàn máy. 2. Nguyên Lý Làm Việc Nguyên Lý Cơ Bản: 18
Truyền Động: Khi động cơ hoạt động, trục động cơ quay và truyền động đến bánh vít. Bánh vít quay xung quanh trục của nó, làm cho đai ốc di chuyển dọc theo chiều của bánh vít. Chuyển Động Bàn Máy: Sự chuyển động của đai ốc dẫn đến việc bàn máy di chuyển theo hướng mong muốn (trái, phải, lên, xuống) tùy thuộc vào thiết lập của hộp bước tiến. Điều Chỉnh Tốc Độ và Hướng: Điều Chỉnh Tốc Độ: Tốc độ di chuyển của bàn máy có thể được điều chỉnh bằng cách thay đổi tốc độ quay của động cơ hoặc thay đổi tỷ số truyền động trong hộp bước tiến. Điều Chỉnh Hướng: Hướng di chuyển của bàn máy được điều chỉnh bằng cách thay đổi chiều quay của trục động cơ hoặc cơ cấu điều chỉnh hướng. 3. Thực Hành Sửa Chữa Hộp Bước Tiến Máy Phay Chuẩn Bị: Ngắt Nguồn Điện: Đảm bảo máy đã ngắt nguồn điện trước khi thực hiện sửa chữa. Chuẩn Bị Dụng Cụ: Sử dụng các công cụ cần thiết như bộ dụng cụ sửa chữa, thiết bị đo, và linh kiện thay thế. Kiểm Tra và Chẩn Đoán: Tháo Lắp: Tháo rời các bộ phận của hộp bước tiến để kiểm tra các bánh vít, đai ốc, ổ bi và cơ cấu điều chỉnh. Kiểm Tra: Kiểm tra các bộ phận để xác định sự cố như mòn, hỏng hóc hoặc lỗi lắp ráp. Sửa Chữa: Thay Thế Linh Kiện: Thay thế các linh kiện bị hỏng hoặc mòn, như bánh vít hoặc đai ốc. Điều Chỉnh: Điều chỉnh các cơ cấu điều khiển để đảm bảo tốc độ và hướng di chuyển chính xác. Lắp Ráp và Kiểm Tra: Lắp Ráp: Lắp ráp lại các bộ phận của hộp bước tiến. Kiểm Tra: Thực hiện kiểm tra để đảm bảo hộp bước tiến hoạt động chính xác và ổn định. 4. Những Hư Hỏng Thường Gặp và Biện Pháp Phòng Ngừa Hư Hỏng Thường Gặp: Rung Lắc và Tiếng Kêu: Có thể do bánh vít hoặc đai ốc bị mòn hoặc không được bôi trơn đúng cách. 19