Giáo trình tìm hiểu cơ cấu tổ chức các vùng kinh tế ở việt nam trong giai đoạn phát triển p5

Chia sẻ: Fasfa Afasf | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

67
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Lực lượng lao động trẻ chiếm tới 35,7% nhưng trình độ học vấn và tay nghề không cao. Toàn vùng có 90% số người trong tuổi lao động là lao động phổ thông, chỉ có 10% lao động đã qua đào tạo nghề. Hiện có 490 nghìn người đã được đào tạo từ mức công nhân kỹ thuật trở lên, trong đó 85 000 lao động có trình độ đại học và trên đại học chiếm 1,7% so với dân số trong độ tuổi lao động...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình tìm hiểu cơ cấu tổ chức các vùng kinh tế ở việt nam trong giai đoạn phát triển p5

vïng vµ 12% lao ®éng cña c¶ n−íc. Trong ®ã lao ®éng trong ngµnh n«ng l©m ng− nghiÖp chiÕm 72,36%, lao ®éng lµm viÖc t¹i c¸c khu vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng, dÞch vô chØ cã 27,64% . Lùc l−îng lao ®éng trÎ chiÕm tíi 35,7% nh−ng tr×nh ®é häc vÊn vµ tay nghÒ kh«ng cao. Toµn vïng cã 90% sè ng−êi trong tuæi lao ®éng lµ lao ®éng phæ th«ng, chØ cã 10% lao ®éng ®· qua ®µo t¹o nghÒ. HiÖn cã 490 ngh×n ng−êi ®· ®−îc ®µo t¹o tõ møc c«ng nh©n kü thuËt trë lªn, trong ®ã 85 000 lao ®éng cã tr×nh ®é ®¹i häc vµ trªn ®¹i häc chiÕm 1,7% so víi d©n sè trong ®é tuæi lao ®éng. Sè ng−êi thÊt nghiÖp trong vïng kh¸ cao, ®Æc biÖt ë n«ng th«n t×nh tr¹ng b¸n thÊt nghiÖp rÊt cao. 4.2. HiÖn tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña vïng a) C¸c ngµnh kinh tÕ: - Ngµnh n«ng, l©m, ng− nghiÖp: * Ngµnh n«ng nghiÖp + Tæng diÖn tÝch ®Êt n«ng l©m nghiÖp cña vïng cã kho¶ng 4,3 triÖu ha. DiÖn tÝch c©y l−¬ng thùc 911.200 ha, s¶n l−îng l−¬ng thùc quy thãc ®¹t 2307,8 ngh×n tÊn, l−¬ng thùc quy thãc b×nh qu©n ®Çu ng−êi lµ 237,6 kg/ng−êi, chØ ®¹t 65,76% møc b×nh qu©n cña c¶ n−íc. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh vïng nµy kh«ng phï hîp cho s¶n xuÊt c©y l−¬ng thùc. §Ó ®¸p øng nhu cÇu l−¬ng thùc, vïng vÉn ph¶i nhËp thªm tõ vïng kh¸c. + ThÕ m¹nh cña vïng lµ ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp hµng n¨m nh− l¹c, cãi, mÝa, d©u t»m... trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn c©y l¹c cã diÖn tÝch 64 000ha chiÕm 24,6% trong tæng diÖn tÝch l¹c cña c¶ n−íc, chñ yÕu ®−îc trång ë c¸c tØnh NghÖ An, Hµ TÜnh, Thanh Ho¸; diÖn tÝch mÝa 7.800 ha ®−îc trång nhiÒu ë Thanh Ho¸, NghÖ An; cãi 2546 ha chiÕm 25,8% diÖn tÝch cãi c¶ n−íc trång ë c¸c vïng ven biÓn. C¸c c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m nh− hå tiªu trång ë Qu¶ng B×nh, Qu¶ng TrÞ; cµ phª, cao su, chÌ trång nhiÒu ë NghÖ An, Qu¶ng TrÞ, Thanh Ho¸ vµ c©y ¨n qu¶ trång nhiÒu ë T©n Kú, NghÜa §µn (NghÖ An), V©n Du, Hµ Trung (Thanh Ho¸). + VÒ ch¨n nu«i chñ yÕu lµ tr©u cã 627,1 ngh×n con chiÕm 21% ®µn tr©u c¶ n−íc; ®µn bß 733 ngh×n con chiÕm 21,9% ®µn bß c¶ n−íc; ®µn lîn 2.356,9 ngh×n con chiÕm 15,85% ®µn lîn c¶ n−íc. Ngoµi ra ë ®©y cßn cã truyÒn thèng nu«i dª, h−¬u ë NghÖ An, Hµ TÜnh; nu«i vÞt ë Thanh Ho¸. * Ngµnh l©m nghiÖp + Khai th¸c, chÕ biÕn, tu bæ vµ trång rõng ®−îc chó träng ë vïng. S¶n l−îng gç khai th¸c hµng n¨m lµ 341.514 m3 n¨m 1993 chiÕm 11,8% tr÷ l−îng cña c¶ n−íc; 135
Khai th¸c tre, luång lµ 41,4 triÖu c©y chñ yÕu ë Thanh Ho¸ vµ NghÖ An. Trong vïng còng h×nh thµnh nhiÒu l©m tr−êng lín chuyªn khai th¸c, chÕ biÕn tu bæ rõng nh− l©m tr−êng Nh− Xu©n, NghÜa §µn, H−¬ng S¬n, H−¬ng Khª, Ba Ròn... + HiÖn nay viÖc khai th¸c rõng ë vïng ®· ®Õn møc giíi h¹n. Rõng gç quÝ vµ rõng giµu chØ cßn tËp trung ë vïng gi¸p biªn giíi ViÖt - Lµo, do vËy viÖc khai th¸c kÕt hîp tu bæ vµ trång rõng lµ mét nhiÖm vô ph¶i ®Æt lªn hµng ®Çu... Trong nh÷ng n¨m qua, B¾c Trung Bé ®· chó ý ®Õn viÖc phñ xanh ®Êt trèng ®åi nói träc. * Ngµnh ng− nghiÖp Vïng cã truyÒn thèng trong khai th¸c vµ nu«i trång thuû h¶i s¶n. HiÖn nay c¸c ®Þa ph−¬ng ®· ®Çu t−, ®æi míi trang thiÕt bÞ ®¸nh b¾t. S¶n l−îng c¸ biÓn ®· khai th¸c ®−îc lµ n¨m 1991 lµ 73.995 tÊn chiÕm 10% cña c¶ n−íc. Ngoµi ra cßn khai th¸c t«m, mùc, cua... Trong vïng còng ®· ph¸t triÓn c¸c c¬ së chÕ biÕn thuû h¶i s¶n nh− Cöa Héi (NghÖ An), CÈm Nh−îng (Hµ TÜnh), SÇm S¬n (Thanh Ho¸), ThuËn An (Thõa Thiªn -HuÕ) vµ nhiÒu c¬ së nhá cña c¸c huyÖn. Vïng còng ph¸t triÓn nu«i trång thuû h¶i s¶n ven bê thuéc c¸c vòng, vÞnh, ®Çm. Däc ven bê h×nh thøc nu«i c¸ lång gåm c¸ song, c¸ v−îc, c¸ ®èi ®−îc ph¸t triÓn m¹nh. Ngoµi ra cßn trång rau t¶o chñ yÕu ë Thanh Ho¸, Qu¶ng TrÞ, Thõa Thiªn HuÕ. * Ngµnh c«ng nghiÖp: + NÒn c«ng nghiÖp cña vïng míi ®−îc ph¸t triÓn. Chñ yÕu lµ c«ng nghiÖp vËt liÖu x©y dùng mµ ®¸ng kÓ nhÊt lµ xi m¨ng, s¶n xuÊt g¹ch ngãi, ph©n bè ë kh¾p c¸c tØnh. §¸ èp l¸t víi c«ng suÊt hiÖn cã 50000 m2/n¨m ph©n bè ë Thanh Ho¸, NghÖ An, Thõa Thiªn - HuÕ. + Khai kho¸ng, luyÖn kim, khai th¸c më s¾t ë Th¹ch Khª... + C«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng l©m h¶i s¶n: nhµ m¸y ®−êng NghÜa §µn (NghÖ An), Th¹ch Thµnh (Thanh Ho¸), chÕ biÕn thÞt ë Thanh Ho¸, NghÖ An, Thõa Thiªn HuÕ; chÕ biÕn dÇu ë Vinh, Ðp dÇu th¶o méc ë NghÜa §µn -NghÖ An vµ ë Thanh Ho¸. + Khai th¸c vµ chÕ biÕn h¶i s¶n, s¶n xuÊt ®å uèng. + ChÕ biÕn chÌ, l©m s¶n, giÊy vµ bét giÊy; chÕ biÕn mñ cao su Thanh Ho¸, NghÖ An, Qu¶ng B×nh, Qu¶ng TrÞ, Thõa Thiªn - HuÕ. + C«ng nghiÖp hµng tiªu dïng mµ ngµnh dÖt may lµ ngµnh mòi nhän, c«ng nghiÖp may. 136
b) Bé khung l∙nh thæ cña vïng: - HÖ thèng ®« thÞ: Vïng cã hÖ thèng ®« thÞ víi 3 thµnh phè, 8 thÞ x· vµ 78 thÞ trÊn. D©n sè ®« thÞ t¨ng lªn g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸. C¸c ®« thÞ tËp trung däc tuyÕn trôc ®−êng quèc lé 1, mét sè ë trung du vµ gi¸p biªn giíi. - Thµnh phè Thanh Ho¸ lµ h¹t nh©n cña trung t©m c«ng nghiÖp phÝa B¾c B¾c Trung Bé, víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng, chÕ biÕn l−¬ng thùc, thùc phÈm. - Thµnh phè Vinh lµ thµnh phè tØnh lþ cña tØnh NghÖ An vµ lµ trung t©m v¨n ho¸, kinh tÕ, du lÞch, dÞch vô cña c¶ vïng. NghÖ An vµ Hµ TÜnh lµ trung t©m ®µo t¹o cña vïng B¾c B¾c Trung Bé. - Thµnh phè HuÕ lµ cè ®« cña ViÖt Nam, cßn gi÷ l¹i nhiÒu di s¶n cã gi¸ trÞ. §©y lµ n¬i giao l−u héi tô cña giao th«ng B¾c-Nam, ®ång thêi còng lµ trung t©m du lÞch ®µo t¹o cña vïng vµ cña c¶ n−íc. - ThÞ x· §«ng Hµ cã vÞ trÝ quan träng n»m trªn quèc lé 9 vµ quèc lé 1 t¹o thµnh hµnh lang kinh tÕ quan träng cña vïng. §©y còng lµ trung t©m th−¬ng m¹i quan träng nèi luång hµng vÒ c¶ng Cöa ViÖt, Ch©n M©y – §µ N½ng. - HÖ thèng giao th«ng vËn t¶i: + Bao gåm m¹ng l−íi ®−êng bé, ®−êng s¾t, ®−êng s«ng, ®−êng biÓn, ®−êng hµng kh«ng vµ ®−êng èng víi c¸c bÕn xe, h¶i c¶ng, s©n bay t¹o thµnh nh÷ng ®Çu mèi giao th«ng, nh÷ng tuyÕn liªn hîp vËn chuyÓn cã ý nghÜa liªn kÕt néi vïng, liªn vïng vµ quèc tÕ. HiÖn nay hÖ thèng giao th«ng trong vïng ®ang ®−îc c¶i t¹o vµ x©y míi. + §−êng bé bao gåm: quèc lé 1 trïng víi ®−êng 15 vµ ®−êng s¾t xuyªn ViÖt lµ con ®−êng huyÕt m¹ch cña vïng vµ c¶ n−íc. §−êng 15 tõ Suèi Rót (Hoµ B×nh) - Håi Xu©n (Thanh Ho¸) - Phñ Quú - §« L−¬ng- §øc Thä, nèi ra ®−êng 1. Cã thÓ coi ®©y lµ con ®−êng võa mang tÝnh chÊt quèc phßng, võa mang tÝnh më mang vïng kinh tÕ míi. §−êng 217 tõ Thanh Ho¸ - qua biªn giíi ViÖt Lµo. §−êng 7 nèi ®−êng 1 víi DiÔn Ch©u (NghÖ An). §−êng 8 tõ Vinh ®i H−¬ng S¬n ®Õn thÞ trÊn Napª cña Lµo. §−êng 12 tõ Ba §ån (Qu¶ng B×nh) ®i Lµo nèi liÒn vïng thiÕc, gç, th¹ch cao cña Trung Lµo qua ®−êng 1 ®Õn c¶ng Vòng ¸ng. §−êng 9 qua Lµo. Ngoµi ra cßn nhiÒu tuyÕn ®−êng ®Þa ph−¬ng theo h−íng B¾c - Nam hoÆc T©y - §«ng. + §−êng s¾t: tuyÕn xuyªn ViÖt ch¹y qua ®Þa phËn cña vïng dµi 650 km b»ng 1/5 tæng chiÒu dµi ®−êng s¾t Thèng NhÊt. Ngoµi ra cßn cã tuyÕn ®−êng s¾t NghÜa 137
§µn- CÇu Gi¸t dµi 32km, míi ®−îc x©y dùng nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ cña vïng T©y B¾c NghÖ An vµ cã ý nghÜa quèc phßng. + §−êng s«ng: Bao gåm c¸c tuyÕn ®−êng thuû B¾c - Nam theo kªnh than vµ s¾t trªn s«ng C¶, s«ng M·. TuyÕn nµy ®ãng vai trß cùc kú quan träng trong mïa m−a b·o khi vËn chuyÓn theo ®−êng biÓn kh«ng an toµn. TuyÕn s«ng M·, s«ng Chu cËp bÕn Hµm Rång, Hµ Trung, VÜnh Léc, B¸i Th−îng cã ý nghÜa vËn chuyÓn hµng ho¸ gi÷a vïng ®ång b»ng, trung du víi miÒn nói. TuyÕn s«ng C¶ vµ c¸c phô l−u víi nhiÒu cöa biÓn quan träng. + §−êng biÓn: TuyÕn Hµm Rång - H¶i Phßng dµi 129 km nèi khu c«ng nghiÖp B¾c Thanh Ho¸ víi c¶ng H¶i Phßng; tuyÕn BÕn Thuû - H¶i Phßng dµi 339 km nèi thµnh phè Vinh víi c¶ng H¶i Phßng. HiÖn nay cã c¶ng Cöa Lß lín nhÊt cã thÓ më c¸c tuyÕn ®−êng biÓn vÒ phÝa Nam vµ c¸c tuyÕn quèc tÕ. + §−êng hµng kh«ng: C¸c tuyÕn bay: HuÕ - T©n S¬n NhÊt; HuÕ - Hµ Néi; Vinh- Hµ Néi. C¸c tuyÕn bay nµy ho¹t ®éng thÊt th−êng do l−îng hµng vµ hµnh kh¸ch Ýt céng víi thêi tiÕt kh«ng thuËn lîi. 4.3. §Þnh h−íng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña vïng §Èy nhanh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸; ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, x©y dùng hÖ thèng ®« thÞ h¹t nh©n, g¾n ph¸t triÓn kinh tÕ víi c«ng b»ng x· héi, gi¶m sù chªnh lÖch vÒ møc sèng; kÕt hîp ph¸t triÓn kinh tÕ víi an ninh quèc phßng vµ b¶o vÖ m«i tr−êng sinh th¸i. a) Ngµnh n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, ng− nghiÖp: * Ngµnh n«ng nghiÖp - Ph¸t triÓn toµn diÖn dùa vµo thÕ m¹nh cña tõng khu vùc. Chó ý hµng ®Çu c¸c lo¹i c©y c«ng nghiÖp: L¹c, mÝa, d©u t»m, thuèc l¸, cãi, hå tiªu, cµ phª, cao su, dõa. C¸c khu ven biÓn vµ ®ång b»ng chó träng th©m canh lóa n−íc vµ trång mµu. - Ch¨n nu«i: §Èy m¹nh ph¸t triÓn ®µn gia sóc, gia cÇm vµ chó träng nu«i h−¬u, dª t¹o thªm s¶n phÈm hµng ho¸. *Ngµnh ng− nghiÖp: Ph¸t triÓn kinh tÕ biÓn, kÕt hîp gi÷a nu«i trång vµ ®¸nh b¾t h¶i s¶n, tËn dông thÕ m¹nh ven bê, c¸c ®¶o ®Ó khai th¸c tæng hîp vïng biÓn giµu cã. *Ngµnh l©m nghiÖp: KÕt hîp khai th¸c, chÕ biÕn, tu bæ vµ trång rõng phñ xanh ®Êt trèng ®åi nói träc; trång rõng ch¾n c¸t ven biÓn; t¹o vµnh ®ai xanh quanh c¸c khu ®« thÞ, khu c«ng nghiÖp. 138
b) Ngµnh c«ng nghiÖp: - Ngµnh khai kho¸ng: §Çu t− vµo c¸c ngµnh khai th¸c ®¸ v«i, s¶n xuÊt xi m¨ng (Thanh Ho¸ - NghÖ An); khai th¸c titan ven biÓn Hµ TÜnh, Qu¶ng B×nh; khai th¸c thiÕc Quú Hîp; khai th¸c ®¸ èp l¸t c¸c lo¹i. - C«ng nghiÖp chÕ biÕn: §Èy m¹nh chÕ biÕn n«ng l©m thuû h¶i s¶n trªn c¬ së ®Çu t− c«ng nghÖ, më réng quy m«. - Ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may, h×nh thµnh c¸c khu c«ng nghiÖp luyÖn kim ®en Th¹ch Hµ (Hµ TÜnh). VÒ kh«ng gian l·nh thæ: - Ph¸t triÓn theo hµnh lang quèc lé 1 x©y dùng víi m« h×nh: C¶ng biÓn-c«ng nghiÖp - dÞch vô - ®« thÞ. Tõ ®ã h×nh thµnh lªn c¸c côm c«ng nghiÖp, khu du lÞch, c¸c ®« thÞ h¹t nh©n. - Ph¸t triÓn theo kh«ng gian hµnh lang xa lé B¾c- Nam ®−êng 15 víi m« h×nh: Khai th¸c kho¸ng s¶n - c©y c«ng nghiÖp - c«ng nghiÖp - ®« thÞ. - Kh«ng gian hµnh lang vïng cao biªn giíi víi m« h×nh: Khai th¸c rõng - th−¬ng m¹i - b¶o vÖ m«i tr−êng - quèc phßng. - C¸c khu vùc kinh tÕ träng ®iÓm bao gåm: + Khu vùc Nam Thanh B¾c NghÖ: Ph¸t triÓn c¶ng biÓn Nghi S¬n th−¬ng m¹i, c«ng nghiÖp s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng, c¬ khÝ, chÕ biÕn vµ cã kh¶ n¨ng c¬ khÝ, ho¸ läc dÇu. + Khu vùc Th¹ch Khª- Vòng ¸ng: C¶ng biÓn th−¬ng m¹i quèc tÕ Vòng ¸ng, c«ng nghiÖp khai kho¸ng, luyÖn c¸n thÐp, c¬ khÝ, chÕ biÕn, + Khu c«ng nghiÖp B¹ch M·- C¶nh D−¬ng - Ch©n M©y - L¨ng C«: C¶ng th−¬ng m¹i quèc tÕ Ch©n M©y, c«ng nghiÖp nhÑ, chÕ biÕn... Khu th−¬ng m¹i tù do, khu du lÞch. V. Vïng Duyªn H¶i Nam Trung Bé Vïng gåm thµnh phè §µ N½ng vµ c¸c tØnh Qu¶ng Nam, Qu¶ng Ng·i, B×nh §Þnh, Phó Yªn vµ Kh¸nh Hoµ. Tæng diÖn tÝch tù nhiªn cña vïng lµ 33.067 km2 chiÕm 10,04% diÖn tÝch c¶ n−íc, d©n sè lµ 6.693,7 ngh×n ng−êi n¨m 2001 chiÕm 8,5% d©n sè c¶ n−íc. 139
5.1. TiÒm n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña vïng a) VÞ trÝ ®Þa lý: PhÝa B¾c lµ ®Ìo H¶i V©n, ®iÓm cuèi cña d·y Tr−êng S¬n B¾c, gi¸p víi B¾c Trung Bé; phÝa T©y lµ d·y Tr−êng S¬n Nam víi hÖ thèng cao nguyªn ®Êt ®á bazan, gi¸p víi Lµo vµ T©y Nguyªn, phÝa §«ng lµ biÓn §«ng víi hai quÇn ®¶o Hoµng Sa vµ Tr−êng Sa cã thÒm lôc ®Þa vµ biÓn s©u t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c¸c c¶ng quèc tÕ; phÝa Nam gi¸p víi §«ng Nam Bé. Víi vÞ trÝ cã tÝnh chÊt trung gian vµ b¶n lÒ nh− vËy t¹o ®iÒu kiÖn cho vïng ph¸t triÓn kinh tÕ, giao l−u kinh tÕ, v¨n ho¸ víi c¸c vïng, vµ giao l−u quèc tÕ. b) Tµi nguyªn thiªn nhiªn: * §Þa h×nh §Þa h×nh cã tÝnh ph©n chia s©u s¾c do sù chuyÓn tiÕp gi÷a miÒn nói cao cña phÇn cuèi d¶i Tr−¬ng S¬n víi h−íng ®Þa h×nh cong vÒ phÝa biÓn, nói dèc ®øng vÒ phÝa ®«ng. * KhÝ hËu TÝnh chÊt khÝ hËu nhiÖt ®íi Èm giã mïa vµ mang s¾c th¸i cña khÝ hËu ¸ xÝch ®¹o. Biªn ®é dao ®éng nhiÖt thÊp, bøc x¹ lín. M−a Ýt chØ kho¶ng 1200 mm/n¨m. C¸t vµ n−íc mÆn th−êng xuyªn x©m lÊn vµo ®Êt liÒn do thuû triÒu. §©y còng lµ vïng th−êng xuyªn bÞ b·o vµ do ®Þa h×nh dèc th−êng kÐo theo lò ¶nh h−ëng lín ®Õn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. Cµng vµo phÝa Nam mïa kh« cµng kÐo dµi, vïng Kh¸nh Hoµ mïa kh« dµi tíi 8-9 th¸ng. Cã thÓ ph©n thµnh 3 tiÓu vïng khÝ hËu: tiÓu vïng Nam - Ng·i; tiÓu vïng B×nh - Phó vµ tiÓu vïng Kh¸nh Hoµ. * Tµi nguyªn ®Êt Trong tæng quü ®Êt tù nhiªn th× cã h¬n 11% diÖn tÝch lµ ®Êt n«ng nghiÖp (409 ngh×n ha), cßn l¹i lµ ®Êt ch−a sö dông (1,7 triÖu ha), ®Êt trèng ®åi nói träc (1,3 triÖu ha) vµ diÖn tÝch mÆt n−íc. §Êt cña vïng ®−îc ph©n lµm c¸c nhãm: §Êt ®á vµng chiÕm h¬n 80% diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn ph©n bè chñ yÕu trªn khu vùc ®åi nói, víi tÇng ®Êt máng, lÉn ®¸ l¹i dèc g©y khã kh¨n cho sö dông, chØ cã mét sè chuyÓn tiÕp gi÷a ®ång b»ng vµ nói lµ trång mµu vµ trång c©y c«ng nghiÖp; ®Êt x¸m, b¹c mµu chiÕm kho¶ng 10% diÖn tÝch tù 140