Hans Robert Jauss: Lịch sử văn học là lịch sử tiếp nhận -6

Chia sẻ: Cao Thi Nhu Kieu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

197
lượt xem 29
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hans Robert Jauss: Lịch sử văn học là lịch sử tiếp nhận 6 PGS.TS. Huỳnh Vân Đại học Văn hiến - Tp. Hồ Chí Mih Mỹ học tiếp nhận không dính dáng trở lại với lịch sử văn học bằng việc nhờ vào trình độ văn học của người đọc(25). Đó là trên phương diện lý thuyết. Còn trên phương diện thực tiễn người ta cũng chỉ ra rằng nếu như trên lĩnh vực nghiên cứu tiếp nhận thực nghiệm đã có những kết quả nhất định với việc vận dụng khoa học giao tiếp, xã hội học, điều tra dư...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hans Robert Jauss: Lịch sử văn học là lịch sử tiếp nhận -6

Hans Robert Jauss: Lịch sử văn học là lịch sử tiếp nhận 6 PGS.TS. Huỳnh Vân Đại học Văn hiến - Tp. Hồ Chí Mih Mỹ học tiếp nhận không dính dáng trở lại với lịch sử văn học bằng việc nhờ vào trình độ văn học của người đọc(25). Đó là trên phương di ện lý thuyế t. Còn trên phương diện thực tiễn người ta cũng chỉ ra rằng nếu nh ư trên lĩnh vực n ghiên c ứu tiếp nhận thực nghiệm đ ã có nh ững kết quả nhất định với việc vận dụng khoa học giao tiếp, x ã hội học, điều tra dư luận, v.v... th ì ngược lại trên lĩnh vực mỹ học tiếp nhận mới chỉ có một số kết quả ri êng lẻ và đ ặc biệt cho đến nay một bộ lịch sử văn học dựa tr ên lịch sử tiếp nhận vẫn ch ưa thấy lộ diện. N hững khó khăn về mặt t ư liệu tiếp nhận lịch sử cũng l à một vấn đề không nhỏ, nế u như phả i vi ế t một bộ lịch s ử văn họ c theo mỹ họ c tiếp nh ận, theo lị ch sử tiế p nhậ n. Cuối cùng lại thì một nhận định bao quát có thể n êu ra là lịch sử văn học không thể chỉ được viết căn cứ vào lịch sử tiếp nhận và lịch sử tác động mà cần bao
hàm cả lịch sử sáng tác nữa. V à điều này cũng đã được Jauss phần nào nhận ra khi thừa nhận về “tính chất bộ phận của mỹ học tiếp nhận” (26). D ù vi ệc phối hợp giữa lịch sử sáng tác v à l ịch sử tiếp nhận vẫn c òn r ất khó khăn và ph ức tạp trong việc viết lịch sử văn học, th ì cũng cần nhận thấy rằng l ịch sử tiếp nhận vẫn có giá trị nhất định của nó nếu nh ư ti ến tr ình nghiên c ứu không thuần tuý có tính chất chung chung, nội tại trong văn học, chỉ dựa vào ngư ời đọc lý t ư ởng mà đư ợc đặt tr ên th ực tế của ngư ời đọc hiện thực, d ựa tr ên công chúng phâ n bi ệt về mặt x ã h ội, văn hoá, t ư tưởng, giới tính, v.v... Đi ều đó nói l ên r ằng việc nghi ên c ứu ngư ời đọc, nghi ên c ứu tiếp nhận đ ã giúp cho nh ận thức đ ược yếu tố x ã h ội thâm nhập sâu vào trong văn h ọc t ừ một ph ương di ện khác nữa và làm cho mối quan hệ của t ác ph ẩm với x ã h ội trở nên rõ r ệt cũng nh ư l ịch sử tiếp nhận cũng có giá trị l ị ch sử văn h ọc n hấ t đị nh c ủa nó. V à l ị ch sử t i ếp nhận vẫ n c ó t hể và n ên được vi ết về t ừ ng t ác giả , t á c phẩm, từ ng t rào lưu , t rường p hái hay thể loại và giai đoạ n văn h ọc n ào đó v ới mộ t l ý l uậ n và m ộ t phương p háp khoa h ọc t hí ch hợp . N ó góp p hầ n hiểu r õ h ơn về các t á c giả , t á c phẩ m , t rà o lưu, t rường p hái và không gian văn h ọc ấy , v. v... Ở đ ây trên mộ t phương diện nhấ t định p hải ghi nhận
c ó s ự đó ng gó p khơi gợ i c ủa Hans Robert Jauss như mộ t c ú hích, mộ t đ ề x uấ t mạ nh b ạo t ạ o điề u ki ện nhận thấy v à n hậ n thứ c được vai t rò và tầ m q uan t rọng c ủ a l ĩ nh vự c tiếp nhậ n văn h ọ c trong tiến t rình văn h ọc và vi ệ c n ghiên cứ u tiếp nhậ n trong l ý l uậ n và t hự c ti ễn nghiên cứ u văn h ọ c. Cuối cùng cần nói thêm rằng với mỹ học tiếp nhận của Jauss mà chủ yếu là trong công trình quan trọng Lịch sử văn học của ông, bài viết của chúng tôi cũng chưa nêu được hết những vấn đề cần đề cập. Hi vọ ng sẽ có những bài viết khá c để bổ sung ___________________ (1) Haral Weinrich: Vì một lịch sử văn học của người đọc. Trong H. Weinrich: Văn học cho người đọc. Stuttgart, Berlin, Koeln u. Mainz, 1971, tr.23 -34. ( 2 ) H uỳ nh Vân: V ấ n đ ề t ầ m đ ó n đ ợ i v à xá c đ ị nh g iá trị n gh ệ t hu ậ t trong m ỹ h ọ c ti ế p nh ậ n c ủ a Hans Robert Jauss , T ạ p c hí N ghiên c ứ u văn h ọ c s ố 3 , 2 009, t r.55 - 71. (3) Trong bài viết này các trích dẫn từ Lịch sử văn học như là sự thách thức khoa học văn học của Hans Roert Jauss (Trong: H.R.J.: Lịch sử văn học như là
sự thách thức, Nxb. Suhrkamp Frankfurt a. M. 1970) được ghi số trang trong ngo ặc đơn ngay sau phần trích. (4), (5), (6), (7), (8), (13), (14), (15), (17) Hans Georg Gadamer: Chân lý và phương pháp. Nhữ ng nguyên lý giải thích học triết học. Xb.lần thứ 2, Tuebingen 1965, các trang 246, 252, 289, 356, 284, 373, 274, 290. (9), (10), (11) René Wellek: Lý thuyết lịch sử văn học, 1965, tr.20-22. (12), (16), (18), (19), (26) Hans Robert Jauss: Iphigenic của Racine và của Goethe. Với lời bạt về tính chất bộ phận của mỹ học tiếp nhận. Trong: Rainer Warning: Mỹ học tiếp nhận. Lý thuyết và thực tiễn. Nxb. Wilhelm Fink, Muenchen 1975, tr.353-400. Nhân đây xin bạn đọc sửa lại câu trích bị sai trong bài đăng trên Nghiên cứ u văn học, số 3, 2009, tr.70 như sau: “tính chất bộ phận của mỹ học tiếp nhận theo đó không chỉ căn cứ trên mối tương quan giữa sản xuất, miêu tả và tiếp nhận mà còn trên kinh nghi ệm là tất cả mọi tái lập lại cái quá khứ trong lĩnh vực nghệ thuật phải chỉ có tính chất bộ phận”. Tứ c xin bỏ chữ “không” trước cụm từ “phải chỉ có tính chất bộ phận”. Ngoài ra cũng xin bạn đọc sửa dùm chữ “siêu nghiệm” thành chữ “tiên nghiệm” ở dòng 13 từ dưới lên, trang 61 trong bài vi ết trên.
(20) Hans Blumenberg: Trong: Tính hợp thức của thời hiện đại. Frankfurt 1966, tr.41. (21) Các khá i niệm Mimesis và Imitatio naturae đều được chúng tôi tạm dịch là mô phỏng dù biết chúng có sự khác biệt nhau ít nhiều. (22) Theodor W. Adorno: Lý thuyết thẩm mỹ, Frankfurt a. M., 1970, tr.345 và 338. (23) Manfred Naumann: Song đề của mỹ học tiếp nhận, Tạp chí văn học số 4, 1978, tr.124-125. (24) Karl Robert Mandelkow: Những vẫn đề lịch sử tác động. Trong: Niên giám ngành ngữ văn Đức quốc tế II, số 1-1970, tr.84. (25) Horst Albert Glaser: Những phương pháp viết lịch sử văn học. Trong: Những nguyên lý của khoa học văn học và ngôn ngữ học, do Heinz Ludwig Arnold và Volker Sinemus xuất bản. Tập I: Khoa học văn học. Muenchen 1973, tr.429-431