Hệ thống hành chính Việt Nam và cơ cấu, phương thức thực hiện quyền lực: Phần 2

Chia sẻ: Lê Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:83

Thêm vào BST

Báo xấu

95
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Từ yêu cầu cải cách hành chính hiện nay, Nhà xuất bản Tư pháp giới thiệu Tài liệu Cơ cấu, phương thức thực hiện quyền lực trong hệ thống hành chính Việt Nam của Thạc sĩ Phạm Bính. Tài liệu gồm 3 chương: Chương 1 - Những vấn đề chung, Chương 2 - cơ cấu quyền lực và phương thức thực hiện quyền lực trong hệ thống hành chính Việt Nam, Chương 3 - Phương thức thực hiện quyền lực trong hệ thống hành chính Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hệ thống hành chính Việt Nam và cơ cấu, phương thức thực hiện quyền lực: Phần 2

C h ư ơ n g II II. I’h ư ư n g Ihức th ự c h i ệ n q u v ô n lưc... - Ve thương m ại. dịch vụ; • Về vãn hoá, giá o dục: • Vế xã hội và đòi sông; - Về quỏc phòng: • v ể an ninh, trật tự. an toàn xã hội; • V c thự c h iệ n chíiih s á c h dãn t ộ c và ch ín h sách tón giáo; • Vé thi h à n h p h áp luật; • Về xâ>- d ự n g c h in h q u y ến , q u á n lý dịa giới h à n h chính. II. PHƯƠNG THỬC THỰC HIỆN QUYẾN L ự c TRONG HỆ THỐNG HÀNH CHÍNH VIỆT NAM ỉ’hư«ng thửc thực hiện q u \ c n lực hay cách thức thực hiện qu y ên lực dược bicu hiện qua rông cụ. hình thửc. pluíơiig p h óp thực hiện qu yến lực. N'Khiôn cửu phưdng thức thực hiện quyền lực troiifĩ hộ thõiiK hành I'hinh Việt N a m s è đe rọỊ) dẽn các cõiig C'Ị1. cnc (’ơ chẽ v ã c ó c Ị i h ư ơ n g p h á | i t h ự c h i ệ n q u \ ’ế n l ự c . 125
Cư cãu, p h ư ơ n g th ứ c th ư c h i ê n q u y ể n lực t r o n g h ê t h ô n g h ả n h c h in h Viẽt N a m 1. C ác c ô n g cụ và p h ư ơng tiệ n th ự c hiện q u yể n lực của hệ th ô n g hành chín h V iệỉ Nam Q u y ển lực cùa hệ th õng h à n h chính Việt N a m th ế hiện qua việr thực hiện các chức nãng. ỉihiệm vụ, quyền h ạ n của các cơ q u an trong hệ tliõng h àn h c h in h từ truiig ương đến địa phương. T ron g quá trình t h ự c hiệii chức nân g, n h iệ m vụ. q u y ể n hạn. các cơ q u a n trong hộ th ố n g h à n h c h ín h sử d ụ ng các công cụ. phương tiện như: công rụ p h áp luật, bộ m áy h à n h chinh, bộ m á y cưởng chế. tài chính, các tô chửc s ự nghiệp, tố chức- kinh t ế c ủ a N h à nước và các tô c h ứ c xã hội mã N h à nưóc quán lý. - C ô n g cụ p h á p lu ậ t bao gồm n h ữ n g quy dịnh p h á p luật c ú a N h à tiước (từ n h ữ n g quy định trong H iế n pháp. luật, p h áp lệnh và các vãn bán pháp quv dưỏi luật) và d ịa vị p h áp lý của các cơ quan, cán bộ. c ô n g chức tr o n g h ệ th ô n g h à n h chính. Dựa vào n h ữ n g q u y dịnh p h á p lu ậ t và địa vị p h áp lý. các cơ quan và c á n bộ. công chức trong h ệ th ông h à n h ch ín h quán lý. đ i ể u hành xã hội th eo p h áp luật, b ằ n g p h áp luật, b ằ n g cách đ ặ t ra n h ữ n g quy p h ạ m dưới luật (lập quy) v à diều h à n h b ằ n g qu yền lực p h áp luật. Công cụ p h á p luật vừa tạo cơ sò p h áp lý dế các cơ quan, cán bộ, c ò n g 126
C h ư o n g II II. [’h ư ơ n g th ứ c th u c h iên q u y ê n lục... chứ c troiig h ệ th ố n g h à n h chinh n h à nước h o ạ t động, '.•ừa thê hiộn quyền lực dặc biệt c ủ a q u àn lý hành c h in h so với các dạng q u án lý xã hội khác. Trong quá trình đỏi mỏi, hộ th ố n g p h á p lu ậ t Việt N a m nói c h u n g v à đ ị a vị phíiỊỉ lý c ủ a các cơ q u a n hành chín h, cán bộ, công chức {thế h iệ n qua chức nồng, nlúệm vụ. qu y ển hạn, trách n h iệm ) d a n g từ n g bước dược hoàn th iện , góp p h án n ân g cao h iệ u lực. hiệu quá quan lý. N h ư n g sự chồng c h éo tr o n g n h ữ n g quy định pháp lu ặ t và sự k h ô n g rõ r à n g về chức năng, nh iệm vụ, trách Iihiệm c ú a các cơ q u a n và đội ngủ cán bộ, công chức h àn h c h in h ớ một sô m ặt hoạt động c ù n g c!ã á n h hướng đẽii việc thực h iệ n q u y ể n lực trong hệ th ông h à n h chinh n h à nước, - Bò m á \ h ã n h c h in h và bộ m á y cư ờ ng c h ế là n h ừ n g công cụ quan trọng trong thực h i ệ n q u y ê n lực. B ộ m á y h à n h c h í n h n ư ớ c t a đưỢc tó’ c h ứ c t h e o h ệ th ố n g h à n h c h ín h th òng nhất, p h ân cấp. Các cơ quan h à n h c h í n h n h à n ư ớ c cấỊ) tr ê n , d ử n g đ ầ u là C h í n h phu rồi đến các bộ. cơ q u an n g a n g bộ, th ô n g qua hệ th ông h à n h c h ín h cấp dưới dé thực h iệ n q u y ề n lực của minh. Trong quan hộ này. các cơ q u a n h à n h c h ín h cấp dưới, đội n g ũ cán bộ, công chức cấp dưới và h o ạ t động 127
Cơ câu, p h ư ơ n g Ihức thực h i ê n q u v ê n lưc tro n g h ê t h ố n g h ã n h c h í n h V iêt N a m c ò n g v ụ c u a h ọ l à c õ n p c ụ t h ự c h i ệ n q u y ề n l ự c C 'ú a c n c cd quaii và cân bộ. còng chửc cấỊi trên. Y chi, quyền lực- nhà nước dược hiện thực hoá trong đòi s ố n g xã hội t h õ n g q u a s ự h o ạ t đ ộ iiỊí c u a c á h ộ t h ò n g h à n h c h í n h nhà nước. Đe làni tỏt vai trò công cụ. phương tiện thực' h iện quyển lực. bộ m«íy h à n h chinh n h à nước vừa phái th ậ t vừng m ạnh, vừa phái hoạt động, điếu h à n h theo đúng pháp luật nhà niíóc (làm n h ừ n g gì m à pháp luật cho phép, không vì qu yến và khòng vì luật). T rên thực tế, sự (liều h àn h cùa bộ m á y h à n h chính, có lũc, có nơi c ò n c ỏ t ì n h t r ạ n g " t r ê n n ó i d ư ớ i k h ô n g n g h e " , " tr è n dưới k h ó n g th õ n g n h á t" làm giám hiệu lực. hiệu qun quan Iv và làm giám qiiyến lực nhà nưỏc. Bộ máy cường c h ế (qiinn đội. cõng an...) là còng cụ đặc biệt quan trọng đế duy trì tr ậ l tự xã hội. bao vệ chê độ xã hội chủ nghĩa, bao vệ lợi ích hợp p h áp của công dãn. Trong những n ã m dổi mới. mó cứa trật tự xã hội đií(k‘ ốn dịnh. báo dám ciịnh hưỏng xã hội chú nghía một phẩn chú yếu là do N h à nước dã sứ d ụ ng hỢp lý. hiệu qiiá bộ máy cưỡng t:hế. Tuy nhiên, một sỏ biêu hiện tióu cực trong hoạt dộng cúa bộ m áy cưỡng chẽ cũnp gãy hạu quá n gh iêm trọng đèn uy tín cùa Đ à n g và N hà nước, làm xói mòn lòng tin cùa dân dõi vởi 128
c h ư ơ n g ]] M. P h u ư n g t h ứ c thực h i ê n q u y ê n lưc... Danti và N h à nước, làm s u \ ’ ^iam (Iii>'cn lực' nhá nước. - C ò n g c ụ tái ch in h , n g á n s á c h : t à i c h í n h , n g â n sãclí \'ừa là (tiổu kiện cle (lam báo hoạt dộnti của hệ thòiiịỉ h ãn h chinh nhà nước nói I'iõnịi và bộ m áy nhà niíớc nói ohiing. vừa là cỏnịí cụ clé ihực hiện quyển lực CU;| hệ thỏiig h àn h chinh Iihà luíổc’. Ý chí. qu y ên lực n h à luíòc d ư ợ c th ự c h iệ n tr o n g xã hội. k h i n h à nước cláni bíio cỉược n h ũ n g y êu cáu. lợi ích cù a n h ân dàn. n h à lutóc phục vụ n h ã n dân. X h ã nước phục vụ n h ân dãn kh ông rhi ò việc dịnh hướng, tạo mỏi trường xã hội (’ho n h ã n dán m à CÒII là sự hỗ trợ vẽ vạt chát, tài chíỉih, kinh tỏ cho n h ân (lân, X h à nước ta trong điểu kiộii nển kinh tò chưa |)hãt irien. nguồn th u ngán snch còn ít. n h ú n g dà triệt dé khni th ác các nguồn thu kế cá vay nợ dế vừa đàm báo hoạt đ ộn g cùa bộ m áy nhò luíỏc. vừa dầu tư phát t n i ‘n k i n h t è - x ã h ộ i , h ỗ t r ọ c h o c ã c th à n h p h ầ n k i n h tẽ, các vùng:, các dịa bàn kinh tô - xã hội. Chinh nhò t h õ n ị ỉ C)UÍ\ s ự đ ồ u t ư p h á t tỉ'icMi k i n h t ẽ - x ã h ộ i đ ó đ ã tạn rn sự p h á t triến kinh tê • xã hỏi n h anh , đáp ứng các \ õ u c ầ u lọi ích cùa nháii (lán, vừa thực hiên được ý clii. Iju\’ể n lựr n h à nưỏc. vúa cung rô (lươc lòng tin cùa n h â n d â n đối vói Đ à n g và N hà nước. Bẽn cạnh 129
C ơ cấu, p h ư ơ n g thức Ihưc h i ê n q u y ế n lưc tr o n g hê t h ố n g h á n h c h i n h V iệt N a m nhữuíĩ ưu diém l ua việc sứ d ụ n g tài chính, ngán sách, lình \ ’ực quán Iv và sứ dụng tài chíiih. ngân sá
C h ư ơ n g II 11. P h ư ơ n g th ứ c íhưc h i ê n q u v c n lưc... tiện mà N h n núớc sứ d ụ n g dê thực hiện và dam báo các n h u cáu, lợi ic'h cỏnK dãii, đé phục vụ n h iệ m vụ q u a n lý c ủ a các cơ qu;»n h àn h ch ín h nhà nước từ tru n g ưưng đ ến dịa |)hương và c ù n g là đê thực hiện qu>'t"n lực n h à nước. Chinh vì vậy, các tô chức sự nghiệp, doanh nghiệp n h à nước vừ a là công cụ, phưong tiện trong thực hiện qu y ển lực n h à nưốc. vừa là dòi tưỢng rủa quán lý h à n h c h ín h n h à nước, hoạt độn« cùa nó bị chi phôi bới q u \’èii lực n h à nước. Hơn nửa. tỏ chức sự ĩighiệp. doan h n g h iệ p nhà nước là n h ử n g clìú thê quán lý trung hệ th ố n g quán lý th ó n g nhất của N h à nước xă lội chu n gh ĩa Việt N am . Các tô chửc sự nghiệp, doanh n gh iệp nhà nước đưực sử d ụ n g như là công cụ không chi đè duy trì trật tự x ã hội. thực hiện các lợi ích n h à nưỏc và xà hội, mà còn đế từ n g bước xây d ự n g cd sỏ vật chất, cơ sỏ kinh t ế - xà hội củ a chủ n gh ĩa xà hội ớ Việt N am . Đ ịnh hư ỏn g xã hội chu nghĩa m à Đang. N h à nước và n h ân dân ta hướng tới xáy dựiiíỉ. phụ thuộc vào kêt quá xáy dựìig lừ n g bước cớ .sơ v
Cư cấu^ p h ư ơ n g thức th ư c h i ê n q u v ế n lưc t r o n g hê t h ố n g h à n h c h í n h V iè t N ani doanh n g h iệp nhà nước là một trong n h ữ n g nỘ! d u ng th ê hiện phương thứí' thực h iệ n qu y ển lực cùa hệ thòng hành c h in h Việt N a m hiện nav. T rên thực té. c á c tố chức sự nghiệp, các doan h n gh iệp n h à nước dã góp phồn vào thực hiện các n h iệ m v ụ cúa N h à nước, đáp ứng vêu cầ u xã hội v à lợi ích c h ín h đ á n g của công dân. N h ư n g việc q u án lý và sử d ụ ng nó vẫn còn tồn tại nhiều h ạ n chế. k h u y ế t đ iểm , làm á n h hướng đên kết qua thực h iệ n q u y ể n lực c ù a N h à nước. - Các đ o à n th ê Arã hói cùa n h à n d â n . bao gồm tô chửc chinh trị - xã hội. t ổ c h ử c xã hội. tố chức xã hội' n g h é nghiệp, là khách thế. đôi tượng q u án lý h àn h chính nhà nước, kh á ch th ể qu v ển lực nhà nướr. N h ư n g trong mói q u an hệ (quan hệ giừa N h à nước và xă hội), các đoàn th ê n h â n d ã n lại là cóng c ụ ,th ô n g qua dó các cơ q u an h àn h chính nhà nưỏc các cấp thực h iện ý chí, qu yền lực của m ìn h vào x ã hội {các chính sách, pháp luật nhà nước được các đoàn thê n h án dân thực h iện dưới s ự lã n h đạo c ủ a Dáng). Trong N h à nước x ã hội chu n g h ĩa Việt N a m , các đoàn t h ế n h ã n dãn k h ô n g phải là cực đòi lập của N h ã nước mcà là m ột bộ p h ận hỢp th à n h h ệ th ò n g chính trị Việt N a m dưới sự lãnh đạo c ủ a Đ ả n g Cộng sán Việt 132
C h ư ơ n g li II. P h ư ơ n g th ứ c Ihưc h i ê n q u y ế n lưc... N a m (Đang, N h à niíỏc và các đoàrì th e n h ân dân đều lã của n h â n dãn. là côiig vụ c!i' n h ãn dán thực hiện qu y ến lực. quyền làm chu c-ua m ình). Các đoàn thê n h â n dân • cd sỏ chính trị cúa olìính qu yền n h ã n dân, th a m gia x á y d ự n g N h à nước và là công cụ đế N h à nước thực h iệ n qu y ển lực cú a mình. Kết quá và hiệu quá hoạt động của các cloàn th ê n h â n dân là một trong n h ừ n g thước đo việc thực hiệii qu y ền lực của hệ th ố n g h à n h chính nhã nước, Trên thực tế. hoạt ctộng cua các doàn thè nhân dãn dà góp phần thực hiện các n h iệ m v ụ của N hà nước, thực hiện c h ín h sách, pháp lu ật cùa N h à nước như: chính sách dân sô. ké hoạch hoá gia đình; chính sá ch xoá đói giám nghèo; c h ín h sá ch phòng ch ỏ n g các t ệ n ạ n xã h ộ i... N h ư n g bôn c ạ n h I i h ữ n g nitặt t í c h cực, việc tố chức, quàii lý và huy độnịỉ các đoàn th ế nhân dân thíim gia thực hiệii các c h in h sách , pháp luật của N h à nưóc vẫii còn nhiều hạn chế. k h u y ế t điém. chưa lạ o ra dược m ột cơ c h ê phối hỢ)) hoạt động có hiệu quá giữci các cơ q u an h àn h chính nhã nước với các đoàn th ê nhân dán đế thực' hiện tôt Iiiguyên tắc dân biết, dân bàn, dán làm . dán kiếm tra. 133
C ơ câu, p h u ơ n g t h ũ c th ư c h i ê n q u y ế n lưc t r o n g hệ I h ố n g h á n h c h i n h Việt N a m 2. C ơ c h ế th ự c h iệ n quyển lự c tro n g hệ th ố n g hành c h in h V iệ t Nam Q u yển lực của hộ thòng h àn h chính Việt N a m là một bộ p h ạ n c ủ a qu yến lực N h à nước Cộng hoã xà hội chú n g h ĩa V iệt N a m . dưới sự là n h đạo c ù a Đ á n g Cộng sàn Việt N a m . Cơ chê’ chu n g của việc thực hiện quyển ực ò Việt N a m là Đ á n g lãnh đạo, N h ã nước quán lý. n h án dãn là m chủ, Cơ chê n à y c ũ n g đưỢc áp d ụ n g trong h ệ th ố n g h à n h chinh n h à nước. Q u yền lự c c ủ a hệ th ông h à n h c h ín h Việt N am , xét về ngu ồn gốc và bán c h ấ t là qu yển lực cua n h ân dân Việt N a m . Bộ m á y h à n h chính n h à nước chí thực thi quyển lựr u v qu yển của n h ân dân, thực hiện n h ữ n g chức nàn g, n h iệ m vụ. quyền h ạ n đưỢc pháp luật quy định vì lọi ích c ủ a n h ân dán và chịu sự giám sát của nh ân dãn (th ô n g qua các cơ q u an q u y ề n lực. các doàn th ế n h ân d â n và từ n g cá n h ãn công dân). Đẽ đ à m báo “tấ f cà quyến lực n h ã nước thuộc vế n h á n d à n", tổ chức và hoạt đ ộn g cúa các cớ q u an h àn h chính n h à nước các c ấ p đều đặt dưới s ự lành đạo của Đáng. Dựa trên cơ só Hiến pháp, p h áp luật, các cơ quan h àn h c h ín h nhã nước, các cán bộ. công chức lãiih đạo th ê c h è hoá các nghị q u y ết c ủ a Đ áng, tó chức 134
C h u c ỉ n g [1 II. 1’ h ư ư n g th ứ c th ư c h ic n
C ơ câu, p h ư ơ n g thức th ư c h i ê n q u y c ii lưc t ro n g h é t h ố n g h à n h c h i n h V iệt N a m dồng n h â n dán các cấp), các doàn th ế n h ân dân. C ác cơ quíin qu yển lực n h à nước các cà'p quyết định chưrtng trình hoạt động, nội d u n g hoạt dộng, quán lý củíi các cơ q u an h à n h chính n h à nước; quyết định n h â n s ự và thực h iệ n qu yền giám s á t toàn bộ hoạt đ ộn g c ủ a cơ quan h à n h chinh nhà nước. Cơ chẽ giám sát c à n g rõ ràng s è càng đám báo tò’t việc thực hiện qu yển lực c ú a các cơ q u an hành c h in h n h à nước, tránh dưỢc s ự lộng quyển và sự vò trách nh iệm trong quán lý h à n h c h ín h nhã nưỏc, trong thực hiện quyền lực c ú a các cơ q u a n h à n h ch ín h các cấp. Các đoàn th ế n h ân dân và các cá n h â n th a m gia thực h iệ n q u y ể n lực trong q u an hệ với việc thực thi q u y ển lực của c á c cơ q u an h à n h chính n h à nước th ông qua việc th a m gia các hội nghị của các cơ q u an h ãn h chính (Đ iểu 5 0 L u ậ t tô chức Hội dồng n h â n dân và Uý ban n h â n dãn quy dịnh: "C hú tịch u ỷ b a n M ặ t trận T ố quốc Việt N a m và người đ ứ n g đ ầ u các đ o à n t h ế n h á n d á n ó đ ịa p h ư ơ n g đư ợc m ời d ự các p h iê n họp của U ỷ ban n h â n d á n c ù n g cấ p k h i bán các v á n đê có liên quan")', th ô n g qua việc giám s á t h o ạ t đ ộ n g của các cd q u an h à n h c h ín h n h à nước v à c á n bộ. công chức, v iên chử c n h à nước; th ò n g qua việc kiến nghị. 13 6
Chucỉng (1 11. 1’h ư ơ n g thức th ự c h i ệ n q u y õ n lưc... y ê u c ầ u . khiCLi n ạ i . tố C íio ... Cơ chô thực hiện quyển lực ir o n g hệ t h ò n g h àn h chinh Việt N a m còn th ê hiện, thực hiộn th e o h ệ thống tỏ chức bộ m áy h ãn h chính nhà nước. Hộ th ô n g h àn h chíi\h Việt N a m là một hệ th ông n h ấ t t ừ t r u n g ưong dếti cơ .sỏ và phân cấp quán lý. ( ị u y ề n lực cù a các cơ quan hành chinh cấp tròn được’ thực h iệ n c h ủ yếu thõng qua việc thực hiện chức,' natig. nhiộiiì vụ. qu yền hạn của các oơ quan h à n h chính rãp dưới, ( ‘h ìn h phú dũng dẩu là T hú tưỏng Cliinh Ị)hú và cãc bộ, d ử n g dau là các Bộ trướng khi dưa ra m ột q u y ê t đ ịn h q u ản lý thi quyét dịnh dó dược các cờ q u an h à n h c h ín h cấp dưới tỏ chửc thực hiện. Kết quá thực h iệ n q u y ế t định dó của các cơ quan h àn h chính cấp dưới vừfi th e hiện quyển lực. Iiãng lực ihự c thi còn^ vụ c ù a các’ cơ quan dó, vừa biêu hiện quyến l ự c của C'hính p h u và các bộ. ơ đây. quyển lực của các cơ quan h àn h c h ín h c ấ Ị i trên không chi th ế hiện trong quan hệ với xà h ộ i . m à còn thế h iệ n cá trong q u an hệ với các cơ q u a n h à n h chính cấp dưới. Trên thực tỏ, quyền lực đôi với các cd quan hành chinh cáp dưới đườc thựt' hiên tỏt thì mới p h át huy, mới đ ám báo được quyển lực c ú a các cơ q u an h à i i h chíiih cấp trôn. T ình tr ạ n g "trên nói d ư ờ i k h ô n g nghe" đã làm giám quyển lựr củn các cd q u a n h àn h 137
C ơ câu, p h ư ơ n g thức (hưc h i ệ n q u v ê n lưc t r o n g h ệ t h ô n g h à n h c h ín h Vièí N a m hàn h chính CŨỊ) trôn và làm su y y èu quyển lực cua ca hệ thõnịĩ h à n h c h ín h trong việc điếu h àn h xã hội. Các cơ quan h à n h chính nhà nưỏc cấp tr ẽn như Chính ị)hú. cnc bộ thực hiện qu y ền lực chu y èu th òng qua việc ra rác q u \’èt dịnh. việc chí đạo cáp dưới, việc kiém tra ỉíiáni sát và xứ lý n h ữ n g sai p h ạ m c ủ a cấp dưới trong việc thựi' hiện các quyẽt định đó- Cơ chẽ kiếm tra. giám s á t và xứ lỹ k h ô n g rõ ràng, nẹh ién i minh c ũ n g n h ú việc thực hiộti kiếm tra. giám sát đòi với oáo cO quan h ãn h c h in h c ố p dưới không đến nơi. dến chòn sẽ làm su y y ê u qu yền lực cúa cơ quan h ãn h r h í n h C'ấ|) t r ẽ n , d ử n g đ ầ u là C h i n h p h ủ . C i ' u ' C'(5 q u a n h à n h c h í n h c ấ p dưới khi th ự c h iệ n các qu \’êt clịiih qiuin Iv cúa các cơ q u an h àn h ch in h cấp trcii vừa th eo chức nâng, n h iệ m vụ. quyềa h ạ n cua I i h ữ n g cơ q u a n đ ó . v ừ a t h è h i ệ n ý c h i . q u y ề n lự c c ủ a Nh.à nưỏc. Iihân d an h N h à nước (chứ không phái là chi riông củ a cơ quan, gắn vởi lợi ích cơ quan). Từ đó cho thấy, việc xác định và p h ân dịnh rò chửc nàng, nh iệm vụ. qu vền hạn và trách n h iệ m của các cơ quan hành chính nhà nước các cíYp trong hệ th ống hãnh chiỉih ih ỏiig n h ã t là một dòi hỏi cúa việc báo dam q u y ể n lực c u a h ệ t h ố n g h à n h c h i n h n h à nước. 138
Chudng n li. 1’h ư ơ n g th ủ c thưc hiõn q u v ế n luc... Tỏ chưc' bộ má>’ hãnh chính Nlia Iiưỡc Việt N am ờ mối cãp clcu cỏ cơ quan tiiãm c|U\ốn
C ơ cáu, p h ư ơ n g Ihức th ự c h iện q u y ê n lực t ro n g h ệ I h ố n g h á n h c h in h V iệ t N a m C hinh phú ph ê d u y ệt quy hoạch, k ế h o ạ c h , nội dung... quàn lý và chịu trách n h iệ m triến khai thực hiện các nội d u n g đó th e o s ự ph ê d u y ệ t c ủ a Chinh phú- Đê đám báo qunn lý th ố n g n h ấ t việc thực hiện các nh iệm vụ c ủ a các cơ q u an th á m qu yền riêng, đòi hỏi cd quan th ám qu y ền c h u n g khi ph ê d u yệt quy hoạch, kê hoạch, nội dung... q u ản lý cúa các cơ quan thám quyền riên g phái đ ậ t trong tông th ế thông n h ấ t của quy hoạch, k ố hoạch, nội d u n g q u án lý trong p h ạ m vi đơn vị h à n h c h ín h - lãnh thổ, Đ e thực hiện được yêu cầu n à y đòi hói n h ù n g cơ q u an th á m quyến riêng qu án lý tô n g hdp n h ư tài chín h, kè hoạch... phái làm tốt chức n à n g phối hợp, hỗ trỢ các cơ q u an khác trong việc x ả y dựiìg quy hoạch, k ế hoạch q u án lý và giúp Chính p h ú troiig việc xâ v d ự n g k ế hoạch tống the. T ừ việc x e m x é t cơ c h ế thực h iệ n quycn lực trong hệ th ô n g h ã n h c h ín h V iệt N a m cả th e o chiểu dọc và chiểu n g a n g , cá trong q u an hệ với tố chức díing. cơ quan qu y ền lực nhà nước các cấp và đôi với các đoàn t h ê n h â n d â n c h o t h â y , h ì n h t h ứ c phỏ'i hỢp h o ạ t đ ộ n g đế thực h iệ n q u y ề n lực là h in h thức m an g tín h phố biến. T ro n g q u a n h ệ nào c ù n g cầ n có s ự phối hợp hoạt động để thực hiện qu yền lực. Đẽ việc phôi hdp có hiệu quá và để q u y ề n lực của các cơ quan, tổ chức được báo 140
C h ư ơ n g [l II. l’h ư o n g ihức th u c h iện q u y ế n lực... đain thực thi. thì vấn dổ xác dịnli- p h â n đ ịn h rõ chức năng, nh iệm vụ. quyển h ạ n lại là vấn để th en chô"t, có tám q u an trọng đặc biệt. Việc Ị)h â n định, xár định rỏ chửc' n ã n g . n h iệ m vụ, qu\ eỉi hạn trong hệ th òng h àn h c h ín h ớ núớc ta hiện nay không chí là giữa các cơ q u an h à n h cliính nhà miớc m à còn là giữa các cơ quan, tò chức th u ộ c hệ th ô n g chính trị trong hộ th ống h ã n h c h ín h n h à nước (quan hệ giữa tô chức d án g các cấp, cơ q u a n h àn h chính, đoàn th ế n h â n d â n trong hộ th ố n g h à n h pháp). Hiộu quá. hiệu lực q u á n ìý h ãn h c h in h n h à nước và qu\'òn lực cùa các cơ quan hàiih chính n h à nước thấp, s u \ ’ giám , một phần rất lớn lã clo tình tr ạ n g vừa chồng chéo vể chữc năng, n h iệ m vụ. vừa k h ô n g rõ r à n g về chức nàng, nh iệm vụ ca theo chiếu n g a n g và c h iể u dọc. Theo Luật tò chức Chính phu nám 2 0 0 2 thì C hín h phủ quan lý 10 lĩnh vực của đời số n g xã hội n h ư n g cơ cấu tô chửc của Chính phủ lại gồm 26 bộ, cơ q u a n n g a n g bộ, T heo L uật tô chửc Hội đồng n h â n dân v ã ư ỷ ban nhi\n dãn rvãm 1994 vn Pháp lệnh vê' n h iệ m vụ, quyển hạn c ủ a Hội dồng n h ân dân và ư ý b a n n h â n dán các cấp. thì Uý ban nháii (lân cấp tinh q u án Iv 15 lĩnh vực n h ư n g cơ cáu cơ quan c h u y ê n môn c ủ a ư ý ban tinh 141
C ơ câu, p h ư ơ n g thức thưc h i ệ n q u y ế n lực t r o n g h ê t h ố n ^ h ã n h c h i n h V ic t N a m hiện nay lụi từ 20 dến '22 đơn vị. Tình trạng đó là một trong nhữ ng nguyên n h â n dẫn đến sự chồng c h éo và kh òng rò rànỉí về fh ứ c nàng, nh iệm vụ. quyền h ạ n cùa các' cO quaii hành chính thpo chiều ngang. 3. Các phư dng pháp th ự c hiện q uyề n lực củ a hệ th ố n g hành ch in h V iệt Nam Phương pháp thực h iệ n qu y ển lực là n h ữ n g cách thức, biện pháp mã các chu th ế qu y ển lực s ứ d ụ n g đế tác dộng vào khách th ế quyếii lực. Q u yển lực c ú a các chu thê ti-ong hệ th ông h à n h c h ín h nhà niídc đưỢc th ế hiện ih ô n g qua việc thực h iệ n các chức Iiãng. n h iệ m vụ. qu y ên hạii cùa m ình. Oo vậy, vê cớ bán phương pháp thực hiện qu y ển lực cứa hệ th ông h à n h ch in h nhà Iiưỏc c ũ n g là phương pháp thực hiện chức nàng, n h iệ m vụ. quyển h ạ n củ a các cơ q u an h à n h ch in h n h à nước, hay còn gọi là phương p h áp q u án lý h àn h ch in h nhà nước. Trong các n gh iên cửu v ề quán lý h à n h c h ín h ớ Việt N am , các tác giá đã đê c
C h ư ơ n g 11 II. í’h ư o n g thức thực h i ệ n q u v ẻ n lưc... biệt là rác phương pháp dược áp d ụ n g trong giai đoạn ch u a n bị, giai doạn d án h giá cóc q u y êt định h àn h chinh. N h ỏ m t h ử h a i là các phương pháp dược sứ d ụ ng đế tác dộng vào khách thê, đôi tượng quán lý hanh c h ín h Iihà nuỏc. như: phương pháp tuyên ti'u\'ền. giáo dục. thu_\’êt phục; Ịíhương pháp kinh tế: phương p h áp tò cỉiức; phiídng pháp h àn h chính, Trong đó. phương p h á p h ã n h th ín h lã phương pháp có tíiili dặc t h ù cùa quan lý hành chính n h à nvíớc. Các phvíờng p h áp thực hiện qu yến lực cua hệ th ống h àn h chính thuộr vã{) nhóm thú hai của ])hương Ịìháị) quán lý hãnh clìínli nhò niíỏc. Các p h i í r i n g ỊDháp q u á n lý h à n h c h í n h t h u ộ c n h ó m t h ử h a i Iihii đã nêu trôn có th ế là n h ữ n g phường Ị)háp tác cíộng trực tiếp, hoặc là tác động gián tiếp, th ế hiện tíỉih đa d ạn g cúa cách thức, biện p h áp quán lý hành c h ín h n h à nước. ('ác ph ư ơn g p h áp thực h iệ n qu yền lực c ù a hệ th ô n g h à n h chính nhà m íỏc V iệt N a m c ù n g có th ể pliãn ch ia th àn h hai Iihóni: c á c p h ư ơ n g p h á p g iá n tiếp cà các p h ư ơ n g p h á p trự c tiế p th ự c h iện q u yển lực. Sự p h ân ch ia nluí ih õ Iihãiii tạo sự th u ậ n lợi trong việc n g h iê n cứu. Trõii thực tế, sự p h ân biệt 143
C ơ cấu, p h ư ơ n g thức th ự c h icn q u y ê n lưc t r o n g h ệ t h ố n g h ã n h c h ín h V i ê t N a m này c ù n g chí m u n g tín h tương đôi. Bới vì, trong một phướng p h á p cụ th ế với kh á ch t h ể q u y ề n lực n à y là trực tiế p n h ư n g với kh á ch th ể q u y ể n lực khác là gián liếp. V i d ụ . các h o ạ t động, các biện pháp p h ò n g c h ô n g tệ n ạ n xã hội. đôi với các đối tượng liên q u an đến t ệ n ạ n xà hội là một ph ư ơn g pháp trực tiếp. N h ư n g đối với các đôi tư ợng khác, các biện p h á p p h ò n g c h ố n g t ệ n ạ n xã hội lại tạo ra m ột mồi trường xã hội là n h m ạ n h , do vậy, nó là p h ư ơn g p h áp gián tiếp. Hơn n ữ a , khi thực h iệ n q u v ể n lực. các c h ủ th ế th ư ò n g sứ d ụ n g m ột p h ư ơn g p h á p m a n g t in h tố n g hỢp d ẻ n h ầ m h ồ trỢ l ẫ n n h a u . Các phương pháp gián tiếp trong thưc hiên quỵền Iưc cùa h ê thống hành chinh nhà nước T ron g q u á n lý h àn h chính nhà nước, các chú thê quyền lực th ư ờn g sứ d ụ n g n h iề u rách thức, biệp pháp (phướng pháp) m a n g tín h gián tiếp đ ế tác đ ộ n g vào khách thế. dôi tượng q u án lý, kh á ch th ế quyền lực. Hệ th ông h à n h c h in h V iệt N a m . từ Chính phù. các bộ, cơ 144