Hiệu quả của chăm sóc vận động và giáo dục sức khỏe trước phẫu thuật thay khớp gối toàn phần so với thường quy

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 5 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> HIỆU QUẢ CỦA CHĂM SÓC VẬN ĐỘNG VÀ GIÁO DỤC SỨC KHỎE<br /> TRƯỚC PHẪU THUẬT THAY KHỚP GỐI TOÀN PHẦN SO VỚI THƯỜNG QUY<br /> Nguyễn Thị Phương Tuyên*, Bùi Hồng Thiên Khanh**, Elizabeth Esterl***<br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Chăm sóc người bệnh trước và sau mổ thay khớp gối toàn phần đóng vai trò quan trọng.<br /> Giáo dục sức khỏe và hướng dẫn tập vận động trước mổ giúp cải thiện tình trạng đau và chức năng vận<br /> động khớp gối.<br /> Mục tiêu: So sánh chức năng vận động khớp gối và mức độ đau của người bệnh phẫu thuật thay khớp<br /> gối toàn phần.<br /> Phương pháp: Nghiên cứu can thiệp lâm sàng được tiến hành tại Khoa Chấn Thương Chỉnh Hình của<br /> Bệnh viện Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh. Nhóm can thiệp: trước phẫu thuật thay khớp gối toàn phần<br /> người bệnh được giáo dục sức khỏe và tập vận động trước mổ thay khớp. Nhóm chứng: chăm sóc sau mổ.<br /> Kết quả: Độ gấp gối ngày hậu phẫu 2 và 3 của phương pháp 1 lớn hơn có ý nghĩa thống kê hơn nhóm<br /> phương pháp 2. Thang điểm đau (VAS) có xu hướng giảm dần qua từng ngày hậu phẫu. Phương pháp 1:<br /> Người bệnh có thể tập đi trung bình 2,17 ± 0,65 ngày. Phương pháp 2 là 2,33 ± 0,56 ngày.<br /> Kết luận: Phương pháp giáo dục sức khỏe và chăm sóc vận động trước mổ cho người bệnh phẫu<br /> thuật thay khớp gối toàn phần của điều dưỡng đã góp phần cho việc cải thiện giảm đau và tăng tầm vận<br /> động khớp gối.<br /> Từ khóa: thay khớp gối toàn phần, giáo dục sức khỏe trước mổ thay khớp gối toàn phần, vận động sau<br /> thay khớp gối, thoái hóa khớp gối<br /> ABSTRACT<br /> EFFICIENCY OF MOBILIZATION CARE AND EDUCATION<br /> OF PRE-OPERATIVE TOTAL KNEE ARTHROPLASTY COMPARE WITH USUAL CARE<br /> Nguyen Thi Phuong Tuyen, Bui Hong Thien khanh, Elizabeth Esterl<br /> * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 23 – No. 5 - 2019: 95 – 100<br /> Background: Pre-operative total knee arthroplasty care is an important role. Mobilization care and<br /> education pre-operative total knee arthroplasty have improved the knee joint function and reduce pain.<br /> Objectives: To compare the range of motion knee joint and pain level of the patient postoperative total knee<br /> arthroplasty.<br /> Methods: Clinical intervention research, conducted at Department of Orthopaedics – University Medical<br /> Center hospital, Ho Chi Minh City. The Group intervention: Mobilization care and education pre-operative total<br /> knee arthroplasty. Group certification: usual care postoperative in the Department of Orthopaedics.<br /> Results: The flexion levels tend to improve gradually increases through every post-operative days in both<br /> groups method. On postoperative knee flexion levels 2 and 3 of method 1 is greater than the statistical significance<br /> compared with the flexion postoperative day 2 and 3 in the Group method 2. VAS pain scores tend to fall<br /> *Điều dưỡng – Khoa Chấn Thương Chỉnh Hình- Bệnh viện Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh<br /> **Bộ môn Chấn Thương Chỉnh Hình - Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh<br /> ***University of Northern Colorado – School of Nursing<br /> Tác giả liên lạc: CN. Nguyễn Thị Phương Tuyên ĐT: 0358785501 Email:phuongtuyennurse@gmail.com<br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học 95<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 5 * 2019<br /> <br /> gradually through every post-operative day. Method 1: The patient can walk average 2.17 ± 0.65 days and method<br /> 2 is 2.33 ± 0.56 days.<br /> Conclusions: Mobilization care and education pre-operative total knee arthroplasty have contributed to<br /> improving pain relief and increased mobilization for the knee joint.<br /> Keywords: total knee arthroplasty (TKA), preoperative education for total knee arthroplasty, knee joint<br /> mobilization postoperative, osteoarthritis of knee<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ mềm thống kê SPSS 22.0.<br /> <br /> Thay khớp gối toàn phần là phẫu thuật phổ Phương pháp 1<br /> biến được tiến hành và gia tăng trên toàn thế Giáo dục sức khỏe và hướng dẫn tập vận<br /> giới. Ở việt Nam phẫu thuật thay khớp gối tại động trước mổ: Kiến thức cơ bản về thoái hóa<br /> các bệnh viện lớn đã thực hiện rộng rãi. Phẫu khớp gối, phẫu thuật thay khớp gối toàn phần.<br /> thuật thay khớp gối toàn phần là một trong Hướng dẫn người bệnh tự chăm sóc cơ bản<br /> những phương pháp điều trị hiệu quả cho sau thay khớp gối nhân tạo toàn phần: giảm<br /> những người bệnh bị thoái hóa khớp gối nặng. đau, ăn uống, vận động và xoay trở. Hướng<br /> Phẫu thuật thay khớp gối toàn phần là giải pháp dẫn các bài tập vận động khớp gối trước mổ:<br /> tối ưu giúp người bệnh giảm đau, nâng tầm vận Tập vận động cổ chân, bài tập cơ tứ đầu, bài<br /> động và nâng cao chất lượng cuộc sống(3). Phẫu tập trượt gót chân, tập nâng thẳng chân, bài<br /> thuật thay khớp gối toàn phần là cuộc phẫu tập cơ mông, tập khép và dạng háng, tập gấp<br /> thuật lớn, đòi hỏi người bệnh phải chuẩn bị tốt và duỗi gối. Kết hợp với phương pháp chăm<br /> về thể chất và tinh thần. Mặt khác phẫu thuật sóc thường quy sau mổ tại khoa.<br /> cũng có thể gây ra những biến chứng do vậy Phương pháp 2<br /> người bệnh phải biết để đề phòng và điều trị kịp Giáo dục sức khỏe và hướng dẫn tập vận<br /> thời những biến chứng sau mổ. Vì vậy không động sau mổ: Sau khi người bệnh được<br /> thể thiếu vai trò của người điều dưỡng trong chuyển lên khoa Chấn Thương Chỉnh Hình sẽ<br /> việc chuẩn bị, hướng dẫn, giáo dục sức khỏe được điều dưỡng và kỹ thuật viên vật lý trị<br /> người bệnh trước mổ. liệu hướng dẫn và tập các bài tập vận động<br /> Mục tiêu nghiên cứu theo phác đồ tại khoa.<br /> So sánh thời gian người bệnh đạt được các Y đức<br /> mục tiêu của chức năng khớp gối (ngồi, đứng, Nghiên cứu được thông qua bởi Hội đồng Y<br /> đi), tầm vận động khớp gối và sự thay đổi thang đức Trường Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh số<br /> điểm đau của người bệnh giữa 2 phương pháp. 137/ĐHYD-HĐĐD.<br /> ĐỐITƯỢNG- PHƯƠNG PHÁPNGHIÊNCỨU KẾTQUẢ<br /> Đối tượng nghiên cứu Bảng 1. Đặc điểm dịch tễ của đối tượng nghiên cứu<br /> Toàn bộ người Bệnh được chỉ định phẫu Phương pháp 1 Phương pháp 2 Tổng<br /> thuật thay khớp gối toàn phần tại khoa Chấn Tuổi 61,87 ± 8,71 66,73 ± 7,37 64,45 ± 8,31<br /> Thương Chỉnh Hình-Bệnh viện Đại Học Y Dược Nữ 82,6% 88,5 85,7%<br /> BMI 26,04± 4,7 24,72±4,03 25,34±4,36<br /> TP. Hồ Chí Minh từ tháng 03/2019–07/2019. Gồm<br /> 49 người bệnh. Tuổi trung bình của dân số nghiên cứu<br /> Thiết kế nghiên cứu chung cả hai nhóm là: 64,45 ± 8,31. Nữ giới<br /> chiếm 85,7% số người bệnh trong nghiên cứu,<br /> Nghiên cứu can thiệp lâm sàng có nhóm chứng.<br /> Nghề nghiệp nội trợ chiếm đa số (46,9%). Chỉ số<br /> Phương pháp xử lý số liệu khối cơ thể (BMI) của dân số nghiên cứu chung<br /> Dữ liệu được lưu trữ và xử lý bằng phần cả hai nhóm là: thừa cân chiếm 38,8%, trung<br /> <br /> <br /> 96 Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 5 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> bình là 25,34 ± 4,36. Có 20,4% người bệnh có cân hai nhóm có sự tương đồng nhau. Đa số người<br /> nặng là béo phì (Bảng 1). bệnh có 1 bệnh lý kèm theo chiếm tỷ lệ cao<br /> Đa số người bệnh nhập viện thay khớp gối (42%). Người bệnh sau mổ thay khớp gối đều<br /> toàn phần có chuẩn đoán là thoái hóa khớp gối được sử dụng thuốc giảm đau. Giảm đau màng<br /> chiếm 93,9%, viêm khớp gối chiếm 6,1%. Nguời cứng được sử dụng nhiều (chiếm 83,7%) hơn sử<br /> bệnh chưa mổ khớp gối chiếm đa số (65,3%). dụng thuốc giảm đau Morphin (chiếm 12,2%)<br /> Người đã mổ thay 1 khớp gối chiếm 28,6%, giữa (Hình 1).<br /> <br /> 140<br /> 120<br /> 100<br /> 80<br /> 60<br /> 40<br /> 20<br /> 0<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Phương pháp 1<br /> Phương pháp 2<br /> <br /> <br /> Độ gấp gối VAS<br /> Hình 1. Tương quan giữa 2 phương pháp can thiệp với sự thay đổi tầm vận động khớp gối và sự thay đổi thang<br /> điểm đau trước mổ và các ngày hậu phẫu<br /> Chức năng khớp gối pháp 1, lần lượt đạt được các chức năng vào<br /> Độ gấp gối có xu hướng tăng dần qua từng ngày hậu phẫu 2 đến ngày 3, trung bình là<br /> ngày hậu phẫu ở cả hai nhóm phương pháp. Độ 2,33±0,56 ngày. Không có biến chứng sau mổ cho<br /> gấp gối ngày hậu phẫu 2 và 3 của phương pháp người bệnh thuộc 2 nhóm phương pháp. Người<br /> 1 lớn hơn có ý nghĩa thống kê so với độ gấp gối bệnh sau mổ thay khớp gối có thời gian nằm<br /> ngày hậu phẫu 2 và 3 trong nhóm phương pháp viện là 7,71±2,45 ngày. Sự khác nhau giữa hai<br /> 2. Thang điểm đau VAS có xu hướng giảm dần phương pháp không có ý nghĩa thống kê.<br /> qua từng ngày hậu phẫu. Thang điểm đau VAS BÀNLUẬN<br /> của từng ngày hậu phẫu giữa hai nhóm phương Tuổi trung bình nghiên cứu chúng tôi là:<br /> pháp khác biệt không có ý nghĩ thống kê. Người 64,45 ± 8,31. Một số nghiên cứu của các tác giả:<br /> bệnh trước mổ khó khăn trong đi lại. Người Trương Trí Hữu(17), Tôn Nữ Diễm Lynh(15),<br /> bệnh không đi lại được chiếm 73,1%. Người Nguyễn Phúc Thịnh(8), Souza(13), Raynauld(10),<br /> bệnh sau mổ thay khớp gối ở nhóm phương Xu(21) có sự tương đồng giữa nghiên cứu của<br /> pháp 1 có thể tập ngồi hoàn toàn vào ngày hậu chúng tôi với các nghiên cứu khác là do nhóm<br /> phẫu 1, tập đứng vào hậu phẫu ngày 1 và hậu bệnh nhân thoái hóa khớp gối có chỉ định thay<br /> phẫu 2, tập đi chủ yếu vào ngày hậu phẫu 2, tập khớp gối toàn phần thường nằm vào độ tuổi lớn<br /> đi vào ngày hậu phẫu 3 chiếm 30,4%. Người hơn 60 (giai đoạn 4 của bệnh thoái hóa khớp<br /> bệnh có thể tập đi trung bình 2,17±0,65 ngày. Ở gối). Tần suất mắc thoái hóa khớp tăng dần theo<br /> phương pháp 2 hầu hết người bệnh ngồi vào tuổi, theo NHNES (National Health and<br /> hậu phẫu ngày 1, tập đứng và đi trễ hơn phương Nutrition Examination Survey), tỉ lệ thoái hóa<br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học 97<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 5 * 2019<br /> <br /> khớp gối ở người trẻ từ 25-34 tuổi là 0,1% và trên bệnh tăng tầm vận động khớp gối sau mổ.<br /> 55 tuổi là 20%(16). Trong nghiên cứu người bệnh Còn theo Rooks(12) thì không có sự khác biệt giữa<br /> là nữ giới chiếm tỷ lệ cao hơn nam (85,7%) tương việc giáo dục sức khỏe trước mổ làm thay đổi<br /> đồng với tác giả Tôn Nữ Diễm Lynh(15) giới tính tầm vận động khớp gối sau mổ.<br /> nữ chiếm 85%, tác giả Bùi Hồng Thiên Khanh(1) Vào ngày hậu phẫu 1, nhóm phương pháp 1<br /> là 82% và theo Souza(13) là 79%. Nguyên nhân người bệnh có thể đứng được bằng khung chiếm<br /> được cho rằng có sự liên quan đến yếu tố nội 82,6% và đi khung chiếm 13%. Kết quả này cao<br /> tiết, suy giảm hóc môn do người nữ bước vào độ hơn nhóm phương pháp 2: người bệnh có thể<br /> tuổi mãn kinh. Phụ nữ mãn kinh, có nguy cơ đứng khung vào ngày hậu phẫu 1 61,5% và đi<br /> thoái hóa khớp gối do có liên quan đến việc khung 3,8%. Theo nhận định của chúng tôi: nhờ<br /> giảm estrogen(11,18). Nghiên cứu của tác giả Kim(5) có khả năng giảm đau mạnh và kéo dài nên<br /> cho rằng tư thế thường xuyên ngồi xổm hoặc người bệnh sau điều trị đa phần đã giảm đau, do<br /> quỳ gối của phụ nữ cũng là một trong những đó việc vận động của khớp gối cũng dễ dàng<br /> nguyên nhân dẫn đến thoái hóa khớp gối. Ngoài hơn, dẫn đến có những cải thiện đáng kể trong<br /> ra, tăng khối lượng cơ thể cụ thể là béo phì làm tầm vận động. Tác giả Wallis(20) cho rằng giáo<br /> tăng tỉ lệ thoái hóa khớp gối(22,23). dục sức khỏe giúp người bệnh có thể tập đi từ<br /> Vào ngày xuất viện, độ gấp gối trung bình ngày hậu phẫu 1. Nhìn chung, kết quả nghiên<br /> của người bệnh là 104.69 ± 8.86 độ. Độ gấp gối cứu của chúng tôi, xét về chức năng vận động<br /> đạt được cao nhất là 120 độ, thấp nhất 90 độ. Kết của khớp gối trước mổ so với sau mổ thì người<br /> quả của chúng tôi nhỏ hơn so nghiên cứu của Lê bệnh có thể đi lại bằng khung khá tốt, còn so<br /> Quang Trí(6) và Võ Thành Toàn(19) là 110 độ. Sự sánh giữa hai nhóm phương pháp thì người<br /> khác biệt này có lẽ do các nghiên cứu trên có thời bệnh ở phương pháp 1 có thể chủ động tập<br /> gian theo dõi dài, độ gấp gối được ghi nhận luyện và kết quả đạt được tốt hơn ở nhóm<br /> thường ở tháng thứ 3, thứ 6 và tháng 12 sau mổ, phương pháp 2 tuy nhiên sự khác biệt này<br /> trong khi đó kết quả của chúng tôi được ghi không có ý nghĩa thống kê.<br /> nhận vào ngày người bệnh ra viện (thường là Điểm đau có xu hướng giảm dần theo thời<br /> khoảng ngày thứ 7-8 ngày sau mổ). Tấm vận gian ở cả hai nhóm. Chúng tôi nghĩ rằng vai trò<br /> động có xu hướng tăng dần sau mổ, chênh lệch của phương pháp can thiệp trước mổ không<br /> độ gấp gối trung bình các ngày hậu phẫu của biểu hiện rõ ràng lên điểm đau là do:<br /> phương pháp 1 hơn phương pháp 2 trong (1) Hầu như toàn bộ người bệnh đều được<br /> khoảng từ 4 độ đến 13 độ. Trong đó, độ gấp gối áp dụng giảm đau đa mô thức sau mổ bao gồm<br /> trung bình hậu phẫu 2 và hậu phẫu 3 của giảm đau liên tục ngoài màng cứng (83.7%) hoặc<br /> phương pháp 1 lần lượt là 93.47 độ, 98.91 độ lớn morphin truyền tĩnh mạch kết hợp với<br /> hơn của phương pháp 2 là 80.76 độ, 91.2 độ và Paracetamol và NSAIDS;<br /> sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê. Hơn nữa,<br /> (2) Cỡ mẫu nghiên cứu của chúng tôi còn<br /> theo như kết quả nghiên cứu, tuổi, BMI, bệnh lý<br /> nhỏ. Tuy nhiên khi quan sát giá trị điểm đau tại<br /> đi kèm và tiền căn phẫu thuật gối không có<br /> từng thời điểm thì nhóm phương pháp 1 nhỏ<br /> tương quan với sự thay đổi độ gấp gối. Do đó,<br /> hơn nhóm phương pháp 2. Hiệu quả giảm đau<br /> chúng tôi cho rằng việc giáo dục và tập vận<br /> cũng đã được ghi nhận trong nghiên cứu của<br /> động trước mổ (phương pháp 1) giúp người<br /> Louw(7) kết luận rằng các buổi giáo dục trước<br /> bệnh có thể chủ động tập các động tác cơ bản<br /> phẫu thuật nhằm tăng cường kiến thức của bệnh<br /> ngày sau khi mổ và góp phần tăng tầm vận<br /> nhân về bệnh lý và triệu chứng đau có thể hiệu<br /> động khớp gối. Đồng quan điểm trên, theo<br /> quả hơn trong việc kiểm soát cơn đau sau phẫu<br /> Wallis(20) cho rằng giáo dục sức khỏe giúp người<br /> thuật. Đồng quan điểm với tác giả trên, Wallis(20)<br /> <br /> <br /> 98 Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 5 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> cũng cho rằng, giáo dục sức khỏe và tập vân 2. Đoàn Việt Quân, Nguyễn Tiến Ngọc (2016). "Ứng dụng thay<br /> khớp gối nhân tạo trong điều trị bệnh thoái hóa khớp gối". Chấn<br /> động trước mổ thay khớp gối toàn phần cho thương Chỉnh hình Việt Nam, pp.81-86.<br /> người bệnh sẽ giúp người bệnh giảm đau, nâng 3. Ibrahim MS, Alazzawi S, Nizam I, et al (2013). "An evidence-<br /> based review of enhanced recovery interventions in knee<br /> cao tầm vận động sau thay khớp. Chúng tôi<br /> replacement surgery". Annals of the Royal College of Surgeons of<br /> nhận thấy so với trước mổ, thang điểm đau của England, 95(6):386-389.<br /> người bệnh giảm đáng kể. Tuy nhiên khi so sánh 4. Jones S, Alnaib M, Kokkinakis M và cs. (2011). "Pre-operative<br /> patient education reduces length of stay after knee joint<br /> giữa hai phương pháp can thiệp thì sự khác biệt arthroplasty". Ann R Coll Surg Engl, 93(1):71-75.<br /> không có ý nghĩa thống kê. 5. Kim HA, Kim S, Seo YI, et al (2008). "The epidemiology of total<br /> knee replacement in South Korea: national registry data".<br /> So với các nghiên cứu trong nước thì nghiên Rheumatology, 47(1):88-91.<br /> cứu của chúng tôi người bệnh có thời gian nằm 6. Lê quang Chí (2011), "Đánh giá kết quả ban đầu thay khớp gối<br /> viện trung bình ngắn hơn. Theo Nguyễn Thành toàn phần tại bệnh viện quân dân miền đông". Y học TP. Hồ Chí<br /> Minh, 15(4):138-141.<br /> Tấn(9) thì số ngày nằm viện trung bình 11,2 ± 2,6 7. Louw A, Diener I, Butler DS, et al (2013). "Preoperative<br /> ngày, Võ Thành Toàn(19) là 14 ngày, Đoàn Việt education addressing postoperative pain in total joint<br /> Quân(2) thời gian nằm viện trung bình 9,3 ngày. arthroplasty: review of content and educational delivery<br /> methods". Physiother Theory Pract, 29(3):175-194.<br /> Nghiên cứu của Samantha Jones(4) thì trong 8. Nguyễn Phúc Thịnh; Bùi Hồng Thiên Khanh (2015). "Tương<br /> nhóm bệnh nhân áp dụng phương pháp giáo hợp kích thước các loại khớp nhân tạo với khớp gối thoái hóa".<br /> Y học TP. Hồ Chí Minh, 19(1):91-98.<br /> dục sức khỏe trước mổ thì 57% người bệnh xuất<br /> 9. Nguyễn Thành Tấn; Lê Dũng; Lê Thế Hiển (2017). "Đánh giá kết<br /> viện sớm trong khoảng thời gian từ 1-4 ngày, quả phẫu thuật thay khớp gối tại bệnh viện trường đại học Y<br /> còn phương pháp thường quy sau mổ chỉ có Dược Cần Thơ". Tạp chí Y Dược Cần Thơ, 8:49-51.<br /> 10. Raynauld Jean-Pierre, Martel-Pelletier Johanne, Dorais Marc, et<br /> 37% người bệnh. Theo Jones(4) so sánh giữa hai al (2013). "Total Knee Replacement as a Knee Osteoarthritis<br /> phương pháp thì thời gian nằm viện trung bình Outcome: Predictors Derived from a 4-Year Long-Term<br /> từ 7 ngày giảm xuống còn 5 ngày. Có 20% người Observation following a Randomized Clinical Trial Using<br /> Chondroitin Sulfate". Cartilage, 4(3):219-226.<br /> bệnh xuất viện sớm từ ngày 4. Các nghiên cứu 11. Richmond RS, Carlson CS, Register TC và cs. (2000). "Functional<br /> Tail(14), Ibrahim(3), Wallis(20) cho thấy giáo dục sức estrogen receptors in adult articular cartilage: estrogen<br /> replacement therapy increases chondrocyte synthesis of<br /> khỏe trước mổ giảm thời gian nằm viện. proteoglycans and insulin-like growth factor binding protein 2".<br /> KẾT LUẬN Arthritis Rheum, 43(9):2081-2090.<br /> 12. Rooks DS, Huang J, Bierbaum BE, et al (2006). "Effect of<br /> Tóm lại các yếu tố nền BMI, tuổi, bệnh lý đi preoperative exercise on measures of functional status in men<br /> kèm khi xét mối tương quan so với chức năng and women undergoing total hip and knee arthroplasty".<br /> Arthritis Rheum, 55(5):700-708.<br /> vận động khớp gối ngồi, đứng, đi, tầm vận động 13. Souza José Miguel Francisco da Silva, Ferreira Ricardo Dos<br /> gấp duỗi gối, thang điểm đau và thời gian nằm Santos, de Lima Alexandre José Pereira, và cs. (2016), "Clinical<br /> demographic characteristics of total knee arthroplasty in a<br /> viện của người bệnh sau mổ thay khớp gối toàn<br /> university hospital". Acta ortopedica brasileira, 24(6):300-303.<br /> phần thì sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê. 14. Tait MA, Dredge C, Barnes CL. (2015). "Preoperative Patient<br /> Do đó, xét về phương pháp can thiệp của chúng Education for Hip and Knee Arthroplasty: Financial Benefit?". J<br /> Surg Orthop Adv, 24(4):246-251.<br /> tôi, phương pháp 1: giúp người bệnh tăng tầm 15. Tôn Nữ Diễm Lynh; Bùi Hồng Thiên Khanh (2017). "Hiệu quả<br /> vận động ở các ngày hậu phẫu và đạt được chức của chườm lạnh bằng túi cao su so với bằng gel lạnh sau phẫu<br /> năng khớp gối ngồi, đứng và đi tốt hơn phương thuật thay khớp gối toàn phần". Luận văn tốt nghiệp.<br /> 16. Trần Ngọc Ân (1995). "Hư khớp và hư cột sống". Nhà xuất bản y<br /> pháp 2. Sự khác biệt về tầm vận động khớp gối học, pp.193-209.<br /> sau mổ thay khớp gối toàn phần ở ngày hậu 17. Trương Trí Hữu, Đoàn Quang Phương (2014). "Kết Quả Phục<br /> Hồi Chức Năng Của Khớp Gối Sau Thay Khớp Gối Toàn Phần<br /> phẫu 2 và 3 khác biệt có ý nghĩa thống kê.<br /> Tại Bệnh Viện Chấn Thương Chỉnh Hình". Y học Thành Phố Hồ<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO Chí Minh, 18(1):449-455.<br /> 18. Tsezou A, Iliopoulos D, Malizos KN, et al (2010). "Impaired<br /> 1. Bùi Hồng Thiên Khanh (2012). "Kết quả ban đầu thay khớp gối<br /> expression of genes regulating cholesterol efflux in human<br /> toàn phần tại bệnh viện Đại Học y Dược TP.HCM". Y học Thực<br /> osteoarthritic chondrocytes". J Orthop Res, 28(8):1033-1039.<br /> hành, 383(8):29-31.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học 99<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 5 * 2019<br /> <br /> 19. Võ Thành Toàn, Phan Ngọc Tuấn (2014). "Đánh giá kết quả thay 22. Zheng H, Chen C (2015). "Body mass index and risk of knee<br /> khớp gối toàn phần tại bệnh viện thống nhất- TP.HCM". Y học osteoarthritis: systematic review and meta-analysis of<br /> TP Hồ Chí Minh, 18(3):85-88. prospective studies". BMJ Open, 5(12): e007568.<br /> 20. Wallis JA, Taylor NF (2011). "Pre-operative interventions (non- 23. Zhou ZY, Liu YK, Chen HL, et al (2014). "Body mass index and<br /> surgical and non-pharmacological) for patients with hip or knee knee osteoarthritis risk: a dose-response meta-analysis". Obesity,<br /> osteoarthritis awaiting joint replacement surgery-a systematic 22(10):2180-2185.<br /> review and meta-analysis". Osteoarthritis Cartilage, 19(12):1381-<br /> 1395.<br /> Ngày nhận bài báo: 30/07/2019<br /> 21. Xu GG, Sathappan SS, Jaipaul J, et al (2008). "A review of clinical<br /> pathway data of 1,663 total knee arthroplasties in a tertiary Ngày phản biện nhận xét bài báo: 30/08/2019<br /> institution in Singapore". Ann Acad Med Singapore, 37(11):924- Ngày bài báo được đăng: 10/10/2019<br /> 928.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 100 Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br />