Hiệu quả hạ đường huyết của viên nang khổ qua metformin trên bệnh nhân đái tháo đường typ 2 không kiểm soát tốt đường huyết với metformin

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> HIỆU QUẢ HẠ ĐƯỜNG HUYẾT CỦA VIÊN NANG KHỔ QUA +<br /> METFORMIN TRÊN BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TYP 2 KHÔNG<br /> KIỂM SOÁT TỐT ĐƯỜNG HUYẾT VỚI METFORMIN<br /> Phạm Thị Thanh Xuân*, Nguyễn Thị Bay**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: ĐTĐ typ 2 là một bệnh lý chuyển hóa quan trọng, bệnh nhân ĐTĐ typ 2 có nguy cơ nhồi máu<br /> cơ tim và tử vong do nguyên nhân tim mạch cao. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh việc kiểm soát đường huyết<br /> chặt chẽ ngay từ đầu có thể làm giảm biến chứng cũng như giảm chi phí điều trị. Đã có nhiều công trình nghiên<br /> cứu chứng minh viên nang khổ qua có tác dụng hạ đường huyết từ 20 -30% sau 4 – 8 tuần sử dụng trên bệnh<br /> nhân ĐTĐ typ2(4,10). Nghiên cứu trên lâm sàng này nhằm đánh giá tác dụng kiểm soát đường huyết tốt và ổn<br /> định của viên nang khổ qua kết hợp với Metformin trên bệnh nhân ĐTĐ typ2.<br /> Mục tiêu: Đánh giá hiệu quả hạ dường huyết của viên nang khổ qua phối hợp với Metformin trên bệnh nhân<br /> ĐTĐ typ2 không kiểm soát tốt đường huyết với Metformin.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng mở, không nhóm chứng, thực hiện tại BV An<br /> Bình và BV YHCT TPHCM từ tháng 11/2010 đến tháng 12/2011. 50 bệnh nhân (22 nam, 28 nữ), được chẩn<br /> đoán ĐTĐ typ2, có đường huyết đói >126mg/dl và < 180 mg/dl và HbA1c > 7mmol/l. Theo dõi và đánh giá<br /> đường huyết mỗi 2 tuần, và HbA1c trước và sau điều trị trong thời gian 12 tuần.<br /> Kết quả : Sau 12 tuần điều trị BN dùng viên nang khổ qua kết hợp với Metformin, chỉ số đường huyết đói<br /> trung bình ban đầu 7,82 mmol/l giảm còn 5,94 mmol/l, mức giảm 24%(p 150µmol/L), có thai<br /> hoặc đang cho con bú.<br /> - TBMMN < 1 tháng hoặc chưa ổn định.<br /> - Bệnh nhân đang dùng các loại thuốc có thể<br /> ảnh hưởng lên chuyển hóa đường như corticoid,<br /> thiazide...<br /> <br /> Tiến hành thực hiện nghiên cứu<br /> Mỗi bệnh nhân nghiên cứu được:<br /> Bước 1: Lập hồ sơ nghiên cứu, phiếu theo dõi.<br /> Bước 2: Thực hiện các xét nghiệm để đưa vào<br /> nghiên cứu và loại trừ:<br /> - Cận lâm sàng lúc bắt đầu nghiên cứu: CTM,<br /> Glucose máu lúc đói, HbA1c, AST, ALT, Ure,<br /> Creatinin, HDL, LDL, Cholesterol, Trigycerid,<br /> ECG, Echo bụng tổng quát, TPTNT, Xquang tim<br /> phổi thẳng.<br /> - Nếu bệnh nhân sử dụng các thuốc trị đái<br /> tháo đường khác ngưng 48h sau đó tiến hành<br /> nghiên cứu.<br /> Bước 3:<br /> Bệnh nhân thỏa tiêu chuẩn chọn mẫu đều<br /> được huớng dẫn phương pháp tiết chế, tập luyện<br /> phù hợp, và sử dụng Metformin 500mg/ngày (do<br /> Stada sản xuất) 1 viên uống sáng.<br /> Sau 2 tuần, bệnh nhân được thử lại đường<br /> huyết đói, bệnh nhân nào có đường huyết đói<br /> chưa trở về mức đường huyết mục tiêu ≤ 6,9<br /> mmol/l thì chọn vào nhóm nghiên cứu :<br /> Nhóm nghiên cứu dùng viên nang Khổ qua<br /> + Metformin 500mg:<br /> - Dùng thêm viên nang Khổ qua 500mg (Do<br /> phòng dược liệu – cơ sở 3 Khoa YHCT, trường ĐH<br /> YD TPHCM bào chế, thành phần gồm : Dây khổ qua<br /> 60%, Dịch ép trái khổ qua: 20%, Sinh địa: 20%) 4<br /> viên x 3 lần. Sau mỗi 2 tuần đánh giá lại kết quả,<br /> <br /> Chuyên Đề Y Học Cổ Truyền<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> nếu đường huyết có xu hướng giảm, tiếp tục giữ<br /> nguyên liều điều trị đến hết 12 tuần.<br /> Bệnh nhân nhóm nghiên cứu đều được dùng<br /> thuốc liên tục trong thời gian nghiên cứu mỗi 2<br /> tuần kiểm tra đường huyết đói, và hướng dẫn<br /> đồng nhất về chế độ ăn dành cho người đái tháo<br /> đường, tập thể dục bằng cách đi bộ 30 – 45 phút/<br /> ngày.<br /> Đối với bệnh lý kèm theo, việc điều trị được<br /> thực hiện song song với các loại thuốc không gây<br /> ảnh hưởng đến đường huyết.<br /> Bước 4: Cận lâm sàng sau khi kết thúc nghiên<br /> cứu bao gồm CTM, đường huyết đói, HbA1c,<br /> AST, ALT, Ure, creatinin, Bilan lipid máu,<br /> TPTNT, ECG (nếu bệnh nhân có TMCT hoặc<br /> thiểu năng vành lúc đầu).<br /> Ngưng thực hiện nghiên cứu khi :<br /> - Bệnh nhân diễn tiến nặng không đáp ứng<br /> với điều trị, đường huyết đói tăng ≥ 180 mg/dl<br /> (10mmol/l).<br /> - Bệnh nhân có xu huớng đường huyết đói<br /> tăng liên tục trong 8 tuần, với mức đường huyết<br /> đói trong ngưỡng > 140mg/dl và ≤ 180mg/dl,<br /> hoặc xuất hiện triệu chứng bất lợi, ngưng nghiên<br /> cứu đưa vào nhóm thất bại và nhận xét bàn luận<br /> về sự thất bại này.<br /> - Không làm đầy đủ các xét nghiệm theo<br /> quy định.<br /> - Bệnh nhân bỏ điều trị hay tự ý dùng<br /> các loại thuốc có ảnh hưởng đến kết quả<br /> nghiên cứu.<br /> <br /> Phương pháp thống kê<br /> Các biến số nghiên cứu được phân tích bằng<br /> các phép kiểm thống kê: mô tả, t- Student,<br /> Anova…<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Về đối tượng nghiên cứu<br /> Tiến hành nghiên cứu trên 50 bệnh nhân có<br /> những đặc điểm cơ bản sau.<br /> <br /> 251<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> Bảng 1: Đặc điểm phân bố bệnh nhân.<br /> Đặc điểm BN<br /> Giới tính<br /> <br /> Độ tuổi<br /> <br /> BMI<br /> Thời gian mắc<br /> bệnh<br /> <br /> Phân loại<br /> Nam<br /> Nữ<br /> ≤ 50 tuổi<br /> 51 – 64<br /> ≥65<br /> < 23<br /> ≥23<br /> < 1 năm<br /> 1 - < 5 năm<br /> ≥ 5năm<br /> <br /> N<br /> 22<br /> 28<br /> 17<br /> 26<br /> 7<br /> 16<br /> 34<br /> 15<br /> 32<br /> 3<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> 44%<br /> 46%<br /> 34%<br /> 52%<br /> 14%<br /> 32%<br /> 68%<br /> 30%<br /> 64%<br /> 6%<br /> <br /> Bảng 2: Chỉ số đường huyết đói trước và sau điều trị:<br /> Chỉ số đường huyết đói<br /> Trước<br /> Sau 12 tuần<br /> Viên nang khổ<br /> 7,82± 0,531 5,936 ± 0,492<br /> qua +<br /> Metformin<br /> <br /> P<br /> P < 0,05<br /> <br /> Nhóm nghiên cứu có tác dụng hạ đường<br /> huyết có ý nghĩa so với trước khi điều trị với<br /> P 0,05<br /> P = 0,626> 0,05<br /> <br /> Thuốc viên nang khổ qua không làm thay đổi<br /> chỉ số hồng cầu, bạch cầu, chức năng gan thận,<br /> bilan lipid máu sau 12 tuần điều trị.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Với 50 bệnh nhân sử dụng viên nang khổ<br /> qua kết hợp với Metformin 500mg, nghiên cứu<br /> ghi nhận kết quả sau:<br /> 1. Viên nang khổ qua kết hợp với Metformin<br /> 500mg có tác dụng hạ đường huyết đối với bệnh<br /> nhân đái tháo đường typ 2 có mức đường huyết<br /> ban đầu từ 7,82 mmol/l trở lại, mức hạ đường<br /> huyết là 1,88 mmol/l, giảm 24% so với đường<br /> huyết trung bình ban đầu, và chỉ số ổn định ở<br /> 5,94 mmol/l sau 12 tuần.<br /> 2. Tỷ lệ bệnh nhân có mức đường huyết đói<br /> trở về mức đường huyết ≤ 6,9 mmol/l đạt 100%<br /> từ tuần thứ 8 trong thời gian dùng thuốc và duy<br /> trì ổn định sau 12 tuần.<br /> 3. Viên nang khổ qua kết hợp với Metformin<br /> 500mg cũng có tác dụng làm thay đổi chỉ số<br /> HbA1c, với mức giảm là 1,29 % sau 12 tuần điều<br /> trị và có 94% bệnh nhân đạt mức Hba1c < 7% sau<br /> 12 tuần điều trị.<br /> 4. Trong quá trình dùng thuốc, không ghi<br /> nhận tác dụng phụ hạ đường huyết, không<br /> gây ảnh hưởng các chỉ số sinh học trên bệnh<br /> nhân. Cải thiện đáng kể các triệu chứng cơ<br /> năng trên bệnh nhân, góp phần nâng cao chất<br /> lượng cuộc sống.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> Cao Văn Vui (2008). “Nghiên cứu hiệu quả giảm đường huyết<br /> của viên nang khổ qua trên bệnh nhân đái tháo đường typ 2”.<br /> Luận án chuyên khoa I, khoa YHCT, Đại học Y Dược TP HCM.<br /> Đồng thuận 2006 của ADA và EASD: Thái độ xử trí tích cực<br /> tăng đường huyết trên bệnh nhân ĐTĐ typ 2: Phác đồ đồng<br /> thuận trong khởi đầu và điều chỉnh chế độ điều trị. Thời sự tim<br /> mạch học, trang 01-12.<br /> Huỳnh Văn Hải (2006). “Nghiên cứu tác dụng hạ đường huyết<br /> của viên nang Khổ qua trên bệnh nhân ĐTĐ typ2”. Luận văn<br /> chuyên khoa cấp 1, Khoa YHCT, Đại học Y dược TP.HCM,<br /> <br /> 253<br /> <br />