Hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh trường tiểu học

Chia sẻ: Liễu Yêu Yêu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

23
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết "Hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh trường tiểu học" khái quát cơ sở lý luận về hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh tiểu học làm cơ sở khoa học cho những nghiên cứu thực trạng giáo dục an toàn giao thông cho các nghiên cứu tiếp theo. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh trường tiểu học

HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC AN TOÀN GIAO THÔNG CHO HỌC SINH TRƯỜNG TIỂU HỌC Trần Quang Vinh1 1. Email: quangvinh1381@ gmail.com TÓM TẮT An toàn giao thông (ATGT) luôn là vấn đề phức tạp trong đời sống xã hội, bởi gần như ngày nào cũng xảy ra tai nạn giao thông, nhiệm vụ cấp thiết đặt ra đối với ngành giáo dục và đào tạo là phải giáo dục một thế hệ tương lai có kiến thức và ý thức tuân thủ Luật ATGT, văn hóa khi tham gia giao thông. Nghiên cứu hoạt động giáo dục ATGT trong nhà trường tiểu học có ý nghĩa hết sức quan trọng, nhằm giáo dục thế hệ trẻ trở thành những người có ý thức chấp hành nghiêm túc Luật ATGT từ lúc tuổi ấu thơ. Tác giả khái quát cơ sở lý luận về hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh tiểu học làm cơ sở khoa học cho những nghiên cứu thực trạng giáo dục ATGT cho các nghiên cứu tiếp theo. Từ khóa: giáo dục, an toàn giao thông, học sinh tiểu học, trường tiểu học 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Ngày nay, xã hội ngày càng phát triển, cùng với sự phát triển của đất nước đó sự là tăng trưởng kinh tế và những mục tiêu phát triển xã hội mà chính phủ đặt ra, nhu cầu về giao thông cũng đang đựơc gia tăng cả về số lượng và chất lượng. Vì vậy, vấn đề an toàn giao thông thực sự là một vấn đề quan trọng của nhân loại. Theo Tổ chức y tế thế giới, ở các quốc gia đang phát triển, tình trạng an toàn giao thông (ATGT) ngày càng trở nên tồi tệ hơn do đô thị hóa diễn ra nhanh chóng và không có kế hoạch. Cơ sở hạ tầng yếu kém, hệ thống quy phạm pháp luật còn nhiều thiếu sót khiến các vụ tai nạn giao thông tăng lên theo cấp số nhân”. Cùng với đó là những thiệt hại khổng lồ về kinh tế, bao gồm: chi phí giải quyết hậu quả cho người mất, chi phí y tế cho người bị thương, thiệt hại về phương tiện giao thông, về hạ tầng, chi phí khắc phục, điều tra vụ tai nạn giao thông (TNGT) đó cùng với thiệt hại do hao phí thời gian lao động của chính người bị tai nạn và cả của những người chăm sóc người bị nạn. Mặt khác TNGT gây nên những tác động tâm lý cả trước mắt cũng như về lâu dài đối với mọi người, nó để lại những di chứng về tâm lý hết sức nặng nề cho người bị tai nạn, người thân của họ và nếu như trong một địa phương, một quốc gia xảy ra TNGT quá nhiều sẽ gây nên hiện tượng bất an cho cư dân ở đó. Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã nêu: “Phát triển giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với hành; lý luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội”. (Ban Chấp hành Trung ương 539
Đảng, 2013). Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng tiếp tục khẳng định quan điểm xuyên xuốt “Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu”, Nghị quyết đề ra chiến lược:“Gắn giáo dục tri thức, đạo đức, thẩm mỹ, kỹ năng sống với giáo dục thể chất, nâng cao tầm vóc con người Việt Nam”. Như vậy, GD&ĐT thế hệ trẻ là yêu cầu cấp bách trong giai đoạn hiện nay (Ban Chấp hành Trung ương Đảng, 2021, tr.137). Điều 29, Luật Giáo dục đã xác định nhiệm vụ cùa nhà trường:“Giáo dục tiểu học nhằm hình thành cơ sở ban đầu cho sự phát triển về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ, năng lực của học sinh (HS); chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học trung học cơ sở”. (Quốc Hội Việt Nam, 2019); Theo Chỉ thị số 52/2007/CT-BGDĐT ngày 31/08/2007 của Bộ trưởng Bộ giáo dục và đào tạo đã yêu cầu: “Tổ chức tuyên truyền, giáo dục trật tự an toàn giao thông cho học sinh, sinh viên là hoạt động trọng tâm, thường xuyên của các nhà trường.” (Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2007). Giáo dục ATGT cho HS ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường nhằm sớm hình thành cho các em ý thức khi tham gia giao thông, góp phần hình thành văn hóa giao thông, đây là công tác đang được ngành giáo dục coi trọng, là một nhiệm vụ trọng tâm đòi hỏi phải có sự phối hợp của nhiều lực lượng xã hội tham gia. Theo báo cáo của Ủy ban ATGT Quốc gia, năm 2017, tình hình trật tự, ATGT trên địa bàn cả nước tiếp tục có chuyển biến tích cực. Giao thông trong các đô thị lớn và trên quốc lộ trọng điểm tiếp tục được duy trì ổn định. Tai nạn giao thông (TNGT) được kiềm chế, giảm cả 3 tiêu chí về số vụ, số người chết và số người bị thương so với năm 2016. Cụ thể, toàn quốc xảy ra 20.080 vụ TNGT, làm chết 8.279 người, bị thương 17.040 người. So với cùng kỳ năm 2016, TNGT giảm 1.509 vụ (6,99%), giảm 406 người chết (4,67%) và giảm 2.240 người bị thương (11,62%), tỷ lệ thương vong do TNGT ở trẻ em có xu hướng gia tăng… Chủ đề năm 2018 là “An toàn giao thông cho trẻ em” - lấy trẻ em là mục tiêu và động lực xây dựng văn hóa giao thông cho toàn xã hội, với mục tiêu tiếp tục kéo giảm TNGT từ 5- 10% cả về số vụ, số người chết và số người bị thương; giảm tỷ lệ thương vong do TNGT đối với trẻ em 10% so với năm 2017; kéo giảm ùn tắc giao thông trên các trục đường chính và các đô thị lớn... Nghiên cứu hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho HS ở trường tiểu học là một việc làm hết sức quan trọng, nhằm đánh giá thực trạng GD toàn diện cho HS. Đồng thời đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động GD an toàn giao thông ở trường tiểu học, góp phần nâng cao chất lượng GD ở các trường tiểu học nói riêng và học sinh phổ thông nói chung. 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: Thực hiện bài viết này, tác giả sử dụng chủ yếu là phương pháp nghiên cứu tài liệu, các văn bản, chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Nhà nước, Chính phủ; chỉ thị, thông tư của ngành giáo dục và đào tạo; các đề tài nghiên cứu khoa học đã được công bố có liên quan đến vấn đề hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh ở trường tiểu học. Phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát hóa cho việc nghiên cứu hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh trường tiểu học. 540
3. NỘI DUNG 3.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu Ở nước ngoài Trong xu thế toàn cầu hóa, các nước đã và đang phát triển kinh tế luôn quan tâm đến phát triển cơ sở hạ tầng, để phục vụ cho việc phát triển kinh tế đặc biệt phát triển hệ thống giao thông đường thủy, đường hàng không đặc biệt là đường bộ phục vụ đời sống dân sinh. Để hoạt động giao thông của mỗi quốc gia được thông suốt và an toàn các nước đã quan tâm đến việc ban hành Luật và hướng dẫn giáo dục người dân thi hành luật, đặc biệt là giáo dục học sinh trong việc thực hiện đúng Luật giao thông: Nước Đức: Trường học an toàn giao thông tại Đức được áp dụng nhằm nâng cao hiểu biết cộng đồng về an toàn giao thông thông qua việc giáo dục trẻ em. Mục đích là dạy trẻ em cách ứng xử khi tham gia giao thông tốt hơn. Biện pháp này được áp dụng từ năm 1949 với sự hợp tác của công ty Shell Đức, các nhà chức trách giáo dục và cảnh sát. Giáo dục lý thuyết dựa trên các luật giao thông và các hành vi ứng xử được bổ sung bằng các bài tập thực hành trong khu vực học tập, thường tại sân trường hoặc một khu vực gần đấy. Tuy nhiên, điều quan trọng được đặt trên hết lại là việc đào tạo và kiểm tra các em trong vị trí là những người đi xe đạp. Giáo dục giao thông đường bộ tại Đức là phần chính thức trong giáo dục trường học, bao gồm trong chương trình giảng dạy của năm thứ ba và năm thứ tư. Công ty Shell cung cấp xe đạp, mũ bảo hiểm, các biển báo giao thông cho trẻ em tại những trường giao thông, phối hợp cùng với cảnh sát và các nhà chức trách giáo dục, cùng thúc đẩy chương trình giáo dục giao thông. Nhật Bản: Nhật Bản rất chú trọng đó là công tác giáo dục an toàn giao thông. Chính quyền Nhật Bản xác định đây là nhiệm vụ của toàn xã hội, đòi hỏi người dân phải nghiêm túc tự giác thực hiện và liên tục duy trì. Công tác giáo dục ATGT còn được Nhật Bản tập trung ngay từ bậc tiểu học và áp dụng song song với tình hình thực tế. Các hoạt động tuyên truyền về giao thông ở Nhật Bản thu được hiệu quả một phần nhờ gắn liền với thực tiễn. Giáo dục trong trường học, gia đình, các tổ chức xã hội, thông qua đài phát thanh, truyền hình, báo chí với nội dung phù hợp với từng lứa tuổi. Nhờ vậy, tình trạng giao thông của Nhật Bản đã thay đổi theo hướng tích cực và trở thành một trong những quốc gia có hệ thống ATGT nhất trên thế giới. Nước Mỹ: Người dân Mỹ có ý thức rất cao khi tham gia giao thông, họ chấp hành luật rất nghiêm chỉnh mà không cần đến sự tác động của cảnh sát. Các mục tiêu an toàn đường bộ đã được bao gồm trong các văn bản chính thức của các Mục tiêu Phát triển bền vững mới được thông qua bởi các quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc tại New York. Kế hoạch giáo dục phổ biến an toàn giao thông mới (vừa được thông qua tại hội nghị thượng đỉnh Newyork tháng 12/2015) được triển khai đến toàn người dân. Trong đó, chú ý cao đến sự tham gia giao thông của trẻ em, người cao tuổi và người khuyết tật. Nước Nga: (theo CNN) Năm 2015, Hội Chữ thập đỏ Nga (RRC) đã có những tiến bộ đáng kể trong nỗ lực của họ với chính phủ Nga để tăng cường các quy định về bảo trợ trẻ em tại Liên bang Nga. Trong tháng tư, Ủy ban Nhân quyền của Tổng thống (HRC) đã trở thành một người ủng hộ quan trọng của công việc của RRC. Mối quan hệ này rất quan trọng để thúc đẩy mục tiêu của RRC về quản lý và giáo dục trẻ em & học sinh về ATGT. 541
Ở Việt Nam Đại hội toàn quốc lần XI đã xác định nhiệm vụ của Giáo dục và đào tạo là: ”Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đổi mới cơ cấu tổ chức, nội dung, phương pháp dạy học. Thực hiện: chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, chấn hưng nền giáo dục Việt Nam”. Từ đó cho thấy, giáo dục là truyền thụ kỹ năng, kiến thức, kinh nghiệm và bồi dưỡng năng lực sáng tạo. Và giáo dục về chấp hành pháp luật là vấn đề xuyên suốt trong quá trình thực hiện giáo dục. Trong đó, giáo dục ý thức chấp hành an toàn giao thông chính là một phần của việc giáo dục ý thức trách nhiệm đối với bản thân, gia đình và xã hội của mỗi người. Giáo dục an toàn giao thông trong điều kiện kinh tế xã hội khoa học kỹ thuật ngày nay cần và rất cần được áp dụng triệt để cho trẻ em từ cấp tiểu học, mục đích để những ý thức giao thông của các em hình thành từ nhỏ, ăn sâu vào tâm trí các em mỗi khi tham gia giao thông. Việt Nam là một nước đang phát triển. Xét trên phương diện ATGT cả nước trong 10 năm trở lại đây, tai nạn giao thông nói chung và đường bộ nói riêng có tỉ lệ hàng năm giảm dần, nhưng con số giảm còn rất nhỏ so với số người chết và bị thương. Vừa qua, theo ban ATGT quốc gia, Hội nghị tổng kết 5 năm công tác bảo đảm TTATGT giai đoạn 2011-2015 và định hướng giai đoạn 2016-2020 tại Hà Nội ngày 8/12/2015 cho thấy, công tác đảm bảo trật tự ATGT đã trở thành phong trào thi đua của các địa phương, giữa các địa phương, như một hiệu ứng dây chuyền của cả xã hội để kéo giảm TNGT. Kết luận hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia đánh giá, năm 2015 dù giảm cả 3 tiêu chí về tai nạn giao thông nhưng còn nhiều bất cập, phức tạp, nhiều vụ tai nạn giao thông chết người, số người chết vẫn còn lớn. “Một đất nước mà để chết tới 9.000 người/năm vì tai nạn giao thông là vẫn còn rất cao. Chúng ta phải giảm hơn nữa số người chết vì tai nạn giao thông, tiếp tục kéo giảm ùn tắc tại các thành phố lớn Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội. Bên cạnh giáo dục chính trị tư tưởng trong từng đoàn thể, gia đình, người dân thì tăng cường xử phạt, xử lý nghiêm vi phạm rất quan trọng răn đe”. Ngoài ra, Phó Thủ tướng cũng đề nghị các địa phương đều phải tổ chức đánh giá tìm biện pháp căn cơ để toàn quốc kéo giảm số người chết tai nạn giao thông xuống 5.000 người trong giai đoạn 2016-2020. Như vậy, vấn đề ATGT hiện nay theo mục tiêu đặt ra là vô cùng cấp thiết. Các chiến lược giáo dục ATGT cần triển khai hàng loạt để giáo dục ý thức đến người tham gia giao thông, đặc biệt là trong công tác giáo dục ý thức cho thế hệ trẻ trong các nhà trường. Đối với bậc tiểu học là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, việc giáo dục an toàn giao thông cần được đặc biệt quan tâm và có nhiều ưu thế thuận lợi : học sinh tiểu học dễ dàng tiếp nhận và hình thành ý thức, thái độ, hành vi tốt về ATGT nếu công tác này tổ chức một cách sinh động phù hợp với đặc điểm lứa tuổi của các em. Vì vậy GDATGT là một nội dung không thể thiếu trong công tác quản lý nhà trường của người hiệu trưởng trường tiểu học trong bối cảnh hiện đại hoá, đô thị hoá ngày càng phát triển như hiện nay. Hiện nay chương trình GD ATGT đã được vào giảng dạy trong nhà trường Tiểu học, tuy nhiên chỉ là một môn học bổ sung vì vậy sự quan tâm của các nhà trường, của chính các GV chưa đúng mức, dẫn đến việc GD này không đủ để ý thức dần vào học sinh vì quá trình giáo dục nào cũng phải thường xuyên và đồng bộ. Do vậy những người hiệu trưởng các trường tiểu học cần phải coi đây là một nội dung quan trọng trong công tác nhà trường để góp phần giải quyết tận gốc vấn nạn giao thông hiện nay. 542
Các luận văn nghiên cứu: Nguyễn Thị Thanh Vân (2008): Biện pháp quản lý giáo dục an toàn giao thông của Hiệu trưởng các trường tiểu học quận Đống Đa thành phố Hà Nội đã đề xuất 8 giải pháp bao gồm tất cả các đối tượng: nhà trường, phụ huynh, học sinh, các lực lượng chức năng nhằm giáo dục ATGT cho học sinh tiểu học tại thành phố Hà Nội, Nguyễn Văn Hùng (năm 2010) đã có luận văn về Biện pháp quản lý giáo dục pháp luật cho sinh viên tại trường Đại học Tây Bắc. Trong luận văn trình bày cơ sở lý luận về quản lý giáo dục pháp luật cho sinh viên, đánh giá thực trạng và đưa ra các giải pháp phù hợp với học sinh vùng cao Tây Bắc. Các kết quả chỉ ra rằng: để nâng cao chất lượng của việc giáo dục an toàn giao thông và hiệu quả giáo dục toàn diện cho học sinh, người quản lý cần có những biện pháp quản lý giáo dục an toàn giao thông sâu sát và phù hợp với tình hình kinh tế xã hội quy hoạch đô thị và ý thức giao thông của người tham gia giao thông trong khu vực, đặc biệt là quan tâm giáo dục cho học sinh đầu cấp ở một số địa phương trong nước. Nếu quản lý tốt hoạt động giáo dục an toàn giao thông thì cũng là góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đây là vấn đề mang tính tương tác của những biện pháp mà trong đó giáo dục an toàn giao thông là một mảng không thể tách rời. Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu chưa đề cập đến việc giáo dục an toàn giao thông ở trường tiểu học và quản lý giáo dục an toàn giao thông ở trường tiểu học đặc biệt là trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dương. 3.2. Nhiệm vụ của giáo dục ATGT cho học sinh trường tiểu học Nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động bảo đảm trật tự an toàn giao thông (ATGT) và phong trào thi đua yêu nước thực hiện hoàn thành tốt nhiệm vụ công tác bảo đảm trật tự ATGT, góp phần phòng ngừa, hạn chế và giảm thiểu tai nạn giao thông trong nhà trường. Tiếp tục thực hiện chủ đề “An toàn giao thông cho trẻ em”. Trong đó, nhiệm vụ trọng tâm là tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên của BGH nhà trường; Đổi mới công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về trất tự ATGT, đẩy mạnh xây dựng văn hóa giao thông. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật nâng cao ý thức trách nhiệm cho toàn thể cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh gương mẫu thực hiện văn hóa giao thông; xây dựng thói quen cư xử có văn hóa, đúng pháp luật, xóa bỏ những thói quen tùy tiện vi phạm quy tắc giao thông, hình thành ý thức tự giác tuân thủ pháp luật khi tham gia giao thông. Đề cao trách nhiệm, nâng cao hiệu quả công tác phối hợp với chính quyền các cấp, các lực lượng chức năng, trong việc triển khai thực hiện đồng bộ, thường xuyên, liên tục, kiên quyết các biện pháp, giải pháp nhằm bảo đảm trật tự ATGT; vận động cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh tích cực hưởng ứng, tham gia xây dựng thực hiện “Văn hóa giao thông” và giữ gìn trật tự ATGT. Thực hiện bảo đảm trật tự ATGT phải được phát động với nội dung thiết thực, cụ thể phù hợp với tình hình đặc điểm của đơn vị; tổ chức thực hiện có hiệu quả các chỉ tiêu, nhiệm vụ rõ ràng về công tác bảo đảm trật tự ATGT, học sinh, nâng cao ý thức tự giác chấp hành pháp luật về trật tự ATGT, từng bước xây dựng cách ứng xử “Văn hóa giao thông” đối với học sinh tham gia giao thông. 543
Duy trì mô hình đội tự quản ATGT trong học sinh để đảm bảo trật tự ATGT hiệu quả. Đảm bảo thông tin về ATGT được thực hiện thường xuyên trên các chương trình phát thanh măng non. Thực hiện đầy đủ các nội dung báo cáo định kỳ, báo cáo sơ, tổng kết theo quy định; tham gia đầy đủ các chương trình tập huấn, hội nghị, hội thi,…liên quan đến lĩnh vực ATGT. Thực hiện công tác phối hợp giữa nhà trường với các ban, ngành chức năng tại địa phương, phụ huynh học sinh trong việc triển khai thực hiện các hoạt động về đảm bảo trật tự ATGT. 3.3. Ý nghĩa của hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh trường tiểu học GD ATGT là quá trình hình thành và phát triển kỹ năng tham gia giao thông an toàn dưới ảnh hưởng của tất cả các hoạt động từ bên ngoài, được thực hiện một cách có ý thức của con người trong nhà trường, gia đình và ngoài xã hội. Hoạt động phối hợp với CMHS trong việc GD ATGT tại các trường THPT là hoạt động nhằm thống nhất giữa nhà trường và CMHS về mục tiêu, nội dung, phương pháp GD ATGT để nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động giáo dục; đây là hoạt động của hiệu trưởng, của nhà trường trong việc tổ chức các gia đình, các CMHS tham gia thực hiện GD ATGT cho HS. Đề cương tuyên truyền, phổ biến luật giao thông đường bộ cho học sinh, sinh viên của Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nêu: “Huy động sự tham gia của các tổ chức đoàn thể trong trường, gia đình học sinh và phát huy tính chủ động, sáng tạo của học sinh, sinh viên”. (Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2009). GD ATG giúp học sinh phát triển nhận thức an toàn giao thông và các kỹ năng thực tế để áp dụng vào các hành vi hàng ngày khi các em đi trên đường. Học sinh phải biết về luật và hệ thống phương tiện giao thông, VD: Tránh xe thì phải tránh về bên phải, vượt xe là bên trái. Khi sang đường phải đi đúng phần đường cho người đi bộ và tín hiệu đèn xanh mới được đi... Phải bắt đầu từ những cái sơ khai nhất như đèn đỏ phải dừng lại, đèn xanh được đi. Từng bước xây dựng thói quen ứng xử có văn hoá, đúng pháp luật, xoá bỏ những thói quen tuỳ tiện vi phạm quy tắc giao thông, hình thành ý thức tự giác tuân thủ pháp luật khi tham gia giao thông góp phần xây dựng môi trường giao thông trật tự, an toàn, văn minh,thân thiện. Có thái độ không đồng tình với những hành vi vi phạm luật giao thông. Hướng dẫn học sinh biết cách phòng tránh tai nạn giao thông khi đi trên đường phố có các tình huống phức tạp, biết lựa chọn đường đi bảo đảm an toàn và có thái độ ứng xử văn minh khi tham gia giao thông. 3.4. Nội dung giáo dục ATGT cho học sinh trường tiểu học Bám sát nội dung của Luật giao thông đường bộ (Đã được Quốc hội thông qua ngày 29/6/2001) và Chủ tịch nước ký sắc lệnh ban hành ngày 12/07/2001, cùng những nghị định của Thủ tướng chính phủ, các văn bản dưới luật khác liên quan đến đảm bảo an toàn giao thông. Truyền thụ cho học sinh những hiểu biết có tính phổ biến, cần thiết về luật giao thông đường bộ và những quy định về giao thông đường sắt, đường thuỷ một cách dễ hiểu, dễ nhớ, phù hợp với nhận thức của các em. Lấy việc hình thành kỹ năng, hành vi đúng làm cơ bản. Giúp cho học sinh có hành vi đúng và biết cách xử lý các tình huống giao thông theo quy định của Luật giao thông đường bộ, 544
khi đi đường học sinh không cần thuộc câu chữ trong luật nhưng có hành vi đúng theo quy định của Luật giao thông đường bộ. Dạy từ đơn giản đến phức tạp, từ dễ đến khó theo sự phát triển nhận thức của trẻ em, có nội dung trùng lặp (sự lặp lại) nhằm củng cố khắc sâu thêm và tăng cường rèn luyện kỹ năng. Giáo dục an toàn giao thông xoay quanh các nội dung sau: - Đi bộ và qua đường an toàn trên đường phố, trục lộ giao thông. - An toàn khi ngồi trên xe máy, xe đạp. - Cách đi xe đạp an toàn trên đường phố (kỹ năng đi xe an toàn). - An toàn khi đi trên các phương tiện giao thông công cộng. - Hiểu biết các hiệu lệnh điều khiển và chỉ huy giao thông (Điều khiển giao thông của cảnh sát giao thông). - Đèn tín hiệu giao thông, biển báo hiệu giao thông, vạch kẻ trên đường... - Những điều kiện an toàn, chưa an toàn của đường phố. - Các loại đường giao thông và phương tiện giao thông. - Tìm hiểu các nguyên nhân cơ bản gây tai nạn giao thông, cách phòng tránh tai nạn giao thông, trách nhiệm của học sinh trong việc đảm bảo an toàn giao thông. 3.5. Các hình thức giáo dục ATGT cho học sinh trường tiểu học * Dạy, học ATGT theo tài liệu của Bộ GD&ĐT phối hợp với Ủy ban ATGT Quốc gia biên soạn từ lớp 1 – lớp 5 Điều 6 Luật giao thông đường bộ quy định: “Cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo có trách nhiệm đưa pháp luật giao thông đường bộ vào giảng dạy trong nhà trường phù hợp với các cấp học ngành học.” Nghị quyết 32/2007/NQ-CP ngày 29/6/2007 của Chính phủ về một số giải pháp cấp bách nhằm kiềm chế TNGT và ùn tắc giao thông: Bộ GD&ĐT có trách nhiệm: Ban hành chương trình GD ATGT phù hợp trong nhà trường, tăng thời lượng giảng dạy chính khóa, các hoạt động ngoại khóa về ATGT. ( Từ năm học 2008 – 2009, bộ sách ATGT đưa vào chương trình giáo dục ATGT, gồm có 6 chủ đề được biên soạn riêng phù hợp với từng khối lớp với những nội dung và hình ảnh phong phú, đa dạng. Hiện nay phương pháp giảng dạy ở bậc tiểu học đã được đổi mới không nặng về lý thuyết, cần được vận dụng triệt để trong giảng dạy về an toàn giao thông. Cụ thể: Dạy học tích cực với những hình thức hoạt động nhẹ nhàng sinh động trong từng bài dạy nhất là những bài học về an toàn giao thông là một nội dung khô khan đơn điệu dễ nhàm chán. Nhằm giúp các thầy giáo, cô giáo có thể thực hiện đổi mới phương pháp dạy học về ATGT, những bài dạy học gợi ý trong sách được trình bày theo cấu trúc sau: - Mục tiêu bài học: yêu cầu gồm kiến thức, kĩ năng và thái độ mà HS cần đạt được sau mỗi bài học. GV cần tập trung vào những mục tiêu này để thực hiện bài dạy cho đạt được mục tiêu đề ra. 545
- Chuẩn bị: là phần mà cả GV và HS phải chuẩn bị đồ dùng dạy học và các điều kiện cần thiết cho tiết học. - Các hoạt động dạy học chủ yếu: Đây là những bước làm việc trong suốt tiết học của GV và HS bao gồm những hoạt động dạy học chủ yếu, cụ thể trong một tiết học nhằm đạt được mục tiêu của bài học. Những hoạt động này có tính chất gợi ý; tuỳ theo đặc điểm về nhận thức của HS ở trường, lớp mình và tình trạng giao thông ở địa phương mà GV lựa chọn các hoạt động dạy học phù hợp. * Thực hiện dạy lồng ghép trong các môn học văn hóa: Đạo đức, Tự nhiên xã hội, Khoa học Dạy lồng ghép có nghĩa là đưa những nội dung giáo dục có liên quan vào quá trình dạy học các môn học như: lồng ghép giáo dục đạo đức, lối sống; giáo dục pháp luật; giáo dục chủ quyền quốc gia về biên giới, biển, đảo; giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, bảo vệ môi trường, an toàn giao thông... vào các môn học có liên quan như Đạo đức; Tự nhiên xã hội, Khoa học. * Tổ chức thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp Tổ chức hội thi vẽ tranh, hội thi học tốt thể hiện những hiểu biết về ATGT. Tổ chức sân chơi về ATGT nhằm thực hành kỹ năng ATGT đường bộ. Tổ chức ký cam kết thực hiện ATGT giữa trường, học sinh, gia đình. Sân khấu hóa: tổ chức luyện tập và diễn những tiểu phẩm vui… Học sinh tham gia thi Giao thông thông minh trên trang web: http://gttm.go.vn/ Cuộc thi Giao thông thông minh trên Internet là một hoạt động nhằm giáo dục kiến thức, kỹ năng, thay đổi nhận thức, hành vi của học sinh, sinh viên và các đối tượng khác khi tham gia giao thông, góp phần xây dựng văn hóa giao thông. 3.6. Điều kiện phương tiện giáo dục ATGT cho học sinh trường tiểu học Bộ GD&ĐT đã ban hành tài liệu về GDATGT cho học sinh tiểu học các trường. Các trường có kế hoạch mua sắm các tài liệu, thiết bị dạy học cho trường theo đúng quy định hiện hành: - Sách giáo khoa, văn bản quy định về Luật Giao thông và quản lý ATGT; - Tài liệu giáo dục an toàn giao thông cho học sinh từ lớp 1 đến lớp 5; - Bộ tranh an toàn giao thông; - Sa bàn nút giao thông, mô hình tín hiệu giao thông; - Sách/tranh/đĩa do Quỹ Toyota tài trợ; - Tranh/sách do Honda tài trợ; - Đĩa hình tiết dạy mẫu về ATGT; - Phối hợp với địa phương công an, tổ chức đoàn hội. 3.7. Vai trò của Hiệu trưởng đối với việc giáo dục ATGT cho học sinh trường tiểu học Lập kế hoạch giáo dục học sinh trong năm về giáo dục ATGT. 546
Triển khai thực hiện có hiệu quả các hoạt động tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật về bảo đảm trật tự an toàn giao thông đường bộ, đường sắt, đường thủy nội địa cho học sinh theo kế hoạch của Sở Giáo dục và Đào tạo. Đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy an toàn giao thông trong trường học; lấy thái độ, hành vi về thực hiện an toàn giao thông của học sinh là tiêu chí đánh giá rèn luyện, xếp loại. Yêu cầu phụ huynh học sinh ký cam kết với nhà trường trong việc không giao xe máy cho học sinh khi chưa có giấy phép lái xe và đội mũ bảo hiểm cho học sinh khi ngồi trên xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông và điều khiển xe đạp điện, xe máy điện. Giao cho giáo viên chủ nhiệm giáo dục, nhắc nhở, có hình thức kiểm tra, giám sát hàng ngày đối với học sinh. Nhà trường chỉ đạo các tổ chức Đoàn, Đội tham gia công tác giáo dục an toàn giao thông và nắm bắt tình hình thực hiện các quy định về an toàn giao thông của học sinh; đưa các tình huống xảy ra khi tham gia giao thông để học sinh thảo luận và đề ra phương án giải quyết trong các giờ sinh hoạt lớp và các hoạt động ngoại khóa. Ban hành quy định cụ thể việc đội mũ bảo hiểm và việc tuân thủ các quy tắc an toàn giao thông cho học sinh, xử lý kỷ luật phù hợp với những trường hợp vi phạm để răn đe, giáo dục học sinh và thông báo cho tất cả phụ huynh biết để cùng phối hợp thực hiện. Chỉ đạo việc phối hợp với các ban, ngành liên quan của địa phương xây dựng mô hình “Cổng trường an toàn giao thông” và tổ chức các buổi phổ biến, tuyên truyền trực tiếp pháp luật về an toàn giao thông, tập trung vào các nội dung: các lỗi vi phạm thường gặp khi tham gia giao thông; nguyên nhân các vụ tai nạn, ùn tắc giao thông; các kỹ năng tham gia giao thông an toàn. Phối hợp với các cơ quan chức năng trên địa bàn tổ chức hướng dẫn giao thông khu vực cổng trường giờ cao điểm; bố trí giờ học, giờ tan trường hợp lý để tránh ùn tắc giao thông; tùy điều kiện của trường, phối hợp với phụ huynh học sinh tổ chức xe đưa đón học sinh; vận động học sinh hạn chế sử dụng phương tiện giao thông cá nhân; mở cổng trường để phụ huynh cào sân đưa đón học sinh. Kiểm tra đánh giá hoạt động GD ATGT của nhà trường để rút ra những mặt mạnh, hạn chế trong công tác giáo dục chung của trường. 4. KẾT LUẬN Hoạt động GD ATGT đối với học sinh sẽ góp phần hoàn thiện nhân cách và kỹ năng của học sinh tiểu học. Các em tiếp thu Luật Giao thông, biết cách ứng xử khi tham gia giao thông, hình thành văn hóa giao thông, tuân thủ luật pháp là điều cần thiết trong xu thế đi lên của phát triển kinh tế, xã hội. Khi xem xét hoạt động GD ATGT cho HS tiểu học, cần chú ý đến các yếu tố tác động đến quá trình giáo dục như: gia đình, nhà trường, xã hội, sự phối hợp giữa các lực lượng, điều kiện cơ sở vật chất, môi trường sống,… Bởi vậy, người Hiệu trưởng cần đề ra những biện pháp sáng tạo, linh hoạt, phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường nhằm nâng cao chất lượng GD ATGT, từ đó đạt được mục tiêu giáo dục một cách hiệu quả nhất. 547
TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2007). Chỉ thị về việc tăng cường công tác giáo dục an toàn giao thông trong các cơ sở giáo dục. Chỉ thị số 52/2007/CTBGDĐT, ngày 31/8/2007. 2. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2009). Quyết định về tuyên truyền, phổ biến luật GTĐB cho HS, sinh viên theo chủ đề năm học. Quyết định 3442/QĐ-BGDĐT, ngày 12/5/2009. 3. Chính phủ (2007). Nghị quyết về một số giải pháp cấp bách nhằm kiềm chế tai nạn giao thông và ùn tắt giao thông. Nghị quyết số 32/2007/NQ-CP ngày 29/6/2007 4. Đảng Cộng sản Việt Nam. (2013). Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng vể đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng Xã hội Chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Nghị quyết số 29-NQ/TW, ngày 4 /11/2013 . 5. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập 1. Hà Nội: Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật. Trang 137. 6. Quốc Hội Việt Nam (2019). Luật Giáo dục. Quyết định số 43/2019/QH14, ngày 14/6/2019. 548