hồi ký về thảm họa everest tan biến: phần 2

Chương 13: TRIỀN ĐÔNG NAM<br /> <br /> <br /> NGÀY 10 THÁNG 5 NĂM 1996<br /> <br /> <br /> 8.412 MÉT<br /> <br /> Không quá khi nói rằng Everest có những sườn núi dốc nhất và<br /> những vách đá kinh hoàng nhất mà anh từng thấy, và tất cả những<br /> truyền thuyết về các sườn núi đầy tuyết dễ leo chỉ là một câu chuyện<br /> hoang đường…<br /> Em yêu, nói chung đây là một việc đầy hồi hộp, anh không thể kể cho<br /> em nghe nó ám ảnh anh đến như thế nào và triển vọng về nó ra sao.<br /> Và cả vẻ đẹp của nó nữa!<br /> George Leigh Mallory,<br /> trong bức thư gửi cho vợ, ngày 28 tháng 6 năm 1921<br /> <br /> <br /> Ở phía trên Đèo Nam, trên Vùng Chết, cơ hội sống sót chủ yếu dựa vào<br /> việc chạy đua với thời gian. Khi khởi hành rời khỏi Trại Bốn vào ngày 10<br /> tháng 5, mỗi khách leo núi mang theo hai bình oxy nặng 3,3kg và sẽ lấy<br /> thêm bình thứ ba trên Đỉnh Nam ở nơi trữ những bình oxy đã được người<br /> Sherpa thồ lên. Với một tốc độ dùng vừa phải là hai lít một phút, mỗi bình sẽ<br /> hết sau năm hoặc sáu giờ. Tới 4 giờ hoặc 5 giờ chiều, oxy của tất cả mọi<br /> người sẽ cạn. Tùy thuộc vào khả năng thích nghi và bản chất sinh lý học của<br /> mỗi người, chúng tôi vẫn có thể hoạt động phía trên Đèo Nam – tuy nhiên<br /> không được tốt và không được lâu. Chúng tôi sẽ nhanh chóng dễ bị mắc các<br /> chứng HAPE, HACE, sụt giảm thân nhiệt, suy yếu khả năng suy xét và bỏng<br /> lạnh. Nguy cơ thiệt mạng sẽ nhanh chóng tăng lên.<br /> Hall, người đã leo ngọn Everest bốn lần trước đây, cũng giống như bất<br /> kỳ ai khác đều hiểu rằng việc leo lên và trở xuống một cách nhanh chóng là<br /> hết sức cần thiết. Nhận ra rằng các kỹ năng leo núi cơ bản của một số khách<br /> của mình là rất đáng nghi ngờ, Hall dự định sẽ dựa vào các sợi dây cố định<br /> để đảm bảo an toàn và giúp cả nhóm chúng tôi cũng như nhóm Fischer qua<br /> được những khu vực khó khăn nhất. Việc chưa có đoàn nào leo lên tới đỉnh<br /> trong năm nay làm anh ta lo lắng vì điều này có nghĩa là phần lớn địa hình<br /> này chưa được giăng dây.<br /> Gôran Kropp, anh chàng leo núi một mình người Thụy Điển, đã leo đến<br /> bên dưới đỉnh 107 mét vào ngày 3 tháng 5, nhưng anh ta không thèm mảy<br /> may giăng tí dây nào. Những người Montenegro, thậm chí còn leo cao hơn,<br /> đã giăng một số dây cố định; nhưng vì thiếu kinh nghiệm nên họ đã sử dụng<br /> hết số dây mà mình có trong 400 mét đầu tiên phía trên Đèo Nam, phung phí<br /> chúng trên những sườn dốc tương đối thoai thoải không thật cần thiết. Do<br /> đó, vào buổi sáng chúng tôi thực hiện chuyến leo lên đỉnh, những sợi dây cố<br /> định duy nhất được giăng dọc theo những đường răng cưa dốc đứng ở phần<br /> <br /> trên của Triền Đông Nam chỉ là những tàn tích tả tơi, cũ kỹ do các đoàn<br /> thám hiểm trước đó để lại nằm lác đác trên các vách băng.<br /> Dự đoán trước được khả năng này, trước khi rời khỏi Trạm Căn cứ, Hall<br /> và Fischer họp những người hướng dẫn của cả hai đoàn lại, trong cuộc họp<br /> này họ nhất trí rằng mỗi nhóm sẽ cử hai người Sherpa – bao gồm cả hai thủ<br /> lĩnh leo núi Sherpa là Ang Dorje và Lopsang – lên Trại Bốn trước các nhóm<br /> chính chín mươi phút. Điều này sẽ cho phép những người Sherpa có đủ thời<br /> gian để giăng những tuyến dây cố định ở những chỗ nguy hiểm nhất của<br /> phần trên ngọn núi trước khi khách lên tới nơi. Beidleman nhớ lại: “Rob đã<br /> giải thích việc này quan trọng như thế nào. Ông ta muốn tránh tình trạng thắt<br /> cổ chai bằng mọi giá”.<br /> Tuy nhiên vì một lý do không rõ nào đó, không một người Sherpa nào<br /> rời Đèo Nam trước chúng tôi vào buổi tối ngày 9 tháng 5. Có lẽ, cơn gió bão<br /> hung tợn, vốn không ngừng hoành hành cho mãi đến 7 giờ 30 tối, đã không<br /> cho phép họ khởi hành sớm như mong muốn. Sau chuyến thám hiểm<br /> Lopsang khẳng định rằng vào phút chót Hall và Fischer đã hủy bỏ kế hoạch<br /> giăng dây trước cho những khách leo núi, bởi vì họ đã nhận được thông tin<br /> sai lệch rằng những người Montenegro đã hoàn thành công việc này tới tận<br /> Đỉnh Nam.<br /> Nếu như khẳng định của Lopsang là chính xác thì không ai trong số<br /> Beidleman, hay Groom hay Boukreev – ba người hướng dẫn sống sót – đã<br /> được thông báo về việc thay đổi kế hoạch này. Và nếu như kế hoạch giăng<br /> dây đã bị chủ ý hủy bỏ thì sẽ không có lý do gì để Lopsang và Ang Dorje<br /> phải mang theo khoảng chín mươi mét dây thừng khi khởi hành đi đầu mỗi<br /> đội từ Trại Bốn.<br /> Bất luận thế nào thì ở phía trên độ cao 8.352m, không có sợi dây thừng<br /> nào được giăng trước. Khi Ang Dorje và tôi tới Ban công vào 5 giở 30 sáng,<br /> chúng tôi đã đi trước những người còn lại trong đoàn của Hall hơn một giờ<br /> đồng hồ. Vào lúc đó chúng tôi có thể dễ dàng leo lên trước để cố định dây.<br /> Nhưng Rob dứt khoát không cho tôi leo lên trước, còn Lopsang vẫn còn ở xa<br /> phía dưới, đang kéo Pittman, do đó không có ai để đi cùng Ang Dorje.<br /> Với bản chất yên lặng và nhiều tâm trạng, Ang Dorje dường như đặc biệt<br /> u sầu khi chúng tôi ngồi cùng nhau ngắm mặt trời mọc. Mọi cố gắng của tôi<br /> để bắt chuyện với Ang Dorje chẳng có tác dụng gì. Tôi nghĩ rằng tâm trạng<br /> buồn bã của anh ta có lẽ là do chiếc răng bị áp-xe đã khiến cho anh ta đau<br /> đớn trong hai tuần trước đó. Hoặc anh ta đang suy nghĩ về chuyện bực mình<br /> của anh ta bốn ngày trước: trong buổi tối cuối cùng tại Trạm Căn cứ, anh ta<br /> và những người Sherpa khác đã tổ chức ăn mừng chuyến leo lên đỉnh sắp tới<br /> <br /> bằng việc uống rất nhiều chhang – một loại bia đặc và ngọt đưọc lên men từ<br /> gạo và hạt kê. Sáng hôm sau, vẫn còn rất mệt vì hơi men, anh ta cực kỳ kích<br /> động; trước khi leo lên Thác băng anh ta kể cho một người bạn rằng mình đã<br /> thấy ma vào đêm trước. Là một người trẻ tuổi rất tin vào tâm linh, Ang Dorje<br /> không phải là người xem nhẹ những điềm báo này.<br /> Mà có thể đơn giản là anh ta đang nổi giận với Lopsang, người mà anh<br /> vẫn cho là một kẻ khoe khoang. Năm 1995, Hall đã thuê cả Lopsang và Ang<br /> Dorje cho đoàn thám hiểm Everest của mình, và kể từ đó hai người Sherpa<br /> này đã không phối hợp tốt được với nhau.<br /> Vào ngày leo lên đỉnh năm đó, đoàn của Hall đã đến Đỉnh Nam trễ,<br /> khoảng 1 giờ 30 chiều. Họ thấy tuyết mềm và dày phủ kín đoạn đường cuối<br /> cùng của triền đỉnh. Hall cử một hướng dẫn viên người New Zealand tên<br /> Guy Cotter đi trước cùng với Lopsang, thay vì Ang Dorje, để xem xét khả<br /> năng leo lên cao hơn. Ang Dorje, thủ lĩnh người Sherpa trong chuyến leo núi<br /> đó, đã coi điều này là một sự sỉ nhục. Một lát sau đó, khi Lopsang đã leo lên<br /> đến chân Bậc Hillary, Hall quyết định hủy bỏ cuộc chinh phục đỉnh núi và ra<br /> hiệu cho Cotter và Lopsang quay lại. Nhưng Lopsang đã không tuân lệnh,<br /> anh ta cởi dây khỏi Cotter và tiếp tục leo lên đỉnh một mình. Hall đã tức giận<br /> vì sự bất phục tùng của Lopsang, và Ang Dorje cũng cảm thấy tức giận cùng<br /> ông chủ.<br /> Năm nay, mặc dù họ thuộc hai đội khác nhau, Ang Dorje lại được yêu<br /> cầu làm việc cùng với Lopsang vào ngày chinh phục đỉnh núi – và lại một<br /> lần nữa Lopsang dường như lại hành động một cách ngu xuẩn. Ang Dorje đã<br /> làm việc tốt hơn cả trách nhiệm của mình trong suốt sáu tháng dài. Giờ đây,<br /> hiển nhiên anh ta đã mệt mỏi vì phải làm việc nhiều hơn những gì mình phải<br /> làm. Trông có vẻ ủ rũ, anh ta ngồi bên cạnh tôi trong tuyết, chờ đợi Lopsang<br /> tới và những sợi dây cố định vẫn chưa được giăng.<br /> Kết quả là, tôi mắc vào vụ nghẽn cổ chai đầu tiên chín mươi phút sau khi<br /> leo qua Ban công, ở độ cao 8.534m. Tại đây một đám lẫn lộn các đội gặp<br /> phải một loạt các bậc đá lớn cần phải có dây cố định mới leo qua an toàn<br /> được. Các khách leo núi bồn chồn chen chúc ở dưới chân của tảng đá trong<br /> gần một giờ đồng hồ trong khi Beidleman – phải đảm nhận nhiệm vụ của<br /> người vắng mặt Lopsang – đang chăm chỉ giăng những sợi dây cố định.<br /> Tại đây, sự thiếu kiên nhẫn và thiếu kinh nghiệm của khách leo núi<br /> Yasuko Namba trong đoàn Hall suýt chút nữa đã gây ra tai họa. Là một nữ<br /> doanh nhân xuất sắc làm việc cho hãng Pederal Express tại Tokvo, Yasuko<br /> không phải là một phụ nữ trung niên Nhật Bản nhu mì và tôn kính. Bà ta<br /> cười lớn khoe với tôi rằng ở nhà chồng bà ấy làm tất cả mọi công việc nấu<br /> <br /> nướng và lau dọn. Chuyến chinh phục Everest của bà đã trở thành một sự<br /> kiện gây chú ý nho nhỏ tại Nhật Bản. Lúc đầu trong chuyến thám hiểm, bà ta<br /> là một người leo núi chậm chạp và không chắc chắn; nhưng ngày hôm nay<br /> với đỉnh Everest đang nằm trong tầm ngắm của mình, Yasuko hoạt động<br /> mạnh mẽ như chưa từng bao giờ như thế. John Taske, người ở chung lều với<br /> bà ta ớ Trại Bốn, cho hay: “Từ khi chúng tôi đến Đèo Nam, Yasuko hoàn<br /> toàn tập trung vào đỉnh núi – giống như đang bị thôi miên vậy”. Kể từ khi rời<br /> khỏi đèo bà ấy đã leo cực kỳ chăm chỉ, chen lấn từng chút để vượt lên trước.<br /> Giờ đây, khi Beidleman đang bám không chắc chắn trên tảng đá cao hơn<br /> các vị khách khoảng ba mươi mét, bà Yasuko hăm hở quá mức đã móc tay<br /> leo của mình vào sợi dây thừng đang đung đưa trước khi Beidleman kịp neo<br /> đầu dây của anh ta. Khi bà ta chuẩn bị đu lên sợi dây – điều này sẽ kéo<br /> Beidleman rơi xuống – Mike Groom đã can thiệp đúng lúc và nhẹ nhàng phê<br /> bình bà ta vì đã thiếu kiên nhẫn.<br /> Việc “tắc nghẽn giao thông” tại những sợi dây thừng ngày càng tăng lên<br /> mỗi khi có thêm một người leo núi đến, do đó những người ở cuối của đoàn<br /> người đang chen lấn càng rơi lại xa phía sau. Đến cuối buổi sáng hôm đó, ba<br /> khách hàng của Hall – Stuart Hutchison, John Taske và Lou Kasischke, đang<br /> leo ở gần cuối với Hall – trở nên khá lo lắng với tốc độ chậm chạp này. Ngay<br /> phía trước họ là đoàn người Đài Loan đang di chuyển cực kỳ uể oải.<br /> Hutchison nói: “Họ leo theo kiểu kỳ quái, rất gần nhau, giống như những lát<br /> sandwich trong một ổ bánh, người này dưới người kia. Chúng tôi phải đợi rất<br /> lâu khi họ leo lên những sợi dây”.<br /> Tại Trạm Căn cứ, trước buổi chinh phục đỉnh của chúng tôi, Hall đã dự<br /> tính hai thời điểm trở xuống khả dĩ – 1 giờ hoặc 2 giờ chiều. Tuy nhiên, anh<br /> ấy không nói rõ chúng tôi phải tuân theo thời điểm nào – điều này hết sức lạ<br /> lùng khi xét đến những gì anh ta đã nói về tầm quan trọng của việc định rõ<br /> một thời hạn cuối và phải tuân thủ theo nó dù có chuyện gì đi nữa. Chúng tôi<br /> chỉ đơn giản hiểu lờ mờ rằng Hall sẽ chỉ đưa ra quyết định cuối cùng cho đến<br /> ngày lên đỉnh, sau khi đã cân nhắc thời tiết cũng như các yếu tố khác, và sau<br /> đó sẽ chịu trách nhiệm một mình trong việc gọi mọi người quay lại vào thời<br /> điểm thích hợp.<br /> Đến giữa sáng ngày 10 tháng 5, Hall vẫn chưa tuyên bố thời gian trở<br /> xuống sẽ chính xác là khi nào. Hutchison, vốn có bản chất bảo thủ, cho rằng<br /> sẽ là 1 giờ chiều. Khoảng 11 giờ trưa, Hall nói với Hutchison và Taske rằng<br /> vẫn còn cách đỉnh núi ba giờ đồng hồ nữa, sau đó anh ta leo nhanh và cố<br /> gắng vượt qua nhóm Đài Loan. Hutchison cho hay: “Dường như chúng tôi<br /> không có cơ hội lên tới đỉnh trước thời điểm phải quay lại là 1 giờ chiều”.<br /> Một cuộc thảo luận ngắn diễn ra. Lúc đầu Kasischke miễn cưỡng chấp nhận<br /> <br />