zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Khoa Học Xã Hội

» Giáo dục học

Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật - Môn Sinh học: Hiệu quả kinh tế từ việc tái sử dụng thùng xốp trồng nha đam Mỹ

Chia sẻ: | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:29

Báo xấu

76
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài nhằm xây dựng quy trình kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hoạch nha đam hợp lí. Giới thiệu những lợi ích từ nha đam; so sánh hiệu quả kinh tế vượt trội của giống nha đam Mỹ so với giống nha đam thường trồng trước đây. Đề xuất phương pháp tái sử dụng thùng xốp cũ trồng nha đam mỹ vừa mang hiệu quả kinh tế cao vừa bền vững và thân thiện với môi trường; đề xuất thực hiện công trình thanh niên tại trường THPT Phan Ngọc Tòng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật - Môn Sinh học: Hiệu quả kinh tế từ việc tái sử dụng thùng xốp trồng nha đam Mỹ

Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật Trường THPT Phan Ngọc Tòng A. PHẦN MỞ ĐẦU I. Lí do chọn đề tài Hiện nay xu hướng tái sử dụng các vật dụng cũ như thùng xốp, chậu nhựa, thùng nhựa….để trồng rau sạch và an toàn ngày càng được nhiều người ưa chuộng. Ngoài việc cung cấp rau sạch, an toàn cho gia đình, người ta có thể trồng với số lượng lớn cung cấp cho thị trường. Với phương pháp này, một phần đã giúp con người góp một phần nhỏ vào việc bảo vệ môi trường. Không chỉ dừng lại ở việc trồng rau sạch, người ta còn có thể trồng các loại cây khác đem lại hiệu quả kinh tế không nhỏ cho con người. Một trong những loại cây trồng có thể đem lại hiệu quả kinh tế mà em muốn giới thiệu chính là cây nha đam Mỹ. Hình 1. Trồng rau trong thùng xốp Bên cạnh đó , ý tưởng thực hiện đề tài của em còn xuất phát từ một bài báo của trang http://dantri.com.vn/kinhdoanh/trongnhadamtrongthungxoplainuatrieudong ngay. Theo đó, ông Phạm Văn Mỹ là một trong những nông dân đầu tiên ở xã Thạnh Hòa, huyện Phụng Hiệp tỉnh Hậu Giang đã thực hiện thành công mô hình trồng cây nha đam Mỹ trong thùng xốp đạt hiệu quả kinh tế cao. Chỉ với diện tích trồng trên 500 m 2, Đề tài môn Sinh Học Trang 1
Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật Trường THPT Phan Ngọc Tòng thu nhập của ông từ cây nha đam Mỹ lên đến hơn 500 ngàn đồng/ ngày. Đó là giá thu nhập đáng mơ ước của nhiều hộ nông dân. Hình 2. Mô hình trồng nha đam mỹ tại nhà ông Mỹ Khi khảo sát khu vực huyện Ba Tri, em thấy cây nha đam mỹ đã được người dân trong huyện biết đến và trồng khoảng hơn 5 năm nay ( tính đến 11/2015). Tuy nhiên, hiện nay mô hình trồng cây nha đam Mỹ chưa được phổ biến và đồng bộ. Nguyên nhân là do nhiều người chưa biết hiệu quả kinh tế từ cây nha đam Mỹ, cũng như chưa thật sự biết hết về những công dụng có ích từ cây nha đam. Bên cạnh đó, mỗi hộ nông dân trồng nha đam mỹ theo một cách khác nhau, chưa biết cách chăm sóc hợp lí. Đa số người dân trồng ngoài đất, một số trồng trong chậu như hoa kiểng. Chính vì vậy mà chất lượng, hiệu quả kinh tế chưa cao. Đề tài môn Sinh Học Trang 2
Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật Trường THPT Phan Ngọc Tòng Hình 3. Nha đam mỹ được trồng tại nhà chị Nguyễn Thị Mười ở xã An Ngãi Trung – Ba Tri Hiện nay, nhu cầu sử dụng nha đam và những sản phẩm từ nha đam ngày càng tăng. Điều đó chứng tỏ việc trồng cây nha đam có tiềm năng kinh tế rất lớn. Vậy làm thế nào để mô hình trồng nha đam m Mỹ vừa mang lại hiệu quả kinh tế cao vừa bền vững và thân thiện với môi trường? Mong rằng thông qua dự án của em có tên: “ Hiệu quả kinh tế từ việc tái sử dụng thùng xốp trồng nha đam Mỹ ” sẽ giới thiệu cũng như trình bày một phương pháp trồng nha đam mỹ vừa mang hiệu quả kinh tế cao vừa bền vững và thân thiện với môi trường. II. Mục đích nghiên cứu Thực hiện đề án này với những mục đích cụ thể như sau: Xây dựng quy trình kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hoạch nha đam hợp lí. Giới thiệu những lợi ích từ nha đam So sánh hiệu quả kinh tế vượt trội của giống nha đam m Mỹ so với giống nha đam thường trồng trước đây ( Thông qua kết quả trồng thực nghiệm) Thống kê kết quả một số phương pháp trồng nha đam hiện nay. Đề xuất phương pháp tái sử dụng thùng xốp cũ trồng nha đam mỹ vừa mang hiệu quả kinh tế cao vừa bền vững và thân thiện với môi trường. ( Thông qua kết quả trồng thực nghiệm) Đề xuất thực hiện công trình thanh niên tại trường THPT Phan Ngọc Tòng. III. Đối tượng nghiên cứu Cây nha đam Mỹ Cây nha đam thường IV. Phương pháp và phương tiện nghiên cứu 1. Phương pháp Nghiên cứu tài liệu, sách, báo, tạp chí về cây nha đam. Trồng thực nghiệm so sánh 2 giống: giống nha đam thường và nha đam mỹ. Trồng thực nghiệm so sánh giống nha đam mỹ với các cách trồng phổ biến hiện nay. Đề tài môn Sinh Học Trang 3
Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật Trường THPT Phan Ngọc Tòng Quan sát, theo dõi, ghi chép, chụp ảnh. Đo, cân, đếm, phân tích, xử lí và thống kê kết quả. 2. Phương tiện Máy ảnh KTS Máy vi tính Thước dây, cân đồng hồ Sổ, bút ghi chép. Cây nha đam thường và nha đam Mỹ Hỗn hợp đất trồng gồm ( phân bò, mụn dừa, tro, tro trấu….) Thùng xốp cũ, chậu nhựa, chậu xi măng V. Phạm vi nghiên cứu 1. Thời gian nghiên cứu : 8 tháng. (Từ tháng 2 đến tháng 11/2015) 2. Phạm vi nghiên cứu: Cây nha đam 3. Lĩnh vực nghiên cứu: Khoa học thực vật Đề tài môn Sinh Học Trang 4
Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật Trường THPT Phan Ngọc Tòng B. PHẦN NỘI DUNG I. CƠ SỞ LÍ LUẬN 1. Tổng quan về cây nha đam 1.1 Nguồn gốc, phân loại học a. Nguồn gốc Nha đam có nguồn gốc từ Bắc Phi. Theo truyền thuyết Ai Cập thì nữ hoàng Cléopâtre đã sử dụng nha đam để tạo ra một làn da mịn màng, tươi tắn. Còn đại đế Hy Lạp Alexandros đã dùng nha đam để chữa vết thương cho binh lính của mình trong những cuộc viễn chinh. Những dòng chữ tượng hình và những hình vẽ còn lưu lại trên những bức tường ở những đền đài Ai Cập cho thấy cây nha đam đã được biết đến và sử dụng cách đây hơn 3000 năm. Cho đến tận ngày hôm nay con người đã chứng minh và khẳng định được vai trò của cây nha đam trong cuộc sống con người. Cụ thể hơn là trong lĩnh vực dược phẩm, thực phẩm và mỹ phẩm Vào cuối thế kỷ 13 một du khách người Italia tên là Marco Polo (12541323) đã thực hiện một chuyến đi thám hiểm toàn châu Á. Đến Trung Quốc, Polo đã giới thiệu cho người dân bản xứ một dược thảo mà sau này người ta gọi là nha đam hay lô hội. Từ Trung Hoa cây nha đam được di chuyển sang Việt Nam. Trong khoảng 180 loài thì chỉ có 4 loài được sử dụng để làm thuốc. Hai loài được chú ý nhiều nhất là Aloe ferox Mill., 1768 và Aloe vera L., 1753 (đồng nghĩa Aloe barbadensis Mill., 1768). Ở Việt Nam, nha đam mọc nhiều ở các vùng Phan Thiết, Phan Rang, Phan Rí thuộc các tỉnh Bình Thuận, Ninh Thuận. Chúng chịu hạn hán và khô nóng rất giỏi. Vì thế chúng được trồng rải rác khắp Việt Nam để làm thuốc hoặc làm cây cảnh. b. Phân loại học Đề tài môn Sinh Học Trang 5
Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật Trường THPT Phan Ngọc Tòng Cây nha đam còn được gọi là cây Lô hội, Long tu (có nơi gọi là lưu hội, long thủ, lưỡi hổ ...), có tên khoa học là Aloe vera hoặc Aloe barbadensis. Phân loại khoa học cây lô hội ( nha đam) Aloe vera (L. ) B URM.F , 1768 . Giới (regnum): Plantae Bộ (ordo): Asparagales Họ (familia) : Asphodelaceae Chi (genus): Aloe Loài (species): A. vera Tên Aloe vera được chính thức công nhận bởi quy ước quốc tế về danh xưng thực vật (International rules of botanical nomenclature). Tuy nhiên, trong danh mục cây thuốc của Tổ chức y tế thế giới (WHO), Aloe được xem là tên chung của khá nhiều loài khác nhau như Aloe chinensis, A. elongata, A. indica… Ngoài ra, một loài Aloe khác, Aloe ferox cũng được chấp nhận là một cây cung cấp nhựa Aloe. Người Mỹ gọi cây Aloe vera dưới tên “Curacao Aloes”, còn Aloe ferox dưới tên “Cape Aloes”. Người Pháp gọi dưới những tên : Aloe de Curacao, Aloe du Cap. Đông y gọi là Lô hội. WHO cũng liệt kê tên gọi của Lô hội tại các nước với 78 danh xưng khác nhau… Tại Việt Nam, A. vera được gọi là Lô hội hoặc Nha đam, Lưỡi hổ 1.2 . Đặc điểm hình thái Nha đam thuộc loại cây nhỏ, gốc thân hóa gỗ, ngắn. Lá dạng bẹ, không có cuống, mọc vòng rất sát nhau, màu từ lục nhạt đến lục đậm. Lá mọng nước, mép lá có răng cưa thô như gai nhọn, cứng tùy theo loại, mặt trên lõm có nhiều đốm không đều, lá dài từ 30 60 cm. Phát hoa ở nách lá, có thể dài đến 1 m, mang rất nhiều hoa mọc rũ xuống, với 6 cánh hoa dính nhau ở phần gốc, 6 nhị thò. Quả nang chứa nhiều hột.Trong số hơn 300 loài Aloe, ngoài Aloe vera, Aloe ferox… dùng làm thuốc, còn một loài được dùng làm cây cảnh rất đẹp, như Aloe variegata (Lô hội mỏ két) có hoa màu đỏ; Aloemaculata (Lô hội vằn), hoa màu da cam Đề tài môn Sinh Học Trang 6
Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật Trường THPT Phan Ngọc Tòng Hình 4. Aloe vera 1.3. Các thành phần hóa học Chất nhựa trong suốt trong lá nha đam còn được gọi là "lô hội". Chất nhựa của nha đam khi cô đặc lại sẽ có màu đen (còn gọi là Aloès). Phân tích thành phần nhựa lấy từ lá nha đam, các nhà nghiên cứu tìm thấy các chất sau: Axít amin (gồm tối thiểu 23 loại), vitamin (B1, B2, B5, B6, B12, axít folic, C, A, E), khoáng tố vi lượng (Na, K, Ca, P, Cu, Fe, Zn, Mg, Mn, Cr). Các Monosaccharid, Polysaccharid bao gồm Cellulose, glucose, rhamnose, aldopentose, galactose, xylose, mannose, arabinose và acemannan, chính chất này có tác dụng kháng virút và giúp tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể. Prostaglandin và các axít béo chưa bão hoà bao gồm : axít gama linolenic. Nhóm chất này có tác dụng tiêu sưng, giải dị ứng và làm lành vết thương, mau lên da non. Các Enzym bao gồm các men tiêu hoá giúp ăn ngon và làm thuốc bổ: oxydaza, Lipaza, Amilaza, Catalaza, Allnilaza v.v Nhóm anthraglycoside Anthraquinon có khả năng chống oxy hoá tế bào, nhuận trường, giải độc, chống táo bón gồm + Aloe Emodin (chất này không có trong dịch tươi nha đam). Trong nhựa khô, Aloe Emodin chiếm 0,05%0,5% chất này tan trong ete, cloroform, benzen. + Barbaloin: Chiếm 1530% thành phần nhựa của nha đam. Chất này sẽ tan dần khi để ngoài không khí và ánh sáng. Tan trong nước, cồn, axeton, rất ít trong benzen và cloroform. + Các chất Aloinosit A, Aloinosit B, Anthranol, aloin, Aloezin, Aloenin, Aloectin B... + Chất nhựa ester của axít cinnamic, axít hysophanic Đề tài môn Sinh Học Trang 7
Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật Trường THPT Phan Ngọc Tòng 1.4. Ứng dụng từ cây nha đam trong đời sống a. Trong y học Kháng khuẩn : Những nghiên cứu gần đây đã chứng minh nhựa nha đam có tính sát khuẩn và gây tê. Dùng để sát trùng, thanh nhiệt, và thông tiểu. Nhựa nha đam làm êm dịu vết thương khi bị phỏng nhẹ, khi bị côn trùng châm chích hay da bị chai cứng khi bị rám nắng. Nhựa nha đam cũng có tác dụng làm tăng vi tuần hoàn (giúp máu ngoại vi lưu thông tốt). Nhũ dịch được bào chế từ nha đam dùng để chế các loại thuốc trị eczema hay các mụt tróc lở, làm mau kéo da non ở vết thương. Dịch tươi nha đam có tính kháng khuẩn lao (in vitro). Nhuận tràng : Thời xa xưa từ Hypocrate đến Hải Thượng Lãn Ông đã biết đến đặc tính nhuận trường, nhuận gan, điều kinh của nha đam. + Liều thấp: 20–50 mg nhựa Aloe khô có tính bổ đắng, kiện tỳ vị, nhuận gan. + Liều vừa: 100 mg (35 lá tươi): Sát trùng đường ruột, điều kinh, nhuận trường, xổ. + Liều cao: 200–500 mg (1020 lá): xổ mạnh. Tại Pháp hiện có khoảng vài chục biệt dược có tác dụng nhuận trường, xổ mà thành phần có chứa Aloès. Làm lành vết thương : Nhiều nghiên cứu từ năm 1930 ở Mỹ và Nga cho thấy thạch trong cây lô hội có khả năng bất ngờ làm lành vết thương, chỗ loét và vết bỏng. Đắp lớp thạch lô hội vào trong vùng cần chữa, tốc độ lành vết thương sẽ nhanh chóng. Tác dụng này phụ thuộc vào sự hiện diện của aloectin B, chất kích thích hệ miễn dịch Trị viêm loét dạ dày : Uống nhựa tươi của lá nha đam. Cứ vài giờ uống một muỗng canh nhựa tươi lúc bụng không có thức ăn sẽ làm lành vết viêm loét dạ dày (không được quá 400 mg gel tươi/ngày). Trị bệnh ngoài da : Nha đam tươi có tác dụng làm săn da, làm nhỏ lỗ chân lông. Bôi nhựa tươi hàng ngày lên mặt có tác dụng ngừa nám, làm mịn da, ngừa mụn... Phòng ngừa sỏi niệu : Các anthraquinon sẽ kết hợp các ion canxi trong đường tiểu thành hợp chất tan được để tống ra ngoài theo nước tiểu. Bệnh xơ gan cổ trướng : Sử dụng mỗi lần uống khoảng 20 ml (1 muỗng canh) cho các bữa ăn. Uống liên tục nhiều tháng bệnh sẽ thuyên giảm khả quan hoặc khỏi hoàn toàn. Bệnh tiểu đường và cao áp huyết : có nhiều cách dùng: + Lấy một nắm lá nha đam (loài Aloe vera) gọt bỏ phần có gai hai bên lá, nấu sôi để nguội. Tất cả bỏ vào máy sinh tố xay đều lấy nước uống 1 ngày 3 lần (15 phút trước bữa ăn). Mỗi lần dùng khoảng 1 muỗng canh. + Lấy một nắm lá nha đam nấu sôi để nguội. Uống nước và ăn lá đã nấu chín, 1 ngày 3 lần (15 phút trước bữa ăn). Mỗi lần dùng khoảng 1 muỗng canh. Đề tài môn Sinh Học Trang 8
Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật Trường THPT Phan Ngọc Tòng + Mỗi ngày lấy 1 hay 2 lá nha đam gọt vỏ, ăn sống. Ăn mỗi ngày 3 lần trong nhiều tháng sẽ có kết quả khả quan. Những người bị huyết áp mà không bị tiểu đường thì có thể ăn với đường nguyên chất hoặc đường phèn. Người bị tiểu đường nhưng không áp huyết cao thì ăn với muối. Trị mụn Mỗi ngày dùng 200g lá nha đam tươi rửa sạch, cắt bỏ gai hai bên, dùng dao inox rạch trên lá nhiều hình vuông bằng con cờ nhỏ rồi cắt rời ra, thêm 50g đường cát, 2 muỗng canh mật ong, nước đá đập nhỏ để ăn. Hoặc dùng 500 ml nước cốt nha đam, 200 ml mật ong trộn đều, để vào tủ lạnh dùng dần. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 3 muỗng canh trước bữa ăn. Hoặc lấy nước vo gạo để lắng, bỏ nước trong bên trên (liều lượng tùy dùng trong ngày), dùng muỗng nạo lấy nhựa nhớt bên trong lá nha đam (bằng với lượng nước vo gạo). Trộn đều hai thứ. Buổi tối trước khi đi ngủ lau mặt cho sạch, rồi thoa dung dịch trên lên mặt, thoa cho đều, để vậy đến sáng, rửa lại bằng nước ấm. Hình 5. Dược phẩm từ Aloe vera b. Làm đ ẹp Do những đặc tính kỳ diệu trên, các nhà y dược học đã nghĩ đến những loại mỹ phẩm được chế tạo từ nhựa nha đam để tạo ra những loại kem dưỡng da, do pH của gel nha đam gần giống với pH của da cho nên chúng làm cho da tươi tắn và điều hòa được độ axít của da. Hiện nay trên thị trường, nhiều hãng mỹ phẩm đã lấy ngay chính tên Aloe vera làm tên thương mại cho những loại kem chống nắng, dưỡng da, các loại dầu gội, dầu khử mùi hôi, chất có tác dụng chống mốc, xà phòng, dầu cạo râu... Đề tài môn Sinh Học Trang 9
Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật Trường THPT Phan Ngọc Tòng Hình 6. Một số loại mỹ phẩm từ Aloe vera c. Thực phẩm Trong thực phẩm, lá nha đam dùng để ăn tươi với đường hoặc nấu chè. Có nơi còn dùng lá nha đam để nấu canh. Ngoài ra nha đam còn được làm chất đông kết cho rất nhiều món ăn. Hiện nay, trên thị trường, nha đam còn được sử dụng chế biến các loại nước uống giải khát, thanh nhiệt cơ thể rất được ưa chuộng. 1 Hình 7. Nước uống và sữa chua chế biến từ Aloe vera 1.5 Sử dụng nha đam đúng cách Nhựa cây nha đam nguyên là một chất độc, khi để ra ngoài không khí chất nhựa này dễ bị oxy hoá làm mất đi một phần hoạt tính, do đó cần có quy trình chiết xuất đúng đắn để ổn định hoạt chất. Độc tố trong nha đam tuy không làm chết người nhưng khi ăn một lượng lớn nha đam hoặc dùng trong thời gian dài (3 – 6 tháng dạng đã chế thành viên) có thể: Đề tài môn Sinh Học Trang 10
Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật Trường THPT Phan Ngọc Tòng + Gây tiêu chảy + Nếu phụ nữ mang thai có thể sinh quái thai. Phụ nữ đang cho con bú càng phải cẩn thận vì trẻ dễ bị ngộ độc khi bú mẹ. + Bị co thắt bụng, nôn mửa, tiêu chảy. + Có hiện tượng tích luỹ và gây rối loạn tiêu hoá, tiêu chảy. Người bị bệnh trĩ, viêm ruột không nên dùng vì anthraquinon trong nhựa nha đam gây sung huyết. Chính vì vậy chúng ta cần biết cách sử dụng nha đam đúng và hợp lí như sau: + Khi ăn nha đam tươi, chúng ta cần gọt vỏ màu xanh, làm sạch lớp nhựa mủ màu vàng kế bên lớp thạch nha đam để tránh ngộ độc bằng cách gọt vỏ. + Sau đó rửa sạch dưới vòi nước cho đến khi bớt nhớt, cắt nhỏ, ăn sống, xay nước hoặc nấu chè đều dễ ăn. + Liều dùng lá tươi mỗi ngày chỉ 10 – 20g. Chọn những bẹ nhỏ, xanh nhạt, gọt bỏ vỏ, rửa sạch dưới vòi nước, nên ăn ngay (không để lâu ngoài không khí, nếu cần thì bảo quản trong tủ lạnh). Dùng lâu dài với liều lượng thấp thì không có hại. 1.6. Kĩ thuật trồng nha đam Hình 8. Hướng dẫn sử dụng Aloe vera a. Chọn cây giống Hiện nay, có trên 400 loài nha đam khác nhau, nhưng loài nha đam có tên khoa học Aloe vera lá xanh thẫm, bẹ lá to là loại dễ trồng và cho năng suất cao tại Việt Nam. Loài nha đam Aloe vera đang được nông dân trồng đại trà tại Việt Nam tại các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận, một số trang trại ở thành phố Hồ Chí Minh và Long An. Đề tài môn Sinh Học Trang 11
Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật Trường THPT Phan Ngọc Tòng Hình 9. Nha đam được trồng ở Ninh Thuận b. Chuẩn bị đất Trồng với số lượng lớn Nha đam là cây chịu được khô hạn, nhưng không chịu được ngập úng, do đó phải chọn vùng đất cao ráo, thoáng xốp, tốt nhất là đất pha cát dễ thoát nước. Đất trồng phải được cày bừa kỹ, mục đích làm nhỏ đất và sang phẳng ruộng trồng. Sau đó lên luống, đánh rãnh trồng. Thông thường luống được đánh cao khoảng 20 cm để dễ thoát nước. Ðánh rãnh trồng theo mật độ hàng cách hàng 80 cm, cây cách cây 40 cm. Phân chuồng hoai thường được sử dụng để bón lót. Mỗi cây bón lót khoảng 500 700 g phân chuồng; khoảng 2,5 tấn phân chuồng/ha. Trồng trong chậu làm kiểng Chuẩn bị một chậu cây có lỗ ở phía dưới để thoát nước cho cây. Chọn giá thể trồng cây nha đam từ hỗn hợp trấu sốngxơ dừa phân bò hoai mục –tro trấu theo tỷ lệ 1 0.520.3 và được ủ trong thời gian 2030 ngày mới dùng. Cho giá thể sau khi ủ vào chậu lu khoảng 2/3 chậu, trồng cây giống nha đam cao 1520 cm vào một bên chậu để định hướng thân cây sẽ dựa vào thành chậu sau này.Dùng tay nén chặt gốc cây và tưới nước đủ ẩm, đặt chậu nơi nhiều ánh sáng hay nơi có ánh nắng buổi sáng. c. Nhân giống Cây nha đam có thể trồng quanh năm, nhưng tốt nhất là trồng vào mùa xuân và mùa thu, vì đây là thời gian cây nha đam con có thể phục hồi và phát triển nhanh nhất. Nha đam là loại cây rất dễ sống, chính vì vậy bạn không cần mua hạt giống cũng có thể Đề tài môn Sinh Học Trang 12
Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật Trường THPT Phan Ngọc Tòng trồng được thành cây nha đam mới. Nha đam có thể được nhân giống bằng phương pháp vô tính bằng 2 cách Sử dụng lá nha đam Chọn cây nha đam khỏe mạnh mập mạp, tách ra một lá từ thân cây chính. Đặt lá nha đam nằm ngang, chôn một phần của lá nha đam xuống dưới nước, phần gân xương lá hướng lên trên. Sau 2 tuần, mầm nha đam sẽ nhú lên từ lá nha đam. Nhân giống cây con từ cây mẹ trưởng thành Sau một năm sinh trưởng, xung quanh cây mẹ sẽ xuất hiện nhiều cây con. Khi cây con lớn chừng 10 cm thì có thể được tách rời cây mẹ và ươm trong vườn. Khi cây con lớn chừng 15 – 20 cm thì có thể đem trồng. Ðể tăng hệ số nhân giống, chúng ta có thể cắt bỏ đọt cây mẹ , để thu nhiều cây con hơn. Lưu ý: Khi chiết và trồng cây con, nên cẩn thận lấy được càng nhiều rễ càng tốt, nhằm thu ngắn thời gian hồi sức của cây con. Sau đó, trồng theo rãnh, với mật độ: cây cách cây 40 cm, hàng cách hàng 80 cm, như vậy số lượng cây giống khoảng 30 50.000 cây/ha. Khi trồng, mầm cây con nên được để nhô khỏi mặt đất để tránh hiện tượng úng thối lá . Cây con phải được giữ cho thẳng và rễ phủ đều mới lấp đất . Nha đam vừa trồng xong mầm lá sẽ đỏ hoặc vàng, nhưng khi đã bén rễ mầm sẽ xanh trở lại. Cây nha đam giống, sau khi lấy ra khỏi vườn ươm, nên để trong mát 2 đến 3 ngày, sau đó mới đem ra trồng thì cây con sẽ nhanh mọc mầm và tỉ lệ sống cao hơn. d. Chăm sóc Việc chăm sóc cây nha đam chủ yếu gồm 4 khâu kỹ thuật như sau: Tưới tiêu nước : Cây nha đam chịu được nắng hạn nhưng lại phát triển tốt khi có độ ẩm trong đất vừa phải. Vì vậy, trong mùa khô phải tưới nước thường xuyên giữ độ ẩm cho đất. Nếu đất không đủ ẩm để giữ gốc nên tưới thêm nước, tốt nhất trong mùa khô, 3 đến 5 ngày phải tưới nước 1 lần, giúp cây sinh trưởng tốt, đạt chất lượng và sản lượng cao hơn. Với cây con thì để chậu cây ở nơi có ánh sáng mặt trời nhưng không quá gắt. Cây nha đam không chịu được ngập úng quá lâu. Do vậy, nếu trời mưa dài ngày thì phải khơi thông cách rãnh trồng tạo điều kiện để thoát nước tốt. Nếu để mương rãnh bị tích nước sẽ gây thối rễ, làm cho cây nha đam chết hàng loạt. Làm cỏ xới xáo đất Trong quá trình chăm sóc cây nha đam, phải xới xáo đất trừ cỏ nhiều đợt. Việc xới đất thường xuyên sẽ giúp cho nền đất được thông thoáng và trừ được các loại cỏ dại, làm cho quá trình chuyển hoá các chất dinh dưỡng trong đất nhanh chóng và cây nha đam dễ hấp thu, sinh trưởng và phát triển nhanh hơn. Bón phân Đề tài môn Sinh Học Trang 13
Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật Trường THPT Phan Ngọc Tòng Cây nha đam có khả năng hấp thụ và chuyển hóa nhanh các chất dinh dưỡng trong đất. Do đó, ngoài việc bón lót bằng phân chuồng (khoảng 2,5 tấn/ha), thì thường xuyên bón thúc cho cây nha đam bằng phân NPK. Thời gian bón thúc tốt nhất là 1 tháng/lần, với liều lượng khoảng 100 Kg/ha. Khi bón phân tránh làm bẩn lá, thường bón trước khi trời có mưa hoặc phải tưới nước sau khi bón phân. Mỗi lần bón phân nên kết hợp với xới xáo đất để nha đam dễ hấp thụ hơn. Phòng trừ bệnh hại Biểu bì lá của nha đam được bao bọc bởi một lớp giáp cứng, nên các loại côn trùng khó có thể gây hại. Nhưng trong điều kiện trồng với mật độ dày, đất quá ẩm và nhiệt độ thấp, lá của nha đam sẽ bị một số loại trực khuẩn gây hại. Trên mặt lá xuất hiện nhiều đốm đen và sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng của cây nha đam.Biện pháp phòng trừ: Ðảm bảo thông thoáng trong vườn trồng nha đam, kịp thời tiêu nước để khống chế độ ẩm của đất phù hợp, làm cỏ đúng lúc giúp nha đam phát triển mạnh, tạo nên khả năng kháng bệnh tốt.Nếu xuất hiện dấu hiệu bệnh do trực khuẩn gây ra, nên nhanh chóng cắt bỏ những lá mang bệnh đang tiêu hủy, tránh lây lan cho các lá khác.Trồng cây nha đam chủ yếu là thu hoạch lá, do vậy trong quá trình phòng trừ bệnh hại, không nên sử dụng các loại thuốc hóa học. Hình 10. Bệnh đốm đen ở nha đam e. Thu hoạch hợp lí Sau khi trồng khoảng 6 tháng, có thể cho thu hoạch mỗi tháng một lần từ 1 đến 2 lá. Tuy nhiên, trong giai đoạn này thu hoạch lá nhằm mục đích loại bỏ các lá đã già, đôn Đề tài môn Sinh Học Trang 14
Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật Trường THPT Phan Ngọc Tòng gốc, giúp cây phát triển tốt và nuôi các lá mọc sau. Nếu giai đoạn này chúng ta lạm dụng việc thu hoạch thì cây sẽ chậm lớn, lá cây sau này khó to và nặng. Sau một năm, cây có thể đạt mức sinh trưởng tối đa thì bắt đầu thu hoạch chính thức. Thu hoạch bằng cách cắt lá, cứ hai tuần thì cắt hai lá mọc đối diện nhau ( dùng dao lưỡi mõng bén cắt nhẹ phần tiếp giáp giữa lá và gốc, tránh cắt phạm vào phần thân cây), để thu hoạch với số lượng nhiều thì có thể trồng với số lượng lớn để có thể cắt lá luân phiên hàng ngày. Sau thời gian thu hoach 34 năm thì cậu nha đam bắt đầu suy yếu, lá nhỏ dần và thân mọc cao, có thể dùng dao bén để hạ phần gốc và tiếp tục trồng lại để hạ thấp chiều cao cây tránh ngã đổ, nhưng tốt nhất là phải có kế hoạch chuẩn bị cây con sẵn sàng, trồng lại lứa cây nha đam mới để tiếp tục thu hoạch lâu dài. 1. 7 . Ưu điểm của giống nha đam Mỹ so với nha đam thường Hiện nay nha đam thường được trồng rãi rác khắp nơi nhằm phục vụ cho nhiều nhu cầu khác nhau của người dân như làm thực phẩm, làm thuốc, làm cảnh…. Tại Việt Nam , loài nha đam (Aloe vera ) được trồng phổ biến nhất. Theo nghiên cứu của các nhà thực vật học, loài nha đam (Aloe vera ) đã xuất hiện ở nước ta từ rất lâu. Tính đến thời điểm hiện tại ( 11/2015), Việt Nam có 2 giống của loài Aloe vera được trồng phổ biến nhất là nha đam thường và nha đam Mỹ. Trước đây, người dân địa phương thường trồng giống nha đam đã có từ trước còn gọi là giống nha đam thường hay nha đam Việt Nam. Theo một số tài liệu…. nguồn gốc của giống nha đam này có xuất xứ từ Trung Quốc. Khi du nhập vào nước ta một thời gian, giống nha đam này trở nên phổ biến vì đặc tính dễ nhân giống, dễ trồng và thích nghi của giống cây này. Giống nha đam thường có đặc điểm cơ bản là bẹ lá nhỏ, bẹ mỏng, lá có ít gai và màu xanh nhạt, không có lớp phấn trắng phía sau bẹ. Hiện nay, giống nha đam này vẫn còn được trồng ở một số hộ nông dân chủ yếu với mục đích làm thuốc và thực phẩm trong gia đình. Tuy nhiên, những giá trị từ cây nha đam là rất lớn, nên muốn sử dụng nha đam nhằm mục đích kinh tế phục vụ cho các lĩnh vực sản xuất dược phẩm, nước uống thực phẩm với quy mô công nghiệp thì giống nha đam thường này khó đáp ứng được. Đó cũng là lí do vì sao giống nha đam Mỹ được du nhập vào nước ta khoảng hơn 10 năm nay. Giống nha đam này có xuất xứ từ vùng Địa Trung Hải, Bắc Phi và quần đảo Canary . Trên thế giới, giống nha đam này đã được ứng dụng trồng và sử dụng cho ngành sản xuất dược phẩm, mỹ phẩm từ rất lâu. Chính vì vậy, Việt Nam muốn phát triển các ngành sản xuất các chế phẩm từ nha đam, thì việc cập nhật giống nha đam Mỹ là cần thiết và hợp lí. Trước đây, nha đam Mỹ được trồng thử nghiệm ở Ninh Thuận, Bình Thuận. Nhưng hiện nay, giống nha đam này được trồng phổ biến khắp nơi, dưới nhiều hình thức và quy mô khác nhau. Từ quy mô trang trại, hợp tác xã hay hộ gia đình. Ở miền Đề tài môn Sinh Học Trang 15
Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật Trường THPT Phan Ngọc Tòng Nam, tập trung nhất là tỉnh Long An và Bình Dương. Giống nha đam Mỹ có lá dài, bẹ to, nặng ký và nhiều gai nhọn trên cạnh lá, phía sau lá có lớp phấn trắng, lớp vỏ màu xanh bên ngoài bẹ lá dày. Đây là giống nha đam được mọi người ưa trồng vì có năng suất cao , dễ thích nghi với nhiều điều kiện đất trồng và ít bị úng thối, sâu bệnh tấn công do lớp vỏ màu xanh khá dày. Đặc biệt là thời gian sinh trưởng gấp đôi so với giống nha đam thường. Thân cây khi trồng khoảng 1 năm sẽ hoá gỗ, cứng cáp, có đường kính khoảng từ 35 cm. Sau khi thu hoạch một thời gian, chúng ta có thể hạ gốc và tiếp tục thời gian sinh trưởng và thu hoạch lá. Chính vì vậy, chúng ta có thể duy trì thời gian sinh trưởng của cây lên đến khoảng hơn 3 năm. Ngược lại, giống nha đam thường sau khi trồng và thu hoạch khoảng 1,5 năm là cây bắt đầu suy yếu và bẹ lá nhỏ dần, giảm năng suất, chất lượng. 2. Ưu điểm từ việc tái sử dụng thùng xốp cũ để trồng nha đam mỹ 2.1. Hạn chế rác thải, hạn chế gây ô nhiễm môi trường Hiện trạng rác thải và vấn nạn ô nhiễm môi trường sống đã và đang trở thành vấn đề vô cùng bức xúc đối với toàn xã hội. Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng đó là do quá trình xây dựng quy hoạch, đầu tư xây dựng khu dân cư, xây dựng đô thị các địa phương chưa chú trọng vấn đề xử lý môi trường. Việc hình thành các bãi rác, chôn lấp rác thải chưa chú ý đến khoảng cách đối với khu dân cư, quy mô bãi chôn rác chưa phù hợp với điều kiện tự nhiên, năng lực thu gom rác yếu, công nghệ xử lý lạc hậu nên khó tránh khỏi tình trạng gây ô nhiễm môi trường như hiện nay. Chính vì vậy, để giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường, chính quyền địa phương cần phối hợp với người dân có kế hoạch bảo vệ môi trường một cách cấp thiết, hiệu quả và bền vững . Trước tình hình đó, việc áp dụng giải pháp môi trường “3R” đang dần trở thành một trong những giải pháp khá hoàn hảo đối với việc sử dụng bền vững nguồn tài nguyên, ngăn ngừa, kiểm soát ô nhiễm, khắc phục tình trạng suy thoái và cải thiện chất lượng môi trường sống . Giải pháp “3R” đã tạo nên một bước ngoặc lớn trong chiến lược bảo vệ môi trường và phát triển bền vững với những thành công ban đầu rất đáng khích lệ cũng như còn tồn tại nhiều bất cập và khó khăn. Theo đó , “ 3R” là từ viết tắt của 3 chữ cái đầu trong tiếng Anh: Reduce ReuseRecycle Reduce (Giảm thiểu): Giảm thiểu lượng rác thông qua việc thay đổi lối sống hoặc/và cách tiêu dùng, cải tiến các quy trình sản xuất , mua bán sạch…Ví dụ: Sử dụng túi vải để đi chợ thay cho túi nlon để nhằm giảm lượng rác thải phát sinh từ túi nilon… Reuse (Tái sử dụng): Sử dụng lại các sản phẩm hay một phần của sản phẩm cho chính mục đích cũ hay cho một mục đích khác. Ví dụ: sử dụng lại chai đựng nước khoáng để đựng nước… Đề tài môn Sinh Học Trang 16
Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật Trường THPT Phan Ngọc Tòng Recycle (Tái chế): Sử dụng rác thải làm nguyên liệu sản xuất ra các vật chất có ích khác. Thùng xốp, hay thùng cách nhiệt được sử dụng rất phổ biến trong việc bảo quản các loại thực phẩm, hàng hoá. Nguyên liệu sản xuất chủ yếu từ nhựa EPS hoặc PS , một loại nhựa Polystyrene có khả năng giãn nở. Tuy nhiên loại nhựa này không thể nào tự phân giải mà chỉ bị vỡ thành nhiều mảng nhỏ khi sử dụng một thời gian dài. Vì vậy khả năng gây ô nhiễm môi trường đất và nước từ loại thùng xốp này là rất cao. Để hạn chế vấn đề này, chúng ta có thể tái chế và tái sử dụng sản phẩm từ xốp. Nói một cách đơn giản, việc tái sử dụng thùng xốp là một trong những giải pháp môi trường theo nguyên tắc “3R” nhằm mụHình 10: Bi c đích giảm thi ểu rác th ểu t ượng giải , bảo vệ môi trườ ải pháp môi tr ng ống. Không chỉ dừng ường s lại ở việc làm đó, khi chúng ta tái sử dụng một vật liệu bất kì, nghĩa là chúng ta đang góp 3R phần chung tay bảo vệ môi trường. 2.2 Hạn chế tình trạng ngập úng, lây lan sâu bệnh như khi trồng ngoài đất Hầu hết các loài nha đam đều thích nghi tốt với điều kiện nhiều ánh sáng, đất khô thoáng, dễ thoát nước, không chịu được ngập úng trong thời gian dài. Tuy nhiên, nha đam vẫn có thể sống được trong các điều kiện ánh sáng yếu hoặc trong tối. Khi trồng ngoài đất như bình thường thì rất dễ xảy ra tình trạng ngập úng, do đất thấp, thoát nước kém trong những ngày mưa kéo dài . Vì vậy, khi trồng ngoài đất cần đánh luống, lên liếp cao để hạn chế tình hình ngập úng, gây chết cây. Nhưng sau khi trồng khoảng 1 năm thì cần phải đánh luống lại vì dưới tác động của nước mưa, nước tưới thì đất dễ bị rửa trôi, vẫn có thể xảy ra hiện tượng ngập úng. Bên cạnh đó, khi trồng ngoài đất, cây mẹ nhanh mọc chồi con, làm cây mẹ kém phát triển, không mập mạp và nhanh suy yếu. Với mật độ nhiều cây do mọc chồi con nhanh nên càng làm tăng mật độ cây trên cùng một diện tích. Chính điều này có thể tăng khả năng nhiễm và lây lan sâu bệnh giữa các cá thể với nhau. Để hạn chế công chăm sóc, tăng hiệu quả kinh tế cho cây nha đam, người ta đã sử dụng nhiều biện pháp khác nhau. Hiện nay, nha đam Mỹ được trồng trong lu, chậu rất nhiều. Tuy nhiên muốn trồng nha đam Mỹ có quy hoạch lâu dài như thế này cần phải có vốn đầu tư ban đầu để mua lu chậu. Theo nghiên cứu tài liệu và trồng thực nghiệm, cây Đề tài môn Sinh Học Trang 17
Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật Trường THPT Phan Ngọc Tòng nha đam Mỹ trồng trong lu chậu có bẹ lá dài, to , thời gian sinh trưởng lâu hơn so với trồng ngoài đất. Nguyên nhân chủ yếu là do khi trồng trong lu, chậu thì cây sẽ không xảy ra tình trạng ngập úng. Người trồng dễ bón phân, tưới nước và chăm sóc. Khi nhiễm sâu bệnh cũng dễ dàng cách li và phòng trị. Một biện pháp không kém hiệu quả như trồng trong lu, chậu đó là việc tái sử dụng thùng xốp. Vừa tiết kiệm được chi phí ban đầu, sử dụng được lâu dài và hạn chế rác thải vào môi trường sống. Hình 12: Trồng nha đam Mỹ trong chậu nhựa và lu sành Hình 13: Trồng nha đam Mỹ trong chậu xi măng, thùng xốp cũ 2.3 Chủ động và tiết kiệm phân bón, nước tưới ; bổ sung đất trồng dễ dàng Đề tài môn Sinh Học Trang 18
Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật Trường THPT Phan Ngọc Tòng Do trồng trong thùng xốp, đất trong thùng cao và thoáng nên đất trồng cây sẽ nhanh khô và cần được tưới nước thường xuyên trong ngày. Để biết khi nào cây cần nước, hãy áp ngón tay bạn vào nền đất trong chậu, nếu tay khô nghĩa là cây đang cần nước, khi đó hãy tưới. Tuy nhiên, nước cũng dễ dàng thoát ra ngoài qua các khe lỗ đã tạo sẵn trên thùng. Nên chúng ta không cần tưới quá nhiều nước vào thùng, nước sẽ thấm dần vào đất, đủ để cây hấp thụ tốt. Vì vậy , cây luôn đủ nước mà không có hiện tượng ngập úng xảy ra. Cũng như động vật, cây xanh cần được bổ sung chất dinh dưỡng trong suốt chu kỳ sống. Chúng ta có thể sử dụng phân bón hữu cơ đã qua ủ hoai mục hoặc hỗn hợp NPK bón luân phiên 2 lần trong tháng. Không cần lo lắng vấn đề rửa trôi phân bón. Vì phân bón chỉ nằm bề mặt trên thùng, nếu có tưới nước thì việc hấp thụ phân bón càng diễn ra dễ dàng. Tuy nhiên cần chú ý một điều, khi bón phân không nên bón trực tiếp lên bẹ lá, hoặc bón chèn lấp bẹ lá, chồi ngọn cây. Điều này sẽ làm bẹ lá, ngọn cây bị úng thối, gây chết cây. Trong trường hợp bón ít phân hữu cơ, chúng ta nên bổ sung thêm hỗn hợp đất trồng cho phù hợp. Đảm bảo cho cây sinh trưởng và phát triển tốt. 2.3 Đảm bảo diện tích sinh trưởng cho cây Trên thị trường, thùng xốp chuyên dụng chứa, đựng các loại thực phẩm, trái cây có nhiều kích cỡ khác nhau. Chúng ta có thể xin hoặc thu mua thùng cũ đã qua sử dụng với giá rẻ. Tuy nhiên, chúng ta có thể tái sử dụng những loại thùng xốp có kích cỡ phù hợp như sau để trồng nha đam Mỹ: Loại 1 Loại 2 Loại 3 Loại 4 Chiều dài (cm) 60 58 50 50 Chiều rộng ( cm) 44 40 42 34 Chiều cao ( cm) 36 33 32 30 Trên đây chỉ là một số kích cỡ điển hình, có thể có nhiều kích cỡ khác. Với kích cỡ trên chúng ta có thể trồng được 2 cây, trong thời gian phát triển, chậu xốp vẫn còn đủ diện tích cho cây phát triển đến cực độ. So với chậu xi măng và chậu nhựa thì giúp tiết kiệm được chi phí phí hơn nhẹ gọn dễ di chuyển. Nếu chúng ta chọn thùng có kích thước nhỏ thì nên trồng 1 cây nha đam Mỹ để đảm bảo không gian sinh trưởng. Không nên chọn thùng có chiều cao quá nhiều hoặc chiều dài rộng quá lớn sẽ gây khó khăn trong việc cung cấp đất trồng, bón phân và chăm sóc. 2.4 Duy trì thời gian sinh trưởng cho cây nha đam lâu hơn trồng ngoài đất Qua thực nghiệm trồng cây nha đam Mỹ và quan sát từ các hộ gia đình có trồng nha đam Mỹ thì cây nha đam Mỹ khi trồng trong thùng xốp, chậu… thì cây cao, to, bẹ lá mập hơn so với trồng dưới đất bình thường. Đề tài môn Sinh Học Trang 19
Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật Trường THPT Phan Ngọc Tòng Khi trồng ngoài đất thì cây thường nhanh tạo chồi cây con, cây mẹ nhanh già, suy yếu. Bẹ lá thường dài, ốm, màu xanh nhạt do thiếu dinh dưỡng, nước và có thể xảy ra ngập úng . Ngược lại khi trồng trong thùng xốp thì cây hấp thụ nước và dinh dưỡng tối đa. Cây to, khoẻ. Bẹ lá xanh đậm. Cây ham tốt, nên lâu mọc chồi con. Khi trồng khoảng 1,5 năm, chúng ta có thể cưa hạ thấp phần thân cây, để cây tiếp tục sinh trưởng và cho thu hoạch lá. Nên có thể tăng thời gian sinh trưởng của cây lên hơn 3 năm. II. QUY TRÌNH THỰC HIỆN ĐỀ ÁN ( 8 THÁNG) 1. Chuẩn bị đất trồng Đất trồng nha đam đòi hỏi phải thoát nước tốt và được ủ xử lý cho hoai để bộ rễ cây dễ phát triển.Trộn tỷ lệ đất trồng cây gồm tro trấu : phân hữu cơ ( phân bò hoai hay phân trùn quế) : xơ dừa : trấu sống với tỷ lệ là 2:1:0,5:1. Sau khi trộn đều thì gom thành đống đậy kín ủ lại trong thời gian 1520 ngày mới đem ra trồng. Trường hợp có tro trấu và phân hữu cơ đã qua sử dụng có thể trộn thêm ít phân trùn quế là có thể dùng được ngay. Hình 14: Ủ hỗn hợp đất trồng cho hoai mục. 2. Chuẩn bị cây giống Đề tài môn Sinh Học Trang 20

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.