intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Hợp chất thiên nhiên từ cây cỏ Việt Nam: Phần 1

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:130

Thêm vào BST
Báo xấu
1
lượt xem 0
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu "Các hợp chất thiên nhiên từ một số cây cỏ Việt Nam" phần 1 trình bày các nội dung chính sau: Tình hình nghiên cứu hoá thực vật ở Việt Nam; Xu hướng trong nghiên cứu và phát triển các hợp chất thiên nhiên trên thế giới; Kỹ thuật thử hoạt tính sinh học; Kết quả nghiên cứu các hợp chất thiên nhiên từ một số cây cỏ Việt Nam; Họ búi lửa; Họ cam quýt;... Mời các bạn cùng tham khảo để nắm nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hợp chất thiên nhiên từ cây cỏ Việt Nam: Phần 1

  1. http://tieulun.hopto.org
  2. WWW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON VIÖN KHOA HäC Vµ C¤NG NGHÖ VIÖT NAM Bé S¸CH CHUY£N KH¶O TµI NGUY£N THI£N NHI£N Vµ M¤I TR êng viÖt nam HéI §åNG BI£N TËP Chñ tÞch Héi ®ång: GS.TS. CHÂU V¡N minh C¸c ñy viªn: pgs.ts. Lª Xu©n C¶nh, pgs.ts. Ph¹m Quèc Long, gs.ts. §Æng §×nh Kim, Pgs.tskh. TrÇn Träng Hßa, ts. NguyÔn §×nh Kú. http://tieulun.hopto.org Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COM
  3. WWW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON Lêi giíi thiÖu ViÖn Khoa häc v C«ng nghÖ ViÖt Nam l c¬ quan nghiªn cøu khoa häc tù nhiªn v c«ng nghÖ ®a ng nh lín nhÊt c¶ n(íc, cã thÕ m¹nh trong nghiªn cøu c¬ b¶n, nghiªn c u v ph¸t triÓn c«ng nghÖ, ®iÒu tra t i nguyªn thiªn nhiªn v m«i tr(êng ViÖt Nam. ViÖn tËp trung mét ®éi ngò c¸n bé nghiªn cøu cã tr×nh ®é cao, c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i ®¸p øng c¸c yªu cÇu vÒ nghiªn cøu v thùc nghiÖm cña nhiÒu ng nh khoa häc tù nhiªn v c«ng nghÖ. Trong suèt 35 n¨m x©y dùng v ph¸t triÓn, nhiÒu c«ng tr×nh v kÕt qu¶ nghiªn cøu cã gi¸ trÞ cña ViÖn ®C ra ®êi phôc vô ®¾c lùc cho sù nghiÖp x©y dùng v b¶o vÖ Tæ quèc. §Ó tæng hîp v giíi thiÖu cã hÖ thèng ë tr×nh ®é cao, c¸c c«ng tr×nh v kÕt qu¶ nghiªn cøu tíi b¹n ®äc trong n(íc v quèc tÕ, ViÖn Khoa häc v C«ng nghÖ ViÖt Nam quyÕt ®Þnh xuÊt b¶n bé s¸ch chuyªn kh¶o. Bé s¸ch tËp trung v o bèn lÜnh vùc sau: øng dông v ph¸t triÓn c«ng nghÖ cao, T i nguyªn thiªn nhiªn v m«i tr(êng ViÖt Nam, BiÓn v c«ng nghÖ biÓn, Gi¸o tr×nh ®¹i häc v sau ®¹i häc. T¸c gi¶ cña c¸c chuyªn kh¶o l nh÷ng nh khoa häc ®Çu ng nh cña ViÖn hoÆc c¸c céng t¸c viªn ®C tõng hîp t¸c nghiªn cøu. ViÖn Khoa häc v C«ng nghÖ ViÖt Nam xin tr©n träng giíi thiÖu tíi c¸c quý ®éc gi¶ bé s¸ch n y v hy väng bé s¸ch chuyªn kh¶o sÏ l t i liÖu tham kh¶o bæ Ých, cã gi¸ trÞ phôc vô cho c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc, øng dông c«ng nghÖ, ® o t¹o ®¹i häc v sau ®¹i häc. Héi ®ång Biªn tËp http://tieulun.hopto.org Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COM
  4. WWW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON i KÍ HI U M T S CH VI T T T 1 H-NMR Ph� c�ng h��ng t� h�t nhân proton 13 C-NMR Ph� c�ng h��ng t� h�t nhân cacbon 13 APT Attached Proton Test Ph� APT HMBC Heteronuclear Multiple Ph� t�ơng quan �a liên Bond Correlation k�t d� h�t nhân NOESY Nuclear Overhauser Hi�u �ng NOE Effect Spectroscopy 1 H-1H- 1 H-1H Correlation Ph� t�ơng quan COSY Spectroscopy proton-proton s Singlet br s Broad singlet d Doublet t Triplet q Quartet m Multiplet dd Doublet of doublet dt Doublet of triplet dq Doublet of quartet J Coupling constant H�ng s� t�ơng tác (Hz) �� chuy�n d�ch hoá h�c, thang (ppm) TMS Tetramethylsilan Si(CH3)4 http://tieulun.hopto.org Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COM
  5. WWW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON ii Tr n V n Sung, Tr nh Th Th y, Nguy n Th Hoàng Anh IR Infrared Spectroscopy Ph� h�ng ngo�i EI-MS Electron Impact-Mass Ph� kh�i ion hoá va Spectroscopy ch�m �i�n t� ESI-MS Electron Spray Ionisation Ph� kh�i ion hoá b�i Mass- Spectroscopy �i�n t� HR-MS High Resolution Mass Ph� kh�i phân gi�i cao Spectroscopy HPLC High Performance Liquid S�c kí l�ng hi�u n�ng Chromatography cao CD Circular Dichroism Ph� nh� s�c tròn ORD Optical Rotation Ph� tán s�c quay c�c Dispersion UV Ultraviolet Spectroscopy Ph� t� ngo�i SKC S�c kí c�t SKLM�C S�c kí l�p m�ng �i�u ch� p� Phân �o�n HS Hi�u su�t �.n.c �i�m nóng ch�y T.B Trung bình Py Pyridin MeOH Methanol EtOH Ethanol BuOH Butanol CHCl3 Chloroform hl Hàm l��ng IC50 Inhibition Concentration N�ng �� �c ch� 50% for 50% EC50 Effective Concentration N�ng �� có hi�u l�c for 50% v�i 50% http://tieulun.hopto.org Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COM
  6. WWW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON iii http://tieulun.hopto.org Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COM
  7. WWW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON iii M�C L�C Trang L�i gi�i thi�u Ký hi�u ch� vi�t t�t i M�c l�c iii Ph�n A. T�NG QUAN I. Tình hình nghiên c�u hoá th�c v�t � 1 Vi�t Nam II. Xu hư�ng trong nghiên c�u và phát tri�n các 3 h�p ch�t thiên nhiên trên th� gi�i II.1. V� cách ti�p c�n trong thu th�p m�u 4 nghiên c�u II.2. Các phư�ng pháp phân tích 4 II.3. Xác ��nh c�u trúc các h�p ch�t thiên nhiên. 6 II.4. K� thu�t th� ho�t tính sinh h�c 7 II.5. T�ng h�p h�u c� 8 II.6. Các h�p ch�t t� vi sinh v�t 9 III. T�ng quan v� hóa h�c và ho�t tính sinh h�c 10 m�t s� l�p ch�t thiên nhiên III.1. Các h�p ch�t flavonoid 10 III.1.1. Khái ni�m chung v� các h�p ch�t flavonoid 10 III.1.2. M�t s� nhóm thu�c l�p ch�t flavonoid 11 III.1.3. M�t s� nét v� s� phân b� c�a l�p ch�t 12 flavonoid trong thiên nhiên III.1.4. Ho�t tính sinh h�c c�a flavonoid 13 III.1.4.1. Ho�t tính ch�ng oxy hóa 13 http://tieulun.hopto.org Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COM
  8. WWW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON iv Tr n V n Sung, Tr nh Th Th y, Nguy n Th Hoàng Anh III.1.4.2. Ho�t tính kháng vi sinh v�t 15 III.1.4.3. Vai trò c�a flavonoid trong s� tư�ng tác Th�c 15 v�t - ��ng v�t III.1.4.4. Ho�t tính �c ch� enzym 15 III.1.4.5. Ho�t tính kháng viêm 16 III.1.4.6. Ho�t tính ��i v�i m�ch máu 17 III.1.4.7. Ho�t tính oestrogen 17 III.1.4.8. Ho�t tính kháng kh�i u và gây ��c t� bào 18 III.2. Các h�p ch�t triterpen 19 III.2.1. Khái ni�m chung v� các h�p ch�t triterpen 19 III.2.2. M�t s� khung triterpen chính 19 III.2.2.1. Triterpen m�ch th�ng 19 III.2.2.2. Triterpen khung dammaran 20 III.2.2.3. Triterpen khung oleanan 21 III.2.2.4. Triterpen khung hopan 22 III.2.2.5. Khung lupan 24 III.2.2.6. Các h�p ch�t limonoid 25 III.2.3. Ho�t tính sinh h�c c�a các h�p ch�t triterpen 25 III.2.3.1. Ho�t tính ch�ng ung thư 26 III.2.3.2. Ho�t tính ch�ng HIV-AIDS 28 III.2.3.3. Ho�t tính kháng viêm 32 III.2.4. Ho�t tính kháng m�t s� vi sinh v�t và 32 ký sinh trùng Tài li�u tham kh�o 33 Ph�n B. K�T QU� NGHIÊN C�U CÁC H�P 41 CH�T THIÊN NHIÊN T� M�T S� CÂY C� VI�T NAM http://tieulun.hopto.org Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COM
  9. WWW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON M cl c v Chư�ng I. H� BÚI L�A 41 I.1. Song �ình (Diplopanax stachyanthus Hand,- 41 Mazz) I.1.1. ��c �i�m th�c v�t và phân b� 41 I.1.2. �ng d�ng trong y h�c c� truy�n 41 I.1.3. K�t qu� nghiên c�u v� thành ph�n hoá h�c 41 Tài li�u tham kh�o 55 Chư�ng II. H� CAM QUÝT - Rutaceae 57 II.1. D�u d�u - Euodia sutchuensis Dode 57 II.1.1. ��c �i�m th�c v�t và phân b� 57 II.1.2. �ng d�ng trong y h�c c� truy�n 57 II.1.3. K�t qu� nghiên c�u v� thành ph�n hoá h�c 57 II.2. Hoàng m�c dài - Zanthoxylum avicennae 64 (Lamk.) DC. II.2.1. ��c �i�m th�c v�t và phân b� 64 II.2.2. �ng d�ng trong y h�c c� truy�n 64 II.2.3. K�t qu� nghiên c�u v� thành ph�n hoá h�c 65 II.3. H�ng bì d�i - Clausena excavata Burm.f.). 74 II.3.1. ��c �i�m th�c v�t và phân b� 74 II.3.2. �ng d�ng trong y h�c c� truy�n 75 II.3.3. K�t qu� nghiên c�u v� thành ph�n hoá h�c 75 II.4. Kim sư�ng - Micromelum falcatum 98 (Forst.f.) Wight & Arn. II.4.1. ��c �i�m th�c v�t và phân b� 98 II.4.2. �ng d�ng trong y h�c c� truy�n 98 II.4.3. K�t qu� nghiên c�u v� thành ph�n hoá h�c 99 II.5. M�t trâu - Micromelum hirsutum Oliv. 104 II.5.1. ��c �i�m th�c v�t và phân b� 104 http://tieulun.hopto.org Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COM
  10. WWW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON vi Tr n V n Sung, Tr nh Th Th y, Nguy n Th Hoàng Anh II.5.2. �ng d�ng trong y h�c c� truy�n 105 II.5.3. K�t qu� nghiên c�u v� thành ph�n hoá h�c 105 II.6. Thân x� trư�n - Luvunga sarmentosa 108 (Blume) Kurz. II.6.1. ��c �i�m th�c v�t và phân b� 108 II.6.2. �ng d�ng trong y h�c c� truy�n 109 II.6.3. K�t qu� nghiên c�u v� thành ph�n hoá h�c 109 Tài li�u tham kh�o 119 Chư�ng III. H� HOA MÕM CHÓ - Scrophulariaceae 121 III.1. B� b� - Adenosma indiana (Lour.) Merr. 121 III.1.1. ��c �i�m th�c v�t và phân b� 121 III.1.2. �ng d�ng trong y h�c c� truy�n 122 III.1.3. K�t qu� nghiên c�u v� thành ph�n hóa h�c 122 III.2. Cam th�o ��t - Scoparia dulcis L. 124 III.2.1. ��c �i�m th�c v�t và phân b� 124 III.2.2. �ng d�ng trong y h�c c� truy�n 125 III.2.3. K�t qu� nghiên c�u v� thành ph�n hóa h�c 125 III.3. Nhân tr�n - Adenosma caeruleum R. Br. 127 III.3.1. ��c �i�m th�c v�t và phân b� 127 III.3.2. �ng d�ng trong y h�c c� truy�n 128 III.3.3 K�t qu� nghiên c�u v� thành ph�n hóa h�c 128 III.4. Sinh ��a - Rehmannia glutinosa (Gaertn.) 129 Libosch. ex Steud. III.4.1. ��c �i�m th�c v�t và phân b� 129 III.4.2. �ng d�ng trong y h�c c� truy�n 130 III.4.3. K�t qu� nghiên c�u v� thành ph�n hóa h�c 130 Tài li�u tham kh�o 151 Chư�ng IV. H� LONG NÃO - Lauraceae 155 http://tieulun.hopto.org Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COM
  11. WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON M cl c vii IV.1. Cà l� b�c b� - Caryodaphnopsis tonkinensis 155 (Lecomte) Airy-Shaw. IV.1.1. ��c �i�m th�c v�t và phân b� 155 IV.1.2. �ng d�ng trong y h�c c� truy�n 156 IV.1.3. K�t qu� nghiên c�u v� thành ph�n hóa h�c 156 IV.2. Cà l� ba vì - Caryodaphnopsis baviensis 175 (Lecomte) Airy-Shaw. IV.2.1. ��c �i�m th�c v�t và phân b� 175 IV.2.2. �ng d�ng trong y h�c c� truy�n 176 IV.2.3. K�t qu� nghiên c�u v� thành ph�n hóa h�c 176 IV.2.4. M�t vài nh�n xét 186 Tài li�u tham kh�o 187 Chư�ng V. H� NA – Annonaceae 191 V.1. Cách thư lá hoa - Fissistigma bracteolatum 191 Chatt. V.1.1. ��c �i�m th�c v�t và phân b� 191 V.1.2. �ng d�ng trong y h�c c� truy�n 191 V.1.3. K�t qu� nghiên c�u v� thành ph�n hoá h�c 192 V.2. Gi�n �� - Xylopia vielana Pierre 204 V.2.1. ��c �i�m th�c v�t và phân b� 204 V.2.2. �ng d�ng trong y h�c c� truy�n 205 V.2.3. K�t qu� nghiên c�u v� thành ph�n hoá h�c 205 V.3. Lãnh công r�t - Fissistigma pallens (Fin & 212 Gagn.) Merr. V.3.1. ��c �i�m th�c v�t và phân b� 212 V.3.2. �ng d�ng trong y h�c c� truy�n 212 V.3.3. K�t qu� nghiên c�u v� thành ph�n hoá h�c 213 V.4. M�i li�u - Miliusa balansae Fin. & Gagnep 217 V.4.1. ��c �i�m th�c v�t và phân b� 218 V.4.2. �ng d�ng trong y h�c c� truy�n 218 http://tieulun.hopto.org Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COM
  12. WWW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON viii Tr n V n Sung, Tr nh Th Th y, Nguy n Th Hoàng Anh V.4.3. K�t qu� nghiên c�u v� thành ph�n hoá h�c 219 V.4.4. Ho�t tính ��c t� bào c�a các h�p ch�t phân 230 l�p �ư�c Tài li�u tham kh�o 231 Chư�ng VI. H� NG� GIA BÌ - Araliaceae 233 VI.1. Ng� gia bì chân chim - Schefflera 233 heptaphylla L. Frodin. VI.1.1. ��c �i�m th�c v�t và phân b� 233 VI.1.2. �ng d�ng trong y h�c c� truy�n 233 VI.1.3. K�t qu� nghiên c�u v� thành ph�n hoá h�c 234 VI.2. Ng� gia bì gai - Acanthopanax trifoliatus 275 (L.) Voss. VI.2.1. ��c �i�m th�c v�t và phân b� 275 VI.2.2. �ng d�ng trong y h�c c� truy�n 275 VI.2.3. K�t qu� nghiên c�u v� thành ph�n hoá h�c 275 Tài li�u tham kh�o 284 http://tieulun.hopto.org Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COM
  13. WWW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON 1 Ph�n A. T�NG QUAN I. TÌNH HÌNH NGHIÊN C�U HÓA TH�C V�T � VI�T NAM Trong giai �o�n 1960 - 1980 c�a th� k� XX, các nhà khoa h�c Vi�t Nam ch� y�u t�p trung vào nghiên c�u �i�u tra, sàng l�c các cây thu�c, cây tinh d�u nh�m phát hi�n các ngu�n nguyên li�u cho công nghi�p dư�c và th�c ph�m, vì lúc này l�c lư�ng cán b� và ti�m l�c cơ s� v�t ch�t trang thi�t b� còn thi�u và chưa ��ng b�. Tuy v�y bên c�nh các ho�t ��ng �i�u tra, sàng l�c các ch�t có ho�t tính sinh h�c, các nhà khoa h�c c�ng �i sâu nghiên c�u m�t s� quy trình công ngh� chi�t tách m�t s� h�p ch�t thiên nhiên có hàm lư�ng cao, có th� s� d�ng làm thu�c. �i�n hình là Quy trình chi�t xu�t berberin t� cây Hoàng liên gai (Berberis wallichiana DC.) thu�c h� Hoàng liên gai (Berberidaceae) �� làm thu�c kháng sinh �ư�ng tiêu hoá và m�t s� b�nh khác. Hàm lư�ng berberin trong cây này chi�m t�i 3 - 4% [1a]; Quy trình chi�t xu�t vinblastin và vincristin t� cây d�a c�n [Vinca rosea L.; Catharanthus roseus (L.) G. Don; Lochnera rosea Reich.] thu�c h� Trúc �ào (Apocynaceae) [1b]; Quy trình chi�t xu�t strychnin t� h�t mã ti�n (Strychnos nux vomica L.) thu�c h� Mã ti�n (Loganiaceae) �� làm thu�c ch�a th�n kinh, tim, �au kh�p, tê th�p.... và các quy trình công ngh� chi�t xu�t tinh d�u ph�c v� xu�t kh�u và s� d�ng trong nư�c như tinh d�u s� (Cymbopogon nardus Rendl.) thu�c h� Lúa (Poaceae, Gramineae), tinh d�u h�i (Illicium verum Hook.f.) thu�c h� H�i (Illiciaceae), tinh d�u màng tang (Litsea cubeba) thu�c h� Long não (Lauraceae) �� làm dư�c ph�m, hương li�u cho th�c ph�m, và m� ph�m. Th�i k� này vi�c chi�t tách, tinh ch� và chuy�n hoá m�t s� thành ph�n chính c�a tinh d�u như anethol t� tinh d�u h�i thành anisaldehyd làm hương li�u; eugenol t� tinh d�u hương nhu thành methyl eugenol làm thu�c d�n d� ru�i vàng h�i cam, ho�c thành vanilin làm hương li�u; hydroxy citronellal t� citronellal và các ester c�a geraniol tách t� tinh d�u s� �� làm hương m� ph�m, hương th�c ph�m; safrol t� tinh d�u xá x� http://tieulun.hopto.org Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COM
  14. WWW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON 2 Tr n V n Sung, Tr nh Th Th y, Nguy n Th Hoàng Anh �� làm heliotropin, m�t ch�t ��nh hương quý trong hương li�u; terpineol và terpinyl acetat t� tinh d�u thông �� làm hương xà phòng, m� ph�m, dư�c li�u �ã �ư�c ��y m�nh. ��c �i�m c�a th�i k� này là tính ch�t bao c�p trong nghiên c�u khoa h�c còn khá ph� bi�n, s� g�n k�t gi�a nghiên c�u và s�n xu�t chưa m�nh. Ngành công nghi�p dư�c ph�m, m� ph�m, hương li�u chưa phát tri�n. Tuy v�y, các k�t qu� nghiên c�u c�ng �ã �óng góp tích c�c vào vi�c xác ��nh ngu�n tài nguyên sinh h�c phong phú c�a nư�c ta, ��nh hư�ng cho s� phát tri�n trong các n�m t�i. Th�i k� ti�p theo là t� cu�i nh�ng n�m 1980 ��n nay. �ây là th�i k� ��t nư�c ta �ang ti�n hành công cu�c “��i M�i”. N�n kinh t� �ã d�n kh�c ph�c �ư�c khó kh�n và có nh�ng bư�c phát tri�n �i lên. Nhà nư�c �ã d�n d�n t�ng cư�ng kinh phí cho nghiên c�u khoa h�c. Nhi�u trang thi�t b� quan tr�ng và hi�n ��i �ã �ư�c mua s�m, nhi�u phòng thí nghi�m tr�ng �i�m qu�c gia �ư�c ��u tư hi�n ��i, ngang t�m khu v�c và qu�c t�. Các nghiên c�u sâu v� chi�t tách, xác ��nh c�u trúc, th� ho�t tính sinh h�c và chuy�n hoá các h�p ch�t thiên nhiên giàu ti�m n�ng �ã �ư�c tri�n khai t�i nhi�u phòng thí nghi�m. Hàng tr�m h�p ch�t thiên nhiên m�i, có c�u trúc lý thú và ho�t tính sinh h�c quan tr�ng �ã �ư�c các nhà khoa h�c Vi�t Nam phát hi�n và ��ng t�i trên các t�p chí khoa h�c có uy tín qu�c t� và trong nư�c. �áng chú ý là t� n�m 2001, B� Khoa h�c và Công ngh� �ã tri�n khai m�t cách bài b�n 10 Chương trình KH & CN tr�ng �i�m (KC 01 ��n KC 10) và m�t s� Chương trình m�c tiêu qu�c gia, t� n�m 2007 có thêm chương trình Hoá Dư�c. Bên c�nh các công trình nghiên c�u v� chi�t tách, xác ��nh c�u trúc, th� ho�t tính sinh h�c thì các công trình nghiên c�u v� t�ng h�p h�u cơ các ch�t có ho�t tính sinh h�c (bao g�m t�ng h�p toàn ph�n và bán t�ng h�p) �ã �ư�c ��y m�nh. N�i b�t là các công trình nghiên c�u v� artemisinin t� cây thanh cao hoa vàng (Artemisia annua L.) thu�c h� Cúc (Asteraceae, Compositae) �� làm thu�c ch�a s�t rét. Vi�c phát hi�n ra và s�n xu�t hàng t�n ho�t ch�t artemisinin và bào ch� thành thu�c s�t rét �ã góp ph�n ��y lùi d�ch s�t rét ác tính bùng phát t�i Vi�t Nam vào cu�i nh�ng n�m 1980 ��u nh�ng n�m 1990. �� kh�c ph�c như�c �i�m c�a artemisinin là không tan trong nư�c, có ��c tính cao v�i th�n kinh, th�i gian bán hu� ng�n, d� b� kháng thu�c, các nhà khoa h�c �ã t�p trung nghiên c�u, s�n xu�t các d�n xu�t c�a http://tieulun.hopto.org Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COM
  15. WWW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON Ph n A. T ng quan 3 artemisinin như artesunat, arteether và artemether... Artemisinin là m�t trong nh�ng ví d� thành công nh�t c�a vi�c hi�n ��i hoá các bài thu�c c� truy�n. �ã có nhi�u công trình nghiên c�u t�ng h�p hàng lo�t d�n xu�t (synthone) c�a các h�p ch�t thiên nhiên có hàm lư�ng l�n và có ho�t tính (scaffold) �� th�m dò ho�t tính sinh h�c theo ��nh hư�ng. �ây là m�t trong nh�ng con �ư�ng hi�u qu�, có ý ngh�a kinh t� �� tìm ra các thu�c m�i mà các nhà khoa h�c qu�c t� �ang theo �u�i. Các h�p ch�t thiên nhiên có ti�m n�ng �ã �ư�c chi�t tách và chuy�n hoá thành các nguyên li�u làm thu�c quý hi�m. �i�n hình là vi�c chi�t xu�t ch�t diterpen 10-desacetyl-baccatin III (10-DAB III) t� lá cây thông �� Lâm ��ng (Taxus wallichiana Zucc.) thu�c h� Thanh tùng (Taxaceae). �ây là ngu�n tài nguyên sinh v�t quý c�a nư�c ta. T� ch�t 10-DAB III, thông qua hơn 10 bư�c ph�n �ng hoá h�c v�i yêu c�u v� �� ch�n l�c l�p th� cao, các nhà khoa h�c �ã t�ng h�p thành công taxol và taxoter, hai lo�i thu�c ch�a ung thư, có hi�u qu� nh�t và �ang bán ch�y nh�t hi�n nay v�i tên thương m�i là paclitaxel và docetaxel . Taxol �ã h�t h�n b�o h� b�n quy�n s� h�u trí tu� và tr� thành thu�c generic, còn taxoter thì s� h�t h�n b�o h� vào n�m 2012, n�u không �ư�c gia h�n thêm. �i�u �ó có ngh�a là: n�u chu�n b� t�t, Vi�t Nam hoàn toàn có th� s�n xu�t taxoter vào n�m 2012. T� qu� h�i L�ng Sơn các nhà khoa h�c �ã chi�t xu�t �ư�c axit shikimic v�i hi�u su�t cao 7% so v�i tr�ng lư�ng nguyên li�u khô) và chuy�n hoá acid shikimic thành oseltamivir phosphat, ho�t ch�t �� bào ch� thu�c Tamiflu �i�u tr� b�nh cúm gà do virus H5N1 gây ra. Có th� nh�n th�y r�ng xu hư�ng s� d�ng m�t cách toàn di�n và tri�t �� các h�p ch�t thiên nhiên như m�t ngu�n phong phú �� t�o ra các ch�t có ho�t tính sinh h�c m�i ph�c v� ngành y dư�c, nông nghi�p và th�c ph�m �ang �ư�c ��y m�nh � Vi�t Nam hi�n nay. �i�u này phù h�p v�i ��nh hư�ng nghiên c�u v� hoá th�c v�t và hoá dư�c c�a th� gi�i. II. XU H��NG TRONG NGHIÊN C�U VÀ PHÁT TRI�N CÁC H�P CH�T THIÊN NHIÊN TRÊN TH� GI�I [2, 3, 4, 7] Trong hơn 10 n�m tr� l�i �ây �ã có nh�ng thay ��i �áng k� trong vi�c nghiên c�u và phát tri�n các h�p ch�t thiên nhiên. http://tieulun.hopto.org Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COM
  16. WWW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON 4 Tr n V n Sung, Tr nh Th Th y, Nguy n Th Hoàng Anh II.1. V� cách ti�p c�n trong thu th�p m�u nghiên c�u [5] Nhìn chung, cho ��n nay có 6 cách ti�p c�n khi thu th�p m�u nghiên c�u. �ó là: ch�n ��� �i�m m�t cách ng�u nhiên, d�a vào phân lo�i h�c, d�a vào y h�c dân t�c, d�a vào hoá th�c v�t, d�a vào cơ s� thông tin d� li�u và d�a vào s� c�u may. G�n �ây, cách ti�p c�n d�a vào hoá th�c v�t và cơ s� thông tin �ã có nh�ng thay ��i do s� phát tri�n m�nh c�a hai l�nh v�c này. Ví d� khi c�n thu th�p các m�u có m�t ho�t tính nào �ó thì cơ s� d� li�u có th� cho ta: - Danh sách c�a nh�ng cây có ho�t tính này theo kinh nghi�m c�a y h�c dân t�c. - Danh sách các cây �ã có s� li�u v� ho�t tính này qua phép th� in vitro, in vivo ho�c trên ngư�i. - Danh sách các ngu�n h�p ch�t thiên nhiên có ho�t tính này ho�c có ho�t tính c�a m�t trong các phép th� trên. Trư�ng h�p danh sách này quá dài thì ngư�i ta k�t h�p v�i các y�u t� khác như: M�u d� ki�m hay khó ki�m, s� ��c �áo v� m�t th�c v�t ho�c hoá th�c v�t, tính ��c h�u �� l�a ch�n m�t danh sách ng�n hơn. Quan tr�ng là ph�i thu t�t c� các b� ph�n c�a cây. M�t trong nh�ng con �ư�ng �� tìm ki�m nhanh các h�p ch�t thiên nhiên có ho�t tính sinh h�c là d�a vào Th�c v�t dân t�c h�c (Ethnobotany) v�i t�p chí d�n ��u là Journal of Ethno - pharmacology. II.2. Các phư�ng pháp phân tích Nhi�u k� thu�t m�i �ã �ư�c s� d�ng �� tách ch�t như: S�c ký gi�t ngư�c dòng (droplet counter-current chromatography DCCC), s�c ký ngư�c dòng quay (rotation locular counter- current chromatogaraphy RL CC), s�c ký phân chia ly tâm (centrifugal partition chromatography CPC). Vi�c s� d�ng pha ��o trong s�c ký tách ch�t (s�c ký l�p m�ng và s�c ký l�ng hi�u n�ng cao) �ã góp ph�n gi�i quy�t nh�ng khó kh�n l�n trong l�nh v�c các h�p ch�t thiên nhiên. Nh�ng n�m g�n �ây k� thu�t chi�t c�p ion (ion-pair extraction) và s�c ký l�ng hi�u n�ng cao c�p ion (ion-pair high performance liquid chromatography) �ã �ư�c s� d�ng �� tách �i�u ch� các alkaloid quinolin và isoquinolin b�c b�n [5, 6]. http://tieulun.hopto.org Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COM
  17. WWW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON Ph n A. T ng quan 5 K� thu�t s� d�ng các ch�t ��ng phân quang h�c (chiral substance) làm pha t�nh trong s�c ký khí và s�c ký l�ng �� tách các h�p ch�t thiên nhiên có ho�t tính quang h�c c�ng �em l�i k�t qu� t�t. G�n �ây ngư�i ta phát tri�n k� thu�t “Quan sát toàn c�t” (whole- column imaging-detection) �ng d�ng cho s�c ký l�ng hi�u n�ng cao (HPLC) và �i�n di mao qu�n (capillary electrophoresis) [7]. � phương pháp “Quan sát toàn c�t” ngư�i ta s� d�ng nhi�u b� diod trên m�t �o�n c�t dài 1 cm �� ki�m soát �� r�ng pic trong quá trình tách ch�t. Nh�ng n�m g�n �ây �ã xu�t hi�n khái ni�m “Metabolomic” trong phân tích. �ó là m�t l�nh v�c khoa h�c nghiên c�u các ch�t trao ��i c�a t� bào s�ng (metabolom, metabolit). Metabolom �ư�c ��nh ngh�a là m�t t�p h�p ��nh lư�ng và ��nh tính t�t c� nh�ng ch�t phân t� lư�ng th�p (metabolit) có m�t trong t� bào. Nh�ng ch�t này tham gia vào ph�n �ng trao ��i ch�t và c�n thi�t cho vi�c duy trì, sinh trư�ng c�ng như ch�c n�ng bình thư�ng c�a m�t t� bào [8]. Chi�n lư�c phân tích metabolomic bao g�m 5 thành ph�n như sau: - Metabolomic: Là phép phân tích ��nh tính và ��nh lư�ng t�t c� các ch�t trao ��i (metabolit) trong m�t h� sinh h�c. �� ch�n l�c và �� nh�y c�a phương pháp phân tích �òi h�i � �ây r�t cao. - Metabolite profiling: Là phân tích ��nh tính và ��nh lư�ng m�t s� ch�t trao ��i (metabolit) ch�n l�c theo ��nh hư�ng, thư�ng là theo con �ư�ng trao ��i ch�t ��c thù. Trong công nghi�p dư�c phương pháp này �ư�c s� d�ng r�ng rãi �� nghiên c�u thu�c, s�n ph�m bi�n ��i c�a thu�c và hi�u qu� c�a quá trình �i�u tr�. - Metabolic fingerprinting: Phân tích nhanh m�u �� có th� phân lo�i �ư�c m�u. Vì không phân tích ��nh tính và ��nh lư�ng nên th�i gian phân tích m�u ng�n, thư�ng ch� m�t phút (ho�c ng�n hơn). �ây là m�t công c� sàng l�c �� phân bi�t m�u c�a nh�ng tr�ng thái ho�c ngu�n g�c sinh h�c khác nhau. - Metabolite target analysis: ��nh lư�ng và ��nh tính m�t ho�c m�t vài ch�t trao ��i (metabolit) liên quan ��n m�t ph�n �ng trao ��i ��c thù. - Metabonomic: �ánh giá s� thay ��i c�a các mô và d�ch sinh h�c trong h� ch�t trao ��i n�i sinh, hình thành do quá trình b�nh sinh ho�c quá trình �i�u tr�. http://tieulun.hopto.org Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COM
  18. WWW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON 6 Tr n V n Sung, Tr nh Th Th y, Nguy n Th Hoàng Anh II.3. Xác ��nh c�u trúc các h�p ch�t thiên nhiên Ngư�i ta �ã có th� xác ��nh c�u trúc các h�p ch�t thiên nhiên �ã �ư�c tách và tinh ch� ho�c các ch�t trong phân �o�n hay trong d�ch chi�t. Các k� thu�t �ư�c s� d�ng v�n là ph� h�ng ngo�i, ph� t� ngo�i, ph� kh�i lư�ng, ph� tán s�c quang c�c (optical rotation dispersion ORD), ph� nh� s�c tròn (circular dichroism CD) và ph� c�ng hư�ng t� h�t nhân (NMR). Tuy nhiên, cu�c cách m�ng ph�n m�m máy tính �ã �ư�c s� d�ng trong các thi�t b� phân tích �ã giúp cho các thi�t b� có m�c �� t� ��ng hoá cao và th�i gian tích lu� s� li�u r�t ng�n, t�c là th�i gian �� phân tích m�t m�u �ư�c rút ng�n r�t nhi�u. Ngư�i ta �ã có th� �ng d�ng các chương trình ph�n m�m �� tính toán �� chuy�n d�ch hoá h�c c�a proton và carbon-13 cho các phân t�. �i�u này giúp cho vi�c gán các s� li�u c�a ph� c�ng hư�ng t� h�t nhân �ư�c chính xác hơn khi k�t h�p gi�a giá tr� �� chuy�n d�ch hoá h�c ( ) �o �ư�c và giá tr� tính toán. Ti�n xa hơn trong vi�c xác ��nh c�u trúc hoá h�c ngư�i ta còn xác ��nh �ư�c c�u trúc c�a ph�n liên k�t gi�a m�t ho�t ch�t và enzym liên quan. �i�u này giúp ích to l�n cho vi�c nghiên c�u cơ ch� tác d�ng c�a ho�t ch�t, nghiên c�u nâng cao ho�t tính và thi�t k� các phân t� thu�c m�i (drug design). V�i s� phát tri�n c�a phương pháp NMR ngư�i ta �ã xác ��nh chính xác �ư�c c�u trúc c�a m�t ��i phân t� ph�c t�p như maitotoxin [9]. M�t phương pháp g�n �ây hay �ư�c s� d�ng là phương pháp Mosher ester c�i ti�n [10]. Phương pháp này dùng �� xác ��nh c�u hình tuy�t ��i c�a các carbinol b�c 2. K� thu�t Mosher ester d�a vào s� khác nhau c�a �� chuy�n d�ch hoá h�c trong ph� 1 H-NMR c�a d�n xu�t S- và R-methoxy-(trifluoromethyl)- phenylacetat � c� hai phía c�a trung tâm b�t ��i. N�u H ( S - R) là dương thì trung tâm này có c�u hình R, n�u là âm thì có c�u hình S. Như v�y phương pháp này �òi h�i s� phân tích và ghán m�t cách chính xác các tín hi�u trong ph� 1H-NMR c�a c� hai phía c�a trung tâm b�t ��i. V�n �� tiêu chu�n hoá dư�c li�u là m�i quan tâm c�a ngành dư�c c�a nhi�u qu�c gia trên th� gi�i. Các nhà khoa h�c �ã nghiên c�u k�t h�p phương pháp s�c ký l�ng hi�u n�ng cao (HPLC) v�i ph� 1H-NMR �� phân tích ��nh lư�ng ho�t ch�t chính (marker) http://tieulun.hopto.org Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COM
  19. WWW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON Ph n A. T ng quan 7 trong m�t s� dư�c li�u. M�t ví d� là vi�c ��nh lư�ng ch�t paeoniflorin trong cây Paeonia lactiflora và P. veitchii [11]. Phương pháp xác ��nh trình t� các acid amin trong protein �ã có bư�c ti�n m�nh m�. Ngư�i ta �ã áp d�ng thành t�u này trong vi�c xác ��nh các loài th�c v�t trong m�t chi (taxonomy). V�i vi�c gi�i mã �ư�c genom c�a ngư�i �ã bùng n� nh�ng ki�n th�c v� nh�ng protein có liên quan ��n các gien c�u t�o c�ng như vi�c phát hi�n ra các �ích phân t� (molecular target) có liên quan ��n b�nh t�t như b�nh ti�u �ư�ng, béo phì và ung thư. K�t qu� này giúp ích nhi�u cho l�nh v�c thi�t k� phân t� thu�c m�i. Ví d� n�i b�t là vi�c xác ��nh �ư�c trình t� c�a genom c�a ký sinh trùng s�t rét Plasmodium falciparum và c�a m�t trong nh�ng vector mu�i ch� y�u Anopheles gambia �ã cung c�p cho con ngư�i công c� m�i �� ki�m soát c�n b�nh nguy hi�m này. II.4. K� thu�t th� ho�t tính sinh h�c K� thu�t th� ho�t tính sinh h�c là l�nh v�c phát tri�n nhi�u nh�t trong nh�ng n�m qua, ��c bi�t v� m�c �� t� ��ng hoá và s� lư�ng m�u �ư�c th� theo m�t �ơn v� th�i gian (automated and high- throughput screening HTS). Do có hi�u bi�t t�t v� các quá trình sinh h�c c�a nh�ng c�n b�nh ch� y�u cùng v�i vi�c có �ư�c nhi�u th� th� (receptor), enzym, gien và h� t� bào nên k� thu�t th� ho�t tính sinh h�c �ã có nh�ng thay ��i cơ b�n. Ngư�i ta b�t ph�i s� d�ng ��ng v�t thí nghi�m ho�c các cơ quan n�i t�ng c�a chúng cho các phép th� ho�t tính sinh h�c. Nh� có các k� thu�t th� ho�t tính m�i mà nhi�u ch�t �ã bi�t và có lư�ng l�n trong thiên nhiên �ã �ư�c phát hi�n là có ho�t tính, th�m chí ho�t tính m�t cách ch�n l�c ��i v�i m�t s� enzym và receptor. Trong s� các l�p ch�t �ư�c phát hi�n nhi�u ho�t tính m�i trong th�i gian qua có flavonoid và triterpenoid. Các flavonoid có ho�t tính �c ch� r�t nhi�u lo�i enzym. R�t nhi�u flavonoid có ho�t tính estrogen cao, ch�ng ��t bi�n và ch�ng ung thư. M�t s� flavonoid �ang �ư�c nghiên c�u lâm sàng. M�t khi cơ ch� tác d�ng c�a m�t ch�t cùng v�i enzym liên quan ��n ho�t ch�t này �ư�c làm sáng t� thì ý ngh�a c�a h�p ch�t s� t�ng ��t bi�n. Ví d�: Taxol t� Taxus brevifolia và camptothecin t� Camptotheca acuminata. Hai h�p ch�t này �ư�c phân l�p nh� quá trình sàng l�c theo hư�ng ho�t tính kháng t� bào ung thư KB. Taxol �ã �ư�c bán trên th� trư�ng, còn camptothecin �ang �ư�c th� lâm http://tieulun.hopto.org Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COM
  20. WWW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYNHON 8 Tr n V n Sung, Tr nh Th Th y, Nguy n Th Hoàng Anh sàng t�i Trung Qu�c. Cơ ch� tác d�ng c�a hai ho�t ch�t này thu�c lo�i ��c nh�t hi�n nay. Camptothecin �c ch� men topoisomerase I và taxol kích thích quá trình polyme hoá tubulin. II.5. T�ng h�p h�u c� Nhi�u h�p ch�t thiên nhiên �ư�c s� d�ng tr�c ti�p trong lâm sàng. Ví d�: vinblastin (Velban), vincristin (Oncovin), epotosid (VP-16), taxol (Paclitaxel), �ư�c s� d�ng trong �i�u tr� ung thư; artemisinin, quinin �� �i�u tr� s�t rét... Song, ph�n l�n các h�p ch�t thiên nhiên �ư�c s� d�ng làm mô hình cho vi�c t�ng h�p các ho�t ch�t làm thu�c m�i. Thông qua t�ng h�p h�u cơ các nhà khoa h�c s� c�i ti�n và kh�c ph�c nh�ng như�c �i�m v�n có c�a các h�p ch�t thiên nhiên như: C�u trúc ph�c t�p, kém b�n, hi�u l�c chưa cao, kém tan trong nư�c, tác d�ng không mong mu�n... M�t s� d�n xu�t bán t�ng h�p t� h�p ch�t thiên nhiên �ư�c s� d�ng trong lâm sàng như: Vinorelbin (Navelbin), taxotere (Docetaxel), topotecan (Hycamtin) và irinotecan (Campostar) là các d�n xu�t c�a vinblastin, paclitaxel và camptothecin v�i s� ưu vi�t hơn v� ho�t tính và �� tan trong nư�c c�ng như ph� tác d�ng trong lâm sàng. Curcumin là ch�t màu chính c�a c� ngh� vàng, curcumin có r�t nhi�u ho�t tính sinh h�c k� c� ho�t tính ch�ng ung thư [12]. Hai d�n xu�t bán t�ng h�p c�a curcumin có ho�t tính kháng androgen r�t m�nh ��i v�i hai dòng t� bào ung thư tuy�n ti�n li�t là PC-3 và DU-145. Ho�t tính này cao hơn c� thu�c hydroxyflutamid hi�n �ang �ư�c dùng �� ch�a ung thư tuy�n ti�n li�t [13]. Nh�ng ví d� khác v� s� thay ��i ho�t tính kháng HIV c�a các h�p ch�t triterpen và d�n xu�t c�a nó có th� nêu ra như sau: * Acid betulinic và acid oleanolic là các triterpen tách t� th�c v�t có khung lupan và oleanan, chúng có ho�t tính kháng HIV v�i EC50 là 1,4 và 1,7 µg/ml tương �ng. D�n xu�t ester � v� trí 3-OH c�a acid betulinic là acid 3-O-(3,3’-dimethylsuccinyl) betulinic có EC50 < 3,5x10-4 µM t�c là m�nh hơn thu�c AZT trong cùng m�t phép th� [14]. Ch�t này hi�n �ang �ư�c nghiên c�u ti�n lâm sàng, còn d�n xu�t tương �ng c�a acid oleanolic có EC50 = 0,0039 µg/ml. Trong s� các triterpen thiên nhiên có acid moronic có ho�t tính kháng HIV khá m�nh (EC50 < 0,1µg/ml) [15]. Nh�ng phát tri�n m�i v� hoá tr� li�u HIV �ã �ư�c Jacquelyn Gervay – Hague t�ng k�t trong m�t bài t�ng quan [16]. http://tieulun.hopto.org Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT.COM
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2