Hướng dẫn quản lý chất lượng nước trong ao nuôi tôm sú dành cho người nuôi trồng thủy sản

Chia sẻ: Nguyen Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

208
lượt xem 50
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tóm tắt nội dung: 1. Giới thiệu 2. Cách theo dõi các chỉ tiêu môi trường nước như: nhiệt độ, pH, DO 3. Một số lưu ý trong sử dụng thuốc và hóa chất trong nuôi tôm sú

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hướng dẫn quản lý chất lượng nước trong ao nuôi tôm sú dành cho người nuôi trồng thủy sản

PHÁT TRI N NUÔI TR NG THU S N VEN BI N ÁN VIE/97/030 NG D N QU N LÝ CH T L NG C TRONG AO NUÔI TÔM SÚ DÀNH CHO NG I NUÔI TR NG THU S N HÀ N I 7/2004 THU S N CH NG TRÌNH PHÁT TRI N LHQ CH C L NG NÔNG TH GI I
CL C C L C ................................................................................................................................................. 2 1. GI I THI U...................................................................................................................................... 3 1.1. i t a ......................................................................................................................................... 3 1.2. Cách thu m u n c trong ao nuôi................................................................................................. 3 1.3. Các y u t c n theo dõi và t n su t thu m u ................................................................................. 3 1.4. Ch n m thu m u n c trong ao nuôi ........................................................................................ 4 2. CÁCH THEO DÕI CÁC THÔNG S MÔI TR NG N C ....................................................... 5 2.1. Nhi t ....................................................................................................................................... 5 2.2. pH.......................................................................................................................................... 5 2.3. m n (S0/00).............................................................................................................................. 5 2.4. Ô xy hoà tan (DO)........................................................................................................................ 6 2.5. trong ...................................................................................................................................... 6 2.6. sâu ......................................................................................................................................... 7 2.7. Màu n c..................................................................................................................................... 7 2.8. Amonia (NH3), Hydrosul fide (H2S), ki m................................................................................. 7 3. TS L U Ý KHI S D NG THU C HOÁ CH T TRONG AO NUÔI TÔM SÚ. ................ 8 4. TÀI LI U THAM KH O................................................................................................................ 10 5. PH L C......................................................................................................................................... 11 2
1. GI I THI U 1.1. it a Hi n nay nuôi tôm ang là m t ngành s n xu t em l i l i nhu n cao và thu hút nhi u h nông dân tham gia. khu v c B c Trung B , ph n l n bà con tham gia NTTS là nh ng ng i ít kinh nghi m chuy n t nông nghi p ho c các ngh khác sang. Do ó, hi u bi t v s sinh tr ng, phát tri n và các yêu c u v ch t l ng môi tr ng n c cho tôm tôm c a bà con có nhi u h n ch . u này ã d n n ô nhi m, d ch b nh, hi u qu kinh t th p ho c th t i nhi u n i. Nh m t o u ki n cho bà con c ng c nh ng hi u bi t c b n v qu n lý ch t l ng n c, nâng cao k thu t nuôi, b o v môi tr ng và tri n n nh s n xu t chúng tôi biên so n cu n tài li u "H ng d n qu n lý ch t ng n c trong ao nuôi tôm sú" này. ây là k t qu nghiên c u th nghi m "Qu n lý môi tr ng trong NTTS ven bi n B c Trung B " c ti n hành trong 2 n m trên 20 mô hình, 800 h nuôi tôm c a d án VIE/970/30. Bên nh ó, chúng tôi c ng ã tham kh o các tài li u có uy tín c a các chuyên gia tôm trong và ngoài n c. Do u ki n ao m c a t ng vùng có th r t khác nhau nên vi c áp d ng tài li u này c n ph i linh ng cho phù h p v i u ki n t ng ao nuôi t ng th i m c th . Cu n sách này có th giúp bà con hi u c t m quan tr ng và các bi n pháp duy trì ch t l ng n c trong ao nuôi có c s kh c ph c khi môi tr ng bi n ng theo chi u h ng b t i c ng nh rút kinh nghi m cho các v nuôi sau. 1.2. Cách thu m u n c trong ao nuôi 1.3. Các y u t c n theo dõi và t n su t thu m u • o các các thông s ch t l ng n c b ng các máy móc thi t b , cho t qu chính xác. • Các y u t thông th ng nh Nhi t , Oxy, pH, mu i, trong, c n c nên o 2 l n/ngày (lúc 5-6 h sáng và 2-3 h chi u). • Các y u t NH3, H 2S, ki m, COD o nh k 2 l n/tháng (n u có u ki n). • li u o c c ng nh các hi n t ng quan sát c c n ph i ghi chép vào s theo dõi (nh t ký nuôi tôm). 3
1.4. Ch n m thu m u n c trong ao nuôi Ch n ra 3 v trí trong khu nuôi thu m u g m ao l ng ch a n c, ao nuôi và ao x lý ch t th i ho c kênh th i. m o và l y n c phân tích nên cách b kho ng 2m, n i có sâu trung bình. Chú ý: tr c khi th tôm, ho c tr c khi c p n c vào ao nuôi tôm c n ki m tra, thu m u phân tích n c m ng c p u vào. Ao nuôi 1 Ao Ao x ng c p ng th i ch a Ao nuôi 2 lý ch t ng th i Ao nuôi 3 Hình 1: S m t ch n m thu m u trong m t khu (tr i tôm) nuôi tôm H×nh 2 C¸c ®iÓm thu mÉu n-íc trong 1 ao nu«i t«m 4
2. CÁCH THEO DÕI CÁC THÔNG S MÔI TR NG C 2.1. Nhi t o b ng nhi t k thu ngân. Tuy v y, các máy o Oxy hay pH c ng th ng o luôn c nhi t . Chú ý: khi o c n toàn b nhi t k ng p trong n c, u nhi t k cách m t ao 30cm, h i nghiêng sao cho có th c k t qu (xem hình 2). 5ocm Hình 2: Thao tác nhi t k và máy pH khi s d ng o trong ao nuôi tôm Nhi t cho phép trong ao nuôi tôm sú là 26-33 0C, t t nh t là 28-300C. Nhi t trong m t ngày dao ng không quá 50C. N u nhi t qua cao, nên ti n hành thay b t 10-30% n c. ào ao và duy trì sâu m c n c 1,2-1,8m nhi t n c ít dao ng. Chú ý ki m tra các thông s khác nh pH, NH3, H2S tr c khi thay ho c thêm n c trong quá trình nuôi. 2.2. pH • Máy o pH: Ph i hi u ch nh máy tr c khi o và r a s ch u o b ng c ng t s ch và lau b ng v i m m s ch sau khi s d ng. • o pH b ng b Test ph i theo h ng d n s d ng cho t ng lo i Test c th . N u không có máy thì s d ng g y quì. Tuy v y gi y qu cho k t qu không chính xác l m. pH cho phép trong ao nuôi tôm sú là 7.5-8.5, t t nh t là 7.8-8.2. Có th dùng vôi nâng pH n u pH trong ao th p, c bi t là sau nh ng t m a n. Ao có nhi u t o có th làm pH cao. Trong tr ng h p này, thay n c hay dùng ng, axit axetic làm gi m pH. 2.3. m n (S0/00) Có hai cách o m n ph bi n là dùng máy hay dùng t tr ng k . • Dùng T tr ng k : Múc n c ao vào xô nh a, dùng c c thu tinh s ch y vào ng ong c a máy. Th t t ph n c a máy (ph n có ch a các tinh th ) cho n c tràn ra t t . Ch n khi c t c n nh (không còn dao ng) thì ta có giá tr m n c n o. c k t qu và ghi vào s theo dõi sau ó r a máy b ng n c s ch và y n p l i. 5
• Dùng máy o m n: Ki m tra máy b ng n c c t hay n c ng t r i hi u ch nh m n v 0 tr c khi o. Múc n c ao vào xô nh a, l y 1 gi t nh lên u c, y n p, a lên m t h ng lên phía có ánh sáng m t tr i. c k t qu và ghi vào s theo dõi sau ó r a u u c b ng n c s ch và y n p l i. 2.4. Ô xy hoà tan (DO) Dùng máy o Oxy (Oxy Meter) theo các b c sau: 1. Kh i ng, hi u ch nh máy theo h ng d n c a nhà s n xu t. 2. Nhúng u o xu ng v trí c n o. 3. Rê u o trong n c cho t i khi các s trên màn hình n nh (không nh p nháy) thì d ng l i. 4. c k t qu và ghi vào s nh t ký, sau ó r a u o b ng n c s ch, y n p. Hàm l ng ô xy hoà tan cho phép trong ao nuôi tôm sú là 3-12 mg O2/l, t t nh t là 4-7 mgO2/l. Trong ao nuôi bán thâm canh hay thâm canh, c n có máy qu t n c khi n ng Oxy th p h n 3mg/l thì ph i ch y máy qu t, c bi t là khi th i ti t âm u, vào cu i v nuôi hay vào lúc g n sáng. 2.5. trong trong có th c do b ng hai cách sau: Dùng a: Sechhi o trong có hình tròn g m 2 n a en tr ng ng kính 20 cm, gi a móc xuy n nh (ho c inh) n i v i dây treo (ho c g y). 1. Khi o, th a theo phu ng th ng ng cho t i khi không phân bi t c 2 màu en/tr ng trên m t a. 2. c k t qu trên dây ho c th c- ó chính là trong c a n c ao ( n là cm). Hình 3: d ng c xác nh trong ( a sechii) o b ng tay: 1. Xoè bàn tay ra sao cho bàn tay vuông góc v i c tay. 2. n bàn tay t t xu ng n c cho t i khi không nhìn th y các ngón tay. Kho ng cách t m t n c n bàn tay chính là trong c a ao (cm). 6
2.6. sâu sâu o b ng th c chia v ch: 1. óng th c (b ng nh a ho c g ) cao 2.0-2.5 m, r ng 10-15cm trên có các v ch o c ánh d u rõ ràng b ng s n màu sao cho d c xu ng áy ao v trí sao cho ph n ánh m c n c trung bình trong ao.s 2. Hàng ngày quan sát sâu (kho ng cách t m t n c n áy ao) t các v ch s n này ( n v cm). 2.7. Màu n c Múc n c ao t t vào l thu tinh 200-250ml cho t i 90% dung tích l . a lên ngang t m m t quan sát xác nh màu trên n n tr ng và so sánh theo dãy màu sau: • Xanh m • Vàng t • Nâu m • Trong • Vàng nâu • c phù sa Hình 5: ng so sánh màu n c trong ao nuôi tôm Chú ý: Màu n c th ng do t o và các c n v n trong ao mang l i. N u ao có màu xanh quá m do t o thì ph i ng ng bón phân hay thay n c. Có th dùng m t s hoá ch t hay CPSH làm k t t a các ch t c n v n. u n c có màu s c hay mùi l ph i có bi n pháp thay n c hay x lý b ng ch ph m sinh h c (CPSH) hay hoá ch t phù h p. 2.8. Amonia (NH3), Hydrosul fide (H2S), ki m d ng các lo i Test này theo h ng d n c a nhà s n xu t. Khi mua Test nhà s n xu t s cung c p cho bà con h ng d n cho t ng ch tiêu c th . Giá c a m i lo i Test dao ng t 90.000-200.000 . 7
3. TS L U Ý KHI S D NG THU C HOÁ CH T TRONG AO NUÔI TÔM SÚ. nguyên t c, chúng tôi khuy n cáo t t nh t là h n ch th p nh t vi c s ng thu c hoá ch t trong qu n lý môi tr ng ao nuôi tôm sú. Nên áp d ng các bi n pháp k thu t nh thi t k ao ch a l ng, sâu ao trên 1m, duy trì màu n c, bón vôi nh k vv...và s d ng các ch ph m sinh h c qu n lý môi tr ng. B t c d m i ph i s d ng hoá ch t, h n ch th p nh t s d ng hoá ch t ngay trong ao nuôi. Trong nh ng tr ng h p b t kh kháng, d án khuy n cáo cán b ch nên s ng vôi (các lo i), Formol, Zeolite, Chlorinre, BKC, ng cát, Thu c tím (KMnO4), H2O2 ây là nh ng ch ph m s d ng khá hi u qu và không gây nhi u nguy hi m cho tôm, môi tr ng và s c kh e ng i s d ng. Tuy nhiên khi s d ng hoá ch t, c n tham kh o ý ki n c a cán b k thu t, ho c ch c bán s n ph m, ng i s d ng có kinh nghi m. Nghe h ng d n c n th n tr c khi s d ng tránh nh h ng n s c kho , tôm nuôi và môi tr ng. Riêng v i các lo i b nh vi khu n, cán b ch nên s d ng kháng sinh vào các ngày nuôi th 20-30 và tr c khi thu tôm 30 ngày. Sau ó không c dùng a vì có th lô tôm ó s không c xu t kh u, nh h ng n uy tín tôm nuôi Vi t Nam trên th tr ng th gi i. Hi n nay có r t nhi u thu c, ch ph m sinh h c (men vi sinh) c khuy n cáo s d ng phòng tr b nh, c bi t là b nh do virus nh m tr ng, u vàng vv...các ch ph m x lý áy và qu n lý môi tr ng. Tuy nhiên ây còn ang là tài c nghiên c u nhi u và không ph i ai, lúc nào c ng dùng c vì chúng có tính 2 m t (tích c c và tiêu c c) và s r t nguy hi m n u qu n lý và s d ng không úng cách. Hi n t i chúng tôi ch khuy n cáo cán nên s d ng BRF2, Aqucbac, Baccilus 1070, Power pack ho c Pond Clearer. ây là các ch ph m này ã c các nông h tham gia th nghi m i d án n m 2002, cho k t qu t t. Có môt th c t là các tài li u h ng d n nuôi tôm hi n t i u s d ng các ký hi u ppm ch n ng các lo i thu c hoá ch t s d ng. u này gây khó kh n cho cán b vì không ghi u các n v qui i. Chúng tôi xin h ng d n n gi n nh sau: 8
ng 4: H ng d n c các ký hi u ppm trong các tài li u t p hu n. ng d n s d ng Tài li u ghi ng l ng ng r n (b t) Có ngh a là 10 ml Chlorine Có ngh a là 10 mg hoà tan trong 1 m3 n c ao Chlorine hoà tan trong 1 lít nuôi tôm. c ao nuôi tôm. Ho c 10 lít Chlorine hoà Ho c là 10 g Chlorine hoà tan trong 1000 m3 n c ao tan trong 1 m 3 n c ao d ng Chlorine 10 nuôi tôm. nuôi tôm. ppm Ho c 100 lít Chlorine hoà Có ngh a 10 kg dùng cho tan trong 10.000 m3 n c 1000 m3 n c ao, hay 100 ao nuôi tôm (ao sâu 1 m, kg Chlorine dùng cho di n tích 1 ha). 10.000 m3 ( di n tích 1 ha, sâu 1 m) 9
4. TÀI LI U THAM KH O 1. V Th Tr , 1994. i ti n k thu t nuôi tôm t i Vi t Nam. Nhà xu t b n nông nghi p, Hà N i (202 trang). 3. V Ngh Cá-B Thu s n, 1999. i áp v môi tr ng và b nh tôm nuôi. NXB Nông nghi p, Hà N i (36 trang). 4. Ponlerd Chanratchackool et al, 1999. Qu n lý s c kho trong ao nuôi tôm. B n d ch a Nguy n Anh Tu n và ctv. Khoa Thu s n i H c C n Th , C n Th (153 trang). 5. Nguy n c H i, 2000. Qu n lý ch t l ng n c trong nuôi tr ng thu s n, Vi n nghiên c u NTTS I. B c Ninh (40 trang). 7. Nguy n V n H o và ctv, 2001. thu t nuôi tôm sú, Vi n nghiên c u nuôi tr ng thu n II. TP H Chí Minh (42 trang-tài li u t p hu n D án VIE97030). 9. C c Môi tr ng, 2001. tay h ng d n quan tr c và phân tích n c bi n (d th o). Khoa h c Công ngh và Môi tr ng, Hà N i (74 trang). 10. Tr n Th Vi t Ngân, 2002. i và áp v k thu t nuôi tôm sú, NXB nông nghi p, TP H Chí Minh (191 trang). 14. Công ty TNHH th c n ch n nuôi C.P, 2002. Vi t Nam. thu t nuôi tôm sú, ng Nai (51 trang). 15. L i Th ng D ng, 2002. thu t nuôi tôm n c m n. Trung tâm nghiên c u và phát tri n Vùng-B KHCN và MT, Hà N i (60 trang). 10
5. PH L C Ph l c: M u báo cáo ph n h i thông tin môi tr ng n c c a nông dân cho a ph ng và các c quan liên quan. ng Hoà xã H i ch Ngh a Vi t Nam c l p-T do-H nh phúc Ngày. tháng.....n m 200 Gi y ph n h i thông tin ch t l ng n c Kính g i: ông....ch t ch UBND xã A, ch t ch HXT Nuôi tr ng thu s n A Tên tôi là :Nguy n v n X. a ch Xóm B, huy n C, t nh D. Xin thông báo m t s v n sau: Vào h i...gi ngày...tháng… n m 2003, sau khi quan sát ao tôm thu c a bàn xã tôi phát hi n màu n c.....tôm n i u, có d u hi u....Tôi ã xác nh m t s y u môi tr ng n c và nh n th y: nhi t ...., pH, m n... trong...màu c...NH3, H2S, ki m....(kèm b ng theo dõi k t qu phân tích ch t l ng c) ngh HTX b trí ho c liên h v i c quan thu s n vv... c cán b k thu t xu ng xem xét, thông báo cho nh ng ng i nuôi khác và bàn bi n pháp giúp gia ình gi i quy t. Tôi xin chân thành c m n ! Nguy n V n X Ký tên 11
ts a ch liên h c h tr và gi i áp các v ng c 1. Trung Tâm quan tr c và c nh báo môi tr ng và d ch b nh thu s n. Vi n Nghiên c u Nuôi tr ng Thu s n I a ch : ình B ng - T S n - B c Ninh n tho i: 04 – 8780102, Fax: 04 – 8785748 Trung tâm th c hi n các d ch v v theo dõi môi tr ng và d ch b nh. Tr c khi th gi ng hay trong khi nuôi, bà con có th g i m u tôm ki m các b nh m tr ng, MBV và b nh u vàng... 3. Chi C c B o v Ngu n l i Thanh Hoá a ch : 103 Nguy n Trãi, Thành ph Thanh Hoá n tho i: 037 – 852895, Fax: 037-851361 4. Thu s n Ngh An, Thành ph Vinh n tho i: 038- Tr c khi th gi ng hay trong khi nuôi, bà con có th g i m u tôm ki m các b nh m tr ng, MBV và b nh u vàng... 5. Phân vi n Nghiên c u Nuôi tr ng thu s n B c Trung b a ch : Th xã C a Lò, Ngh An n tho i: 038 – 951343 6. Chi C c B o v Ngu n l i Hà T nh a ch : 113 ng Hà Huy T p, ph ng Nam Hà, th xã Hà T nh, t nh Hà nh n tho i: 039 – 855746, Fax: 039 - 859983 7. Chi C c Ngu n l i Thu s n Qu ng Bình a ch : S 2 Lê Thành ng, Th xã ng H i, t nh Qu ng Bình n tho i: 052 824028 8. Chi C c Ngu n l i Thu s n Qu ng Tr a ch : 63 Tr n H ng o, th xã ông Hà, t nh Qu ng Tr n tho i: 053 – 850075, Fax: 053 - 852527 9. Thu s n Th a Thiên Hu , Thành ph Hu a ch : 53 ng Nguy n Hu , thành ph Hu n tho i: 054- 825552, Fax: 054-822411 12
Ch tiêu m thu m u Nhi t pH ô NH3 H2S Màu áy Tình tr ng Th i Ghi n trong sâu xy ki m c ao tôm ti t chú Ao nuôi Ao ch a Kênh th i (ao lý th i) Kênh c p (sông) Tu i tôm....c tôm...con/kg Ngày...tháng...n m 200… ng s li u này bà con c n gi l i, so sánh v i tiêu chu n ng ng cho tôm có bi n pháp qu n lý thích h p ng th i khi g p cán b k thu t có th h i x lý, làm c s úc rút kinh nghi m cho v sau. 1