Kết quả bước đầu của phẫu thuật robot trong bệnh lý tiết niệu tại Bệnh viện Chợ Rẫy

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 4 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> KẾT QUẢ BƯỚC ĐẦU CỦA PHẪU THUẬT ROBOT<br /> TRONG BỆNH LÝ TIẾT NIỆU TẠI BỆNH VIỆN CHỢ RẪY<br /> Thái Minh Sâm*,**, Châu Quý Thuận**, Thái Kinh Luân*,**, Trần Trọng Trí**, Quách Đô La**,<br /> Phạm Đức Minh*, Nguyễn Hoài Phan**, Dương Nguyên Xương*, Nguyễn Thành Tuân*,**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Việc áp dụng phẫu thuật robot trong điều trị các bệnh lý Tiết niệu giúp cải thiện chất lượng điều<br /> trị và tạo thuận lợi cho phẫu thuật viên rút ngắn đường cong học tập. Chúng tôi báo cáo kết quả bước đầu phẫu<br /> thuật nội soi (PTNS) có hỗ trợ robot trong các bệnh lý Tiết niệu tại bệnh viện Chợ Rẫy<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu tiến cứu mô tả hàng loạt trường hợp. Tất cả những<br /> trường hợp PTNS có hỗ trợ robot trong các bệnh lý Tiết niệu tại khoa Ngoại-Tiết niệu, bệnh viện Chợ Rẫy. Thời<br /> gian từ tháng 10/2017 đến tháng 2/2018. Các biến số ghi nhận gồm đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng trước mổ<br /> của bệnh nhân. Kết quả phẫu thuật gồm thời gian mổ, lượng máu mất, các biến chứng, thời gian hậu phẫu, thời<br /> gian rút các ống thông và kết quả giải phẫu bệnh.<br /> Kết quả: Mẫu nghiên cứu gồm có 14 trường hợp (TH), bao gồm 5 TH cắt tuyến tiền liệt, 4 TH cắt thận, 3<br /> TH cắt bàng quang, 1 TH tạo hình khúc nối bể thận niệu quản và 1 TH cắm lại niệu quản vào bàng quang. Biến<br /> chứng sớm theo phân loại Clavien đều ≤ 1, không có trường hợp nào phải chuyển mổ mở.<br /> Kết luận: Phẫu thuật nội soi có hỗ trợ robot là một kỹ thuật an toàn và hứa hẹn. Tuy nhiên, thời gian phẫu<br /> thuật còn dài vì đây là những trường hợp đầu tiên, cần có thêm nhiều trường hợp nữa để cải thiện kỹ thuật mổ và<br /> hòan thành đường cong học tập.<br /> Từ khóa: phẫu thuật nội soi có hỗ trợ robot, phẫu thuật Tiết niệu.<br /> ABSTRACT<br /> INITIAL RESULTS OF UROLOGIC ROBOTIC SURGERY AT CHO RAY HOSPITAL<br /> Thai Minh Sam, Chau Quy Thuan, Thai Kinh Luan, Tran Trong Tri, Quach Đo La, Pham Duc Minh,<br /> Nguyen Hoai Phan, Duong Nguyen Xuong, Nguyen Thanh Tuan.<br /> * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 22 - No 4- 2018: 207 – 212<br /> <br /> Objectives: The robotic surgery application has the potential to bring in many benefits, improves the<br /> surgical outcomes and reduces the steep learning curve. We report the short-term results of robot-assisted<br /> laparoscopic surgery at Cho Ray hospital.<br /> Materials and Methods: Data were collected prospectively from 14 cases with robotic surgery from October<br /> 2017 to January 2018 at Urology Department, Cho Ray hospital. Patient demographics, radiologic findings,<br /> surgical outcomes, peri-operative complications, hospital stay, pathological results, and follow-up results were<br /> recorded.<br /> Results: There were 14 patients who underwent robot-assisted laparoscopic surgery: 5 cases of radiacl<br /> prostatectomy, 4 cases of nephrectomy, 3 cases of radical cystectomy, 1 case of UPJ reconstruction, and 1 case of<br /> ureter reimplantation. Short-term complications were low grade according to Clavien classification, with no<br /> mortalities neither conversion to open.<br /> Conclusions: Although the number of patients is small and follow-up time is short, robot-assisted<br /> *1 Bộ môn Tiết niệu học, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh 2 Bệnh viện Chợ Rẫy<br /> Tác giả liên lạc: BS. Thái Minh Sâm ĐT: 0918136666 Email: thaiminhsam@gmail.com<br /> <br /> Chuyên Đề Thận – Niệu 207<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 4 * 2018<br /> <br /> laparoscopic surgery is a safe and promising procedure. However, the operative time was quite long because these<br /> were our first cases. Many patients with long-term follow-up are essential to achieve the learning curve.<br /> Keywords: robot-assisted laparoscopic surgery, urologic surgery.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Phẫu thuật nội soi đã dần thay thế phẫu<br /> thuật mổ mở do tính ít xâm hại, thẩm mỹ, thời<br /> gian hồi phục nhanh, chức năng thận ghép<br /> tương đương phẫu thuật mổ mở(1).<br /> Phẫu thuật nội soi có hỗ trợ robot ra đời giữ<br /> được lợi điểm chính của phẫu thuật nội soi kinh<br /> điển bao gồm: tính chính xác, gọn nhẹ, đường<br /> mổ nhỏ, giảm lượng máu mất, giảm đau hậu<br /> phẫu, thời gian hồi phục hậu phẫu nhanh. Hơn<br /> nữa, sử dụng robot hỗ trợ giúp phẫu thuật viên<br /> thao tác thoải mái hơn dưới hình ảnh trực tiếp 3 Hình 1. Hệ thống phẫu thật robot daVinciTM Si<br /> chiều(1, 11, 12).<br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Phẫu thuật nội soi có hỗ trợ robot được ứng<br /> dụng trong Tiết niệu như cắt tuyến tiền liệt tận Mẫu nghiên cứu gồm có 15 trường hợp<br /> gốc, cắt thận tận gốc, cắt một phần thận, lấy thận (TH): 12 nam và 3 nữ, tuổi trung bình: 56 tuổi,<br /> ghép, cắt tuyến thượng thận, cắt bàng quang tận bao gồm 5<br /> gốc, tạo hình khúc nối bể thận niệu quản, khâu TH cắt tuyến tiền liệt, 4 TH cắt thận, 4 TH cắt<br /> rò bàng quang âm đạo(2, 6, 7). bàng quang, 1 TH tạo hình khúc nối bể thận niệu<br /> Vào tháng 10/2017, bệnh viện Chợ rẫy chính quản và 1 TH cắm lại niệu quản vào bàng quang.<br /> thức trang bị hệ thống phẫu thật robot daVinci Phẫu thuật nội soi cắt tuyến tiền liệt tận gốc có<br /> SiTM, là bệnh viện thứ hai trong cả nước được hỗ trợ robot:<br /> trang bị hệ thống phẫu thật robot này để phẫu Mẫu nghiên cứu gồm có 5 trường hợp ung<br /> thuật trên người lớn(8). Trong bài báo này, chúng thư tuyến tiền liệt được phẫu thuật nội soi cắt<br /> tôi báo cáo kết quả bước đầu ứng dụng hệ thống tuyến tiền liệt tận gốc có hỗ trợ robot. Tuổi trung<br /> phẫu thật robot da VinciTM trong Tiết niệu. bình 66,4  6,15 (58-76). Chỉ số khối cơ thể (BMI)<br /> ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU trung bình 22,1  2,4 (17,5-24,6). Kích thước<br /> tuyến tiền liệt trung bình 31,12  9,04 (20,4-42,8)<br /> Nghiên cứu mô tả hàng loạt trường hợp<br /> mL được xác định bằng MRI. Nồng độ PSA máu<br /> (TH), tất cả các TH phẫu thuật nội soi robot trong<br /> trước mổ trung bình 19,16  7,37 (10,4-28,2)<br /> điều trị bệnh lý Tiết niệu tại bệnh viện Chợ Rẫy,<br /> mg/dL.Không có trường hợp nào có tiền căn cắt<br /> thời gian từ tháng 10/2017 đến tháng 1/2018.<br /> đốt nội soi tuyến tiền liệt trước đây. Có 1 TH đã<br /> Chúng tôi sử dụng hệ thống phẫu thuật robot<br /> mổ mở cắt ruột thừa cách 30 năm. Tất cả các<br /> daVinci thế hệ SiTM có 4 cánh tay. Các biến số ghi trường hợp đều là carcinoma tuyến tiền liệt, có 2<br /> nhận gồm: tuổi, giới, chẩn đoán, phương pháp TH giai đoạn T2b, 2 TH giai đoạn T2c và 1 TH<br /> phẫu thuật, thời gian phẫu thuật, lượng máu<br /> giai đoạn T3b với điểm số Gleason từ 7-9. (Bảng 1).<br /> mất, thời gian hậu phẫu, biến chứng.<br /> Kết quả phẫu thuật được trình bày trong<br /> Trang thiết bị phẫu thuật: hệ thống phẫu thật<br /> bảng 2. Thời gian mổ trung bình 420  38 (360 -<br /> robot daVinci SiTM có 4 cánh tay và các dụng cụ<br /> 480) phút, lượng máu mất khoảng 780  416<br /> phẫu thuật đi kèm.<br /> <br /> <br /> 208 Chuyên Đề Thận – Niệu<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 4 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> mL, có 2 trường hợp phải truyền máu trong hợp nào có di căn hạch. Điểm số Gleason sau mổ<br /> mổ. Thởi gian nằm hậu phẫu trung bình 9  ghi nhận 3 trường hợp Gleason 7 (3+4) và 2<br /> 2,75 (6 - 14) ngày. Thời gian có nhu động ruột trường hợp Gleason 9. Ghi nhận 1 TH biên phẫu<br /> 2,8  0,4 (2 - 3) ngày, dẫn lưu bụng rút sau 4,4 thuật mỏm niệu đạo dương tính, giai đoạn trước<br />  1,2 (3 - 6) ngày, tất cả các trường hợp rút và sau mổ là T2b, PSA khá cao 18,2 ng/mL, kết<br /> thông niệu đạo rút sau 14 ngày. Không có quả sinh thiết là Gleason 7 (3 + 4) nhưng kết quả<br /> trường hợp nào bị tồn thương mạch máu hay sau mổ là Gleason 9 (5+4). PSA sau mổ trung<br /> tổn thương ruột trong quá trình mổ. bình 0,8  1,3 (0,09 - 3,4) mg/mL. Tỉ lệ kiểm soát<br /> Trong mẫu nghiên cứu, có 2 trường hợp giai nước tiểu 80% (4/5 trường hợp) sau 3 tháng.<br /> đoạn pT2b, 2 trường hợp pT2c, một trường hợp Chúng tôi chưa đánh giá chức năng cương do<br /> trước mổ là cT3a, sau mổ là pT3b. Không trường thời gian theo dõi còn ngắn.<br /> Bảng 1. Đặc điểm mẫu nghiên cứu (n=5)<br /> STT BN1 BN2 BN3 BN4 BN5 TB<br /> Tuổi 58 67 69 62 16 66,4  6,1<br /> BMI 23,05 23,58 21,87 17,57 24,60 22,1  2,4<br /> DRE - + + - +<br /> Kích thước TTL (ml) 20,46 38,85 42,8 21,1 32,8 31,1  9,0<br /> TM 10,4 12 28,2 18,2 27 19,1  7,3<br /> PSA (ng/ml)<br /> SM