intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Kết quả đánh giá đa dạng nguồn gen cây khoai mỡ (Dioscorea alata L.) đang bảo quản tại Ngân hàng Gen cây trồng Quốc gia năm 2009

Chia sẻ: Leon Leon | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

62
lượt xem
5
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Dioscorea alata bộ sưu tập, trong đó có 102 accessions thu thập từ 07 hệ sinh thái của Việt Nam là đặc trưng và đánh giá dựa trên 48 đặc điểm hình thái nông nghiệp khác nhau ở các quốc gia Ngân hàng gen cây. Mức độ cao của dãy trên phân bố địa lý, hình thái học, sử dụng được tìm thấy trong số accessions của bộ sưu tập alata Dioscorea. Năm đặc điểm hình thái như hình dạng lá, cánh màu sắc, màu sắc cuống lá, hình dạng củ và màu sắc thịt được xác định là tiêu chí quan trọng cho dưới...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Kết quả đánh giá đa dạng nguồn gen cây khoai mỡ (Dioscorea alata L.) đang bảo quản tại Ngân hàng Gen cây trồng Quốc gia năm 2009

  1. T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam K T QU ĐÁNH GIÁ ĐA D NG NGU N GEN CÂY KHOAI M (Dioscorea alata L.) ĐANG B O QU N T I NGÂN HÀNG GEN CÂY TR NG QU C GIA NĂM 2009 Lê Văn Tú, Vũ Linh Chi, Nguy n Phùng Hà, Nguy n Th Ng c Hu , Lã Tu n Nghĩa SUMMARY Results on diversity of Yam (Dioscorea alata) germplasms maintaining in National Genebank Dioscorea alata collection, including 102 accessions collected from 07 ecologies of Vietnam was characterized and evaluated based on 48 different agro-morphological characteristics at National Plant Genebank. The high level of ranges on geographic distribution, morphologies, usage was found among accessions of the Dioscorea alata collection. Five morphological traits such as leaf shape, wing colour, petiole colour, tuber shape and flesh colour were identified as key criteria for under species classification. Based on characterized and evaluated results of Dioscorea alata collection in 2009, 08 cultivars were identified to be promising ones. These cultivars will be introduced to farmers and breeding programs. Keywords: Yam (Dioscorea alata), Results, diversity nông dân c n nh ng gi ng áp ng ư c I. §Æt vÊn ®Ò nhu c u th trư ng s d dàng cho vi c tiêu Khoai m (Dioscorea alata) thu c chi th s n phNm. Vì v y, ngoài m c tiêu ánh Dioscorea, h c nâu Dioscoreacea là m t giá s a d ng ngu n gen t p oàn cây cây tr ng truy n th ng, Vi t Nam nó có khoai m ang lưu gi t i N gân hàng gen r t nhi u tên g i khác nhau như: Khoai v c, cây tr ng Qu c gia, chúng tôi cũng lưu ý c m , c cái, c u... Nư c ta có ngu n n vi c tuy n ch n nh ng ngu n gen gen khoai m r t a d ng và phong phú, khoai m tri n v ng, có nh ng c tính t t nhi u loài ã ư c ngư i dân ưa vào khai như năng su t cao, ch ng ch u sâu b nh, thác và s d ng t r t s m. S n phNm c a v c nh n, màu th t c h p d n, kích nó ư c s d ng vào r t nhi u m c ích thư c và hình d ng c phù h p v i yêu c u khác nhau: Làm lương th c th c phNm, làm c a th trư ng. thu c, làm th c ăn chăn nuôi, và ư c s d ng trong công nghi p nhu m v i... Th c t s n xu t cho th y t i m t s vùng có i u II. VËt liÖu vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu ki n tr ng khoai m thâm canh thì tr ng 1. V t li u nghiên c u khoai m cho hi u qu kinh t cao, chi phí lao ng th p. G m 102 m u gi ng khoai m ang b o qu n t i Trung tâm Tài nguyên th c Hi n nay vi c m r ng s n xu t tr ng v t, An Khánh, Hoài c, Hà N i. khoai m g p v n v gi ng. Bà con 1
  2. T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam 2. Phương pháp nghiên c u III. KÕt qu¶ vµ th¶o luËn B trí thí nghi m theo phương pháp 1. K t qu đánh giá s phân b c a tr ng t p oàn theo th t m t l n nh c. khoai m Tr ng vào tháng 4, thu ho ch cu i tháng 12 T p oàn khoai m ang b o qu n t i n tháng 1 năm sau. Ch phân bón cho Trung tâm ư c thu th p t nhi u vùng khác 1ha: 10-20 t n phân chu ng, 120 kg urê, nhau trong c nư c. B ng 1 cho th y 102 300 kg lân, 80 kg kali. m u gi ng trong t p oàn ư c thu th p t 7 - ánh giá t p oàn ư c ti n hành d a vùng sinh thái trong c nư c. Vùng ông theo tài li u c a Vi n Tài nguyên Di truy n B c là vùng thu ư c s lư ng m u gi ng th c v t Qu c t (IPGRI) ã ư c c i ti n cho cao nh t (44 m u gi ng chi m t l 43,14 phù h p v i i u ki n th c t c a Vi t N am. %). Khu v c N am Trung b và Tây N guyên - S li u ư c x lý th ng kê trên có s lư ng m u gi ng thu th p ít nh t (01 chương trình Excel. m u gi ng chi m t l 0,98 %) B ng 1. Phân b các m u gi ng khoai m trong t p oàn theo vùng sinh thái STT Tên Vùng S lư ng gi ng T l % 1 Vùng Tây B c 14 13,73 2 Vùng Đông B c 44 43,14 3 Vùng Châu th sông H ng 4 3,92 4 Vùng B c Trung b 29 28,43 5 Vùng Nam Trung b và Tây Nguyên 1 0,98 6 Vùng Đông Nam b 3 2,94 7 Vùng Đ ng b ng sông C u Long 7 6,86 T ng 102 100 84,31% và cánh có màu xanh và tím có t 2. K t qu đánh giá s đa d ng m t s tính tr ng đ nh tính c a t p đoàn khoai l b ng nhau chi m 7,84%. V màu cu ng m lá có 3 màu chính, cu ng có toàn cu ng màu xanh và tím hai u có s lư ng T p oàn khoai m ư c mô t , ánh gi ng cao nh t (42 m u gi ng chi m t l giá v i 48 ch tiêu hình thái nông h c. K t 41,18%) và cu ng có toàn cu ng xanh qu mô t 102 m u gi ng c a t p oàn chi m t l th p nh t 28,43%. Hình d ng c khoai m ư c trình bày trong b ng 2. có 6 hình d ng khác nhau trong ó c hình Qua b ng 2 ta th y hình d ng lá c a tr chi m t l cao nh t 49,02% và c có 102 gi ng có 6 hình d ng khác nhau trong d ng hình khác chi m t l th p nh t ó hình tim dài có s lư ng m u gi ng cao 0,98%. Th t c có 7 màu khác nhau, trong nh t 45 gi ng chi m t l 44,12% và lá có ó th t c màu vàng kem/tr ng ngà có s d ng hình mác chi m t l th p nh t 0,98%. lư ng gi ng cao nh t 42 m u gi ng chi m Màu cánh, có 3 màu trong ó cánh màu t l 41,18% và th t c màu vàng nh t xanh v i rìa mép tím chi m t l cao nh t chi m t l th p nh t chi m 2,94%. 2
  3. T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam B ng 2. K t qu ánh giá s a d ng ngu n gen cây khoai m d a trên c i m hình thái c a thân, lá và c STT Tính tr ng Đ c đi m S lư ng T l % Tim 25 24,51 Tim dài 45 44,12 Tim r ng 4 3,92 1 Hình d ng lá Tên dài 22 21,57 Tên r ng 5 4,90 Mác 1 0,98 Xanh 8 7,84 2 Màu cánh Xanh v i rìa mép tím 86 84,31 Tím 8 7,84 Toàn cu ng xanh v i tím g c 31 30,39 3 Màu cu ng lá Toàn cu ng xanh v i tím hai đ u 42 41,18 Toàn cu ng xanh 29 28,43 Tròn 4 3,92 Oval 12 11,76 Oval dài 5 4,90 4 Hình d ng c Hình tr 50 49,02 B t quy t c 30 29,41 Hình khác 1 0,98 Tr ng 20 19,61 Vàng kem/Tr ng ngà 42 41,18 Vàng 3 2,94 5 Màu th t Tím nh t 5 4,90 Tím đ m 8 7,84 Tím pha tr ng 9 8,82 Tr ng pha tím 15 14,71 Ít 93 91,18 6 R trên b m t c Nhi u 9 8,82 Ph n dư i 2 1,96 Ph n gi a 1 0,98 7 V trí r trên c Ph n trên 3 2,94 Toàn c 96 94,12 T ng 102 100 K t qu mô t , ánh giá cho th y t p d ng c , màu th t c ... Nh ng c i m hình oàn khoai m r t a d ng v c i m hình thái quan tr ng này có th s d ng làm khóa d ng lá, màu s c cánh, màu cu ng lá, hình phân lo i dư i loài cho t p oàn khoai m . 3
  4. T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam 3. K t qu nghiên c u các y u t c u g/c ), các gi ng có tr ng lư ng c dư i thành năng su t và năng su t c a t p 400g chi m t l cao nh t 73,53% còn các đoàn khoai m gi ng có tr ng lư ng c trên 800g ch Năng su t c a khoai m chính là năng chi m 0,98%. N hưng trong th c t s n xu t su t c vì khoai m cho n hi n nay v n hi n nay thì c có tr ng lư ng t 400 n ch y u s d ng c ch bi n ra các s n 800 g/c có ý nghĩa quan tr ng nh t. D ng phNm (xôi khoai m , bánh khoai m , các c này ang ư c th trư ng ch p nh n vì s n phNm s y khô, ch bi n cháo ăn li n...) c có tr ng lư ng v a ph i phù h p v i nhu c u cho m t b a ăn c a gia ình. N ăng su t B ng 3 cho th y s lư ng c /khóm có lý thuy t (N SLT) trong t p oàn khoai m s bi n ng r t l n trong ó s lư ng m u dao ng t 2,22-51 t n/ha; v i trung bình gi ng có t 1 n 5 c /khóm chi m a s (TB) là 18,3 t n/ha; nhóm có năng su t 86 gi ng chi m t l 84,31%; các gi ng có 13,9-27,8 t n/ha chi m t l cao nh t chi m s lư ng trên 5c /khóm chi m t l th p 47,06% và nhóm có t l th p nh t là nhóm nh t 1,96%. Tr ng lư ng c trung bình có năng su t trên 27,8 t n/ha (15,69%). (TB) cũng dao ng khá l n (t 70 n 840 B ng 3. ghiên c u các y u t c u thành năng su t và năng su t c a t p oàn khoai m năm 2009 STT Tính tr ng Nhóm S lư ng T l % 1 14 13,73 1-5 86 84,31 1 S c /khóm >5 2 1,96 TB c a t p đoàn 1,9 800 1 0,98 TB c a t p đoàn 317,1 1000 7 6,86 TB c a t p đoàn 550,6 27,8 16 15,69 TB c a t p đoàn 18,3 T ng s 102 100 4. M t s đ c đi m nông sinh h c c a tím pha tr ng, tr ng pha tím. C có d ng m t s gi ng khoai m tri n v ng hình tr , hình oval ho c hình elip; v c nh n, r trên b m t c ít, tr ng lư ng c K t qu i u tra v cây khoai m cho 500-1000g ư c th trư ng ch p nh n và th y hi n nay trên th trư ng tiêu th nh ng tiêu th m nh hơn c . Căn c vào k t qu gi ng khoai m có màu th t c là tr ng, tím, 4
  5. T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam i u tra và k t h p v i k t qu ánh giá t p có kh năng áp ng ư c nhu c u trên. oàn khoai m chúng tôi nh n th y m t s K t qu ư c th hi n trong b ng 4. gi ng khoai m tri n v ng trong t p oàn B ng 4. c i m nông sinh h c c a m t s gi ng khoai m tri n v ng Kh i Kh i Ch t S Hình lư ng lư ng Màu th t lư ng TGST NSLT STT Tên gi ng S đăng ký c /khóm d ng TB c c /khóm c ăn (tháng) (t n/ha) (c ) c (g) (g) lu c * Tr ng Oval 1 C cái GBVN10434 1,4 571 800 ngà/vàng 2 8 26,7 dài kem C m 2 GBVN10471 3 413 1240 Tr Tr ng 2 8 41,4 tr ng M tím Đà 3 GBVN10490 1,3 547 683 Oval Tr ng 2 8 22,8 L t 4 C canh GBVN10507 1,6 563 900 Tròn Tr ng 2 8 30 Tím pha 5 C m tím GBVN10514 2,3 419 978 Oval 3 8 32,5 tr ng Tr ng 6 Khoai ng t GBVN11484 1,6 425 680 Tròn 3 8 22,8 pha tím Tím pha 7 C ph m GBVN11485 3 370 1110 Tr 3 8 36,9 tr ng Tr ng C m 8 GBVN11494 2 415 830 Tr ngà/vàng 2 8 27,8 Chân G u kem Trung bình c a t p đoàn 1,9 317,1 550,6 18,3 Ghi chú *: 1: Không ngon 2: Ngon 3: R t ngon 5
  6. T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam B ng 4 cho th y các gi ng khoai m tri n v ng u có tr ng lư ng c , tr ng lư ng khóm và năng su t cao hơn trung bình c a t p oàn. Ch t lư ng ăn lu c u ngon. Trong ó m t s gi ng như C m tr ng (GBVN 10471), C phNm (GBVN 11485), C m tím (GBVN 10514), C canh (GBVN 10507) có năng su t khá, tr ng lư ng c t yêu c u c a th trư ng, ch t lư ng ăn lu c ngon có th m r ng ra s n xu t. IV. KÕt luËn vµ ®Ò nghÞ 1. K t lu n Khoai m Vi t N am có tính thích nghi cao, chúng có m t 7 vùng sinh thái trong c nư c. N gu n gen khoai m r t a d ng v các c i m hình thái nông sinh h c. M t s c i m nông sinh h c quan tr ng như: Hình d ng lá, màu s c cu ng, màu s c cánh, hình d ng c , màu s c th t c ... có th s d ng xây d ng khóa phân lo i dư i loài. K t qu ánh giá t p oàn v i s i u tra trong th c t s n xu t, bư c u ã ch n ư c 8 gi ng trong t p oàn ư c ánh giá là có tri n v ng. Các gi ng này u có ch t lư ng ăn lu c ngon, kích thư c, tr ng lư ng, hình d ng và màu s c c phù h p v i yêu c u c a c a th trư ng. Trong ó có 3 gi ng i n hình cho năng su t cao là C m tr ng (41,4 t n/ha), C phNm (36,9 t n/ha), C m tím (32,5 t n/ha). N goài ra gi ng C canh (30 t n/ha), năng su t không cao b ng các gi ng trên nhưng ư c th trư ng ưa chu ng vì c có c m quan phù h p v i th hi u ngư i tiêu dùng và ch t lư ng ăn ngon. 2. Đ ngh T p oàn khoai m hi n t i chưa th i di n h t cho s a d ng, phong phú c a khoai m Vi t N am vì v y trong th i gian t i c n ti p t c Ny m nh công tác thu th p ngu n gen. Hơn n a trong công tác lưu gi c n tri n khai thêm t i m t s vùng sinh thái phù h p cho cây khoai m sinh trư ng và phát tri n. ng th i ti p t c công tác ch n l c và ánh giá trong t p oàn tìm ra nh ng ngu n gen t t áp ng ư c nhu c u c a s n xu t và th trư ng nh m mang l i hi u qu cao cho ngư i tr ng khoai m . TÀI LI U THAM KH O 1. Vũ Linh Chi, N guy n Th N g c Hu và c ng s , 2001. S a d ng ngu n gen khoai t , khoai v c. K t qu nghiên c u khoa h c nông nghi p năm, 2000. N XB N ông nghi p 2001, Tr 71-80. 2. Vũ Linh Chi, 2003. i u tra thu th p và ánh giá ngu n gen khoai t , khoai v c hi n có Vi t N am. Lu n văn th c s . 3. Vũ Linh Chi, N guy n Th N g c Hu , inh Th L c, 2005. Cây có c và k thu t thâm canh. Quy n 4 Khoai t - v c. N XB Lao ng xã hôi 2005. 4. Vũ Linh Chi, 2005. K thu t canh tác cây khoai t - v c. N XB Lao ng xã h i 2005. 5. N guy n ăng Khôi, N guy n H u Hi n, 1985. N ghiên c u v cây th c ăn gia súc Vi t N am - T p III. N h ng lo i cây khác. N XB khoa h c k thu t, Tr 80-86. Ngư i ph n bi n GS. TSKH. Tr n Đình Long 6
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
11=>2