Kết quả điều trị chảy máu do vỡ tĩnh mạch thực quản dãn

Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> KEÁT QUAÛ ÑIEÀU TRÒ CHAÛY MAÙU<br /> DO VÔÕ TÓNH MAÏCH THÖÏC QUAÛN DAÕN<br /> Nguyeãn Thuùy Oanh*, Leâ Quang Nhaân*, Hoaøng Vónh Chuùc*, Döông Baù Laäp*,<br /> Leâ Quang Nghóa*<br /> <br /> TOÙM TAÉT<br /> Taïi beänh vieän Bình Daân trong thôøi gian töø 1/12/2001 ñeán 30/11/2002 coù 187 beänh nhaân bò xuaát huyeát<br /> tieâu hoùa do taêng aùp tónh maïch cöûa. Ñieàu trò ñöôïc aùp duïng nhieàu nhaát laø thaét caùc buùi tónh maïch thöïc quaûn<br /> daõn baèng daây thun (70 tröôøng hôïp, chieám 37,43%), keá ñeán laø chích xô caùc buùi tónh maïch thöïc quaûn daõn vôùi<br /> Polidocanol (33 tröôøng hôïp, chieám 7,64%) hoaëc phoái hôïp 2 phöông phaùp naøy (9 tröôøng hôïp, chieám 4,81%).<br /> Phaãu thuaät chæ ñöôïc thöïc hieän cho 2 tröôøng hôïp (chieám 1,07%).<br /> Keát quaû cho thaáy kyõ thuaät thaét daây thun caùc buùi tónh maïch thöïc quaûn daõn, chích xô hoaëc phoái hôïp 2 kyõ<br /> thuaät naøy cho tyû leä thaønh coâng 90,90%. 6 beänh nhaân bò xuaát huyeát laïi taùi dieãn trong ñoù 2 beänh nhaân ñöôïc<br /> chuyeån sang moå trieät maïch caáp cöùu vaø 1 tröôøng hôïp ngöng chaûy maùu. 4 tröôøng hôïp coøn laïi ñöôïc chích xô<br /> laàn thöù 2 roài chuyeån sang chích ñònh kyø. Coù 34 tröôøng hôïp töû vong duø coù ñöôïc hoài söùc tích cöïc. Tyû leä töû vong<br /> chung laø 18,18%.<br /> <br /> SUMMARY<br /> TREATMENT OF G.I. BLEEDING DUE TO RUPTURE OF ESOPHAGEAL VARICES<br /> Nguyen Thuy Oanh, Le Quang Nhan, Hoang Vinh Chuc, Duong Ba Lap, Le Quang Nghia * Y Hoc TP.<br /> Ho Chi Minh * Vol. 7 * Supplement of No 1 * 2003: 1 - 5<br /> <br /> From 1/12/2001 to 30/11/2002, 187 patients with G. I bleeding due to rupture of esophageal varices<br /> were admitted in Binh Daân Hospital. The treatment of choice was variceal ligation (70 cases: 37,43%). The<br /> next one was sclerotherapy with Polidocanol (33 cases: 7,64%) or combination sclerotherapy with ligation (9<br /> cases: 4,81%). Surgical devascularization were applied for only 2 patients (1,07%).<br /> The success rate of minimally invasive therapy was 90,90%. 6 cases had recurrent bleeding. 2 of them<br /> were operated urgently with 1 success. Resclerotherapy were applied for 4 other cases. The mortality was<br /> 18,18% (34/187 cases).<br /> (Emergency Division and Gastrointestinal Surgical Division in Binh Dan Hospital. Ho Chi Minh City).<br /> trang thieát bò hieän ñaïi ñeå caáp cöùu vaø hoài söùc tích cöïc<br /> I.MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU<br /> neân töû vong haï xuoáng coøn 30 - 35 %. Trong ñieàu<br /> Vôõ tónh maïch thöïc quaûn gaây xuaát huyeát tieâu hoùa<br /> kieän thöïc teá taïi VN tieân löôïngcuûa caùc beänh nhaân naøy<br /> chieám 10% caùc nguyeân nhaân gaây xuaát huyeát tieâu<br /> coøn raát xaáu. Muïc tieâu cuûa baøi baùo caùo naøy laø neâu leân<br /> hoùa treân. Bieán chöùng naøy raát nguy hieåm vì khoù caàm<br /> caùc nhaän xeùt veà keát quaû ñieàu trò taïi Khoa Ngoaïi Tieâu<br /> deã ñöa ñeán suy gan -suy thaän, hoân meâ naõo vaø tyû leä<br /> hoùa vaø Khoa Hoài söùc Caáp cöùu Beänh vieän Bình Daân.<br /> töû vong raát cao. Tyû leä töû vong laïi raát cao so vôùi caùc<br /> PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU<br /> nguyeân nhaân khaùc nhö loeùt daï daøy-taù traøng.<br /> Taïi caùc nöôùc tieân tieán vaøo nhöõng thaäp nieân 60 70, tyû leä töû vong leân ñeán 50 - 60%. Ngaøy nay nhôø caùc<br /> <br /> Ñòa ñieåm nghieân cöùu<br /> Ñaây laø coâng trình hoài cöùu nhaèm ñaùnh giaù hieäu<br /> <br /> * Boä moân Ngoaïi - Ñaïi hoïc Y Döôïc TP. Hoà Chí Minh<br /> <br /> Chuyeân ñeà Ngoaïi khoa<br /> <br /> 1<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003<br /> quaû ñieàu trò daõn vôõ tónh maïch thöïc quaûn taïi Khoa<br /> Ngoaïi Tieâu hoùa vaø Khoa Hoài söùc Caáp cöùu Beänh vieän<br /> Bình Daân.<br /> Thôøi gian nghieân cöùu<br /> Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän trong thôøi gian töø<br /> 1/12/2001 ñeán 30/11/2002.<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Soá beänh nhaân<br /> Toång soá beänh nhaân ñöôïc choïn ñeå nghieân cöùu coù<br /> 187 beänh nhaân, trong ñoù coù 53 nöõ vaø 134 nam vôùi<br /> tuoåi trung bình cuûa beänh nhaân laø 53,42. Nhö vaäy,<br /> nam nhieàu hôn nöõ.<br /> Tyû leä Nam / Nöõ = 134 / 53 (2,5 laàn).<br /> <br /> Phöông phaùp nghieân cöùu<br /> <br /> Lyù do nhaäp vieän:<br /> <br /> Choïn beänh nhaân.<br /> <br /> Caùc beänh nhaân ñeàu nhaäp vieän vì oùi ra maùu töôi<br /> hoaëc maùu baàm coù hoaëc khoâng coù keøm vôùi ñi caàu<br /> phaân ñen. Beänh nhaân cö nguï taïi thaønh phoá Hoà Chí<br /> Minh vaø ñöôïc thaân nhaân töï ñöa ñeán nhaäp beänh vieän<br /> Bình Daân hoaëc töø caùc beänh vieän baïn chuyeån sang.<br /> <br /> Chuùng toâi choïn beänh nhaân theo caùc tieâu chuaån:<br /> -Beänh nhaân ñang bò xuaát huyeát tieâu hoùa nhaäp<br /> vieän caáp cöùu.<br /> -Noäi soi xaùc nhaän laø xuaát huyeát do daõn tónh<br /> maïch thöïc quaûn vaø khoâng coù toån thöông naøo khaùc<br /> gaây xuaát huyeát nhö loeùt daï daøy-taù traøng hay ung thö<br /> hang vò<br /> -Sieâu aâm khoâng coù ung thö gan.<br /> -Beänh nhaân ñöôïc ñieàu trò baèng thoâng<br /> Blakemore, noäi soi chích xô, baèng thuoác hay coù phaãu<br /> thuaät taïi BV. Bình Daân.<br /> Loaïi tröø<br /> <br /> Caùc tröôøng hôïp sau ñaây khoâng ñöôïc choïn vaøo<br /> nhoùm nghieân cöùu:<br /> -Caùc tröôøng hôïp xuaát huyeát ñaõ quaù 7 ngaøy<br /> -Beänh nhaân quaù naëng ôû trong tình traïng haáp hoái<br /> hoaëc thaân nhaân xin veà ngay sau nhaäp vieän.<br /> Ñaùnh giaù.<br /> <br /> Thôøi gian töø luùc xuaát huyeát ñeán luùc<br /> nhaäp vieän<br /> Neáu laø töï ñeán thì thôøi gian trung bình töø luùc<br /> xuaát huyeát ñeán khi nhaäp vieän laø 2 giôø 45 phuùt. Neáu<br /> do beänh vieän khaùc chuyeån ñeán thì thôøi gian chuyeån<br /> vieän trung bình laø 15 giôø 20 phuùt sau khi beänh nhaân<br /> ñöôïc sô cöùu taïi caùc cô sôû naøy.<br /> Tieàn söû<br /> 88/187 beänh nhaân coù xuaát huyeát tieâu hoùa treân<br /> tröôùc ñoù (47%). Phaàn ñoâng coù uoáng röôïu vaø ñöôïc<br /> bieát laø coù trieäu chöùng xô gan. Xeùt nghieäm caän laâm<br /> saøng cho thaáy 18/187 tröôøng hôïp (9,62%) coù vieâm<br /> gan sieâu vi B.<br /> Laâm saøng<br /> <br /> Sau 48 giôø ñieàu trò caáp cöùu caùc tröôøng hôïp naøy<br /> ñöôïc neáu oån ñònh beänh nhaân seõ ñöôïc chuyeån veà<br /> khoa Ngoaïi tieâu hoùa vaø chuùng toâi cho ñieàu trò noäi soi<br /> chích xô ñònh kyø. Töø ñoù beänh nhaân ñöôïc chích xô<br /> cho ñeán khi heát varices.<br /> <br /> Trieäu chöùng hay gaëp nhaát ôû caùc beänh nhaân bò<br /> xuaát huyeát tieâu hoùa treân do daõn vôõ tónh maïch thöïc<br /> quaûn laø baùng buïng (82/187 ca, chieám 43,05%) vaø<br /> laùch to (54/187 ca, chieám 28,87%). 30/187 ca<br /> (16,04%) coù vaøng da nieâm roõ.<br /> <br /> Keát quaû töùc thôøi ñöôïc ñaùnh giaù qua caùc thoâng soá<br /> nhö hieäu quaû caàm maùu, tyû leä xuaát huyeát taùi phaùt, caùc<br /> tai bieán cuõng nhö tyû leä töû vong.<br /> <br /> Soá löôïng maùu caàn truyeàn maùu<br /> <br /> KEÁT QUAÛ<br /> <br /> Xeáp loaïi theo child:<br /> <br /> Chuùng toâi baét ñaàu tieán haønh nghieân cöùu keát quaû<br /> ñieàu trò xuaát huyeát tieâu hoùa treân do daõn vôõ tónh<br /> maïch thöïc quaûn töø 1/12/2001 ñeán 30/11/2002.<br /> <br /> Baûng 1. Xeáp loaïi theo CHILD.<br /> <br /> 2<br /> <br /> Soá löôïng maùu caàn truyeàn laø 6 ñeán 7 boïc, moãi<br /> boïc 250 ml.<br /> <br /> Child<br /> A<br /> B<br /> C<br /> <br /> Soá ca<br /> 55<br /> 102<br /> 30<br /> <br /> Tyû leä %<br /> 29,41<br /> 54,54%<br /> 16,04%<br /> <br /> Chuyeân ñeà Ngoaïi khoa<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003<br /> <br /> Chieám ña soá vaãn laø caùc beänh nhaân thuoäc phaân<br /> loaïi CHILD B vôùi 102 beänh nhaân chieám 54,54%.<br /> Möùc ñoä traàm troïng cuûa XHTH<br /> Chuùng toâi quy ñònh veà ñoä naëng nheï cuûa xuaát<br /> huyeát nhö ôû baûng 2.<br /> Trong nhoùm nghieân cöùu coù 101 beänh nhaân<br /> (54%) bò chaûy maùu naëng101 beänh nhaân (54%). Caùc<br /> tröôøng hôïp naøy caàn tieán haønh caáp cöùu ngay töùc thì<br /> vaø tích cöïc.<br /> Phaân boá ño naëng do chaûy maùu trong 2 nhoùm<br /> nghieân cöùu ñöôïc trình baøy trong baûng 3.<br /> Baûng 2.Ñoä naëng cuûa xuaát huyeát tieâu hoùa treân.<br /> Chaûy maùu naëng<br /> <br /> Chaûy maùu vöøa<br /> <br /> Chaûy maùu nheï<br /> <br /> *Maát maùu caáp hôn 1500 ml trong<br /> nhieàu phuùt hoaëc vaøi giôø<br /> *Huyeát aùp toái ña < 100 mm Hg<br /> *Maïch >100 laàn/phuùt<br /> *Phaûi truyeàn maùu ngay vaø oà aït<br /> *Phaûi caáp cöùu tích cöïc<br /> *Maát maùu caáp hôn 1000 ml<br /> *Huyeát aùp toái ña < 100 mm Hg<br /> *Maïch >100 laàn/phuùt<br /> *Coù trieäu chöùng soác treân laâm saøng<br /> *Phaûi truyeàn maùu<br /> *Maát maùu döôùi 500 ml<br /> *Khoâng coù trieäu chöùng laâm saøng hoaëc coù<br /> raát nheï<br /> <br /> Baûng 3. Möùc ñoä traàm troïng cuûa xuaát huyeát.<br /> Nheï<br /> Vöøa<br /> Naëng<br /> Toång soá<br /> <br /> Soá ca<br /> 33<br /> 53<br /> 101<br /> 187<br /> <br /> Tyû leä<br /> 18%<br /> 28%<br /> 54,%<br /> <br /> Keát quaû noäi soi<br /> Sau khi nhaäp vieän khaån caáp, caùc beänh nhaân<br /> ñöôïc hoài söùc vaø ngay khi tình traïng huyeát ñoäng hoïc<br /> oån ñònh thì ñöôïc chuyeån sang Phoøng Noäi Soi Tieâu<br /> hoùa ñeå coù chaån ñoaùn chính xaùc. Veà phaân ñoä cuûa caùc<br /> buùi tónh maïch thöïc quaûn daõn chuùng toâi döïa theo caùc<br /> chia cuûa Sherlock. Keát quaû ñöôïc ghi nhaän trong<br /> baûng 10. 170/187 tröôøng hôïp chieám 90,90% coù daõn<br /> tónh maïch thöïc quaûn ñoä III vaø coù daáu chaám son<br /> nghóa laø ña soá coù nguy cô chaûy maùu vaø chaûy maùu taùi<br /> phaùi raát cao.<br /> <br /> Chuyeân ñeà Ngoaïi khoa<br /> <br /> Keát quaû sieâu aâm<br /> Sieâu aâm cuõng ñöôïc thöïc hieän song song vôùi noäi<br /> soi tieâu hoùa treân. Keát quaû laø 128/187 beänh nhaân<br /> (68%) coù xô gan vaø 82/187 ca (43,05%) coù baùng<br /> buïng.<br /> Caùc phöông phaùp ñieàu trò<br /> Ñöôïc trình baøy trong baûng 4 bao goàm duøng<br /> thoâng Blakemore luùc ñaàu keøm hoài söùc, truyeàn dòch,<br /> truyeàn maùu, trò noäi khoa ñôn thuaàn trong ñoù moät soá<br /> khoâng ñaùng keå coù duøng Octreotide (4 tröôøng hôïp).<br /> Ñieàu trò ñöôïc aùp duïng nhieàu nhaát laø thaét caùc buùi tónh<br /> maïch thöïc quaûn daõn baèng daây thun (70 tröôøng hôïp,<br /> chieám 37,43%), keá ñeán laø chích xô caùc b1ui tónh<br /> maïch thöïc quaûn daõn vôùi Polidocanol (33 tröôøng hôïp,<br /> chieám 7,64%) hoaëc phoái hôïp 2 phöông phaùp naøy (9<br /> tröôøng hôïp, chieám 4,81%). Phaãu thuaät chæ ñöôïc thöïc<br /> hieän cho 2 tröôøng hôïp (chieám 1,07%).<br /> Baûng 4. Caùc phöông phaùp ñieàu trò.<br /> Caùch ñieàu trò<br /> Noäi khoa ñôn thuaàn<br /> Chích xô<br /> Thaét TMTQ<br /> Chích xô +Thaét TMTQ<br /> Phaãu thuaät<br /> <br /> Soá ca<br /> 73<br /> 33<br /> 70<br /> 09<br /> 2<br /> <br /> Tyû leä %<br /> 39,03<br /> 7,64<br /> 37,43<br /> 4,81<br /> 1,07<br /> <br /> Ñaùnh giaù keát quaû ñieàu trò<br /> Thaønh coâng<br /> <br /> Nhoùm ñöôïc chích xô coù 33 tröôøng hôïp thì coù 30<br /> beänh nhaân heát chaûy maùu, chieám tyû leä 90,90%. Kyõ<br /> thuaät thaét daây thun caùc buùi tónh maïch thöïc quaûn<br /> daõn hoaëc phoái hôïp 2 kyõ thuaät naøy cuõng cho tyû leä<br /> thaønh coâng töông töï.<br /> Xuaát huyeát tieáp tuïc<br /> <br /> Coù 6 beänh nhaân bò xuaát huyeát laïi taùi dieãn trong<br /> ñoù 2 beänh nhaân ñöôïc chuyeån sang moå trieät maïch<br /> caáp cöùu vaø 1 tröôøng hôïp ngöng chaûy maùu. 4 tröôøng<br /> hôïp coøn laïi ñöôïc chích xô laàn thöù 2 roài chuyeån sang<br /> chích ñònh kyø.<br /> Töû vong<br /> <br /> Coù 34 tröôøng hôïp töû vong duø coù ñöôïc hoài söùc<br /> tích cöïc keøm truyeàn maùu. Tyû leä töû vong laø 18,18%.<br /> Caùc beänh nhaân naøy hoài söùc noäi khoa thaát baïi vaø coù<br /> daáu hieäu tieàn hoân meâ gan. Trong 2 tröôøng hôïp ñöôïc<br /> <br /> 3<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> moå trieät maïch coù 1 beänh nhaân ñöôïc thaân nhaân xin<br /> veà sau moå 24 giôø.<br /> <br /> hoùa treân. Keát quaû laø 128/187 beänh nhaân (68%) coù xô<br /> gan vaø 82/187 ca (43,05%) coù baùng buïng.<br /> <br /> BAØN LUAÄN<br /> <br /> Vai troø cuûa oáng thoâng Blakemore<br /> <br /> Töû vong cao do vôõ tónh maïch thöïc quaûn gaây<br /> xuaát huyeát tieâu hoùa thöôøng laø do chöùc naêng gan bò<br /> xaùo troän maø chuùng ta thöôøng ñaùnh giaù baèng phaân<br /> loaïi CHILD hoaëc CHILD-PUGH. Chaûy maùu keùo daøi<br /> vaø chaûy maùu taùi dieãn cuõng laø caùc yeáu toá laøm cho tình<br /> traïng beänh nhaân xaáu theâm. Moïi phöông phaùp ñieàu<br /> trò hieän taïi ñeàu nhaèm kieåm soaùt hai yeáu toá noùi treân.<br /> <br /> Trong caáp cöùu thì ñaët oáng thoâng Blakemore<br /> duøng taùc duïng cô hoïc cheøn caùc buùi tónh maïch thöïc<br /> quaûn daõn ñang gaây chaûy maùu laø phöông phaùp caàn<br /> thieát tuy nhieân vieäc söû duïng caàn ñöôïc theo doõi saùt vì<br /> coù theå gaây nhieàu bieán chöùng. Hieän nay chuùng toâi chæ<br /> duøng taïm thôøi.<br /> <br /> Yeâu caàu caáp baùch trong chöùng naøy laø ngay khi<br /> beänh nhaân nhaäp vieän phaûi khaån caáp hoài söùc tích<br /> cöïc,noäi dung laø buø traû dòch vaø maùu maát ñeå beänh<br /> nhaân khoûi bò soác vaø töû vong. Khi beänh nhaân qua<br /> khoûi côn nguy luùc ñaàu thì yeâu caàu keá tieáp laø phaûi<br /> phoøng ngöøa ngöøa chaûy maùu taùi phaùt vì ôû ngöôøi bò xô<br /> gan tình traïng naøy khieán beänh nhaân deã bò rôi vaøo<br /> bieán chöùng hoân meâ naõo, hoäi chöùng gan-thaän vaø roái<br /> loaïn ñoâng maùu.<br /> Tình traïng beänh nhaân trong nhoùm<br /> nghieân cöùu.<br /> Coù theå khaùi quaùt veà beänh nhaân ñöôïc nhaäp vieän<br /> khaån caáp taïi beänh vieän Bình Daân nhö sau: beänh<br /> nhaân nam nhieàu gaáp 2,5 nöõ, tuoåi trung bình cuûa<br /> beänh nhaân laø 53,42. Lyù do nhaäp vieän chính laø oùi ra<br /> maùu. Caùc beänh nhaân coù beänh caûnh ñieån hình cuûa<br /> taêng aùp tónh maïch cöûa do xô gan uoáng röôïu coù bieán<br /> chöùng xuaát huyeát tieâu hoùa treân do vôõ tónh maïch<br /> thöïc quaûn daõn. Chuùng toâi nhaän thaáy gaàn nhö 1/2 soá<br /> beänh nhaân nhaäp vieän laø ngay treân laâm saøng ñôn<br /> thuaàn chuùng toâi ñaõ coù theå coù ñònh beänh chính xaùc<br /> tröôùc khi thöïc hieän caùc xeùt nghieäm caän laâm saøng<br /> chuyeân bieät. Ñaây laø ñieåm caàn löu yù cho caùc cô sôû y teá<br /> vuøng xa ñeå bieát roõ beänh caûnh taïi Vieät Nam ñöøng neân<br /> e ngaïi raèng neáu khoâng coù phöông tieän hieän ñaïi<br /> chuùng ta khoâng theå bieát ñöôïc nguyeân nhaân gaây xuaát<br /> huyeát tieâu hoùa treân laø do xô gan gaây taêng aùp tónh<br /> maïch cöûa.<br /> Veà maët noäi soi 90,90% coù daõn tónh maïch thöïc<br /> quaûn ñoä III vaø coù daáu chaám son nghóa laø ña soá coù<br /> nguy cô chaûy maùu vaø chaûy maùu taùi phaùi raát cao. Sieâu<br /> aâm cuõng ñöôïc thöïc hieän song song vôùi noäi soi tieâu<br /> <br /> 4<br /> <br /> Vai troø cuûa phaãu thuaät<br /> Trong quaù khöù, trong moät thôøi gian daøi phaãu<br /> thuaät ñöôïc xem laø caùc toái öu khi beänh nhaân bò xuaát<br /> huyeát tieâu hoùa naëng do daõn vôõ tónh maïch thöïc quaûn.<br /> Hieän taïi nhôø coù nhieàu phöông tieän noäi khoa vaø<br /> chích xô neân chæ ñònh phaãu thuaät raát hieám khi ñöôïc<br /> ñaët ra. Khi phaûi thöïc hieän caùc phaãu thuaät khaån caáp<br /> naøy, phaãu thuaät vieân caàn löu yù laø khoâng neân choïn<br /> moå caùc beänh nhaân thuoäc CHILD C vì tyû leä töû vong<br /> sau moå cuûa nhoùm naøy raát cao. Ñieàu ñaùng baøn laø khi<br /> ñieàu trò qua noäi soi vaø ñieàu trò noäi khoa thì thaày<br /> thuoác ñöøng ñeå chuyeån sang phaãu thuaät quaù muoän.<br /> Ñieàu trò qua noäi soi<br /> So vôùi phaãu thuaät thì chích xô hoaëc thaét daây<br /> thun hoaëc phoái hôïp 2 kyõ thuaät naøy ít gaây toån haïi cho<br /> beänh nhaân. Ngaøy nay caùc trung taâm chuyeân khoa<br /> ñeàu aùp duïng caùc bieän phaùp naøy(1-6,9-11,13). Laàn chích<br /> xô ñaàu tieân vôùi baát cöù thuoác hieän haønh naøo thì hieäu<br /> quaû caàm maùu coù theå leân ñeán 80% vaø chích laàn thöù<br /> nhì tyû leä thaát baïi chæ coøn 5-10%. Tuy vaäy coù moät soá<br /> beänh nhaân sau khi chích xô 2 laàn maùu vaãn tieáp tuïc<br /> chaûy. Caùc tröôùng hôïp naøy neân choïn phaãu<br /> thuaät(7,8,12,14,15) vì coá chích theâm laàn thöù 3 hay hôn<br /> nöõa thì tyû leä töû vong seõ taêng cao.<br /> Ñieàu khoâng may laø ôû caùc beänh nhaân maø chích<br /> xô thaát baïi thì thoâng thöôøng hoï thuoäc nhoùm CHILD<br /> C neân töû vong do phaãu thuaät laïi cuõng raát cao, hieám<br /> khi döôùi 70%. ÔÛ caùc ñoái töôïng naøy sau moå raát deã bò<br /> nhieãm truøng, suy gan vaø hoäi chöùng gan-thaän.<br /> Vai troø cuûa thuoác vaän maïch.<br /> Chuyeån caùc beänh nhaân ñang chaûy maùu ñeán<br /> trung taâm chuyeân moân trong khi khoâng coù bieän<br /> <br /> Chuyeân ñeà Ngoaïi khoa<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003<br /> <br /> phaùp caàm maùu cuõng cho töû vong raát cao. Vì theá nhu<br /> caàu böùc thieát cho caùc trung taâm y teá khoâng chuyeân<br /> saâu laø phaûi coù moät caùch ñieàu trò noäi khoa hieäu quaû ñeå<br /> caàm maùu vaø phoøng ngöøa chaûy maùu taùi phaùt. Caùch<br /> ñieàu trò naøy coøn phaûi hoäi ñuû ñieàu kieän nöõa laø coù theå<br /> duøng ngay töùc khaéc sau khi ñònh ñöôïc beänh. Ñaùp<br /> öùng caùc yeâu caàu naøy hieän nay chæ coù caùc thuoác vaän<br /> maïch(7,8,12,14,15).<br /> Vasopressin laø thuoác ñaàu tieân ñöôïc duøng ñeå caàm<br /> maùu caùc buùi tónh maïch thöïc quaûn daõn vôõ.<br /> Somatostatin vaø Octreotide (moät chaát toång hôïp<br /> töông töï Somatostatin vaø cuõng coù cuøng taùc duïng<br /> döôïc lyù) toû ra raát nhieàu höùa heïn trong vieäc caàm maùu<br /> caùc buùi tónh maïch thöïc quaûn daõn vôõ. Tính ñeán thôøi<br /> ñieåm naêm 1993 coù 13 baùo caùo taïi nhieàu trung taâm<br /> cho thaáy thuoác hieäu quaû ñöôïc 70 %. Ñieàu quan troïng<br /> laø khoâng coù tai bieán gì traàm troïng ñöôïc ghi nhaän<br /> trong khi cho beänh nhaân duøng thuoác.<br /> <br /> KEÁT LUAÄN<br /> Taêng aùp tónh maïch cöûa gaây vôõ tónh maïch thöïc<br /> quaûn daõn laø bieán chöùng raát nguy hieåm deã gaây töû<br /> vong. Hieän nay coù nhieàu caùch ñieàu trò, ñieàu ñoù<br /> chöùng toû chöa coù caùch naøo hoaøn haûo.<br /> Hoài söùc tích cöïc böôùc ñaàu, caàm maùu sôùm baèng<br /> caùc bieän phaùp nhö thoâng Blakemore, thaét daây thun,<br /> chích xô hoaëc phoái hôïp caû hai laø caùc bieän phaùp hieän<br /> haønh taïi beänh vieän Bình Daân. Phaãu thuaät trieät maïch<br /> hieän nay chæ ñöôïc aùp duïng khi caùc phöông phaùp ít<br /> xaâm haïi thaát baïi. Tyû leä töû vong chung laø 18,18%.<br /> <br /> TAØI LIEÄU THAM KHAÛO<br /> 1) Traàn Ngoïc Baûo vaø cs: Endoscopic Slerotherapy of<br /> esophageal varices.Taøi lieäu toaøn vaên Hoäi thaûo chuyeân<br /> ñeà “Beänh Lyù Tieâu Hoùa”. Beänh Vieän Chôï Raãy.TP.Hoà Chí<br /> Minh, trang 140 -143. 7 -8 thaùng 3 naêm 1996.<br /> <br /> Chuyeân ñeà Ngoaïi khoa<br /> <br /> 2) Leâ Quang Quoác AÙnh vaø cs: Nhaän xeùt ban ñaàu phöông<br /> phaùp chích xô caàm maùu qua noäi soi trong vôõ tónh maïch<br /> thöïc quaûn daõn.Sinh Hoaït Khoa Hoïc Kyõ thuaät Beänh<br /> Vieän Bình Daân laàn thöù 7, trang 222 - 228.1994.<br /> 3) Phaïm Xuaân Hoäi - Nguyeãn Ngoïc Tuaán vaø cs: Ñieàu trò Xuaát<br /> huyeát tieâu hoùa treân do vôõ tónh maïch thöïc quaûn.Vai troø<br /> cuûa Chích xô hoùa. Sinh Hoaït Khoa Hoïc Kyõ thuaät Beänh<br /> Vieän Bình Daân laàn thöù 7, trang 199 - 210.1994.<br /> 4) Chaâu Quoác Söû: Chích xô caàm maùu qua noäi soi trong xuaát<br /> huyeát tieâu hoùa treân do vôõ tónh maïch thöïc quaûn<br /> daõn.Luaän aùn Thaïc Só Khoa hoïc Y Döôïc.Tröôøng Ñaïi hoïc<br /> Y Döôïc Tp.HCM.1996.<br /> 5) Hoaøng Vónh Chuùc - Leâ Quang Nghóa - Leâ Vaên Nghóa Vaên Taàn vaø taäp theå Khoa Ngoaïi-Khoa Caáp Cöùu vaø<br /> Phoøng Noäi Soi Tieâu Hoùa BV. Bình Daân: Duøng<br /> Octreotide (Sandostatin) ñieàu trò Xuaát huyeát tieâu hoùa<br /> do Vôõ tónh maïch thöïc quaûn. Taøi lieäu toaøn vaên Hoäi Thaûo<br /> Vieät - Nhaät Chuyeân ñeà Beänh lyù Tieâu Hoùa Beänh vieän<br /> Chôï Raãy 7-8 thaùng 3 naêm 1996.trang 120 - 124.<br /> 6) Hoaøng Vónh Chuùc: So saùnh hieäu quaû giöõa Octreotide<br /> (Sandostatin) vaø chích xô trong caàm maùu chaûy maùu<br /> ñöôøng tieâu hoùa treân do vôõ tónh maïch thöïc quaûn daõn..<br /> Luaän aùn Thaïc só Khoa hoïc Y-Döôïc. Ñaïi hoïc Y-Döôïc<br /> Tp.HCM. 1998.<br /> 7) Leâ Quang Nghóa: Phaãu thuaät trieät maïch (deùconnexion<br /> azygoportale) vaø cao aùp tónh maïch cöûa. Taïp chí Y Hoïc.<br /> Tröôøng ÑH Y-Döôïc Tp.HCM. Coâng trình NCKH.<br /> Chuyeân san cuûa taäp 2. 1992.<br /> 8) Leâ Quang Nghóa: Phaãu thuaät trieät maïch ñôn-cöûa trong<br /> xuaát huyeát thöïc quaûn do cao aùp tónh maïch cöûa. Sinh<br /> hoaït khoa hoïc kyõ thuaät BV.Bình Daân soá 7 naêm 1994<br /> 9) Sung JJ.: Non surgical treatment of variceal<br /> haemorrhage. Br. J. Hosp. Med. 57 (4): 162 – 6. 1997.<br /> 10) Burroughs A.K. - Patch D.: Therapeutic benefit of vasoactive drugs for acute variceal bleeding: a real<br /> pharmacological effect, or a side effect of definitions in<br /> trials? Hepatology. 24 (3): 737 – 9. 1996.<br /> 11) Fonkalsrud E.W: Treatment of Variceal Hemorrhage in<br /> Children. Surg. Clin. North. Amer. 70: 475-488. 1990.<br /> 12) Hassab M.A: Nonshunt operation in Portal hypertension<br /> without cirrhosis. Surg. Gynec. Obst. 131: 648. 1970.<br /> 13) Stiegmann G.V: Techniques for endoscopic obliteration<br /> of esophageal varices. Surgery Annual. Part 1/Volume<br /> 23. Appleton & Lange. pp. 175 - 197. 1991.<br /> 14) Sugiura M- Putagawa S: A new technic for treating<br /> esophageal varices. J. Thor. Cardiovasc. Surg. 66: 677.<br /> 1973.<br /> 15)Vaên Taàn: Phaãu thuaät Sugiura caûi tieán. Sinh hoaït khoa<br /> hoïc kyõ thuaät BV.Bình Daân naêm 1996.<br /> <br /> 5<br /> <br />