KHẢO SÁT CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CƠ LÝ CỦA MỘT SỐ LOẠI GỖ CÂY ĂN TRÁI

Chia sẻ: Sunny_1 Sunny_1 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

65
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ngày nay, với tốc độ phát triển của ngành công nghiệp chế biến gỗ thì nguồn nguyên liệu gỗ từ rừng tự nhiên cũng như rừng trồng không thể nào có thể đáp ứng đủ cho nhu cầu sản xuất. Chính vì vậy, việc tìm kiếm một nguồn nguyên liệu mới bổ sung cho gỗ rừng tự nhiên và gỗ rừng trồng để có thể duy trì sản xuất đang là vấn đề rất cấp bách. Ở nước ta, cây ăn trái được trồng khá phổ biến để thu hoạch quả tiêu thụ trong nước và xuất khẩu. Cây ăn...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: KHẢO SÁT CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CƠ LÝ CỦA MỘT SỐ LOẠI GỖ CÂY ĂN TRÁI

82 NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT KHAÛO SAÙT CAÁU TAÏO VAØ TÍNH CHAÁT CÔ LYÙ CUÛA MOÄT SOÁ LOAÏI GOÃ CAÂY AÊN TRAÙI STYDY ON MAIN ANATOMICAL CHARACTERISTICS, PHYSICAL AND MECHAMICAL PROPERTIES OF FRUIT TREES Phaïm Ngoïc Nam, Thaùi Vónh Hieàn Boä moân Cheá bieán Laâm saûn, Khoa Laâm nghieäp, Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. Hoà Chí Minh ÑT: 38964442 – 37224856; Email: drpnnam@yahoo.com ABSTRACT haønh caét khuùc, xeû theo caùc quy caùch khaùc nhau vaø ñöôïc baûo quaûn ôû nôi khoâ raùo, thoaùng gioù traùnh hieän All of them has been cultivated in Asia. They töôïng naám moác, moái moït, nöùt neû, cong veânh. Caùc have shown wide adaptability to a wide range of maãu söû duïng cho vieäc xaùc ñònh tính chaát vaät lyù vaø environmental condition. Their early wood and cô hoïc ñöôïc gia coâng theo ñuùng tieâu chuaån Vieät late wood distinct. Luster medium to hight. Ordor Nam, theå hieän ñuùng maët caét ngang, tieáp tuyeán, and taste non-distinct. Medium hard and heavy xuyeân taâm. (Mangifera indica, Artocarpus heterophyllus), very hard and heavy (Garcinia Mangostana). Grain Noäi dung nghieân cöùu straight to slightly wavy. Texture fine to medium. Works easily with a smooth finish (Mangifera - Khaûo saùt ñaëc ñieåm caáu taïo caùc loaïi goã nghieân cöùu. indica, Artocarpus heterophyllus), not difficult to work and finishes smoothly (Garcinia Mangostana). - Khaûo saùt moät soá chæ tieâu tính chaát vaät lyù nhö Results of the research shown that they can be khoái löôïng theå tích, ñoä huùt nöôùc, ñoä co daõn. used to supply for processing industries. - Khaûo saùt moät soá chæ tieâu tính chaát cô hoïc ÑAËT VAÁN ÑEÀ nhö öùng suaát neùn doïc thôù, öùng suaát tröôït doïc, öùng suaát uoán tónh. Ngaøy nay, vôùi toác ñoä phaùt trieån cuûa ngaønh coâng nghieäp cheá bieán goã thì nguoàn nguyeân lieäu goã töø Phöông phaùp nghieân cöùu röøng töï nhieân cuõng nhö röøng troàng khoâng theå naøo coù theå ñaùp öùng ñuû cho nhu caàu saûn xuaát. Chính vì Quaù trình nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän theo vaäy, vieäc tìm kieám moät nguoàn nguyeân lieäu môùi boå phöông phaùp thöïc nghieäm döïa treân cô sôû heä thoáng sung cho goã röøng töï nhieân vaø goã röøng troàng ñeå coù tieâu chuaån trong nöôùc vaø theá giôùi. theå duy trì saûn xuaát ñang laø vaán ñeà raát caáp baùch. ÔÛ nöôùc ta, caây aên traùi ñöôïc troàng khaù phoå bieán ñeå thu - Choïn caây, caét khuùc gia coâng maãu, xaùc ñònh hoaïch quaû tieâu thuï trong nöôùc vaø xuaát khaåu. Caây aên tính chaát vaät lyù vaø cô hoïc cuûa goã theo caùc tieâu chuaån traùi sau khi ñaït ñeán tuoåi thaønh thuïc, naêng suaát vaø Vieät Nam TCVN 355 – 1970 ñeán TCVN 370 – 1970. chaát löôïng quaû giaûm daàn caàn ñöôïc ñoán ñeå troàng nhöõng caây môùi thay theá cho naêng suaát cao hôn. - Nghieân cöùu caáu taïo giaûi phaåu theo Jane Nguoàn nguyeân lieäu naøy thöôøng ñöôïc xem laø moät (1970) vaø phaân loaïi ñaëc ñieåm caáu taïo goã theo trong nhöõng pheá lieäu vaø ñöôïc caùc vöïa cuûi thu veà ñeå C.T.F.T. baùn laøm chaát ñoát. Ñeå coù theå taän duïng nguoàn pheá lieäu naøy laøm nguyeân lieäu boå sung ngaønh cheá bieán - Söû duïng phaàn meàm Excel vaø phöông phaùp goã thì vieäc tìm hieåu caùc ñaëc tính veà caáu taïo vaø tính thoáng keâ ñeå ñaùnh giaù caùc keát quaû thu ñöôïc. chaát cô lyù laø raát caàn thieát tröôùc khi ñöa vaøo söû duïng. Trong giôùi haïn baøi vieát naøy chuùng toâi chæ ñeà caäp KEÁT QUAÛ - THAÛO LUAÄN ñeán caáu taïo vaø tính chaát cô lyù cuûa moät soá loaïi caây aên traùi nhö Xoaøi, Mít vaø Maêng cuït laøm cô sôû cho vieäc Ñaëc ñieåm caáu taïo caùc loaïi goã nghieân cöùu söû duïng nhöõng loaïi goã treân vaøo saûn xuaát haøng moäc, haøng thuû coâng myõ ngheä mang laïi hieäu quaû kinh teá. Goã Xoaøi (hình 1) VAÄT LIEÄU VAØ PHÖÔNG PHAÙP - Teân Vieät Nam: Xoaøi Vaät lieäu khaûo saùt - Teân khoa hoïc: Mangifera Indica L Laø caùc khuùc goã cuûa 3 loaïi goã: Xoaøi, Mít vaø Maêng - Hoï thöïc vaät: Anacardiaceae (Ñaøo loän hoät) cuït. Caây sau khi ñöôïc chaët haï vaãn coøn töôi, khoâng qua quaù trình saáy hoaëc ngaâm taåm hoùa chaát. Tieán Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 3/2007 Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM
NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 83 Xoaøi (Mangifera indica) laø caây goã lôùn, thaân Maêng Cuït (Garcinia Mangostana L) laø caây goã thöôøng thaúng, cao 10 − 25 m, voû daøy maøu naâu ñen, cao 20 − 25 m, ñöôøng kính 25 − 35 cm, voû moûng treân thaân coù nhöõng ñöôøng nöùt doïc. Goã coù maøu vaøng maøu xaùm naâu, nöùt neû, coù nhöïa muû maøu vaøng. Quan nhaït, goã giaùc vaø goã loõi khoù phaân bieät, coù hieän töôïng saùt treân maët caét ngang ta thaáy goã coù giaùc loõi phaân nöùt töø taâm. Voøng sinh tröôûng roõ raøng, thöôøng roäng bieät. Goã maøu naâu, baèng maét thöôøng quan saùt coù theå 2- 5mm. Maët goã trung bình. Chieàu höôùng thôù goã thaáy ñöôïc loã maïch, tia goã, voøng naêm nhöng khoâng thaúng. Coù theå duøng laøm nguyeân lieäu cho saûn xuaát roõ raøng. Maët goã thoâ, chieàu höôùng sôïi goã töông ñoái haøng moäc. thaúng. Treân maët caét ngang coù hieän töôïng nöùt töø taâm. Thích hôïp duøng laøm nguyeân lieäu cho saûn xuaát Goã Mít (hình 2) haøng moäc. - Teân Vieät Nam: Mít Tính chaát vaät lyù - Teân khoa hoïc: Artocarpus Heterophyllus Lam. Trong vieäc naâng cao giaù trò söû duïng goã, vaán ñeà tìm hieåu tính chaát vaät lyù coù taàm quan troïng ñaëc - Hoï thöïc vaät: Moraceae (Daâu taèm) bieät, vì ñoù laø cô sôû ñaùnh giaù möùc ñoä aûnh höôûng ñeán quaù trình xöû lyù goã, giuùp cho ngöôøi söû duïng deã daøng Mít (Artocarpus heterophyllus) laø caây goã lôùn, löïa choïn cheá ñoä saáy hoaëc ngaâm taåm thích hôïp. cao 10 − 15m, voû daøy maøu xaùm xaåm, thöôøng nhaün, noåi u vaø coù nhöïa muû maøu traéng khi caây coøn töôi. Khoái löôïng theå tích Goã coù giaùc loõi phaân bieät, goã giaùc maøu vaøng nhaït, goã loõi maøu vaøng naâu, coù hieän töôïng nöùt töø taâm. Voøng Khoái löôïng theå tích goã cuûa laø tæ soá giöõa khoái sinh tröôûng roõ raøng, roäng 3- 6mm. Maët goã trung löôïng treân moät ñôn vò theå tích goã. Ñaây laø moät chæ bình. Chieàu höôùng thôù goã leäch. Baèng maét thöôøng coù tieâu raát quan troïng coù theå ñaùnh giaù khoái löôïng vaät theå quan saùt loã maïch, tia goã, moâ meàm. Voøng naêm chaát goã trong moät ñôn vò theå tích vaø vì theá noù coù roõ raøng nhöng khoaûng caùch khoâng ñoàng ñeàu. Maët quan heä maät thieát vôùi nhieàu tính chaát cô lyù khaùc goã mòn, chieàu höôùng sôïi goã töông ñoái thaúng. Goã deã nhau cuûa goã, aûnh höôûng ñeán moät phaàn cöôøng ñoä vaø laøm vaø beàn, khoâng moái moït, dung ñoùng ñoà moäc, giaù trò coâng ngheä. Khoái löôïng theå tích coù quan heä taïc töôïng vaø thích hôïp cho saûn xuaát haøng thuû coâng vôùi cöôøng ñoä vaø giaù trò tyû leä co ruùt toái ña khaù chaët myõ ngheä. cheõ. Vì vaäy, nghieân cöùu khoái löôïng theå tích laø vaán ñeà quan troïng vaø caàn thieát. Keát quaû khaûo saùt ñöôïc Goã Maêng Cuït (hình 3) trình baøy taïi baûng 1. - Teân Vieät Nam: Maêng Cuït Khoái löôïng theå tích cô baûn laø chæ tieâu oån ñònh nhaát neân ñöôïc söû duïng ñeå so saùnh giöõa caùc loaïi goã - Teân khoa hoïc: Garcinia Mangostana L. vôùi nhau. Töø keát quaû khaûo saùt cho thaáy khoái löôïng theå tích cô baûn cuûa goã Maêng Cuït vôùi Dcb = 0,62 g/ - Hoï thöïc vaät: Clusiaceae (Maêng cuït) cm3 laø lôùn nhaát sau ñoù ñeán goã Mít vôùi Dcb = 0,55g/ cm3 sau cuøng laø goã Xoaøi vôùi Dcb = 0,44 g/cm3. Hình 1. Caáu taïo thoâ ñaïi cuûa goã Xoaøi Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 3/2007
84 NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT Hình 2. Caáu taïo thoâ ñaïi cuûa goã Mít Hình 3. Caáu taïo thoâ ñaïi cuûa goã Maêng Cuït Baûng 1. Khoái löôïng theå tích cuûa caùc loaïi goã nghieân cöùu Khoái löôïng theå tích (g/cm3) Dcb Dkk Do Xoaøi 0,44 0,51 0,47 Mít 0,55 0,64 0,59 Maêng Cuït 0,62 0,75 0,71 Söùc huùt nöôùc löôïng nöôùc huùt vaøo raát maïnh. Sau ñoù löôïng nöôùc huùt vaøo vaãn taêng nhöng chaäm daàn. Qua ñoà thò 2 cho Ngoaøi khaû naêng huùt aåm goã coøn coù khaû naêng huùt thaáy toác ñoä huùt nöôùc cuûa goã Xoaøi laø lôùn nhaát. Thoâng nöôùc. Söùc huùt nöôùc coøn coù yù nghóa raát lôùn trong thöôøng, goã coù khoái löôïng theå tích caøng lôùn keát caáu khaâu ngaâm taåm hoùa chaát vaø baûo quaûn goã. Khoái löôïng caøng chaët cheõ, möùc ñoä thoâng thoaùng teá baøo caøng ít, theå tích caøng lôùn söùc huùt nöôùc caøng chaäm vaø caøng khaû naêng xuaát hieän chaát chöùa caøng nhieàu daãn ñeán ít. Ngoaøi ra, söùc huùt nöôùc coøn tuøy thuoäc vaøo caáu söùc huùt nöôùc caøng chaäm vaø ít. Coù theå noùi, söùc huùt taïo, thaønh phaàn hoùa hoïc cuûa goã cuõng nhö vò trí, nöôùc tyû leä nghòch vôùi khoái löôïng theå tích. Vì vaäy, chieàu thôù, hình daïng kích thöôùc maãu goã, nhieät ñoä döïa vaøo keát quaû tính toaùn khoái löôïng theå tích trong nöôùc vaø ñoä aåm goã luùc ñaàu. Keát quaû nghieân cöùu ñöôïc baûng 1 cho thaáy goã Xoaøi coù khoái löôïng theå tích nhoû theå hieän ôû baûng 2. nhaát neân löôïng nöôùc vaø löôïng aåm huùt vaøo nhanh vaø nhieàu. Söùc huùt nöôùc cuûa goã bieåu thò baèng khaû Thôøi gian ngaâm nöôùc caøng nhieàu thì löôïng huùt naêng huùt nöôùc, cuõng coù theå thoâng qua ñoù ñeå ñaùnh nöôùc caøng taêng. Khi môùi baét ñaàu ngaâm nöôùc thì giaù vaø tính toaùn toác ñoä huùt, thoaùt nöôùc cuûa goã trong Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 3/2007 Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM
NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 85 caùc quaù trình coâng ngheä, ñaëc bieät trong coâng ngheä vaø xuyeân taâm lôùn nhaát, do tia goã ôû goã Maêng Cuït saûn xuaát boät giaáy, vaùn sôïi öôùt, aûnh höôûng nhaát ñònh töông ñoái lôùn hôn so hai loaïi goã coøn laïi (khi tia goã ñeán kyõ thuaät coâng ngheä phun keo, traùng keo vaø kyõ caøng lôùn thì cheânh leäch giöõa co ruùt tieáp tuyeán vaø thuaät baûo quaûn goã. xuyeân taâm caøng lôùn). Söï cheânh leäch naøy thöôøng daãn ñeán caùc hieän töôïng nöùt neû goã khi saáy hay hong Tyû leä co ruùt vaø daõn nôû phôi. Co ruùt vaø daõn nôû laø moät ñaëc ñieåm cuûa goã. Ñoù Tính chaát cô hoïc chính laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân gaây neân bieán hình, cong veânh, nöùt neû laøm aûnh höôûng ñeán Tính chaát cô hoïc cuûa goã laø khaû naêng choáng laïi phaåm chaát cuûa goã. Goã coù tính chaát co ruùt khi thay taùc duïng ngoaïi löïc vaøo goã, coøn goïi laø cöôøng ñoä cuûa ñoåi ñoä aåm laø moät nhöôïc ñieåm raát lôùn ñoái vôùi vieäc söû goã. Tính chaát cô hoïc laø cô sôû ñeå löïa choïn vaø ñaùnh duïng goã. Ñaëc bieät trong saáy goã söï khaùc bieät veà co giaù phaåm chaát töøng loaïi goã, laø caên cöù ñeå khi tieán ruùt giöõa chieàu xuyeân taâm vaø chieàu tieáp tuyeán coù yù haønh thieát keá saûn phaåm vaø ñeà ra bieän phaùp gia nghóa heát söùc quan troïng ñeán vieäc ñieàu tieát quaù coâng cheá bieán thích hôïp. Khi goã bò taùc duïng cuûa trình saáy vaø aûnh höôûng ñeán chaát löôïng goã saáy. Söï ngoaïi löïc, caùc phaàn töû beân trong saûn sinh ra noäi löïc cheânh leäch naøy seõ aûnh höôûng raát lôùn ñeán tính chaát choáng laïi ñeå giöõ nguyeân hình daùng vaø kích thöôùc vaø ñoä lôùn cuûa öùng suaát beân trong goã trong khi saáy. ban ñaàu, noäi löïc ñoù goïi laø öùng löïc. Noù ngöôïc chieàu Ñeå haïn cheá cho goã ít bò nöùt neû, cong veânh vì co ruùt vôùi ngoaïi löïc vaø baèng ngoaïi löïc veà trò soá tuyeät ñoái. vaø daõn nôû, caàn thöïc hieän moät soá bieän phaùp sau: Xeû goã theo phöông phaùp xeû xuyeân taâm. Tröôùc khi duøng ÖÙng suaát neùn doïc thôù (KG/cm2) vaøo gia coâng haøng moäc goã caàn phaûi ñöôïc saáy hoaëc hong phôi khoâ ñeán ñoä aåm 8 – 12%. Sôn maët goã Löïc neùn cuûa goã laø ñaëc tröng chòu löïc cuûa goã, ngay sau khi gia coâng, traùnh cho goã bò thay ñoåi ñoä thöôøng gaëp trong thöïc teá. Löïc neùn doïc thôù raát ít aåm ñoät ngoät. Caàn chuù yù ñeán caáu taïo cuûa töøng loaïi goã bieán ñoäng vaø deã xaùc ñònh neân noù laø chæ tieâu chuû yeáu aûnh höôûng ñeán tính chaát co ruùt, nhaát laø ñoái vôùi caùc ñeå ñaùnh giaù khaû naêng chòu löïc cuûa goã. Do ñaïi boä loaïi goã vaën thôù. Keát quaû ñöôïc trình baøy vaøo baûng 3. phaän mixen xenlulo xeáp song song vôùi truïc doïc thaân caây, khi goã chòu neùn doïc thôù, löïc taùc ñoäng leân Tyû soá co ruùt theo chieàu tieáp tuyeán vaø xuyeân taâm ñaàu caùc mixen. Caùc mixen naøy saûn sinh ra noäi löïc cuûa goã Xoaøi laø 1,57; goã Mít laø 1,81; goã Maêng Cuït laø choáng laïi. Khaû naêng lieân keát caùc mixen bôûi keo 2,06. Sôû dó goã Maêng Cuït coù tyû soá co ruùt tieáp tuyeán licnin vaø lôùp keo ôû maøng giöõa caùc teá baøo laøm cho Baûng 2. Söùc huùt nöôùc (%) cuûa caùc loaïi goã nghieân cöùu Ñoä huùt nöôùc (%) qua ngaøy ñeâm Loaïi goã 2h 1 ng 2 ng 4 ng 7 ng 11 ng 20 ng 30 ng 40 ng Xoaøi 39,78 76,25 94,53 113,47 129,44 141,88 156,1 157,8 158,85 Mít 21,35 43,42 56,57 66,18 79,84 94,42 110,67 119,69 120,1 MaêngCuït 22,17 43,39 55,54 63,45 72,37 81,06 92,93 101,74 102,45 Ñoä huù t nöôù c (%) Xoaø i Mít Maê ngCuï t 180 160 140 120 100 80 60 40 20 Tgian (ngaø y ) 0 2h 1 ng 2 ng 4 ng 7 ng 11 ng 20 ng 30 ng 40 ng Ñoà thò 1. Ñöôøng bieåu dieãn thöïc nghieäm söùc huùt nöôùc cuûa caùc loaïi goã nghieân cöùu Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 3/2007
86 NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT Baûng 3. Tyû leä co ruùt vaø daõn nôû cuûa caùc loaïi goã nghieân cöùu Tyû leä co ruùt (%) Tyû leä daõn nôû (%) Loaïi goã Yt Yx Yl Bvcr Yt Yx Yl Bvdn Xoaøi 4,23 2,7 0,84 6,16 4,31 3,15 0,69 7,57 Mít 4,3 2,37 0,57 6,5 4,9 2,3 0,62 7,44 Maêng cuït 8,35 4,06 0,53 13,32 9,35 4,26 0,69 15,95 Baûng 4. Tyû leä co ruùt tieáp tuyeán vaø xuyeân taâm cuûa caùc loaïi goã nghieân cöùu vaø goã cao su Loaïi goã Chieàu tieáp tuyeán Chieàu xuyeân taâm TT/XT Xoaøi 4,23 2,7 1,57 Mít 4,3 2,37 1,81 Maêng cuït 8,35 4,06 2,06 Cao su 4,05 2,43 1,66 Baûng 5. ÖÙng suaát neùn doïc thôù (KG/cm2) cuûa caùc loaïi goã nghieân cöùu Loaïi goã Xoaøi Mít Maêng cuït σnd (18%) 296,53 405,78 513,05 σnd (15%) 348,86 477,39 603,59 Sd 10,14 32,9 37,54 CV (%) 2,9 6,9 6,2 2 Usuaá t (KG/cm ) 600 513.05 532 500 451.43 405.78 400 296.53 300 200 100 0 Xoaø i Mít Maê ng cuï t Daà u gioù Cao su Ñoà thò 2. So saùnh öùng xuaát neùn doïc thôù giöõa caùc loaïi goã caùc mixen oån ñònh vò trí khi chòu löïc. Söùc huùt töông Theo soá lieäu treân thì khaû naêng chòu löïc cuûa goã hoã giöõa caùc phaàn töû caáu taïo neân goã cho noù moät khoái goã Maêng Cuït khaù cao töông ñöông vôùi goã Daàu gioù vöõng chaéc vaø chính noù taïo neân öùng löïc cho goã. Do (σnd = 532 KG/cm2) vaø goã Cao su (σnd = 451,43 KG/ khaû naêng chòu löïc theo chieàu doïc cuûa caùc mixen raát cm2) coøn goã Mít vaø goã Xoaøi thuoäc loaïi trung bình. lôùn neân öùng löïc neùn doïc cuûa goã raát cao. Xaùc ñònh öùng suaát neùn doïc thôù theo tieâu chuaån TCVN 356 – ÖÙng suaát tröôït doïc thôù (KG/cm2) 1970 vaø keát quaû theå hieän ôû baûng 5. Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 3/2007 Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM
NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 87 Khi goã chòu löïc song song vôùi chieàu thôù goã nhaèm Ta cuõng coù theå ñaùnh giaù söùc chòu uoán tónh cuûa chuyeån dôøi vò trí töông ñoái giöõa hai boä phaän goã gaàn goã vaø öùng duïng goã vaøo keát caáu chòu löïc thoâng qua tæ nhau, löïc lieân keát cô hoïc cuûa licnin vaø caùc mixen soá uoán theo coâng thöùc tính nhö sau: xenlulo, lôùp keo ôû maøng giöõa caùc teá baøo saûn sinh öùng löïc tröôït doïc cuûa goã. ÖÙng suaát tröôït doïc thôù ñöôïc xaùc ñònh theo TCVN 367 – 1970 vaø keát quaû σ ut F= ñöôïc trình baøy ôû baûng 6. 100 × D cb Goã Maêng cuït coù öùng suaát tröôït doïc thôù lôùn hôn so vôùi hai loaïi goã coøn laïi laø do goã Maêng cuït cöùng Trong ñoù hôn vaø coù caáu truùc goã chaët cheõ hôn. Vì khi goã caøng meàm, xoáp nghóa laø noäi löïc caøng thaáp, ñoàng thôùi goã σut: ÖÙng suaát uoán tónh (KG/cm2) caøng thaúng thôù, nghóa laø chieàu thôù goã caøng nhaát trí vôùi phöông taùc ñoäng cuûa löïc, laøm cho öùng löïc tröôït Dcb: Khoái löôïng theå tích cô baûn (g/cm3) doïc caøng thaáp. Traùi laïi goã coù keát caáu chaët cheõ, hieän töôïng nghieâng thôù, cheùo thôù nhieàu seõ laøm taêng öùng Tæ soá uoán cuûa goã Xoaøi: löïc tröôït doïc cuûa noù. Trong moïi tröôøng hôïp, öùng 758,57 suaát tröôït doïc cuûa goã bao giôø cuõng lôùn hôn giôùi haïn FXoai = beàn khi tröôït ngang thôù. Ñaây cuõng laø cô sôû cho vieäc 100 × 0,44 = 17,24 tính toaùn chi phí ñoäng löïc cho quaù trình gia coâng goã. Tæ soá uoán cuûa goã Mít: ÖÙng suaát uoán tónh (KG/cm2) 763,02 FMit = 100 × 0,55 = 13,87 ÖÙng suaát uoán tónh laø chæ tieâu quan troïng thöù hai sau öùng suaát neùn doïc thôù trong caùc chæ tieâu cô hoïc Tæ soá uoán cuûa goã Maêng Cuït: cuûa goã duøng ñeå ñaùnh giaù cöôøng ñoä chòu löïc cuûa goã. Thöôøng gaëp trong thöïc teá khi goã ñöôïc duøng laøm 1001,16 FMangcut = daàm caàu, thanh keâ. Ngoaøi ra öùng suaát uoán tónh 100 × 0,62 = 16,15 thöôøng gaëp trong caùc tính toaùn thieát keá: keä beáp, giöôøng, tuû… Daïng chòu löïc naøy xaûy ra khi löïc taùc duïng thaúng goùc hoaëc khoâng song song vôùi truïc chi Theo caùch phaân loaïi ñaëc tính tæ soá uoán thì nhöõng tieát. Xaùc ñònh öùng suaát uoán tónh laáy theo TCVN 365 loaïi goã naøo coù tæ soá uoán > 16 coù theå söû duïng cho caùc – 1970, vì ba loaïi goã treân ñeàu laø goã laù roäng, theo qui keát caáu chòu uoán, neáu tæ soá ñoù > 20 thì laø goã coù theå ñònh khi xaùc ñònh öùng suaát uoán tónh chæ caàn xaùc söû duïng toát cho caùc keát caáu chòu uoán. Nhö vaäy, qua ñònh höôùng taùc ñoäng cuûa löïc theo chieàu tieáp tuyeán. tính toaùn tæ soá uoán ta coù theå keát luaän goã Xoaøi vaø goã Keát quaû ñöôïc trình baøy ôû baûng 7. Maêng Cuït ñeàu coù theå söû duïng trong caùc keát caáu chòu uoán ñöôïc vôùi ñieàu kieän phaûi saáy khoâ döôùi 15% ñoä Baûng 6. ÖÙng suaát tröôït doïc thôù (KG/cm2) cuûa caùc loaïi goã nghieân cöùu Loaïi goã Xoaøi Mít Maêng cuït σtd (18%) 83,16 79,67 106,44 σtd (15%) 97,83 93,73 125,23 Sd 18,75 15,99 19,28 CV (%) 19,2 15,1 17,4 Baûng 7. ÖÙng suaát uoán tónh cuûa caùc loaïi goã nghieân cöùu Loaïi goã Xoaøi Mít Maêng cuït σut (18%) 667,55 671,46 881,02 σut (15%) 758,57 763,02 1001,16 Sd 36,92 63,95 68,85 CV (%) 4,9 8,4 6,9 Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 3/2007
88 NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT aåm. Rieâng goã mít khoâng theå söû duïng cho caùc keát ñeå ñoùng ñoà moäc, taïc töôïng, laøm ñoà goã myõ ngheä vaø caáu chòu uoán. laøm nhaø… Thích hôïp cho saûn xuaát moäc vaø haøng thuû coâng myõ ngheä xuaát khaåu. Ñaëc bieät goã chöùa nhieàu KEÁT LUAÄN chaát maøu coù theå söû duïng laøm chaát nhuoäm maøu. Töø keát quaû nghieân cöùu treân, chuùng ta ruùt ra Goã Maêng Cuït moät soá keát luaän nhö sau: caây aên traùi laø nhöõng loaïi caây ña muïc ñích sau thôøi gian cho traùi khoâng hieäu Loaïi caây goã nhôõ, chia caønh thaáp. Goã maøu naâu, quaû chuùng ñöôïc ñoán boû ñeå troàng môùi luùc naøy goã cuûa phaân bieät giaùc loõi. Coù Dcb = 0,62 g/cm3 hôi naëng; nhöõng loaïi caây naøy coù theå ñöôïc söû duïng laøm nguyeân söùc huùt nöôùc 102,45 (%); cöôøng ñoä neùn doïc 513,05 lieäu cho coâng nghieäp cheá bieán goã. (KG/cm2), öùng suaát uoán tónh 881,02 (KG/cm2). Goã ít bò cong veânh, moái moït. Tuy nhieân, maët goã thoâ Goã Xoaøi gaây khoù khaên cho vieäc gia coâng vaø trang söùc beà maët. Thích hôïp laøm nguyeân lieäu cho saûn xuaát vaùn Loaïi caây goã lôùn, thaân thaúng, voû daøy maøu naâu nhaân taïo vaø haøng moäc. ñen, taùn laù raäm raïp, hình oâ. Goã maøu traéng vaøng nhaït, khoâng phaân bieät giaùc loõi. Goã coù Dcb = 0,44 g/ TAØI LIEÄU THAM KHAÛO cm3; söùc huùt nöôùc 158,85 (%); cöôøng ñoä neùn doïc 296,53 (KG/cm2), öùng suaát uoán tónh 667,55 (KG/ Traàn Hôïp, 2002. Taøi nguyeân caây goã Vieät Nam. NXB cm2). Goã mòn, thaúng thôù, maøu saéc vaø vaân thôù ñeïp, Noâng Nghieäp. ít bò cong veânh, moái moït, deã bò bieán maøu trong quaù trình baûo quaûn. Goã duøng ñeå ñoùng ñoà ñaïc trong gia Phaïm Ngoïc Nam, 2001. Moät soá tính chaát cô hoïc ñình… Coù theå söû duïng cho saûn xuaát vaùn nhaân taïo chuû yeáu cuûa goã cao su. Taäp san khoa hoïc kyõ thuaät vaø haøng moäc. Noâng Laâm Nghieäp. Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM, soá 1/2001. Goã Mít Phaïm Ngoïc Nam, Nguyeãn Troïng Nhaân, 2003. Kyõ Loaïi caây goã lôùn, voû daøy maøu xaùm saåm. Goã coù thuaät cheá bieán goã xuaát khaåu. NXB Noâng Nghieäp. giaùc loõi phaân bieät, trong ñoù phaàn loõi chieám phaàn lôùn. Giaùc maøu traéng vaøng nhaït, loõi maøu vaøng. Goã Phaïm Ngoïc Nam, Nguyeãn Thò AÙnh Nguyeät, 2005. Mít coù thôù thaúng, maët goã mòn, vaân thôù vaø maøu saéc Khoa hoïc goã. NXB Noâng Nghieäp. ñeïp, khoái löôïng theå tích trung bình vôùi Dcb = 0,55 g/cm3; söùc huùt nöôùc 120,10 (%); cöôøng ñoä chòu neùn Jan F. R. and Peter B. L., 1994. Physical and reated doïc 405,78 (KG/cm2), öùng suaát uoán tónh 671,46 (KG/ properties of 145 timbers. Kluwer Academic cm2). Goã ít bò cong veânh, moái moït, coù cöôøng ñoä Publishers, London. chòu löïc trung bình, deã gia coâng vaø beàn. Goã duøng Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 3/2007 Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM