Khảo sát công tác khám chữa bệnh cho trẻ em dưới 6 tuổi tại các trạm y tế trên địa bàn quận Thủ Đức

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> KHẢO SÁT CÔNG TÁC KHÁM CHỮA BỆNH CHO TRẺ EM DƯỚI 6 TUỔI<br /> TẠI CÁC TRẠM Y TẾ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN THỦ ĐỨC<br /> Đặng Thị Kiều Nga*, Hà Mỹ Lý*, Lương Thanh Long*, Nguyễn Thị Hải Yến*, Phạm Đình Luyến*,<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Đánh giá toàn diện công tác khám chữa bệnh cho trẻ em dưới 6 tuổi tại tuyến y tế cơ sở trên địa<br /> bàn quận Thủ Đức (TPHCM).<br /> Phương pháp: Nghiên cứu cắt ngang mô tả kết hợp với hồi cứu số liệu. Đồng thời phỏng vấn 384 người<br /> hiện là cha, mẹ hay người đỡ đầu của trẻ em dưới 6 tuổi bằng hình thức trả lời phiếu câu hỏi trắc nghiệm.<br /> Kết quả: Hầu hết các trạm y tế tại địa phương không tổ chức bộ phận tiếp nhận bệnh, không thông báo lịch<br /> khám của bác sĩ, thiếu thốn phương tiện chẩn đoán cận lâm sàng. Người dân chủ yếu lựa chọn các phòng khám<br /> tư nhân và bệnh viện tuyến trên thay vì đến các cơ sở chăm sóc sức khỏe ban đầu khi trẻ xuất hiện triệu chứng<br /> bệnh. Cơ sở vật chất không tốt, không có chuyên khoa nhi, không đủ thuốc cấp phát miễn phí, thiếu thông tin về<br /> trạm y tế là những vấn đề hạn chế khiến người dân không đánh giá đúng vai trò của tuyến điều trị này.<br /> Kết luận: Thực tế công tác này chưa được chú trọng đúng mức ngay tại những cơ sở tiếp nhận bệnh và<br /> chăm sóc sức khỏe ban đầu. Sự đầu tư hợp lý và cải thiện cách thức tổ chức công việc sẽ giúp trạm y tế nâng cao<br /> hơn vai trò của mình trong cả hệ thống. Nên có thêm nhiều khảo sát ở quy mô lớn hơn nhằm xác định vấn đề<br /> một cách chính xác và có tính đại diện cao.<br /> Từ khoá: khám chữa bệnh, trẻ em dưới 6 tuổi, quản lý y tế.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> INVESTIGATE THE SITUATION OFTREATMENT FOR CHILDREN UNDER 6 YEARS OLD<br /> IN HEALTH CARE STATION IN THU DUC DISTRICT<br /> Dang Thi Kieu Nga, Ha My Ly, Luong Thanh Long, Nguyen Thi Hai Yen, Pham Dinh Luyen<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 1 - 2011: 236 - 239<br /> Objectives: To evaluate the examination and treatment for children under 6 years old in health care station<br /> in Thu Duc district.<br /> Methods: Cross-sectional study and prospective study were carried out. Interviewing 384 persons who have<br /> children under 6 years (by check in the questionnaire) was in combination.<br /> Results: Most of stations do not organize a take up part for patients, neither confirm the doctor’s program<br /> and lack of subclinical diagnosis apparatus. Most of parents chose private consulting or higher level hospitals<br /> when their children have any symptom firstly. A deprivation material facilities, lack of pediatric department and<br /> lower treatment effect were problems that make citizen did not recognize health care station’s role in right way.<br /> Conclusions: In fact, the community does not have rational investigate for all of health care station.<br /> Investigate in right way and improve the organization of daily works may help them improving their role in<br /> whole system. More investigate in higher scale should be carried out to determine the actual problems and the<br /> result of study have more efficacy.<br /> Keywords: Treatment, children under 6 years old, health management.<br /> * Bộ môn Quản Lý Dược, Đại Học Y Dược TPHCM.<br /> Tác giả liên lạc: DS. Nguyễn Thị Hải Yến ĐT: 0905.910291<br /> <br /> 236<br /> <br /> Email: nguyenhaiyendk@yahoo.com<br /> <br /> Chuyên Đề Dược Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Trong hoạt động chăm sóc sức khỏe nhân<br /> dân, trẻ em là một trong những đối tượng<br /> nhạy cảm, cần được quan tâm một cách đặc<br /> biệt. Chính vì vậy, đã có nhiều quy định của<br /> các cơ quan nhà nước có thẩm quyền được ban<br /> hành nhằm đảm bảo hiệu quả cao nhất trong<br /> công tác khám và chữa bệnh cho trẻ em(2). Cụ<br /> thể Luật chăm sóc và bảo vệ trẻ em đã quy<br /> định cơ sở y tế công lập phải khám chữa bệnh<br /> (KCB) miễn phí cho trẻ em dưới 6 tuổi. Trong<br /> hệ thống cơ sở y tế công lập, trạm y tế phường<br /> xã là tuyến đầu tiên tiếp nhận và khám chữa<br /> bệnh(1). Do đó nghiên cứu được thực hiện<br /> nhằm phản ánh thực trạng thi hành những<br /> quy định này, đồng thời tìm hiểu nguyện vọng<br /> của các bậc cha mẹ đối với hoạt động chăm sóc<br /> sức khỏe trẻ em tại tuyến đầu. Địa bàn khảo<br /> sát được lựa chọn là tất cả 12 trạm y tế trên địa<br /> bàn quận Thủ Đức, TPHCM.<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Nghiên cứu cắt ngang mô tả kết hợp với hồi<br /> cứu số liệu. Đồng thời phỏng vấn 384 người hiện<br /> là cha, mẹ hay người đỡ đầu của trẻ em dưới 6<br /> tuổi bằng hình thức trả lời câu hỏi trắc nghiệm.<br /> <br /> KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN<br /> Tiến hành khảo sát tại các trạm y tế về hoạt<br /> động khám chữa bệnh cho trẻ em dưới 6 tuổi<br /> cho thấy nội dung này không được chú trọng<br /> đúng mức và tổ chức bài bản. Các hoạt động<br /> như tổ chức nhận bệnh đến khám, bác sĩ thông<br /> báo lịch khám gần như không có. Các phương<br /> tiện chẩn đoán cận lâm sàng cũng hết sức hạn<br /> <br /> Chuyên Đề Dược Khoa<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> chế (chỉ có trạm y tế Bình Chiểu có máy siêu âm)<br /> dẫn đến chất lượng khám chữa bệnh nghèo nàn,<br /> hoạt động cầm chừng và chưa phát huy được<br /> vai trò của một tuyến cơ sở tiếp nhận và chăm<br /> sóc sức khỏe ban đầu.<br /> Bảng 1. Một số hoạt động khám chữa bệnh tại trạm y<br /> tế<br /> Số<br /> Tỉ lệ<br /> lượng/12<br /> %<br /> trạm y tế<br /> Có tổ chức nhận bệnh đến khám<br /> 0/12<br /> 0<br /> Bác sĩ có tổ chức lịch khám<br /> 0/12<br /> 0<br /> Có phương tiện chẩn đoán cận lâm sàng<br /> 1/12<br /> 8.3<br /> Tổ chức cấp phát thuốc<br /> 12/12<br /> 100<br /> Nội dung<br /> <br /> Bên cạnh đó, để hiểu được nhận thức của các<br /> bậc cha mẹ về vai trò của trạm y tế trong công<br /> tác khám chữa bệnh cho trẻ em dưới 6 tuổi,<br /> nhóm nghiên cứu đã khảo sát sự lựa chọn đầu<br /> tiên về nơi điều trị cho trẻ khi trẻ có triệu chứng<br /> bệnh. Kết quả được trình bày trong bảng 2.<br /> Bảng 2. Sự lựa chọn nơi điều trị đầu tiên khi trẻ bị<br /> bệnh<br /> Nội dung<br /> Mua thuốc ở nhà thuốc tư nhân<br /> Đưa trẻ đến phòng mạch (phòng<br /> khám)<br /> Đến trạm y tế<br /> Đưa trẻ đến bệnh viện<br /> Tự điều trị theo cách riêng<br /> Tổng<br /> <br /> Số lượng Tỉ lệ (%)<br /> 33<br /> 8,67<br /> 79<br /> 20,40<br /> 48<br /> 218<br /> <br /> 12,24<br /> 57,15<br /> <br /> 6<br /> 384<br /> <br /> 1,53<br /> 100<br /> <br /> Có thể thấy phương án đưa trẻ đến trạm y tế<br /> chiếm tỉ lệ không cao. Nhiều bậc cha mẹ quyết<br /> định đưa con đến bệnh viện tuyến trên và đây<br /> thực sự là nguyên nhân của tình trạng quá tải<br /> thường xuyên tại các bệnh viện lớn.<br /> <br /> 237<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Hình 1. Sự lựa chọn nơi điều trị đầu tiên khi trẻ có triệu chứng bệnh<br /> Bên cạnh đó, nếu gộp số liệu của 2 phương<br /> án “Mua thuốc ở nhà thuốc tư nhân” và “tự điều<br /> trị theo cách riêng” chung với nhau (thành “tự<br /> điều trị”), dễ thấy tỉ lệ bậc cha mẹ chọn trạm y tế<br /> gần như không chênh lệch đáng kể so với tỉ lệ<br /> cha mẹ “Tự điều trị” cho trẻ. Đây thật sự là con<br /> số đáng lo ngại về nhận thức của người dân đối<br /> với vai trò của trạm y tế trong công tác chăm sóc<br /> sức khỏe ban đầu.<br /> Để làm rõ hơn vấn đề này, nhóm nghiên cứu<br /> đã khảo sát những điểm thiếu sót của trạm y tế<br /> phường xã theo nhận thức của người dân. Kết<br /> quả được trình bày trong bảng 3.<br /> <br /> Bảng 3. Những điểm thiếu sót của trạm y tế theo<br /> nhận định của người dân<br /> Nội dung<br /> Điểm Tỉ lệ (%)<br /> (A) Cơ sở vật chất kém<br /> 285 56,21%<br /> (B) Hiệu quả điều trị kém<br /> 94 18,54%<br /> (C) Không chuyên khoa<br /> 62 12,23%<br /> (D) Không đủ thông tin<br /> 39 7,69%<br /> (E) Không cấp đủ thuốc miễn phí cho trẻ<br /> 17 3,35%<br /> (F) Khác<br /> 10 1,97%<br /> <br /> Dựa trên biểu đồ tần suất tích lũy, có thể<br /> thấy những điểm thiếu sót chính của trạm y tế là<br /> cơ sở vật chất kém, không có chuyên khoa nhi,<br /> không cấp đủ thuốc miễn phí cho trẻ và không<br /> được cung cấp đủ thông tin về Trạm y tế.<br /> 100%<br /> <br /> 300<br /> 250<br /> <br /> 80%<br /> <br /> 200<br /> 60%<br /> 150<br /> 40%<br /> 100<br /> 20%<br /> <br /> 50<br /> 0<br /> <br /> 0%<br /> A<br /> <br /> B<br /> <br /> C<br /> <br /> D<br /> <br /> E<br /> <br /> F<br /> <br /> Hình 2. Biểu đồ tần suất tích lũy những điểm thiếu sót của trạm y tế<br /> nhiều việc phải làm như cải tạo hệ thống cơ sở<br /> Điều này cho thấy để có thể tạo được niềm<br /> chất, dự trù thuốc hợp lý, và tuyên truyền<br /> vật<br /> tin và sự tín nhiệm trong nhân dân đối với cơ<br /> về vai trò cũng như cải thiện chất lượng khám<br /> sở chăm sóc sức khỏe ban đầu, cơ quan quản<br /> chữa bệnh.<br /> lý nhà nước và bản thân trạm y tế còn rất<br /> <br /> 238<br /> <br /> Chuyên Đề Dược Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> KẾT LUẬN<br /> Nghiên cứu đánh giá về tình hình hoạt động<br /> khám chữa bệnh cho đối tượng trẻ em dưới 6<br /> tuổi đã cho thấy trên thực tế công tác này chưa<br /> được chú trọng đúng mức ngay tại những cơ sở<br /> tiếp nhận bệnh và chăm sóc sức khỏe ban đầu.<br /> Đây cũng là một phần trong nguyên nhân khiến<br /> cho tình trạng quá tải bệnh nhân tại những bệnh<br /> viện tuyến trên ngày càng trầm trọng. Một sự<br /> đầu tư hợp lý để nâng cấp cơ sở vật chất, thúc<br /> đẩy việc hình thành chuyên khoa nhi và tuyên<br /> truyền về vai trò cũng như cải thiện chất lượng<br /> khám chữa bệnh sẽ giúp trạm y tế nâng cao hơn<br /> <br /> Chuyên Đề Dược Khoa<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> vai trò của mình trong cả hệ thống, đồng thời<br /> tạo điều kiện cho mọi đối tượng nhân dân có thể<br /> dễ dàng tiếp cận hơn với hệ thống chăm sóc và<br /> bảo vệ sức khỏe. Điều đó hoàn toàn phù hợp với<br /> mục tiêu phấn đấu của ngành. Từ những vấn đề<br /> gợi mở trong nghiên cứu, nên có thêm nhiều<br /> khảo sát ở quy mô lớn hơn nhằm xác định vấn<br /> đề một cách chính xác và có tính đại diện cao.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> 2.<br /> <br /> Ban bí thư TW Đảng (2003), Chỉ thị 06/CT/TW ngày 22/1/2003<br /> về cũng cố hoàn thiện mạng lưới y tế cơ sở.<br /> Bộ Y tế (2002), Quyết định 370/QĐ-BYT ngày 7/2/2002 của Bộ<br /> trưởng Bộ Y Tế về việc ban hành “Chuẩn quốc gia y tế xã<br /> 2001-2010”.<br /> <br /> 239<br /> <br />