Khảo sát tình hình sử dụng thuốc trị viêm loét dạ dày tá tràng tại khoa nội tiêu hóa Bệnh viện Nguyễn Tri Phương

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KHẢO SÁT TÌNH HÌNH SỬ DỤNG<br /> THUỐC TRỊ VIÊM LOÉT DẠ DÀY-TÁ TRÀNG<br /> TẠI KHOA NỘI TIÊU HÓA BỆNH VIỆN NGUYỄN TRI PHƯƠNG<br /> Trần Mai Quỳnh Chi*, Nguyễn Thị Cẩm Tú**, Nguyễn Hữu Đức*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Sử dụng thuốc, trong đó có thuốc trị viêm loét dạ dày- tá tràng (DDTT) an toàn hợp lý đang là<br /> mối quan tâm hàng đầu của các nhà điều trị tại các bệnh viện. Khoa Nội tiêu hóa Bệnh viện Nguyễn Tri Phương<br /> (BVNTP) đã xây dựng phác đồ chuẩn để điều trị viêm loét DDTT, đặc biệt là phác đồ tiệt trừ Helicobacter pylori<br /> (Hp) được cập nhật từ tài liệu nước ngoài. Vấn đề sử dụng thuốc tại đây rất cần khảo sát và đóng góp từ giới<br /> chuyên môn, trong đó có dược sĩ lâm sàng, nhằm đạt hiệu quả và an toàn.<br /> Mục tiêu: Nghiên cứu khảo sát 400 hồ sơ bệnh án có sử dụng thuốc trị viêm loét DDTT tại khoa Nội tiêu<br /> hóa BVNTP từ tháng 2/2010 đến 5/2010 nhằm xem việc sử dụng có an toàn hiệu quả.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Hồi cứu mô tả cắt ngang các hồ sơ bệnh án có sử dụng thuốc trị viêm loét<br /> DDTT tại khoa Nội tiêu hóa BVNTP. Phỏng vấn các bác sĩ và điều dưỡng tại Khoa Nội tiêu hóa, các dược sĩ tại<br /> Khoa Dược để biết rõ vì sao lại có thực trạng sử dụng thuốc như khảo sát.<br /> Kết quả: Việc kê đơn chỉ định thuốc nhìn chung là hợp lý, theo đúng phác đồ của bệnh viện và phù hợp với<br /> khuynh hướng dùng thuốc của các nước tiên tiến, đưa đến hiệu quả điều trị khá tốt (97,75% bệnh nhân sau thời<br /> gian nằm viện đều đỡ giảm hoặc khỏi). Với các trường hợp bị viêm loét DDTT nhiễm Hp lần đầu, phác đồ chuẩn<br /> 3 thuốc được dùng. Có 3 trường hợp dùng phác đồ 4 thuốc có bismuth. Không có trường hợp nào phải dùng<br /> phác đồ mới là phác đồ “liên tiếp” hoặc “cứu vãn”.<br /> Kết luận: Nghiên cứu cho thấy việc sử dụng thuốc trị viêm loét DDTT tại bệnh viện là hợp lý và an toàn,<br /> đặc biệt, có một số yếu tố phù hợp với điều kiện kinh tế cho người bệnh.<br /> Từ khóa: Viêm loét dạ dày-tá tràng, Helicobacter pylori, phác đồ tiệt trừ Hp.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> EVALUATION OF DRUG USE FOR TREATING PEPTIC ULCER DISEASE<br /> IN INTERNAL GASTROENTEROLOGY DEPARTMENT OF NGUYEN TRI PHUONG HOSPITAL<br /> Tran Mai Quynh Chi, Nguyen Thi Cam Tu, Nguyen Huu Duc<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 1 – 2011: 229 - 235<br /> Background: Rational use of drugs, especially treating peptic ulcer disease (PUD) is major concern of<br /> hospital staff. Internal gastroenterology department of Nguyen Tri Phuong (NTP) hospital has set up guidelines<br /> for treating PUD, especially guideline for eradication of Helicobacter pylori (Hp). It is necessary to review the<br /> drug use in the department and collect comments from health professionals, especially that from clinical<br /> pharmacists to optimise the policy of drug use.<br /> Objectives: The study was conducted on reviewing of 400 cases of drug use for treating PUD in internal<br /> gastroenterology department of NTP hospital from February 2010 to May 2009 to see the appropriateness of drug<br /> use.<br /> <br /> ∗<br /> <br /> ∗∗<br /> Khoa Dược - Đại học Y Dược TPHCM<br /> Bệnh viện Nguyễn Tri Phương<br /> Tác giả liên lạc: PGS. TS. Nguyễn Hữu Đức ĐT: 0918276256<br /> Email: tvduoc@yahoo.com<br /> <br /> Chuyên Đề Dược Khoa<br /> <br /> 229<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Methods: A cross-sectional methodology was applied to review prescriptions utilising to treat PUD.<br /> Interviews of medical and pharmacy staff in the department were conducted regarding prescription and<br /> dispensing the drugs.<br /> Results: Description the drugs for treating PUD was rational and conformed to hospital guidelines which<br /> had been updated, leading to the treatment were relatively effective. Almost the cases of Hp-positive patients were<br /> treated with first- line therapy initiated with a PPI-based three-drug regimen. There were 3 cases using bismuthbased four-drug regimen. No cases of using “sequalae regimen” or “salvage regimen” were reported.<br /> Conclusion: Reviewing from the study revealed that the drug use for treating PUD in<br /> internalgastroenterology department of NTP hospital was relatively rational and safety.<br /> Keywords: Peptic ulcer disease, Helicobacter pylori, Hp eradication regimens.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG – PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> <br /> Viêm loét dạ dày tá tràng (DDTT) là bệnh rất<br /> phổ biến trên thế giới. Đối với loét DDTT, ở Mỹ<br /> bệnh chiếm 10% dân số. Ở các nước châu Âu:<br /> loét tá tràng 8%, loét dạ dày 2%. Ở Việt Nam,<br /> riêng miền Bắc, bệnh viêm loét DDTT chiếm 57% dân số(4).<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> <br /> Năm 1983, Marshall và Warren phát hiện<br /> một loại vi khuẩn hiện diện ở niêm mạc dạ<br /> dày(3), trước đặt tên Campylobacter pylori sau đặt<br /> tên là Helicobacter pylori (Hp). Người ta đã xác<br /> lập mối liên hệ giữa vi khuẩn này với bệnh viêm<br /> loét DDTT, với cả ung thư dạ dày và đặt vấn đề<br /> tiệt trừ Hp như liệu pháp quan trọng trong điều<br /> trị viêm loét.<br /> Khoa Nội tiêu hóa Bệnh viện Nguyễn Tri<br /> Phương (BVNTP) là khoa chuyên điều trị các<br /> bệnh liên quan đến DDTT trong đó có viêm loét<br /> DDTT. Hiện nay tại khoa đã có các phác đồ<br /> chuẩn để điều trị các bệnh này, đặc biệt là phác<br /> đồ tiệt trừ Hp mới(2) được cập nhật từ tài liệu<br /> nước ngoài(1). Tuy nhiên, vấn đề chỉ định và sử<br /> dụng thuốc đạt hiệu quả và an toàn vẫn còn<br /> phải khảo sát bàn luận, đặc biệt cần có sự đóng<br /> góp từ giới chuyên môn, trong đó có dược sĩ<br /> lâm sàng.<br /> Chúng tôi đã thực hiện đề tài này với mục<br /> tiêu: Khảo sát tình hình sử dụng thuốc trị viêm<br /> loét DDTT tại khoa Nội tiêu hóa BVNTP và có<br /> nhận xét, đánh giá nhằm giúp cho việc sử dụng<br /> thuốc an toàn hợp lý tại bệnh viện.<br /> <br /> 230<br /> <br /> Các hồ sơ bệnh án (HSBA) có chỉ định thuốc<br /> trị viêm loét DDTT được lưu trữ tại BVNTP từ<br /> tháng 2/2010 đến tháng 5/2010.<br /> Cỡ mẫu: N =<br /> <br /> Z<br /> <br /> 2<br /> (1 − α / 2 )<br /> <br /> P (1 − P )<br /> <br /> d<br /> <br /> 2<br /> <br /> N: cỡ mẫu cần cho nghiên cứu; P = 0,5: tỷ lệ ước tính cho<br /> mẫu lớn nhất; d = 0,05: sai số tự ước định; Z(1 − α / 2 ) =<br /> 1,96: độ tin cậy ở mức xác suất 0,95<br /> <br /> Để đạt độ tin cậy số lượng mẫu HSBA cần<br /> phải thu thập là 384.<br /> Trong đề tài này, chúng tôi đã khảo sát 400<br /> mẫu HSBA có sử dụng thuốc trị viêm loét DDTT<br /> được lưu trữ tại BVNTP từ 2/2010 đến 5/2010.<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Phương pháp hồi cứu<br /> Hồi cứu các hồ sơ bệnh án có sử dụng thuốc<br /> trị viêm loét DDTT tại khoa Nội tiêu hóa BVNTP<br /> từ tháng 2/2010 đến 5/2010.<br /> Phương pháp phỏng vấn<br /> Phỏng vấn các bác sĩ và điều dưỡng tại Khoa<br /> Nội tiêu hóa, các dược sĩ tại khoa Dược bằng<br /> hình thức phỏng vấn trực tiếp không sử dụng<br /> bảng câu hỏi để biết rõ vì sao lại có thực trạng sử<br /> dụng thuốc như khảo sát.<br /> Phân tích so sánh và đánh giá<br /> Từ các số liệu, việc chỉ định thuốc điều trị<br /> viêm loét DDTT đã khảo sát, so sánh chỉ định<br /> với phác đồ điều trị của bệnh viện, phác đồ điều<br /> <br /> Chuyên Đề Dược Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> trị mới của một số nước tiên tiến. Đánh giá việc<br /> sử dụng thuốc.<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN<br /> <br /> Trong số 308 bệnh nhân được chỉ định nội<br /> soi và làm Clo-test, sự tuân thủ của bệnh nhân<br /> có khác nhau:<br /> <br /> Đặc điểm bệnh nhân<br /> <br /> - 265 bệnh nhân tuân thủ nội soi và Clo-test<br /> chiếm 86%.<br /> <br /> Tuổi<br /> Tỷ lệ bệnh nhân cao nhất ở độ tuổi từ 18-55<br /> (77%), tức đa số bệnh nhân trong độ tuổi lao<br /> động. Bệnh nhân nhỏ tuổi nhất là 16 tuổi, lớn<br /> tuổi nhất là 88 tuổi.<br /> Giới tính<br /> Nữ chiếm 56,75% (trong đó có 5 bệnh nhân<br /> nữ mang thai chiếm 2,2%), nam chiếm 43,25%.<br /> Như vậy, số bệnh nhân nữ cao hơn nam, gấp<br /> khoảng 1,3 lần.<br /> <br /> - 43 bệnh nhân không tuân thủ nội soi và<br /> không Clo-test chiếm 14%, vì nhiều lý do: do tâm<br /> lý sợ nội soi, do không đủ khả năng trả chi phí…<br /> <br /> Tỷ lệ nhiễm Hp theo tình trạng viêm loét ở<br /> DD hoặc TT<br /> Trong số 265 bệnh nhân được nội soi và thử<br /> Clo-test, tỷ lệ nhiễm Hp theo tình trạng viêm<br /> loét ở dạ dày hoặc tá tràng được trình bày trong<br /> bảng 1.<br /> Bảng 1. Tỷ lệ nhiễm Hp theo vị trí viêm loét (VL)<br /> <br /> Bệnh được chẩn đoán<br /> Bệnh viêm loét và liên quan DDTT<br /> Bệnh nhân bị viêm dạ dày chiếm tỷ lệ cao<br /> nhất (74,75%), tiếp theo là loét dạ dày (9,5%),<br /> viêm tá tràng (5,75%), loét tá tràng (3,25%). Có<br /> 27 bệnh án bị bệnh liên quan đến DDTT nhưng<br /> không phải viêm loét, gồm có: rối loạn tiêu hóa<br /> giống loét, trào ngược dạ dày-thực quản<br /> (GERD), bệnh Mallory – Weiss, ung thư dạ dày.<br /> Các bệnh khác kèm theo không liên quan<br /> DDTD<br /> Có 69/400 trường hợp bệnh nhân còn bị các<br /> bệnh khác như: cao huyết áp (4%), đái tháo<br /> đường (2,25%), viêm đường hô hấp trên (1,75%),<br /> nhiễm trùng tiểu (1,5%)…<br /> <br /> Chẩn đoán viêm loét DDTD và xét nghiệm<br /> Hp<br /> Trong 400 HSBA được chẩn đoán ban đầu là<br /> mắc bệnh lý về DDTT, có 308 trường hợp được<br /> ra y lệnh (chỉ định) nội soi và làm xét nghiệm<br /> Clo-test, 92 trường hợp còn lại không được chỉ<br /> định nội soi bao gồm: bệnh nhân chống chỉ định<br /> với nội soi (phụ nữ có thai, bệnh nhân tim mạch,<br /> người cao tuổi,…) hoặc những bệnh nhân đã nội<br /> soi tại cơ sở y tế khác trong vòng 2 tuần, bệnh<br /> nhân tái phát và nhập viện.<br /> <br /> Chuyên Đề Dược Khoa<br /> <br /> VL Tá tràng<br /> VL Dạ dày<br /> Không VL<br /> <br /> Hp (+)<br /> <br /> Hp (-)<br /> <br /> Tổng<br /> <br /> 7<br /> 11<br /> 0<br /> <br /> 29<br /> 200<br /> 18<br /> <br /> 36<br /> 211<br /> 18<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> nhiễm Hp<br /> 19,4%<br /> 5,2%<br /> 0%<br /> <br /> Kết quả cho thấy bệnh nhân bị viêm loét TT<br /> nhiễm Hp chiếm tỷ lệ 19,4%, viêm loét DD<br /> nhiễm Hp chiếm 5,2%, còn không viêm loét thì<br /> không bị nhiễm (0%). Tỷ lệ nhiễm Hp ở bệnh<br /> nhân đã được xác định bị viêm loét như thế là<br /> quá thấp trong khi nhiều nghiên cứu cứu trước<br /> đây cho thấy tỷ lệ nhiễm Hp ở viêm loét TT<br /> khoảng 90%, viêm loét DD khoảng 70%(4).<br /> Nguyên nhân có thể do: bệnh nhân đã sử dụng<br /> thuốc, đặc biệt là kháng sinh trước đó, do âm<br /> tính giả,… So sánh giữa 2 nhóm bệnh nhân mắc<br /> bệnh DD và TT, ta thấy tỷ lệ nhiễm Hp ở nhóm<br /> bệnh nhân bị bệnh lý TT cao hơn nhóm bệnh<br /> nhân bị bệnh lý DD (p =0,0024< α =0,05). Đặc<br /> biệt, ở bệnh nhân không bị viêm loét thì không<br /> bị nhiễm Hp.<br /> <br /> Phác đồ điều trị Hp tại Khoa Nội tiêu hóa<br /> BVNTP<br /> Khoa Nội tiêu hóa BVNTP đã xây dựng<br /> phác đồ tiệt trừ Hp và cập nhật thường xuyên<br /> theo các tài liệu mới của nước ngoài, đặc biệt cập<br /> nhật phác đồ “liên tiếp” (sequalae regimen) và<br /> “cứu vãn” (salvage regimen) (xem bảng 2).<br /> <br /> 231<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Bảng 2. Phác đồ điều trị Hp tại Khoa Nội tiêu hóa BVNTP(2,1)<br /> <br /> 3 thuốc<br /> <br /> Phác đồ<br /> Clarithromycin<br /> Amoxicillin<br /> <br /> Liều lượng<br /> 500 mg 2 lần/ngày<br /> 1g 2 lần/ngày<br /> <br /> Chỉ định<br /> Điều trị được lựa chọn<br /> đầu tiên<br /> Dùng trong 14 ngày<br /> <br /> Ức chế bơm proton (PPI)<br /> <br /> 2 lần/ngày<br /> <br /> Bismuth<br /> Metronidazole<br /> Tetracycline<br /> <br /> 524mg 4 lần/ngày<br /> 250 mg 4 lần/ngày<br /> 500 mg 4 lần/ngày<br /> <br /> PPI<br /> <br /> 2 lần/ngày<br /> <br /> Điều trị ban đầu cho bệnh<br /> nhân dị ứng với penicillin<br /> hoặc liệu pháp với 3 thuốc<br /> thất bại.<br /> <br /> Pantoprazol<br /> Amoxicillin<br /> Clarithromycin<br /> <br /> 40mg 2 lần/ngày (10 ngày)<br /> 1g 2 lần/ngày (ngày 1- ngày 5)<br /> 500mg 2 lần/ngày (ngày 6-ngày 10)<br /> <br /> Khi liệu pháp với 3 thuốc<br /> thất bại.<br /> <br /> 4 thuốc<br /> <br /> “Liên tiếp”<br /> <br /> “Cứu vãn”<br /> <br /> Tinidazol<br /> <br /> 500mg 2 lần/ngày (ngày 6-ngày 10)<br /> <br /> Levofloxacin<br /> Amoxicillin<br /> <br /> 250 mg 2 lần/ngày<br /> 1g 2 lần/ngày<br /> <br /> PPI<br /> <br /> 2 lần/ngày<br /> <br /> Khi liệu pháp với 3 thuốc<br /> thất bại.<br /> <br /> Khảo sát việc sử dụng thuốc trị viêm loét<br /> DDTT<br /> <br /> loại thuốc đều có dạng tiêm chích được dùng<br /> khi cần.<br /> <br /> Tỷ lệ sử dụng các nhóm thuốc trị viêm loét<br /> DDTT (xem bảng 3)<br /> Bảng 3. Tỷ lệ các nhóm thuốc dùng trị viêm loét<br /> DDTT<br /> <br /> Các thuốc sử dụng trong nhóm kháng acid<br /> Nhóm kháng acid được chỉ định tương đối<br /> nhiều chiếm 88.75% vì đây là thuốc hỗ trợ hiệu<br /> quả trong phác đồ điều trị viêm loét DDTT,<br /> gồm các biệt dược như: Varogel, Simelox,<br /> Stomafar, Maloxid. Đặc biệt, gần đây khoa Nội<br /> tiêu hóa bệnh viện thường sử dụng Simelox là<br /> thuốc sản xuất trong nước giá rẻ thay thế thuốc<br /> ngoại nhập.<br /> <br /> Ức chế bơm proton (PPI)<br /> Kháng acid<br /> An thần - chống co thắt<br /> Bảo vệ niêm mạc<br /> Kháng thụ thể H2<br /> <br /> Số HSBA<br /> 372/400<br /> 358/400<br /> 278/400<br /> 17/400<br /> 8/400<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> 93,0<br /> 88,.75<br /> 69,50<br /> 4,25<br /> 2,0<br /> <br /> Nhóm PPI được chỉ định nhiều nhất với tỷ<br /> lệ 93%, tiếp đến là nhóm kháng acid 88,75%,<br /> nhóm an thần – chống co thắt 69,5%, nhóm bảo<br /> vệ niêm mạc 4,25%, nhóm kháng thụ thể H2 ít<br /> nhất 2%.<br /> <br /> Các thuốc sử dụng trong nhóm PPI<br /> Qua khảo sát, PPI là nhóm được chỉ định<br /> nhiều nhất (93%) vì thuộc phác đồ chuẩn tiệt<br /> trừ Hp, bao gồm 3 loại thuốc: omeprazol,<br /> pantoprazol, esomeprazol. Omeprazol là thuốc<br /> được sử dụng nhiều hơn hết với tỷ lệ 46,5% do<br /> là thuốc tương đối rẻ tiền được lựa chọn ban<br /> đầu, kế tiếp là pantoprazol (43,8%) và cuối<br /> cùng, esomeprazol là thuốc có giá thành cao<br /> hơn các thuốc cùng nhóm nên được dùng khá ít<br /> với sự thoả thuận của người bệnh (9,7%). Cả 3<br /> <br /> 232<br /> <br /> Các thuốc sử dụng trong nhóm an thần –<br /> chống co thắt<br /> Đây là nhóm thuốc cũng được sử dụng<br /> nhiều (69,5%) nhằm hỗ trợ điều trị đau, lo âu,<br /> mất ngủ, gồm có: Buscopan, Diazepam, Pym–<br /> hyospan, No-spa, Pyme–nospa, Meteospamyl…<br /> Các thuốc sử dụng trong nhóm bảo vệ niêm<br /> mạc<br /> Nhóm bảo vệ niêm mạc chỉ được dùng khi<br /> cần (4,25%), gồm có sucralfat và bismuth.<br /> Sucralfat được dùng khi bệnh nhân nữ có thai,<br /> khi ngăn ngừa loét tiến triển. Có 3 trường hợp<br /> bismuth được dùng trong phác đồ trị Hp 4 thuốc.<br /> Các thuốc sử dụng trong nhóm kháng thụ thể<br /> H2<br /> Nhóm kháng thụ thể H2 được sử dụng rất ít<br /> <br /> Chuyên Đề Dược Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> (2%) gồm 2 loại thuốc là ranitidin và famotidin<br /> (ranitidin được sử dụng nhiều hơn một ít so với<br /> famotidin). Đây là thuốc được các bác sĩ cân<br /> nhắc dùng thay thế PPI trong trường hợp bệnh<br /> nhân nữ mang thai.<br /> <br /> Phối hợp thuốc<br /> Trong 400 trường hợp sử dụng thuốc trị<br /> viêm loét DDTT, đa số các trường hợp là dùng<br /> thuốc phối hợp (86%). Đơn trị chiếm tỷ lệ thấp<br /> (14%), trong đó chủ yếu chỉ dùng PPI trị rối loạn<br /> tiêu hóa giống loét.<br /> - Phối hợp thuốc không có kháng sinh: Phối hợp<br /> được chỉ định nhiều nhất là phối hợp giữa 2<br /> thuốc PPI và kháng acid (88,75%) dùng trị bệnh<br /> về DDTT không nhiễm Hp.<br /> - Phối hợp thuốc có kháng sinh: Được dùng<br /> trong trường hợp được phát hiện nhiễm Hp với<br /> phác đồ 3 thuốc chính gồm: amoxicillin,<br /> clarithromycin, omeprazol (hoặc PPI khác với<br /> liều tương ứng). Hoặc trong một số ít trường<br /> hợp 3 thuốc kết hợp thêm bismiuth. Ngoài ra, có<br /> chỉ định thêm các nhóm thuốc hỗ trợ như thuốc<br /> kháng acid, chống co thắt, thuốc an thần… Như<br /> vậy, để tiệt trừ Hp phải sử dụng từ 3 thuốc trở<br /> lên. Qua khảo sát chúng tôi chưa thấy sử dụng<br /> phác đồ mới như phác đố “liên tiếp” hoặc “cứu<br /> vãn” để điều trị Hp kháng thuốc.<br /> <br /> Đường sử dụng thuốc<br /> Chúng tôi ghi nhận nhóm thuốc PPI thường<br /> được thay đổi đường sử dụng. Trong các bệnh<br /> nhân được chỉ định PPI, sự thay đổi đường sử<br /> dụng của PPI được ghi nhận như sau:<br /> - Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng<br /> nặng hoặc không sử dụng được đường uống<br /> nên được cho dùng PPI đường tiêm ngay từ<br /> đầu, sau đó cải thiện được chuyển từ dạng tiêm<br /> sang dạng uống (54,6%); một số không cải thiện<br /> hoặc bác sĩ thấy vẫn cần thiết nên vẫn tiếp tục sử<br /> dụng dạng tiêm (23,9%).<br /> - Bệnh nhân nhập viện không nặng và có<br /> thể uống được chỉ định PPI dạng uống (15,9%),<br /> sau đó bệnh trở nặng nên phải chuyển sang<br /> đường tiêm (5,6%).<br /> <br /> Chuyên Đề Dược Khoa<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Như vậy, việc thay đổi đường dùng của PPI<br /> là hợp lý, chủ yếu căn cứ vào tình trạng bệnh<br /> nhân lúc nhập viện, khả năng uống và diễn tiến<br /> của bệnh để việc điều trị có hiệu quả.<br /> <br /> Thời gian sử dụng thuốc<br /> Chúng tôi chỉ ghi nhận thời gian sử dụng<br /> thuốc trị viêm loét DDTT của bệnh nhân trong<br /> thời gian nằm viện mà không thống kê được<br /> thời gian bệnh nhân điều trị ngoại trú, do đó<br /> thời gian sử dụng thuốc thực tế có thể dài hơn.<br /> Thời gian dùng thuốc ngắn nhất: 1 ngày, dài<br /> nhất: 27 ngày, trung bình: 7,6 ± 0,4 ngày.<br /> Thông thường, thời gian điều trị viêm loét<br /> DDTT thường phải kéo dài. Do đó, thời gian sử<br /> dụng thuốc được ghi nhận trung bình 7,6 ngày<br /> là thấp. Nguyên nhân có thể kể: bệnh nhân chỉ<br /> bị bệnh nhẹ như bị rối loạn tiêu hóa giống loét,<br /> bệnh nhân có tiến triển tốt nên được cho xuất<br /> viện và tiếp tục điều trị ngoại trú, hoặc tự ý bỏ<br /> viện khi đợt điều trị tích cực chưa kết thúc…<br /> <br /> Tương tác thuốc<br /> Tương tác thuốc thường gặp là tương tác<br /> giữa thuốc kháng acid và thuốc cho tác dụng<br /> toàn thân. Các điều dưỡng khi được hỏi cho biết<br /> là có dặn bệnh nhân trước khi dùng thuốc nên<br /> uống cách xa nhưng thời gian uống cách xa chỉ<br /> trong 30 phút.<br /> Hiệu quả của việc điều trị<br /> Chúng tôi đánh giá hiệu quả điều trị dựa<br /> vào tình trạng bệnh nhân khi xuất viện có 3<br /> mức: Khỏi (chấm dứt sử dụng thuốc), Đỡ giảm<br /> (bệnh nhân cải thiện nhưng vẫn phải tiếp tục sử<br /> dụng thuốc ngoại trú hoặc bệnh nhân cải thiện<br /> và trốn viện), Không thay đổi (bệnh nhân không<br /> cải thiện nhưng xin xuất viện hoặc trốn viện)<br /> Tỷ lệ bệnh nhân xuất viện trong tình trạng<br /> Đỡ giảm chiếm tỷ lệ cao nhất (91%), kế đến là<br /> Khỏi (6.75%). Có 9 bệnh nhân bệnh Không thay<br /> đổi (2.25%), trong đó có 5 bệnh nhân trốn viện, 2<br /> bệnh nhân mắc nhiều bệnh kèm theo tuổi già<br /> nên gia đình xin về, 2 bệnh nhân bị ung thư dạ<br /> dày. Không có bệnh nhân nào tử vong. Như<br /> vậy, việc điều trị được xem là tương đối tốt.<br /> <br /> 233<br /> <br />