intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Khoa học Công nghệ là nền tảng của Công nghiệp hóa Hiện đại hóa -3

Chia sẻ: Cao Tt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

787
lượt xem
77
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Con người với tri thức nghề nghiệp, kỹ năng, kỹ xảo và kinh nghiệm sản xuất là một yếu tố cực kỳ quan trọng của lực lượng sản xuất. Khoa học và công nghệ cũng có vai trò to lớn, quyết định trong việc biến đổi yếu tố con người trong lực lượng sản xuất theo chiều hướng hiện đại. Khoa học và công nghệ đa đến với con người thông qua quá trình giáo dục, đào tạo và hoạt động thực tiễn...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Khoa học Công nghệ là nền tảng của Công nghiệp hóa Hiện đại hóa -3

  1. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com đó là tiền đề, là cơ sở của hiện đại hóa nền sản xuất xa hội, vì lực lượng sản xuất là yếu tố quyết định trong một phương thức sản xuất. Con người với tri thức nghề nghiệp, kỹ năng, kỹ xảo và kinh nghiệm sản xuất là một yếu tố cực kỳ quan trọng của lực lượng sản xuất. Khoa học và công ngh ệ cũng có vai trò to lớn, quyết định trong việc biến đổi yếu tố con người trong lực lượng sản xuất theo chiều hướng hiện đại. Khoa học và công nghệ đa đến với con người thông qua quá trình giáo dục, đào tạo và hoạt động thực tiễn, đa trang bị cho con người những tri thức lý luận và kinh nghiệm cần thiết để họ có thể nhanh chóng vận hành tốt và thích nghi với các trang thiết bị kỹ thuật hiện đại, tiên tiến trong sản xuất, cũng như có đủ năng lực giải quyết những tình huống phức tạp, có vấn đề trong sản xuất và đời sống. Mặt khác, sự th ường xuyên đổi mới theo hướng hiện đại dần của các trang thiết bị kỹ thuật, công nghệ trong sản xuất và đời sống đa buộc con người - với tư cách là yếu tố của lực lượn sản xuất - phải luôn nỗ lực học tập, thư ờng xuyên trau dồi kiến thức, nghiệp vụ, chuyên môn để khỏi bị đào thải ra khỏi quá trình sản xuất xa hội, để có thể nhanh chóng thích ứng với cuộc sống hiện đại. Chính nhờ vậy m à trình độ và chất lượng của đội ngũ những người lao động không ngừng được n âng cao và được hiện đại hóa theo đà phát triển của khoa học và công ngh ệ. Ngoài ra, nếu theo cách hiểu mới về công nghệ thì sự phát triển của khoa học và công nghệ ngày nay còn liên quan rất chặt chẽ, thậm chí còn có vai trò rất to lớn đối với quan hệ sản xuất. Công nghệ, theo cách hiểu mới, bao gồm 4 yếu tố: trang thiết b ị, máy móc kỹ thuật... (là phần cứng của công nghệ); con người; thông tin; tổ chức và quản lý (ba yếu tố này là ph ần mềm của công nghệ). Như đa biết, trang thiết bị, m áy móc kỹ thuật... và con người là thuộc về lực lượng sản xuất. Hai yếu tố thông 17
  2. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com tin, tổ chức quản lý, theo nghĩa chung, vừa là nh ững yếu tố của lực lượng sản xuất, vừa là những yếu tố của quan hệ sản xuất. Thậm chí, bản thân con người, xét theo các mối quan hệ của nó trong quá trình sản xuất và tiêu dùng, là yếu tố chủ thể của quan hệ sản xuất. Do vậy, sự phát triển của khoa học và công ngh ệ không chỉ có tác động mạnh mẽ đến sự phát triển của lực lượng sản xuất, mà còn có ảnh hưởng sâu sắc đến quan hệ sản xuất theo chiều hư ớng hiện đại. 3 . Tương tự như nhiều nư ớc khác, quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta cũng có mục đích và nhiệm vụ trước tiên là ph ải phát triển sản xuất. Tuy nhiên, từ một nước nông nghiệp còn nghèo nàn, lạc hậu, để có thể đi vào n ền sản xuất hiện đ ại, chúng ta cần phải tiến h ành một quá trình chuyển đổi căn bản và toàn diện tất cả các ho ạt động xa hội, trước tiên là hoạt động sản xuất - từ chủ yếu là lao động thủ công, sang chủ yếu là lao động có kỹ thuật - nh ằm nâng cao năng suất lao động xa hội. Điều này đa được khẳng định tại Hội nghị lần thứ bảy Ban chấp hành Trung ương khóa VII, khi Đảng ta chủ trương gắn quá trình công nghiệp hóa với hiện đại hóa “Công nghiệp hóa, hiện đại hóa là quá trình chuyển đổi căn bản, tàon diện các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và quản lý kinh tế - xa h ội từ sử dụng lao động thủ công là chính sang sử dụng một cách phổ biến sức lao động cùng với công n ghệ, phương tiện và phương pháp tiên tiến, hiện đại, dựa trên sự phát triển của công n ghiệp và tiến bộ khoa học - công ngh ệ, tạo ra năng suất lao động xa hội cao”(1). Vai trò n ền tảng, động lực và then chốt của khoa học và công nghệ đối với quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa n ói riêng, đối với sự phát triển xa hội Việt Nam nói chung, được biểu hiện trên những mặt cụ thể sau đây: 18
  3. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com Một là, khoa học và công ngh ệ có vai trò quyết định trong việc trang bị và trang b ị lại các máy móc, trang thiết bị kỹ thuật, công nghệ hiện đại, tiên tiến cho nền sản xuất xa hội nói riêng, cho tất cả các ngành kinh tế quốc dân nói chung, nhằm nâng cao năng suất lao động, chất lượng sản phẩm, tăng cường sức cạnh tranh của các sản phẩm hàng hóa Việt Nam trên thị trư ờng thế giới, v.v... với mục tiêu không ngừng cải thiện và nâng cao mức sóng của người dân, sự phồn vinh và sức mạnh của xa hội Việt Nam. Đó là nhiệm vụ đầu tiên, quan trọng nhất của sự nghiệp đẩy mạnh công n ghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta hiện nay. Trên thực tế, nước ta đa tiến hành công n ghiệp hóa từ đầu những năm 60 của thế kỷ XX. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan, đặc biệt là chưa gắn kết đ ược công nghiệp hóa với hiện đại hóa, mà cho đ ến nay, lực lư ợng sản xuất của nước ta chủ yếu vẫn ở trong tình trạng lạc hậu, các trang thiết bị, máy móc phần lớn là thủ công, thủ công bán cơ giới. Nhìn chung, trình độ phát triển công nghệ nước ta, về cơ bản, chỉ mới đạt ở giai đoạn 1 và 2 trong 7 giai đoạn phát triển công nghệ m à các nước công nghiệp phát triển đa trải qua - đó là nh ập công nghệ để thỏa man nhu cầu tối thiểu (nhập toàn bộ hoặc nhập phụ tùng các trang thiết bị và cả dây chuyền lắp ráp), và mới chỉ có tổ chức hạ tầng kinh tế ở mức tối thiểu để tiếp thu công nghệ nhập. Do vậy, cả năng suất lao động và chất lượng các sản phẩm do nền sản xuất xa hội tạo ra vẫn còn rất thấp so với mặt b ằng chung của thế giới, không đủ sức cạnh tranh trên thị trường khu vực và toàn cầu. Việc trang bị và trang bị lại công nghệ từ lạc hậu sang hiện đại, tiên tiến, còn nh ằm một mục đích và nhiệm vụ quan trọng nữa là làm thay đ ổi cơ cấu chung của toàn bộ n ền kinh tế quốc dân từ nông nghiệp - công nghiệp - dịch vụ sang công nghiệp - 19
  4. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com nông nghiệp - dịch vụ. Bước chuyển dịch cơ cấu n ày sẽ tạo tiền đề và n ền tảng thúc đ ẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, để đến năm 2020, đưa nước ta cơ b ản trở thành một ưnứoc công nghiệp theo h ướng hiện đại. Để đạt được mục tiêu chiến lược này, nhất thiết chúng ta phải tiếp cận được nền khoa học và công nghệ hiện đại, tiên tiến của thế giới, đặc biệt là các ngành công nghệ mũi nhọn: công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu mới và công ngh ệ năng lượng mới... Văn kiện Đại hội IX của Đảng đa chỉ rõ: “Phát huy những lợi thế của đất nước, tận dụng mọi khả năng để đạt trình độ công nghệ tiên tiến, đặc biệt là ôcng nghệ thông tin và công nghệ sinh học, tranh thủ ứng dụng ngày càng nhiều hơn, ở mức cao hơn và phổ b iến hơn những thành tựu mới về khoa học và công nghệ, từng bước phát triển kinh tế tri thức”(1). Hai là, khoa học và công ngh ệ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc giáo dục, đ ào tạo, bồi dưỡng, khai thác và phát huy nguồn lực con người, đặc biệt là nguồn lực trí tuệ - một nguồn lực to lớn, có tính chất quyết định đối với sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nư ớc ta. Có nhiều cách thức để chúng ta thực hiện việc trang bị và trang b ị lại công nghệ hiện đại, tiên tiến cho các ngành kinh tế quốc dân. Tuy nhiên, dù bằng cách thức n ào đi chăng nữa, điều quan trọng và có tính chất quyết đ ịnh nhất ở đây là cần phải có những con người có đủ tri thức và năng lực để có thể khai thác, sử dụng một cách hiệu quả các trang thiết bị hiện đại. Điều này chỉ có khoa học và công ngh ệ tiên tiến mới làm được. Con người là chủ thể sáng tạo ra khoa học và công nghệ. Đến lượt m ình, khoa học và công ngh ệ trở th ành phương tiện, công cụ và đồng thời là cơ sở để con người vươn lên tự toàn thiện về mọi mặt, đặc biệt là về năng lực trí tuệ. Trước hết, thông 20
  5. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com qua quá trình giáo dục, đào tạo, khoa học và công ngh ệ sẽ trang bị cho con người những tri thức khoa học và công ngh ệ cần thiết để một mặt, giúp họ có thể am hiểu, sử dụng và khai thác một cách tích cực, có hiệu quả những trang thiết bị kỹ thuật h iện đại, và m ặt khác, có thể sáng tạo ra công nghệ mới. Trong điều kiện nước ta hiện nay, tuy đa qua hơn 40 năm công nghiệp hóa, nh ưng nhìn chung, nền sản xuất, đặc biệt là lực lượng sản xuất vẫn còn rất lạc hậu. Với gần 80% dân số là nông dân, 70% lao động là lao động nông nghiệp, với cơ cấu nền kinh tế quốc dân đang hiện hành “nông nghiệp - công nghiệp - dịch vụ”, với một truyền thống xa hội ít “trọng nông”, “trọng thương”, v.v. đa và đang là những rào cản rất lớn đối với con người Việt Nam trong việc tiếp cận với khoa học và công nghệ tiên tiến của thời đại. Hơn nữa, tư duy kinh nghiệm - một lối tư duy truyền thống phổ b iến - đa ăn sâu vào xa hội Việt Nam từ bao đời nay. Không ai phủ nhận vai trò của tư duy kinh nghiệm trong đời sống. Tuy nhiên, trên bình diện phát triển khoa học và công nghệ hiện nay thì tư duy kinh nghiệm là không thể đủ, mà nh ất thiết phải trang b ị tư du y lý lu ận, tư duy khoa học - công ngh ệ. Ph. Ăngghen đa từng viết: “Một dân tốc muốn đứng vững trên đ ỉnh cao của khoa học th ì không th ể không có tư duy lý lu ận”(1). Sự hạn chế về mặt tư duy lý luận là một điểm yếu trong truyền thống dân tộc, mà ngày nay, chúng ta phải phấn đấu vượt qua mới có thể tiếp thu và sáng tạo ra những tri thức khoa học và công nghệ hiện đại, phù hợp với xu thế phát triển của th ời đại. Kho tri th ức khoa học và công ngh ệ là vô tận và luôn đổi mới. Do đó, để có thể nắm b ắt kịp thời những thành tựu của khoa học và công ngh ệ hiện đại, đòi hỏi đội ngũ những người nghiên cứu, triển khai và ứng dụng khoa học công nghệ không những 21
  6. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com phải được đ ào tạo một cách cơ bản và có h ệ thống, m à còn phải th ường xuyên được đ ào tạo bổ sung và đào tạo chuyên sâu. Con đường bền vững nhất để tiếp thu và phát triển khoa học và công nghệ là phải dựa vào tiềm năng và năng lực của chính mình, ngh ĩa là phải tập trung vào khai thác nội lực, đặc biệt là nguồn lực trí tuệ - n guồn nhân lực khoa học và công nghệ. Văn kiện Đại hội IX của Đảng đa chỉ rõ: “Phát huy nguồn lực trí tuệ và sức mạnh tinh th ần của người Việt Nam; coi phát triển giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ là nền tảng và động lực của sjư nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa”(2). Ba là, khoa học và côn g nghệ giữ vai trò động lực trong việc tạo ra môi trường thông tin và thị trường thông tin - huyết mạch của công nghiệp hóa, hiện đại hóa và của cả n ền kinh tế. So với giai đoạn phát triển trước đây, th ì ngày nay, thông tin có một vị trí cực kỳ quan trọng, mang tính quyết định đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh d ịch vụ và cả những hoạt động tinh thầnh. Có trang thiết bị, máy móc hiện đại, có những con người đa được đào tạo tay nghề và có kỹ năng, kỹ xảo cao, nhưng n ếu thiếu thông tin th ì sẽ dẫn đến chỗ không biết đâu tư chúng vào đâu cho đúng để kịp th ời sinh lợi nhanh, và vì vậy, rất dễ sa vào chỗ mất phương hướng phát triển. Bởi vì, thông tin trong lĩnh vực khoa học và công ngh ệ có liên quan rất chặt chẽ đến việc n ắm bắt các bí quyết, bí mật công nghệ nằm trong các phương pháp, thiết bị, các dữ liệu khoa học và công ngh ệ mới nhất. Thông tin như một người hư ớng dẫn nắm trong tay chiếc ch ìa khóa vàng kỳ diệu, giúp cho ngư ời ta có thể mở ra những cánh cửa làm ăn đúng lúc và đúng cách, tìm kiếm những cơ hội, những lĩnh vứ làm ăn còn tiềm năng và triển vọng, đồng thời biết khép cửa lại, rút lui đúng lúc khi tiềm năng trong lĩnh vực đó đa cạn kiệt v.v... 22
  7. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com Công nghệ thông tin đa chính thức đi vào nước ta khoảng hơn chục năm nay và hệ thống thông tin khoa học - công nghệ quốc gia trải qua hơn 30 năm hoạt động đa có những đóng góp đáng kể vào sự phát triển khoa học và công nghệ nói riêng, vào sự n ghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa nói chung. Tuy nhiên, đối với n ước ta, đây là một lĩnh vực hoàn toàn mới mẻ, còn rất nhiều vấn đề phức tạp, nan giải và bất cập. Đặc điểm nổi bật của sự phát triển công nghệ thông tin trong thời gian qua ở nước ta là chưa gắn kết được các giải pháp công nghệ (việc trang bị các máy móc kỹ thuật công nghệ thông tin) với các giải pháp về tổ chức quản lý, chuẩn hóa thông tin và với công tác đào tạo, huấn luyện chuyên viên kỹ thuật, những người sử dụng, quản lý thông tin. Vì vậy m à trong nhiều trường hợp, hệ thống công nghệ thông tin hiện đ ại đa được thiết lập đầy đủ, nh ưng không vận hành được do thiếu thông tin, thiếu nhân viên k ỹ thuật. Cho đến năm 2000, nguồn nhân lực thông tin khoa học - công n ghệ nước ta vẫn còn quá mỏng và yếu kém, ch ưa đủ sức đáp ứng so với nhu cầu thực tế. Số người làm công tác thông tin khoa học - công ngh ệ chuyên nghiệp mới chỉ có 3000 người, trong đó, số người có trình độ đại học chiếm 66,3%, trên đ ại học chiếm 6,45%(3). Bốn là, khoa học và công nghệ có vai trò quan trọng trong việc hoàn thiện cơ ch ế tổ chức, quản lý sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và xa hội. Nhiệm vụ qu an trọng của công tác tổ chức, quản lý là liên kết các yếu tố trang thiết bị, máy móc kỹ thuật, con n gười và thông tin lại với nhau thành một tổ hợp vận hành hợp lý, đồng điều nhằm đ ạt đến một mục tiêu nh ất định, mà ở đây là mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Mục tiêu chung của công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta là không ngừng cải thiện và nâng cao đời sống của nhân dân, thực hiện dân giàu, nước mạnh, xa hội 23
  8. Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com công bằng, dân chủ, văn minh. Để thực hiện mục tiêu này, ph ải tiến hành đồng thời nhiều hoạt động xa hội với những chức năng rất khác nhau, như sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, giáo dục, đ ào tạo, chăm sóc y tế, v.v... Sự phối hợp điều hành các hoạt động đó, sự xếp đặt các mối quan hệ giữa chúng, cũng như sự phân bổ hợp lý các chức năng của chúng sao cho đều hướng về các mục tiêu mà công nghiệp hóa, h iện đại hóa đa đề ra, chính là nhiệm vụ của công tác tổ chức, quản lý trong công n ghiệp hóa, hiện đại hóa. Bởi vậy, công tác tổ chức, quản lý có một vai trò cực kỳ quan trọng trong quá trình đ ẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Những công việc vừa rộng lớn, phức tạp, vừa tỉ mỉ, chi tiết của công tác tổ chức quản lý ngày nay đang được thực hiện một cách nhanh chóng hơn, chính xác hơn và h iệu quả hơn nhờ có sự phát triển của khoa học và công nghệ, đặc b iệt là công nghệ thông tin. Nh ờ có sự trợ giúp của công nghệ thông tin, thông qua hệ thống máy vi tính, m ạng Internet, ngườ ta có thể tiến hành công tác tổ chức và quản lý một cách sâu sắc, toàn diện ở tầm vi mô, cũng như vĩ mô. Năm là, khoa học và công nghệ đóng góp phần quan trọng vào chiến lược phát triển lâu b ền của xa hội. Qua những điều đa trình bày trên đây, hoàn toàn có thể khẳng đ ịnh đ ược vai trò cơ sở và động lực của khoa học và công ngh ệ đối với sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa với bất cứ giá nào. Ngày nay, phát triển lâu bền đang là mối quan tâm sâu sắc của to àn nhân loại. Có thể có nhiều cách hiểu khác nhau về phát triển lâu bền, nhưng cách hiểu chung nhất là, làm sao cho sự phát triển, trước hết là sự phát triển về kinh tế, của các thế hệ hôm nay không cản trợ cơ hội phát triển ủca các thế hệ mai sau. Phát triển lâu bền là “sự cải thiện chất lượng cuộc sống của con người đi đôi với nhiệm vụ bảo vệ các hệ 24
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2