Khoa học và nghệ thuật lãnh đạo công ty

(Phần 31)

Năng lực lãnh đạo và Mô hình OODA

OODA là tập hợp viết tắt của các khái niệm Quan sát (Observe), Định hướng

(Orient), Quyết định (Decide) và Hành động (Act).

Mô hình OODA dạng “bánh xe” được tướng John Boyd thuộc Không lực Hoa

Kỳ (USAF) xây dựng và phát triển. Khi tướng John Boyd lần đầu tiên giới thiệu khái

niệm về “Bánh xe OODA” (Quan sát - Định hướng - Quyết định - Hành động) từ đầu

những năm 1950 của thế kỷ trước, ông chỉ đề cập đến khả năng sẵn có bên trong mỗi

phi công lái máy bay chiến đấu- những khả năng cho phép họ giành thắng lợi mỗi khi

xung trận. Mô hình OODA giờ đây vẫn còn được áp dụng rộng rãi trong lực lượng Hải

quân Mỹ cũng như khá nhiều các tổ chức khác.

Cơ sở lập luận chủ yếu của tác giả mô hình OODA là quá trình ra quyết định

được coi như kết quả của những hành vi lý trí. Các vấn đề được xem xét theo thứ tự

trong một vòng xoay bao gồm Quan sát (Observation), Định hướng (Orientation),

Quyết định (Decision) và Hành động (Action):

•

Quan sát – Observation:

Xem xét môi trường xung quanh, đồng thời thu thập tất cả những thông tin có

thể.

•

Định hướng – Orientation:

Vận dụng những thông tin có được để tạo dựng một sự hình dung khái quát về

toàn bộ hoàn cảnh và sự kiện đang diễn ra. Quá trình này đồng nghĩa với việc

sắp xếp dữ liệu để tổng hợp thành thông tin cần thiết.

Khi lượng thông tin được tiếp nhận đã đủ lớn và đạt đến một ngưỡng nhất

định, bạn sẽ bắt đầu “tháo dỡ” những quan niệm hay hình ảnh cũ để “tạo ra”

những hình ảnh mới.

Cần chú ý rằng những con người khác nhau sẽ cần đến những mức độ thông tin

chi tiết khác nhau để lĩnh hội cùng một sự kiện.

Đôi khi, chúng ta vẫn chủ quan nghĩ rằng nguyên nhân làm cho những người

không thể đưa ra được những quyết định chuẩn xác là bởi họ là những người

yếu kém trong việc ra quyết định - điều này tương tự như việc bạn cho rằng lý

do mà một vài người không thể lái xe là vì họ là những người lái xe tồi.

Tuy nhiên, nguyên nhân thực sự khiến cho đa số những người đưa ra các quyết

định không hợp lý là do họ thất bại trong việc xếp đặt, bố trí những thông tin có

được vào đúng khung cảnh của chính những thông tin đó. Đây là nơi mà “Định

hướng” cần tập trung vào.

Hoạt động định hướng sẽ nhấn mạnh đến hoàn cảnh cụ thể với các sự kiện xuất

hiện, làm cơ sở để chúng ta đưa ra những quyết định và hành động thích hợp.

Việc định hướng còn cho phép và tạo điều kiện cho sự chuyển thông tin tức

thời thành kiến thức lâu bền.

Và kiến thức, chứ không phải thông tin, sẽ là một nhà tiên tri thực thụ trong

việc đưa ra những quyết định chuẩn xác.

•

Quyết định – Decision:

Cân nhắc các phương án và lựa chọn một tiến trình hành động sẽ được thực thi.

•

Hành động – Action:

Thực thi những quyết định đã đưa ra. Một khi kết quả hành động đã rõ ràng,

bạn hãy khởi động “bánh xe” lại từ đầu. Nhớ rằng trong một trận đánh hay

trong bất kỳ cuộc đối đầu nào (ví dụ, cuộc chiến chống lại các đối thủ cạnh

tranh), bạn đều muốn quay vòng theo bốn bước trên một cách nhanh hơn và tốt

hơn các đối thủ, vì vậy, OODA chính là một vòng tròn không có điểm đầu và

không có điểm kết.

Một biến thể khác của OODA được biết đến là SOAP, được sử dụng chủ yếu

trong các tổ chức kỹ thuật chuyên về y khoa và trợ giúp y tế. SOAP là một quy trình

chuẩn bao gồm: Hoàn cảnh (Situation), Quan sát (Observation), Phân tích (Analysis)

và Thực hiện (Perform).

(Còn tiếp)