Khóa luận tốt nghiệp: Dịch vụ giám định hàng hóa xuất nhập khẩu và thực trạng phát triển dịch vụ giám định hàng hóa xuất nhập khẩu ở Việt Nam

Chia sẻ: Dfddgf Dfddgf | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:119

Thêm vào BST

Báo xấu

158
lượt xem 36
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài Dịch vụ giám định hàng hóa xuất nhập khẩu và thực trạng phát triển dịch vụ giám định hàng hóa xuất nhập khẩu ở Việt Nam nhằm nêu lý luận cơ bản về giám định hàng hóa và dịch vụ giám định hàng hóa, phát triển dịch vụ giám định hàng hóa xuất nhập khẩu ở Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khóa luận tốt nghiệp: Dịch vụ giám định hàng hóa xuất nhập khẩu và thực trạng phát triển dịch vụ giám định hàng hóa xuất nhập khẩu ở Việt Nam

T R Ư Ờ N G ĐẠI H Ọ C NGOẠI T H Ư Ơ N G K H O A KINH T Ê NGOẠI T H Ư Ơ N G C H U Y Ê N N G À N H KINH T Ê Đ ố i NGOẠI POREIGM TIWDE UNIVERSiry KHOA LUẬN TÓT NGHIỆP Ề. tài: DỊCH V Ụ G I Á M ĐỊNH H À N G H Ó A X U Ấ T N H Ậ P K H A U V À T H Ự C T R Ạ N G P H Á T T R I Ể N DỊCH vụ G I Á M ĐỊNH H À N G H Ó A XỤẤĨ^NHẬP K H A U Ở VIỆT N A M THƯVIẼN Lu Oi ị H> ,
Em xin bày tỏ lời cảm ơn chân thành tới thầy giáo, TS Nguyễn Văn Hồng, giảng viên khoa Kinh tế Ngoại thương, trường Đợi học Ngoại thương, người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ Em hoàn thành khoa luận này. Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với các thầy cô giáo trường khoa Kinh tế đối ngoại, các thầy cô giáo trường Đại học Nqoại Thương, những người đã dìu dắt, dạy bảo Em n ong 4 năm học vịa qua. Cuối cùng, Em xin cảm ơn gia đình, bạn bè đã giúp đỡ, động viên Em trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành khoa luận này. Sinh viên: Phạm Thị Thu Thủy
MỤC LỤC L Ờ I NÓI Đ Ầ U 1 Ì. Lí do chọn để tài Ì 2. Phương pháp nghiên cứu 2 3. Cấu trúc khóa luận 2 C H Ư Ơ N G ì: K H Á I Q U Á T V Ề DỊCH vụ G I Á M ĐỊNH H À N G H Ó A 3 ì. Sơ lược về dịch vụ giám định hàng hóa 3 1. Vai trò của giám định hàng hóa trong Thương mại quốc tế 3 2. Dịch vụ giám định 4 2.1.Các khái niệm cơ bản 4 2.1.1. Dịch vụ giám định 4 2.1.2. Từ chức kinh doanh giám định hàng hóa 5 2.2. Đạc điểm 6 2.2.1. Là doanh nghiệp được thành lập theo quy định của Nhà nước 6 2.2.2. Là doanh nghiệp hoạt động độc lập, chuyên kinh doanh dịch vụ giám định ì 2.2.3. Là doanh nghiệp không có hoạt động mua bán, trừ việc mua bán các máy móc, thiết bị, vật tư phục vụ ngành nghề cùa doanh nghiệp ì 2.3. Lợi ích của dịch vụ giám định giám định hàng hóa 7 ị ' n. Các loại hình giám định ở Việt Nam hiện nay 10 1. Các loại hình giám định ở Việt Nam hiện nay lo 1.1. Căn cứ vào nội dung và đối tượng giám định 10 1.1.1. Giám định hàng hóa 10 1.1.2. Giám định phi hàng hóa..í l i 1.2. Căn cứ vào tính chất, mục đích và cơ quan tiến hành giám định l i Ì 2 Ì Giám định thương mại ... l i 1.2.2. Giám định chất lượng bắt buộc đối vói một số hàng hóa nhập khẩu thuộc danh mục Nhà nước quy định phải kiểm tra 12 Ì .2.3. Giám định hàng hóa phục vụ việc tính thuế và làm thủ tục thông quan theo yêu cầu của Hải quan 12 1.2.4. Giám định kiểm tra chất lượng hàng hóa chuyên ngành 12
1.2.5. Giám định máy móc, thiết bị, công trình đầu tư theo quy định của Luật đầu tư Nhà nước tại Việt Nam 13 1.3. Căn cứ vào thời gian và địa điểm giám định 13 2. Thị trường giám định ở Việt Nam hiện nay 13 IU. Quản lý Nhà nước về hoạt động dịch vụ giám định giám định hàng hóa 19 I VI. Các doanh nghiệp, tổ chức cung cấp dịch vụ giám định giám định ở Việt Nam 20 C H Ư Ơ N G n: NGHIỆP vụ GIÁM ĐỊNH HÀNG HÓA XUẤT NHẬP KHAU 22 ì. Nghiệp vụ giám định hàng hóa xuất nhập khựu „ 22 Ì. Quy t ì h giám định tổng quát rn 22 1.1. Thủ tục, bộ hồ sơ yêu cựu giám định và định nghĩa cùa khách hàng 22 1.1.1. Đối với người xuất khựu 22 Ì 1.2. Đối với người nhập khựu . 23 1.2. Các bưóc hoàn thành vụ giám định đối với tổ chúc kinh doanh dịch vụ giám định ..2 ..5 2. Các phương pháp giám định hàng hóa xuất nhập khựu cơ bản 29 2. Ì Phương pháp giám định quy cách phựm chất . 29 2.1.1. Định nghĩa 29 2.1.2. Trình tự tiến hành 29 2.2. Phưong pháp giám định sô lượng chi tiết 30 2.2.1. Định nghía 31 2.2.2. Trinh tự tiến hành 31 2.3. Phương pháp giám định khối lượng thương mại 32 2.3.1. Định nghĩa 32 2.3.2. Trình tự tiến hành 33 2.4. Phương pháp giám định khối lượng theo món nước 36 2.4.1. Khái niệm 37 2.4.2. Trình tự tiến hành 37 2.5. Phương pháp giám định hàng tổn thất 41 2.5.1. Khái niệm 41 2.5.2 Xác định mức độ hàng tổn thất 41 2.5.3. Xác định nguyên nhân hàng bị tổn thất 43 2.5.4. Phương pháp giám định hàng tổn thất 46 n. Những ván để cán quan tâm trong nghiệp vụ giám định hàng hóa xuất nhập khựu-49 Ì. Hợp đổng giám đinh hàng hóa 49
1.1. Hợp đổng giám định dưới dang "giấy yêu cầu giám định" 49 1.2. Hợp đồng giám định dưới dạng " Hợp đồng bao" 49 1.3. Hợp đồng giám định nguyên tắc 50 2. Phí giám định 50 3. Chứng thư giám định 51 3.1. Khái niệm 51 3.2. Ý nghĩa của chứng thư giám định 51 3.2. Ì. Là chúng từ quan tong trong bộ chứng từ thanh toán 51 3.2.2. Là chứng từ cần thiết trong bộ chứng từ gửi kèm hàng hóa 52 3.2.3. Là chứng từ không thể thiếu trong bộ chứng từ khiếu nại 52 3.2.4. Là bộ chứng từ phờc vờ cho các yêu cầu quản lý Nhà nước 53 Ị 3.3. Giá trị pháp lý cùa chứng thư giám định 53 3.3.1. Đối với lô hàng 53 í Ị ' ỈA/ 3.3.2. Đối với người yêu cầu giám định 53 ịw I , . " . . " . ' 3.3.3. Đối với tố chức giám định 55 ( ^ 4 . Phản bác chứng thư giám định ' 56 III. Các tranh chấp thường gặp trong quá trình giám định 58 C H Ư Ơ N G ni: C Á C GIẢI P H Á P NHẰM H O À N THIỆN, P H Á T TRIỂN DỊCH VỤ G I Á M ĐỊNH H À N G H Ó A XUẤT NHẬP KHAU Ở V Ệ T NAM .... 65 ... ì. Đánh giá hoạt động dịch vả giám định giám định 65 1. Những thuận lợi 65 1.1. Yếu tố khách quan 65 1.2. Yếu tố chù quan 66 2. Khó khăn, tồn tại 67 2.1. Khách quan 67 2.2. Chủ quan 69 n. Xu thế về thị trường dịch vả giám định trong giai đoạn Việt Nam gia nhập VVTO . 2 7 i n . Các giải pháp nhằm hoàn thiện, phát triển dịch vả giám định ở Việt Nam hiện nay 75 Ì. Giải pháp từ phía Nhà nước 75 1.1. Tránh chồng chéo, mâu thuẫn trong các vãn bản pháp luật 75 Ì .2. Có biện pháp quản l chặt chẽ các tổ chức kinh doanh dịch vờ giám định í 77 1.3. Nàng cao giá trị của chúng thư giám định 78
2. Giải pháp từ phía doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ giám định 81 2.1. Tệp trung đào tạo nguồn nhân lực 81 2.2. Đầu tư cơ sở vật chất kĩ thuật 82 2.3. Nâng cao chất lượng dịch vụ giám định giám định 82 2.4. Thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động thị trường/ khai thác giám định 82 2.4.1. Production (Chính sách sản phẩm) 83 2.4.2. Price (Chính sách giá cả) 84 2.4.3. Chính sách khách hàng 84 2.4.4. Promotion (Chính sách cố động hỗ trợ kinh doanh) 85 2.5. Có biện pháp xử l kịp thời các sai phạm trong giám định í 86 2.6. Duy tì mối quan hệ tốt với cơ quan quản l Nhà nước r í 86 3. Giải pháp từ phía doanh nghiệp kinh doanh hàng hoa xuất nhập khẩu 87 KẾT LUẬN 89 DANH MỤC Từ VIẾT TẮT 90 TÀI LIỆU THAM KHẢO 91
DChóa tuân tòi nghiệp. LỜI NÓI ĐẦU 1. Lý do chon để tài Trong nền kinh tế toàn cầu hóa, ngày nay hàng hóa, dịch vụ của m ỗ i nước đã vượt qua khỏi biên giới quốc gia của mình, hội nhập vào dòng chảy quốc tế. Thoát khỏi khuôn k h ổ chật hẹp của thị trường địa phương, thị trường dãn tộc. Quá trình trao đổi hàng hóa dịch vụ của m ỗ i quốc gia đã góp phần m ấ rộng thị trường thế giới và tăng nhanh các mối quan hệ kinh tế quốc tế. Cùng với quá trình này, hoạt động xuất nhập khấu ngày càng đóng vai trò to lớn đối với nền kinh tế nước ta nói riêng và toàn bộ nền kinh tế thế giới nói chung. Đạc biệt hoạt động xuất nhập khẩu đã góp phẩn tạo ra cơ sấ, nền tảng vững chắc để chúng ta phát huy nội lực quốc gia, tiến hành Công nghiệp hóa- Hiện đại hóa đất nước. Trong hoạt động xuất nhập khẩu, hàng hóa luôn có nguy cơ phải chịu những rủi ro, tổn thất, hỏng, vỡ,... Do đó để giải quyết tranh chấp và có chứng cứ khách quan phân định trách nhiệm đối với các bên tham gia vào quá trình thực hiện hợp đồng mua bán Ngoại thương, đồng thời để giải quyết nhiều vấn đề khác liên quan trong thanh toán, giao nhận, hợp pháp, hoạt động độc lập, trung lập, có đủ năng lực về kĩ thuật và nghiệp vụ thay họ đứng ra làm bên trung gian chứng kiến và tiến hành xác định tình trạng thực tế cùa hàng hóa, phương tiện cho các bên có căn cứ thực hiện, thanh toán và phàn chia trách nhiệm của mình. V ớ i vai trò và ý nghĩa như vậy, hoạt động giám định hàng hóa xuất nhập khẩu là một loại dịch vụ gắn liền và hỗ trợ đắc lực cho hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu. Tuy nhiên, theo đà phát triển cùa hoạt động ngoại thương, yêu cẩu về giám định hàng hóa xuất nhập khẩu ngày càng tăng thì cùng với sự xuất hiện của một số công ty giám định nước ngoài và rất nhiều các công ty giám định trong nước, thị trường giám định ngày càng phức tạp, lộn xộn và cạnh tranh ngày càng gay gắt. Trong khi đó, các văn bàn pháp luật về lĩnh vực này còn quá ít, việc quản lí các công ty giám định cũng như các quy định về tiêu chuẩn giám định viên còn sơ sài, còn nhiều người chưa hiểu và chưa biết về loại hình dịch vụ giám định, chưa có một trường Đ ạ i học, Cao đẳng hay dạy nghề nào trong cả nước đào tạo nghề này. Xuất phát từ ý nghĩa, vai trò quan trọng cùa dịch vụ giám định cũng như các vấn đề còn tổn tại xung quanh loại hình dịch vụ này m à em (J)liụin Qihỉ &htt CJht'iỊị-£jôp fỊ)ftáp 2-JC41 &Qrưiỉ»itị 'Dại họe
DCháa luận tứ níỊhiỷp đã chọn đề tài "Dịch vụ giám định hàng hoa X N K và thực trạng phát triển dịch vụ giám định hàng hoa X N K ở V i ệ t N a m " làm đề tài cho hóa luận tốt nghiệp cùa mình. 2. Phương pháp nghiên c ứ u : Đ ể thực hiện được m ụ c đích và nhiệm vụ nghiên cứu của để tài, em sẽ thực hiện các phương pháp nghiên cứu sau: - N h ó m các PPNC thực tiễn: p p phân tích và tổng k ế t k i n h nghiệm, p p chuyên gia. - N h ó m các PPNC lí thuyết: p p chuyên gia, p p phân tích và tổng hợp lí thuyết. - p p toán học trong N C K H : giá trị % . 3. C â u trúc c h u n g c ủ a k h o a luân: Khoa luận g ồ m 3 chương chính: -~ ' - Chương 1: Khái quát về địch vụ giám định hàng hoa - Chương 2: N g h i ệ p vụ giám định hàng hoa X N K - Chương 3: Các giới pháp nhầm hoàn thiện, phát triển dịch vụ giám định hàng hoa X N K ở V i ệ t Nam. E m x i n bày tỏ lòng biết ơn tới thầy giáo, TS. N g u y ễ n V ă n Hồng, K h o a k i n h tế Ngoại thương, trường đại học N g o ạ i Thương H à N ộ i đã tận tình chỉ bào em rất nhiều để em có thể hoàn thành khóa luận này. -2-
~Khtýa tuân tất tiifhìệp CHƯƠNG ì KHÁI QUÁT VỀ DỊCH vụ GIÁM ĐỊNH HÀNG HOA ì. Sơ LƯỢC VỀ DỊCH VỤ GIÁM ĐỊNH H À N G HOA 1. VAI TRÒ CỦA GIÁM ĐỊNH HÀNG HOA TRONG THƯƠNG MẠI Quốc TẾ Trong thương m ạ i quốc tế, việc thực hiện m ộ t hợp đồng mua bán ngoại thương thường trải qua nhiều giai đoạn với nhiều chủ sờ hữu hàng hóa khác nhau: T ừ người sàn xuất đến người xuất khẩu, người vận chuyổn, người giao nhận, xếp dỡ, r ồ i đến tay người nhập khẩu, bảo quản, phân phối,... và cuối cùng tà người tiêu dùng. Q u á trình này lại diễn ra vào những thời gian, những lãnh thổ khác nhau, người mua, người bán, người vận tải, người bào hiổm và những người có quyền l ợ i liên quan đến hàng hoa không thổ trực tiếp và có đầy đù điều kiện, phương tiện đổ tiến hành việc k i ế m tra hàng hoa theo yêu cầu như đã kí kết trong hợp đồng. Đ ổ n g thời trong quá trình này, hàng hoa luôn có nguy cơ phải chịu những r ủ i ro, t ổ n thất, hỏng, vỡ,... K h i có những sự c ố trên xảy ra, những người tham gia thực hiện hợp đồng mua bán Ngoại thương cũng như các bên có liên quan đều tìm những chứng c ứ chứng m i n h mình đã thực hiện đúng nghĩa vụ và được miễn trách. M ặ t khác, trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền lợi của m ỗ i tổ chức, cá nhan tham gia vào quá trình này thường được xác định bằng một hợp đồng như hợp đồng mua bán ngoại thương, hợp đồng vận tải, hợp đồng bảo hiổm, hợp đổng xếp dỡ,.... Theo thông lệ quốc tế, Công ước về vận tải, giao nhận, bảo hiổm ... m ỗ i bẽn tham gia vào quá trình lưu chuyổn hàng hoa xuất nhập khẩu đều tìm cách chứng m i n h mình đã thực hiện thực hiện đúng nghĩa vụ được q u y định trong hợp đồng nhằm m i ễ n trách cho mình về các tranh chấp phát sinh nếu có. N h ư vậy đổ chứng m i n h hàng hoa được giao đúng v ớ i các điều k i ệ n đã được thoa thuận, đổ giải quyết tranh chấp và có chứng c ứ khách quan đổ phân định trách nhiệm đ ố i v ớ i các bên tham g i a vào quá trình thực hiện hợp đồng m u a bán Ngoại thương k h i hàng hoa bị sai hỏng, thiếu mất,... Đ ồ n g thời đổ giải quyết nhiều vân đề khác liên quan trong thanh toán, giao nhận, bốc xếp, vận chuyổn hàng hoa... người ta thường chỉ định trong hợp đồng hoặc trực tiếp yêu cầu m ộ t t ổ chức t h ứ ba chuyên nghiệp, hợp pháp, hoạt động độc lập, trung lập, có đù năng lực về kỹ thuật và nghiệp vụ thay h ọ đứng ra làm bên trung gian chứng k i ế n và tiến hành xác định tình trạng,
^Kttiia luận tứ nt/hiỷp SỐ k h ố i lượng, phẩm chất thực t ế của hàng hoa, phương tiện để các bẽn có căn cứ thực hiện, thanh toán và phàn chia trách n h i ệ m cùa mình. T ổ chức t h ứ ba trung lập, độc lập, chuyên nghiệp này chính là các tổ chức k i n h doanh dịch vụ giám định được hình thành ở các quốc g i a trẽn t h ế giới. V i ệ c hình thành các t ổ chức k i n h doanh dịch vụ giám định hàng hoa là m ộ t sự phân công lao động tất yếu và hợp lý nhầm giúp cho các nhà doanh nghiệp tiết k i ệ m được thời gian, c h i phí, nhân lực... trong việc thực hiện m ộ t hợp đồng xuất nhập khẩu. Các tổ chức chuyên về giám định sẽ có đầy đù các điểu kiện và phương tiện để tiến hành việc k i ể m tra hàng hoa m ộ t cách tốt hơn (họ có đủ dụng cụ, trang thiết bị thí n g h i ệ m và t h ừ nghiêm, có đội ngũ cán bộ có chuyên m ô n , nghiệp v ụ và k i n h nghiệm k i ể m tra hàng hoa, phương tiện...) V ớ i vai trò và ý nghĩa nhu vậy, hoạt động giám định hàng hoa xuất nhập khẩu là một loại dịch vụ gắn liền và hỗ trợ đắc lực cho hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu. Dịch vụ này đã xuất hiện hàng trăm năm nay trên thế giới và trờ thành một tập quán thương mại được thừa nhận rộng rãi, một hoạt động không thể thiêu trong thương mại. 2. DỊCH V Ụ G I Á M ĐỊNH 2.1. C á c khái niệm co bản 2.1.1. Dịch vụ giám định Trong đời sông k i n h tê- xã hội, giám định là m ộ t nhu cầu tất yếu khách quan, phù hợp v ớ i sự phát triển và hoa nhập vào khu vực của nền k i n h tế- xã h ộ i V i ệ t Nam. Trong lĩnh vực Ngoại thương, dịch vụ giám định g i ữ vai trò đạc biệt quan trọng. Các thương nhân mua bán hàng hoa xuất nhập khẩu luôn luôn sử dụng dịch vụ giám định để bảo vệ quyền l ợ i chính đáng cùa mình trong quá trình giao nhận hàng hoa xuất nhập khẩu. Luật pháp tất cả các nước đều có các q u y định về lĩnh vực dịch vụ này. Trong Luật cùa V i ệ t Nam, theo Điều 254- Luật thương mại V i ệ t N a m 2005 q u i định: Dịch vụ giám định là hoạt động thương mại, theo đó một thương nhân thục hiện những công việc cẩn thiết đê xác định tình trạng tthực tế của hàng hoa, két quả cung ứng dịch vụ và nhũng nội dung khác theo yêu cầu của khách hàng.[8] Còn Phòng Thương M ạ i và Công nghiệp V i ệ t N a m lại có khái n i ệ m cụ thể hơn: Giám định hàng hoa xuất nhập khẩu là một hoạt động dịch vụ do mật cơ quan giám định độc lập, trung lập thực hiện thông qua việc sử dụng các phương ^ỉtạni £7Zr/ Sĩhu &ỉttíụ-j£*ỉp "Ỵyitáệỉ 2-3C41 £-Qrưồ*uị 'Dại họe Híịoạì f thưttnạ -4-
DCittia luận tối Hí/hiệp pháp khoa học kỹ thuật và nghiệp vạ giám định để xác định và cung cấp các chứng cứ vê thực trạng hàng hoa, phương tiện cũng như vân đê khác có liên quan theo yêu cẩu của các doanh nghiệp xuất nhập khâu và các tổ chức, cá nhân khác. 2.1.2. Tổ chức kinh doanh dịch vụ giám định hàng hoa Căn cứ theo các văn bản pháp quy của N h à nước về dịch vụ giám định hàng hoa thì tổ chức k i n h doanh dịch vụ giám định (gọi tắt là t ổ chức giám định) được hiểu là: Doanh nghiệp được thành lập theo q u y định của pháp luật, hoạt động độc lập và chuyên k i n h doanh dịch vụ giám định. Theo Điều 3 Nghị Định số 20/ 1999/NĐ- cp thì có ba đối tượng sau đây được phép k i n h doanh dịch vụ giám định hàng hoa: + Doanh nghiệp giám định V i ệ t N a m thuộc các thành phựn k i n h tế được thành lập theo pháp luật hiện hành của V i ệ t Nam. + Doanh nghiệp giám định được thành lập theo Luật đựu tư nước ngoài tại V i ệ t Nam, được giám định và cấp chứng thư giám định theo ngành nghề đã g h i trong giấy phép đựu tư. + C h i nhánh của các t ổ chức giám định nước ngoài được phép thành lập tại V i ệ t N a m theo giấy phép thành lặp c h i nhánh tại V i ệ t Nam. V i ệ c q u y định như vậy phựn nào hạn c h ế các t ổ chức và cá nhãn có nhu cựu k i n h doanh dịch vụ giám định. Song cùng v ớ i sự phát triển của thương m ạ i nói chung và thương m ạ i quốc tế nói riêng, sự gia nhập W T O của V i ệ t N a m sắp t ớ i , n h u cựu k i n h doanh ngành nghề dịch vụ này ngày càng phát triển. N h à nuớc đã kịp thời điều chỉnh q u y định này phù hợp v ớ i x u t h ế của thời đại. Nghị Định số 20/ 2006/NĐ- CP q u y định các thương nhân có đủ điều k i ệ n theo q u y định cùa pháp luật và được cấp giấy chứng nhận đãng ký k i n h doanh dịch vụ giám định thương m ạ i m ớ i được phép thực hiện dịch vụ giám định và cấp chứng thư giám định . N h ư vậy, ta có thể rút ra khái n i ệ m về tổ chức giám định như sau: Tổ chức giám định hàng hoa là một tó chức được thành lập một cách hợp pháp, thực hiện công tác giám định hàng hoa theo yêu cẩu của khách hàng, hoạt động một cách độc lập, trung lập. Tô chức giám định không có quyền lợi liên quan đến hàng hoa, họ chỉ là tô chức trung gian thực hiện nghiệp v giám định một cách khách quan trung th c đề xác định và cung cấp các chứng cứ về th c
OCkóa luận tối ni/ỉtỉẽp trạng hàng hoa, phương tiện cũng như các vân đê khác có liên quan theo yêu cầu của khách hàng. 2.2. Đặc điểm Thương nhân k i n h doanh dịch vụ giám định có ba đặc điểm sau: - Là doanh nghiệp được thành lập theo q u y định của N h à nước. - Là doanh nghiệp hoạt động độc lập, chuyên k i n h doanh dịch vụ giám định hàng hóa. - Là doanh nghiệp không có hoạt động mua bán hàng hóa, t r ừ việc mua bán thiết bị m á y m ó c , thiết bị, vật tư phục vụ ngành nghé của doanh nghiệp. 2.2.1. Là doanh nghiệp được thành lập theo quy định của Nhà nước Theo luật Thương m ạ i V i ệ t N a m 2005, thì các t ổ chức hay cõng t y m u ô n k i n h doanh dịch vụ giám định thì trước hết phải là thương nhân. Thương nhân là những tổ chức k i n h tế được thành lập hợp pháp, cá nhân hoạt động thương m ạ i một cách độc lập, thưỉng xuyên và có dăng ký k i n h doanh. Theo luật công ty n ă m 1990, cá nhân t ổ chức m u ố n thành lạp doanh nghiệp thì phải qua 2 bước là x i n phép và đăng kí k i n h doanh. Nhưng luật doanh nghiệp 1999 đã xóa bỏ t h ủ tục x i n phép thành lập doanh nghiệp. Theo luật doanh nghiệp 2005, ngưỉi thành lập doanh nghiệp chỉ cần nộp hồ sơ đăng kí kinh doanh tại cơ quan đăng kí kinh doanh có thẩm quyền. Tức là cá nhân nào có nguyện vọng thì cũng có quyền đăng kí k i n h doanh dịch vụ giám định. Tùy theo từng loại hình doanh nghiệp m à m ỗ i cá nhân, tổ chức có cách thức đăng kí k i n h doanh, số vốn điều lệ, có chế độ trách nhiệm và địa vị pháp lí khác nhau trước pháp luật. Bên cạnh đó, trong luật còn đưa ra những q u y định về các ngành nghề kinh doanh. Nguyên tắc không cấm là nguyên tắc chủ đạo của Luật Doanh nghiệp 2005. Tức là các chủ thể được k i n h doanh các mặt hàng m à N h à nước không cấm. Ngành nghề kinh doanh dịch vụ giám định là ngành nghề được phép k i n h doanh. D o đó, chỉ cần cá nhân và tổ chức làm đủ thủ tục đăng kí k i n h doanh thì đã được k i n h doanh dịch vụ giám định m ộ t cách hợp pháp. Ngoài ra còn các thương nhân nước ngoài thành lập doanh nghiệp k i n h doanh dịch vụ giám định giám định thương m ạ i thì tuân thù các quy định về thành lập và đăng kí k i n h doanh theo luật đàu tư nước ngoài. ÍỊyhạm OA/ (7/fí/ &ítảụ-£ẻfỉ ff)háfi 2-3C41 £-&rưènụ (Đại học fỉỉí/fiạỉ thưtìnụ -6-
~Khtía luận tối nt/hiỉp 2.2.2. Là doanh nghiệp hoạt động độc lập, chuyên kinh doanh dịch vụ giám định Doanh nghiệp sau k h i đã đăng kí k i n h doanh được thực hiện việc giám định và cấp chứng thư giám định hàng hóa theo ngành nghỉ đã đăng kí k i n h doanh trong giấy chứng nhận đăng kí k i n h doanh. Phạm v i k i n h doanh cùa doanh nghiệp là dịch vụ giám định. T u y nhiên doanh nghiệp cũng cần phải đãng kí cụ thể các loại hình giám định của mình. T ổ chức và công ty giám định sẽ bị phạt. Doanh nghiệp hoạt động độc lập tức là doanh nghiệp có sằ v ằ n điều lệ riêng, có trách nhiệm và địa vị trước pháp luật riêng. Doanh nghiệp k i n h doanh t ự chịu trách nhiệm về tình hình k i n h doanh cùa mình, lãi ăn, l ỗ chịu. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp chịu trách nhiệm về sằ nợ của mình bằng toàn bộ tài sản của mình. Không m ộ t cá nhân nào, hay m ộ t tổ chức nào có thể chi phôi được hoạt động k i n h doanh của doanh nghiệp. 2.2.3. Là doanh nghiệp không có hoạt động mua bán, t r ừ việc mua bán các máy móc, thiết bị, vật tư phục vụ ngành nghề của doanh nghiệp N h ư đã nói trên, k h i doanh nghiệp đăng kí kinh doanh, doanh nghiệp đã phải kê khai những ngành nghề m à mình kinh doanh. Do đó, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ giám định thì được phép cung cấp những loại hình giám định m à mình đã kê khai. Doanh nghiệp đó chỉ được mua bán một loại sản phẩm duy nhất là "dịch vụ giấm định". Nhưng do đặc thù của loại hình dịch vụ này, doanh nghiệp phải đầu tư m ộ t sằ lượng m á y m ó c thiết bị lớn. Do đó việc mua bán m á y m ó c thiết bị là không t h ể tránh khỏi. Nhưng doanh nghiệp chỉ được mua bán m á y m ó c thiết bị để phục vụ cho công việc k i n h doanh cùa mình. Còn nếu dùng danh nghĩa mình để mua bán những m á y m ó c thiết bị không phục vụ cho hoạt động k i n h doanh cùa mình, doanh nghiệp có thể bị phạt theo quy định của N h à nước. 2.3. Lợi ích của dịch vụ giám định hàng hóa Giám định hàng hóa không chỉ làm thuận l ợ i hóa hoạt động thương m ạ i m à còn đóng vai trò quan trọng trong việc h ỗ t r ợ các hoạt động quản l N h à nước đ ằ i í với hàng hóa xuất nhập khẩu. • Lợi ích chủ yếu của dịch vụ giám đinh hăng hóa trong thương mại (phạm
ychóa luận tốt Ht/hiệp Trước hết giám định hàng hóa làm tăng thêm trách n h i ệ m của các bên có liên quan trong quá trình thực hiện các H ợ p đồng mua bán, từ đó ngăn ngừa các r ủ i ro. tổn thất và những nghi ngờ, tranh chấp giữa các bẽn. Đ ặ c biệt k h i có tranh chấp x ả y ra, chứng thư giám định được sử dểng như m ộ t chứng cứ khách quan m a n g tính pháp lí quan trọng để các bên có thể giải quyết vể việc m ộ t cách nhanh chóng, hạn chế tranh cãi kéo dài, t ố n thời gian và chi phí... ảnh hưởng x ấ u đến uy tín và hoạt động k i n h doanh cùa doanh nghiệp. Đôi với các bên tham gia và liên quan trực tiếp đến quá trình thực hiện Hợp đồng mua bán, họ có thể yên tâm với những việc m à mình đã c ố gắng làm đúng, bời lẽ họ tìm thấy ờ giám định người trọng tài vô tư, khách quan, luôn đứng ra bảo vệ quyền lợi chính đáng cùa họ và tạo điều k i ệ n thuận l ợ i cho họ hoàn thành tốt n h i ệ m vể của mình. Cể thể là: + Đ ố i với nhà xuất nhập khẩu: D o biểu thuế có quá nhiều điều không rõ ràng và nhiều kẽ h ở cho nên các cơ quan chức năng luôn có x u hướng áp dểng biểu thuế cao còn các doanh nghiệp xuất nhập khẩu luôn tính thuế cho hàng hóa v ớ i mức thuế có l ợ i cho mình nhất do vậy thường xuyên có tranh chấp giữa c h ủ hàng v ớ i các cơ quan chức năng. V i ệ c thông quan hàng hóa trở thành môi quan tâm hàng đầu và đau đầu các nhà nhập khẩu. N h ờ có giám định m à các bên thống nhất cách hiểu về hàng hóa, giúp cho việc thông quan được tiên hành m ộ t cách thuận l ợ i . + Đ ố i với các nhà xuất khẩu: Dịch vể giám định giúp cho nhà xuất khẩu chủ động tính toán cả về số lương và chất lượng cho phù hợp với tiêu chuẩn, yêu cầu xuất khẩu hàng hóa. N h ờ sự hỗ trợ của dịch vể giám định m à các công ty xuất khẩu có k i n h n g h i ệ m t ố t trong việc theo dõi, k i ể m tra, k i ể m soát các khâu sản xuất, c h ế biến, g o m hàng... đảm bảo chất lượng tốt, đáp ứng yêu cầu của khách hàng, cũng như tiêu chuẩn chất lượng của thị trường nuớcngoài. M ặ t khác thõng q u a chứng thư giám định, người xuất khẩu có bằng chứng chứng m i n h mình đã làm đúng nghĩa vể ghi trong hợp đồng. Ngoài ra, chứng thư giám định còn là m ộ t chứng t ừ quan trọng để người xuất khẩu thanh toán tiền hàng. + Đ ố i với người nhập khẩu: N h ờ dịch vể giám định m à người nhập khẩu có cơ sờ để yên tâm mình nhận đúng, nhận đủ hàng m à mình đã đặt mua (đúng chất lượng. đúng chùng loại, đúng nguồn gốc, giá cả...) m à không phải tự đầu tư, tổ chức k i ể m (phạm
DCittia luận tối Hí/hiệp tra hàng hóa do đó tiết k i ệ m được thời gian, công sức, tiền của. Không những vậy, chứng thư giám định còn là m ộ t văn bản không thể thiếu trong b ộ h ồ sơ khiếu nại. + Đ ố i v ớ i người vận t ả i : H ọ có m ộ t c h ầ dựa t i n cậy để xác định rằng h ọ đã thực hiện công việc của mình đúng với các q u y định cũng như yêu cầu kĩ thuật trong vận tải: phương tiện vận tải có đủ k h ả năng, điểu k i ệ n chuyên c h ở hàng hóa, chứng m i n h cho người vận tài đã làm hết k h ả năng để hạn c h ế t ố i đa các thiệt hại k h i có tổn thất x ả y ra và xác nhận cho h ọ quyền hưởng m i ễ n trách trong vận tải k h i có t ổ n thất đ ố i với hàng hóa. + Đ ố i v ớ i người bào hiểm: Dịch vụ giám định giúp cho người bảo h i ể m xác định mức độ, nguyên nhân gây hư hỏng, t ổ n thất đối v ớ i hàng hóa và phương tiện vận tải để làm cơ sỏ b ồ i thường thiệt hại cho khách hàng. + Đôi với các ngân hàng: Chứng thư giám định là m ộ t trong những cơ sở để h ọ chuyển tiền tới người xuất khẩu. N g ư ờ i xuất khẩu yên tàm nhận được tiền bán hàng đầy đủ và đúng thời hạn k h i h ọ thục hiện đúng cấc nghĩa vụ cam kết trong hợp đồng. • Giám định hàng hóa hỗ trợ tích cực cho hoạt động quấn lí Nhà nước đối với hàng hóa xuất nhập khẩu: Giám định có ý nghĩa quan trọng trong hoạt động quản l N h à nước đ ố i v ớ i í hàng hóa xuất nhập khẩu, trong đó cần phải kể đến là: - Hoạt động giám định hàng hóa gắn l i ề n v ớ i hoạt động cùa H ả i quan. Thông qua việc giám định về chùng loại, số, k h ố i lượng, chất lượng, giá cả hàng hóa,...Hoạt động giám định giúp H ả i quan thực hiện tốt chính sách t h u thuế đ ố i v ớ i hàng hóa xuất nhập khẩu, chống thất thu thuế, chống gian lận thương mại... - Đ ặ c biệt, giám định hàng hóa là hoạt động hữu hiệu giúp N h à nước quản lí chất lượng hàng hóa xuất nhập khẩu, để các doanh nghiệp tránh nhập phải hàng xấu, hàng k é m chất lượng và bảo vệ quyền l ợ i người tiêu dùng, tránh làm ảnh hưởng đến đời sông, sức khỏe cùa N h â n dân, làm ảnh hưởng đến môi trường, gây r ố i loạn thị trường trong nước,... - Giám định giúp N h à nước quản lí, k i ể m soát để các doanh nghiệp trong nước không xuất đi hàng xấu, hàng k é m phẩm chất làm mất uy tín quốc gia hoặc xuất đi íphạin Ghi &hu $7hútị-&óp tpỉtáp 2-3C41 &-Qrttòntị ứạĩ họe Olạátaỉ thu liu lị r -9-
DUtóa luận tia nq/tiêp hàng tốt hơn nhiều so v ớ i thỏa thuận trong hợp đồng, làm thiệt hại l ợ i ích quốc gia cũng như của chính người xuất khẩu... - Ngoài hoạt động giám định trong lĩnh vực thẩm định, đánh giá các công trình đầu tư, công trình xây dựng,... không nhảng giúp cho N h à nước nắm được chất lượng các công trình, hạn c h ế đưa vào nước ta nhảng m á y m ó c thiết bị lạc hậu m à còn giúp cho các doanh nghiệp, các bên đối tác quyết toán sát với giá trị thực tế của các công trình. T ừ đó hạn chế được nhảng thiệt hại cho các nhà đầu tư trong nước. - Giám định góp phấn bảo vệ đường l ố i k i n h tế, chính sách đối ngoại của Đ ả n g và N h à nước, đồng thời đảm bảo bí mật an ninh k i n h tế quốc gia. V ớ i vai trò và ý nghĩa như vậy, hoạt động giám định hàng hóa xuât nhập khẩu là m ộ t loại dịch vụ gắn liền và hỗ trợ đác lực cho hoạt động N g o ạ i thương cũng như cho hoạt động quản lí Nhà nước. li. CÁC LOẠI HÌNH GIÁM ĐỊNH VÀ THỊ TRƯỜNG GIÁM ĐỊNH ở VIỆT NAM 1. C Á C L O Ạ I H Ì N H G I Á M ĐỊNH Ở V I Ệ T N A M HIỆN NAY T u y thuộc vào đối tượng, n ộ i dung, tính chất, mục đích và cơ quan tiến hành giám định, t u y thuộc vào thời gian và địa điểm giám định m à người ta có thể có nhiều cách phân loại dịch vụ giám định khác nhau. 1.1. C ă n cứ vào nội dung và đôi tượng giám định: C ó thể chia giám định thành hai loại: giám định hàng hoa và giám định p h i hàng hoa. 1.1.1. G i á m định hàng hoa bao gồm: - G i á m định số, khôi lượng hàng hoa. - Giám định q u y cách, phẩm chất, tình trạng hàng hoa. - G i á m định bao bì, kí m ã hiệu. - G i á m định tổn thất hàng hoa. - Giám định thể tích hàng đối v ớ i hàng lỏng. - Giám định mức độ vệ sinh an toàn cho việc sử dụng hàng hoa.
DCittia luận tối Hí/hiệp - T h ẩ m định trị giá hàng hoa. - G i á m định nguồn gốc, xuất x ứ hàng hoa. - Giám định đạc tính hàng hoa và tính năng sử dụng. - Giám định lắp đặt, vận hành, n g h i ệ m t h u hệ thống m á y m ó c thiết bị... 1.1.2. Giám định phi hàng hoa bao gồm: - Giám định điều k i ệ n cùa các phương t i ệ n vận tải như: Đ ộ kín chắc, sạch sẽ hẩm tàu phù hợp vời việc sắp xếp và vận chuyển hàng hoa. Giám định điều kiện. kĩ thuật sắp xếp, nhiệt độ cùa các phương tiện vận chuyển hàng đông lạnh, các vật liệu chèn lót, hệ thống thông gió... - Giám định phương tiện vặn tài trườc k h i sửa chữa, phá huy. - G i á m định phương tiện vận tải trườc k h i cho thuê và nhận l ạ i . - Giám định k h o tàng và cách bảo quản hàng hoa. - Giám định và giám sát quá trình sản xuất hàng hoa về các mặt chất lượng, vệ sinh an toàn, bảo vệ môi trường,... - Giám sát, giao nhận, vận chuyển, bốc dỡ, xếp hàng. - T h ẩ m định hạch toán cõng trình đẩu tư. - G i á m định công trình xây dựng... 1.2. Căn cứ vào tính chất, mục đích và cơ quan tiên hành giám định, người ta có thê chia giám định thành các loại sau đây 1.2.1. Giám định thương mại Là việc giám định, giám sát hàng hoa về các mặt số, khôi lượng, phẩm chất, quy cách, tình trạng, bao bì, kí m ã hiệu, vệ sinh, an toàn hàng hoa,... theo q u y định của hợp đổng mua bán N g o ạ i thương. G i á m định các điều k i ệ n , tình trạng, k h ả năng chuyên c h ờ của phương tiện vận tải theo q u y định cùa hợp đồng v ậ n tải. G i á m định nguyên nhân, mức độ t ổ n thất hàng hoa phục vụ cho việc tính toán b ồ i thường t ổ n thất theo hợp đồng bảo hiểm... Hoạt động giám định thương m ạ i này do các tổ chức k i n h doanh dịch vụ giám định độc lập, trung lập tiến hành theo yêu cầu của khách hàng. íphạin Ghi &hu $7hútị-&óp tpỉtáp 2-3C41 &-Qrttòntị ứạĩ họe Olạátaỉ thu tim/ r - li -
DCittia luận tối Hí/hiệp 1.2.2. G i á m định c h ấ t lượng b ắ t b u ộ c đôi v ớ i m ộ t số hàng h o a n h ậ p k h ẩ u t h u ộ c d a n h m ụ c N h à nước q u y định p h ả i k i ể m t r a (còn g ọ i là k i ể m tra nhà nước về chất lượng hàng hoa nhập khẩu). Danh mục này hiện nay bao g ồ m khoảng 13 n h ó m mặt hàng về lương thờc. thờc phẩm, mấy m ó c thiết bị lẻ. C ơ quan k i ể m tra N h à nước là các cơ quan sờ nghiệp kĩ thuật chuyên ngành trờc thuộc các B ộ chuyên ngành hoặc T ổ n g cục đo lường chất lượng trờc thuộc bộ K h o a học và Công N g h ệ . T u y nhiên, giấy chứng nhận k i ể m tra N h à nước về chất lượng không có giá trị k h i ế u nại đối với các bên mua bán trong hợp đồng m u a bán N g o ạ i thương m à chỉ phục vụ cho yêu cẩu quản lí N h à nước. 1.2.3. G i á m định hàng h o a p h ụ c v ụ việc tính thuê và làm t h ủ t ụ c thõng q u a n theo yêu c ầ u c ủ a H ả i q u a n . G ồ m các n ộ i dung sau: - Giám định xác định tên hàng để cho phép nhập khẩu và áp m ã thuê đối v ớ i hàng hoa nhập khẩu. - Xác định số, k h ố i lượng thờc tế của hàng hoa - Xác định tình trạng cũ, mới, chất lượng còn lại cùa hàng đã qua sử dụng - Xác định mức độ hư hỏng, tổn thất, thiếu hụt để thờc hiện việc g i ả m t h u ế nhập khẩu theo q u y định của Luật thuế. C ơ quan tiến hành giám định có thể do Hải quan hoặc c h ủ hàng chỉ định. 1.2.4. G i á m định k i ể m t r a c h ấ t lượng hàng h o a chuyên ngành Hoạt động này do các cơ quan quản l chuyên ngành sử dụng tại V i ệ t í Nam. Riêng trong lĩnh vờc xuất nhập khẩu, các cơ quan này chỉ được thờc hiện việc k i ể m tra k h i được Bộ chù quản uy quyển và chỉ áp dụng đ ố i v ớ i hàng hoa thuộc danh mục N h à nước bắt buộc k i ể m tra. H i ệ n nay. có tình trạng m ộ t số mặt hàng thuộc lĩnh vục Bộ đó quàn lý k h i xuất nhập khẩu phải được cơ quan k i ể m tra chất lượng chuyên ngành cùa bộ đó cấp giãy chứng nhận chất lượng là trái pháp luật (trái v ớ i pháp lệnh về chất lượng hàng hoa).
DChóa luận tòi nụhlĩp 1.2.5. Giám định máy móc thiết bị, công trình đầu tư theo qui định của Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam Hoạt động này do các t ổ chức k i n h doanh dịch vụ giám định độc lập, trung lập trong nước hoặc nước ngoài tiến hành nhằm chống l ạ i việc khai tăng giá trị m á y móc, thiết bị góp v ố n đáu tư, xác định trình độ công nghệ và chất lượng thiết bị đầu tư. 1.3. Căn cứ vào thòi gian và địa điỊm giám định, người ta có thỊ phân loại thành t - Giám định trong quá trình sàn xuất. - Giám định và giám sát việc giao nhận hàng hoa. - Giám định hàng hoa trên tàu trước k h i d ỡ hàng. - Giám định hàng hoa tại kho bãi,... 2. T H Ị T R Ư Ờ N G G I Á M Đ I N H Ớ V I Ệ T N A M HIỆN NAY Ngày nay, theo đà phát triỊn của k i n h doanh hàng hoa xuất nhập khẩu, yêu cẩu về giám định hàng hoa xuất nhập khẩu ngày càng gia tăng. Thị trường về dịch vụ giám định hàng hoa xuất nhập khẩu ngày càng nhộn nhịp, sõi động, đa dạng và phức tạp. G i á m định hàng hoa là loại dịch vụ luôn gắn liền v ớ i hoạt động xuất nhập khẩu, cho nên hoạt động giám định hàng hoa ở V i ệ t N a m chỉ thực sự sôi động tại 5 k h u vực( 5 trung tâm k i n h tế l ớ n cùa cả nước). Đ ó là: TP. H ổ Chí M i n h , H à N ộ i , H ả i Phòng, Đ à N a n g và Quảng Ninh. + Khu vực Hải Phòng: cảng H ả i Phòng là cảng lớn nhất m i ề n Bắc, hầu n h u m ọ i loại hàng hoa xuất nhập khẩu vào m i ề n Bắc đều qua đây nên thị trường giám định tại k h u vực này có tính cạnh tranh rất mạnh. Đ â y là k h u vực có rất nhiều công t y giám định hoạt động, đứng t h ứ hai sau cả nước chỉ sau TP. H ổ Chí M i n h . Hầu hết các công t y giám định đều có c h i nhánh hoặc văn phòng đại diện tại H ả i Phòng. Tại k h u vực này, dịch vụ giám định các mặt hàng sau đang cạnh tranh quyết liệt: •/Mặt hàng gạo xuất khẩu: Đ â y là mạt hàng chiến lược của N h à Nước, lượng xuất kháu khá ổ n định qua các năm. Các cồng t y giám định hoạt động trong các