Khóa luận tốt nghiệp: Phát triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ ở Việt Nam trong nền kinh tế mở

Chia sẻ: Cxzvscv Cxzvscv | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:123

Thêm vào BST

Báo xấu

418
lượt xem 95
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khóa luận tốt nghiệp: Phát triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ ở Việt Nam trong nền kinh tế mở nêu tổng quan về bảo hiểm phi nhân thọ và thị trường bảo hiểm phi nhân thọ, thực trạng thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam một số năm trở lại đây, giải pháp phát triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khóa luận tốt nghiệp: Phát triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ ở Việt Nam trong nền kinh tế mở

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG KHOA KINH TẾ NGOẠI THƯƠNG CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ ĐỐI NGOẠI KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP Đề tài: PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ Ở VIỆT NAM TRONG NỀN KINH TẾ MỞ Sinh viên thực hiện :Tạ Thị Quỳnh Nhung Lớp : Anh 5 Khóa : 41B Giáo viên hướng dẫn: THS. Hoàng Xuân Bình Hà Nội, 11/2006
Lời mở đầu Năm 86 đã trở thành một mốc quan trọng với nền kinh tế Việt nam khi chuyển từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, “độ mở” của nền kinh tế đã dần được nới rộng, nhiều thành phần tham gia vào nền kinh tế hơn. Nhưng với thị trường bảo hiểm phi nhân thọ thị mãi đến 1993 với nghị định 100 CP của chính phủ về kinh doanh bảo hiểm, thì thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam mới có những biến đổi sâu sắc. Thị trường từ độc quyền chỉ có một công ty nhà nước đến nay đã đa dạng hóa được thành phần sở hữu doanh nghiệp đặc biệt là năm 1996 với sự ra đời của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, cơ cầu doanh nghiệp tham gia thị trường đã được hài hòa và sản phẩm kinh doanh đa dạng hơn trước. Thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam đã phát triển nhanh và ổn định bắt kịp với tốc độ phát triển chung của nền kinh tế, nâng cao dần vị thế của ngành trong cả ngành bảo hiểm nói riêng và trong toàn nền kinh tế nói chung. Mặc dù đạt được những bước phát triển quan trọng xong thị trường bảo hiểm phi nhân thọ lại đang phải đối mặt với khó khăn không nhỏ trong một nền kinh tế ngày càng mở hơn. Khóa luận “Phát triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ ở Việt Nam trong nền kinh tế mở” tập trung vào nghiên cứu về thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam, từ sự ra đời và phát triển cũng như thực trạng của thị trường này trong một số năm gần đây, đến phân tích những thành tựu cũng như những bất cập của thị trường trên cơ sở đó đề ra các biện pháp nhằm phát triển thị trường một cách lành mạnh đáp ứng được nhu cầu của nền kinh tế mở hiện nay.
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục viết tắt, danh mục bảng biểu, và tài liệu tham khảo thì khóa luận này được chia ra làm 3 chương: - Chương I: Tổng quan về bảo hiểm phi nhân thọ và thị trường bảo hiểm phi nhân thọ - Chương II: Thực trạng thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam một số năm trở lại đây - Chương III: Giải pháp phát triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam Trong quá trình thức hiện khóa luận tốt nghiệp “Phát triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ ở Việt Nam trong nền kinh tế mở” em đã nhận được sự động viên và giúp đỡ từ nhiều phía. Trước hết em xin cảm ơn các thầy cô giáo trường ĐH Ngoại Thương Hà Nội, những người đã dạy dỗ em trong xuốt những năm học ở giảng đường, và đặc biệt em xin vô cùng cảm ơn THS Hoàng Xuân Bình, người đã nhiệt tình hướng dẫn em hoàn thành khóa luận này. Em cũng xin chân thành cảm ơn, PGS, TS Nguyễn Như Tiến, người đã định hướng cho em qua các bài giảng rất hay và hấp dẫn của bộ môn Bảo hiểm trong kinh doanh, Ông Đỗ Quốc Tuấn – Phòng Tổ chức tổng hợp thuộc Tổng công ty Tái bảo hiểm Việt Nam đã tạo điều kiện để em hoàn thành khóa luận này. Do hạn chế về tài liệu, thời gian, kinh nghiệm và khả năng của bản thân nên bài viết của em không tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy em rất mong các thầy cô xem xét đánh giá để Khóa luận tốt nghiệp của em hoàn thiện hơn.
Mục lục Lời mở đầu .................................................................................................. i Danh mục viết tắt ....................................................................................... ii Danh mục bảng ......................................................................................... iii Danh mục biểu ......................................................................................... iiii Chương I: Tổng quan về bảo hiểm phi nhân thọ và thị trường bảo hiểm phi nhân thọ .............................................................................................. 1 I. Bảo hiểm phi nhân thọ ......................................................................... 1 1. Khái niệm về bảo hiểm phi nhân thọ .................................................. 1 1.1 Khái niệm về bảo hiểm ................................................................... 1 1.2 Khái niệm bảo hiểm phi nhân thọ ................................................... 1 2. Các loại hình bảo hiểm phi nhân thọ .................................................. 2 2.1 Căn cứ vào phương thức triển khai ................................................ 2 2.2 Căn cứ vào đối tượng bảo hiểm ..................................................... 2 3. Các đặc trưng cơ bảo của bảo hiểm phi nhân thọ ............................. 3 II. Thị trường bảo hiểm phi nhân thọ ..................................................... 3 1. Các sản phẩm trên thị trường BHPNT .............................................. 4 2. Các thành phần tham gia thi trường .................................................. 4 2.1 Người mua bảo hiểm hay còn gọi là người được bảo hiểm ............. 4 2.2 Người bán bảo hiểm hay còn gọi là người bảo hiểm ....................... 5 2.3 Tổ chức trung gian hay còn gọi là nhà môi giới, đại lý bảo hiểm là cầu nối giữa người mua vào người bán bảo hiểm .................................. 5 3. Các đặc trưng của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ ....................... 5 3.1 Đặc trưng chung của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ .................. 5 3.2 Đặc trưng riêng của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ .................... 7
4. Một số quy luật của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ ..................... 8 4.1 Quy luật về cung cầu ...................................................................... 8 4.2 Quy luật giá cả ............................................................................... 8 4.3 Quy luật cạnh tranh và liên kết ....................................................... 9 4.4 Quy luật số đông bù số ít ................................................................ 9 III. Quá trình phát triển của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam ......................................................................................................... 10 1. Thị trường bảo hiểm Việt Nam trước nghị định 100/CP ................ 10 1.1 Giai đoạn từ năm 64 – 86 ............................................................. 10 1.1.1 Bảo hiểm thân tàu của nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa 11 1.1.2 Hàng hóa vận chuyển đường biển ....................................... 11 1.1.3 Bảo hiểm thăm dò và khai thác dầu khí ............................... 12 1.2 Giai đoạn từ năm 86 – 93 (nghị định 100/CP) .............................. 13 2. Thị trường bảo hiểm phi nhân thọ sau nghị định 100/CP ............... 15 Chương II: Thực trạng thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam 19 I. Bối cảnh nền kinh tế mở của Việt Nam ............................................ 19 II. Thực trạng thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam ............... 21 1. Thực trạng thị trường bảo hiểm phi nhân thọ từ phía người bán ... 22 1.1 Các doanh nghiệp kinh doanh BHPNT và thị phần của các doanh nghiệp kinh doanh BHPNT ................................................................. 22 1.2 Sản phẩm trên thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam ......... 25 1.2.1 Bảo hiểm cháy ................................................................... 27 1.2.2 Bảo hiểm hàng hóa ............................................................ 30 1.2.3 Bảo hiểm kỹ thuật (bảo hiểm xây dựng và lắp đặt) ........... 34 1.2.4 Bảo hiểm dầu khí ............................................................... 36
1.2.5 Bảo hiểm thân tàu và trách nhiệm dân sự của chủ tàu (P & I) ..................................................................................................... 38 1.2.5.1 Bảo hiểm thân tàu ................................................... 38 1.2.5.2 Bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ tầu (P & I) ... 42 1.2.6 Bảo hiểm hàng không ........................................................ 42 1.2.7 Bảo hiểm xe cơ giới ........................................................... 43 1.2.8 Các loại hình bảo hiểm khác ............................................... 44 1.2.9 Xu thế phát triển các sản phẩm bảo hiểm phi nhân thọ ....... 45 1.3. Tình hình cạnh tranh trên thị trường ............................................ 46 1.3.1 Tình hình cạnh tranh trên thị trường qua phí bảo hiểm ........ 46 1.3.2 Tình hình cạnh tranh trên thị trường qua chất lượng sản phẩm ..................................................................................................... 47 1.3.3 Tình hình cạnh tranh trên thị trường qua dịch vụ sau bán hàng ..................................................................................................... 47 2. Thực trạng thị trường bảo hiểm phi nhân thọ từ phía người mua 48 2.1 Nhận thức của người dân về bảo hiểm phi nhân thọ đang được cải thiện .................................................................................................... 48 2.2 Dung lượng thị trường bảo hiểm phi nhân thọ ............................. 48 3. Môi trường pháp lý ........................................................................... 50 3.1 Luật với người mua ...................................................................... 51 3.2 Luật với người bán ....................................................................... 52 4. Một số phân tích rút ra từ thực trạng thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam hiện nay............................................................................ 55 4.1. Những thành tựu đã đạt được....................................................... 55
4.2. Những vấn đề bất cập .................................................................. 57 4.2.1 Các quy định pháp luật vẫn còn thiếu, chồng chéo, mâu thuẫn, chưa theo kịp tốc phát triển của ngành bảo hiểm .............. 57 4.2.2 Các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ chưa có chiến lược phát triển dài hạn, thiếu kinh nghiệm quản lý, kỹ thuật chuyên ngành lẫn khả năng ứng dụng thông tin ....................................... 57 4.2.3 Các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ trong nước chưa có tiềm lực tài chính mạnh ............................................................... 59 4.2.4 Hiện tượng cạnh tranh dựa trên quan hệ, giảm phí còn phổ biến ............................................................................................. 59 III. Cơ hội và thách thức đối với thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam ................................................................................................. 60 1. Cơ hội đối với thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam .......... 60 1.1 Một nền kinh tế tiếp tục phát triển tích cực và đạt mức tăng trưởng kinh tế cao, cơ sở pháp lý đang dần hoàn thiện, xã hội ổn định đời sống nhân dân được cải thiện là cơ sở vững chắc cho sự phát triển của thị trưởng bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam. ............................................. 60 1.2 Hợp tác quốc tế phát triển, mở của thị trường, đã tạo điều kiện lớn, cơ hội lớn cho sự phát triển của thị trưởng bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam .................................................................................................... 62 1.3 Tự do hóa - động lực phát triển cho thị trường bảo hiểm phi nhân thọ. ...................................................................................................... 63 1.4 Sự hoàn thiện dần của thị trường tài chính mở ra cơ hội mới cho thị trường bảo hiểm phi nhân thọ. ............................................................. 64
2 Thách thức đối với thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam ... 65 1.1 Nền kinh tế hoạt động chưa hiệu quả, hệ thống văn bản pháp lý điều chỉnh hoạt động kinh doanh bảo hiểm chưa hoàn thiện. ............... 66 1.2 Cạnh tranh không lành mạnh ngày càng gia tăng. ........................ 66 1.3 Thách thức từ phía người tiêu dùng ............................................. 68 1.4 Thách thức từ chính bản thân các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam ....................................................................................... 69 chương III: Giải pháp phát triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam ......................................................................................................... 71 I. Chiến lược phát triển thị trường bảo hiểm Việt Nam từ 2003 – 2010 trong đó có bảo hiểm phi nhân thọ ....................................................... .71 II. Cầu về bảo hiểm phi nhân thọ trong xã hội .................................... 72 1. Khách hàng là người tiêu dùng cá nhân........................................... 72 2. Khách hàng là các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh ................... 73 III Giải pháp phát triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam trong thời gian tới. .................................................................................. 76 1. Giải pháp từ phía nhà nước ............................................................... 76 1.1 Hoàn thiện hệ thống pháp luật bảo hiểm ..................................... 76 1.1.1 Điều chỉnh lại những quy định chưa hợp lý và chưa rõ ràng. .................................................................................................... 76 1.1.2 Bổ sung các quy định còn thiếu .......................................... 78 1.2 Tăng cường năng lực làm luật và trình độ quản lý của các cán bộ nhà nước ............................................................................................ 81 1.3 Tăng cường kiểm tra giám sát về hoạt động của thị trường .......... 82
1.4 Tiếp tục hoàn thiện các quy định có liên quan đến thị trường tài chính, đặc biệt là thị trường chứng khoán nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho toàn bộ nền kinh tế, bảo hiểm trong đó có bảo hiểm phi nhân thọ ... .......................................................................................................... 82 1.5 Đào tạo đội ngũ nhân sự chất lượng cao phục vụ ngành bảo hiểm .. .......................................................................................................... 83 2. Giải pháp từ phía hiệp hội bảo hiểm Việt Nam ............................... 84 2.1 Mạnh dạn cải tổ, giao chức quyền, đào tạo đội ngũ chuyền nghiệp trong quản lý...................................................................................... 85 2.2 Nâng cao vai trò của Hiệp hội bảo hiểm...................................... 85 3. Giải pháp từ phía các doanh ngiệp kinh doanh bảo hiểm ............... 86 3.1 Xây dựng chiến lược phát triển dài hạn ....................................... 86 3.2 Xây dựng văn hóa phục vụ khách hàng ....................................... 87 3.3 Nâng cao kỹ năng quản lý ........................................................... 88 3.4 Nâng cao kỹ năng bảo hiểm rủi ro phức tạp ................................ 89 3.5 Xây dựng hệ thống thu thập, lưu trữ, xử lý số liệu thông kê. ....... 89 3.6 Ứng dụng công nghệ thông tin .................................................... 90 3.7 Phát triển mạng lưới khách hàng ................................................. 90 3.8 Đa dạng hóa và nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ bảo hiểm phi nhân thọ trên thị trường ............................................................... 91 3.9 Mở rộng hoạt động đầu tư để tăng tỷ xuất lợi nhuận của công ty, và làm cho vốn nhàn rỗi hoạt động hiệu quả hơn ................................... .92 3.10 Tăng cường khả năng tài chính. ................................................ 93 Kết luận .................................................................................................. 95 Tài liệu tham khảo Phụ lục
Danh mục viết tắt BHPNT: Bảo hiểm phi nhân thọ BHNT: Bảo hiểm nhân thọ GDP: Tổng sản phẩm quốc nội WTO: Tổ chức thương mại quốc tế BTA: Hiệp định thương mại Việt Mỹ ASEAN: Hiệp hội các nước Đông Nam Á
Danh mục bảng Bảng 1: Số lượng các doanh nghiệp qua các năm ..................................... 22 Bảng 2: Một số vụ tổn thất lớn trên thị trường bảo hiểm cháy nổ Việt Nam 01 – 6/06....................................................................................... 29 Bảng 3: Tỷ trọng hàng hóa xuất nhập khẩu tham gia bảo hiểm ................ 31 Bảng 4: Số vụ tổn thất và mức bồi thường trong nghiệp vụ bảo hiểm dầu khí qua các năm ........................................................................... 38 Bảng 5: Doanh thu và mức tăng trưởng của TTBHPNT qua các năm ...... 49 Bảng 6: Xếp hạng về thị trường bảo hiểm phi nhân thọ của các nước ...... 49 Bảng 7: Vốn đăng ký của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ trên thị trường Việt Nam 2004. ................................................................. 59 Bảng 8: Sản phẩm BHPNT và tỷ lệ khai thác các sản phẩm này .............. 75
Danh mục biểu Biểu 1: Thị phần của các doanh nghiệp trong các khối kinh tế – 2004, 2005 ..................................................................................................... 23 Biểu 2: Thị phần của các công ty trên thị trường bảo hiểm phi nhân thọ 2005 ............................................................................................. 24 Biểu 3: Thị phần các sản phẩm trên thị trường bảo hiểm phi nhân thọ 2005 ..................................................................................................... 26 Biểu 4: Doanh thu phí nghiệp vụ bảo hiểm cháy giai đoạn 1995 – 2005 ... 27 Biểu 5: Tỷ lệ tổn thất nghiệp vụ bảo hiểm cháy 01 – 05 ........................... 29 Biểu 6: Số tiền tham gia bảo hiểm hàng hóa 01 – 05 ................................ 32 Biểu 7: Biểu đồ phí bảo hiểm và tình hình bồi thường nghiệp vụ bảo hiểm hàng hóa 00 – 05 .......................................................................... 32 Biểu 8: Doanh thu phí và tỷ lệ tăng doanh thu phí nghiệp vụ bảo hiểm kỹ thuật 93 – 05 ................................................................................ 34 Biểu 9: Mức bồi thường và tỷ lệ tổn thất bảo hiểm kỹ thuật 93 – 05 ......... 35 Biểu 10: Doanh thu phí và tỷ lệ tổn thất trong nghiệp vụ bảo hiểm dầu khí (96 - 05) ........................................................................................ 36 Biểu 11: Số tiền và tỷ lệ phí bảo hiểm thân tàu 96 – 05 ............................ 40 Biểu 12: Tình hình kinh doanh bảo hiểm thân tàu 96 – 05 ........................ 41 Biểu 13: Mức độ đánh giá của người dân với BHPNT ............................. 73 Biểu 14: Vai trò của bảo hiểm với hoạt động kinh doanh ......................... 74
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5 K41B Chƣơng I: TỔNG QUAN VỀ BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ VÀ THỊ TRƢỜNG BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ I. Bảo hiểm phi nhân thọ 1. Khái niệm về bảo hiểm phi nhân thọ 1.1 Khái niệm về bảo hiểm Bảo hiểm là một sự cam kết bồi thường của người bảo hiểm đối với người được bảo hiểm về những thiệt hại mất mát, của đối tượng bảo hiểm do một rủi ro đã thỏa thuận gây ra với những điều kiện người được bảo hiểm đã mua bảo hiểm cho đối tượng bảo hiểm đó và nộp một khoản tiền gọi là phí bảo hiểm(1). 1.2 Khái niệm bảo hiểm phi nhân thọ Trong bảo hiểm nếu căn cứ vào tính chất thì bảo hiểm được chia ra làm 2 loại: bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm phi nhân thọ. Nếu như bảo hiểm nhân thọ được định nghĩa là bảo hiểm liên quan đến tính mạng hoặc tuổi tác nhằm bù đắp cho người được bảo hiểm một khoản tiền khi hết hạn bảo hiểm hoặc khi người bảo hiểm chết hoặc bị thương tật vĩnh viễn, thì bảo hiểm phi nhân thọ lại được đinh nghĩa ngược lại. Vì vậy ta có thể đưa ra một khái niệm chung về bảo hiểm phi nhân thọ: Bảo hiểm phi nhân thọ bao gồm tất cả các nghiệp vụ không liên quan đến tính mạng hoặc tuổi tác của con người. 1
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5 K41B (1) GS. TS Hoàng Văn Châu (2002), Bảo hiểm trong kinh doanh, NXB Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội 2. Các loại hình bảo hiểm phi nhân thọ Căn cứ vào từng cách tiếp cận và từng góc nhìn mà bảo hiểm phi nhân thọ được chia làm nhiều loại. 2.1 Căn cứ vào phương thức triển khai Căn cứ vào phương thức triển khai thì ta phân các nghiệp vụ của BHPNT ra làm 2 nhóm - Hình thức bảo hiểm tự nguyện: bao gồm những nghiệp vụ bảo hiểm mà hợp đồng bảo hiểm được ký kết theo ý nguyện của bên được bảo hiểm và hoàn toàn dựa trên các nguyên tắc thoả thuận. Phần lớn các nghiệp vụ BHPNT là bảo hiểm tự nguyện. Ví dụ: bảo hiểm vật chất thân xe, bảo hiểm y tế … - Hình thức bảo hiểm bắt buộc: bao gồm những nghiệp vụ triển khai theo quy định của pháp luật và các bên buộc phải tham gia thực hiện những nghĩa vụ nhất định liên quan đến hợp đồng bảo hiểm. Trong luật Kinh doanh bảo hiểm 2000 có quy định rõ về các loại nghiệp vụ nào là bắt buộc. Ví dụ: bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới, bảo hiểm trách nhiệm người vận chuyển hàng không… 2.2 Căn cứ vào đối tượng bảo hiểm Căn cứ vào đối tượng bảo hiểm: bảo hiểm phi nhân thọ được chia làm 3 nhóm: + Bảo hiểm tài sản 2
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5 K41B + Bảo hiểm trách nhiệm dân sự + Bảo hiểm con người - Bảo hiểm tài sản là loại hình bảo hiểm bao gồm những nghiệp vụ có đối tượng là tài sản có thể tính được bằng tiền. - Bảo hiểm trách nhiệm dân sự là bảo hiểm trách nhiệm dân sự phát sinh do vi phạm trách nhiệm dân sự với một bên thứ 3 nào đó. - Bảo hiểm con người là loại bảo hiểm có mục đích thanh toán những khoản trợ cấp, hoặc số tiền nhất định cho người được bảo hiểm hoặc người được hưởng quyền lợi trong trường hợp xảy ra rủi ro hoặc sự kiện tác động tới chính bản thân người được bảo hiểm. 3. Các đặc trƣng cơ bảo của bảo hiểm phi nhân thọ: Ngoài những đặc trưng chung của bảo hiểm trong bảo hiểm còn có những đặc trưng cơ bản: - Thứ nhất: Hợp đồng BHPNT là một hợp đồng ngắn hạn, thời gian bảo hiểm ngắn thường là một năm hoặc ngắn hơn. - Thứ hai: Hợp đồng BHPNT chỉ bồi thường và chi trả tiền bảo hiểm khi có rủi ro được bảo hiểm phù hợp với nội dung hợp đồng đã ký kết xảy ra. - Thứ ba: Phí BHPNT được tính cho thời hạn bảo hiểm, thông thường phí tính cho từng năm bảo hiểm hoặc từng chuyến. II. Thị trƣờng bảo hiểm phi nhân thọ Cũng giống như tất cả các ngành khác muốn cho bảo hiểm phi nhân thọ phát triển thì chúng cũng cần có thị trường. 3
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5 K41B Thị trường bảo hiểm phi nhân thọ được hiểu là nơi diễn ra các hoạt động mua bán các sản phẩm bảo hiểm phi nhân thọ. 1. Các sản phẩm trên thị trƣờng BHPNT - Bảo hiểm sức khỏe và bảo hiểm tai nạn con người - Bảo hiểm tài sản và bảo hiểm các thiệt hại khác - Bảo hiểm vận chuyển hàng hóa - Bảo hiểm xe cơ giới - Bảo hiểm cháy - Bảo hiểm thân tàu và trách nhiệm dân sự của chủ tàu - Bảo hiểm nông nghiệp - Bảo hiểm kỹ thuật(1) … 2. Các thành phần tham gia thi trƣờng Tham gia vào thì trường BHPNT cũng gồm có người mua (khách hàng - insured) người bán (các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm – insurers) và các tổ chức trung gian (người môi giới bảo hiểm – brokers). 2.1 Người mua bảo hiểm hay còn gọi là người được bảo hiểm Người được bảo hiểm là người mua bảo hiểm của doanh nghiệp bảo hiểm, là người có lợi ích bảo hiểm, là người bị thiệt hại khi rủi ro xảy ra và được người bảo hiểm bồi thường. Người được bảo hiểm là người có tên trong hợp đồng bảo hiểm và là người phải nộp phí bảo hiểm. 2.2 Người bán bảo hiểm hay còn gọi là người bảo hiểm 4
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5 K41B Là các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm, họ là người ký hợp đồng bảo hiểm và cam kết bồi thường cho người mua bảo hiểm tất cả những tổn thất, thiệt hại do rủi ro được bảo hiểm là nguyên nhân trực tiếp gây nên. (1) Điều 7 – Luật kinh doanh Bảo Hiểm 2000 2.3 Tổ chức trung gian hay còn gọi là nhà môi giới, đại lý bảo hiểm là cầu nối giữa người mua vào người bán bảo hiểm + Môi giới bảo hiểm: có thể là các công ty hoặc cá nhân đứng ra thu xếp bảo hiểm với các công ty bảo hiểm . Họ có thể tư vấn về các vấn đề như là nhu cầu bảo hiểm, hợp đồng bảo hiểm, thị trường bảo hiểm, loại hình bảo hiểm, khiếu nại và kiện tụng… Môi giới có thể đại diện cho cả doanh nghiệp bảo hiểm và người được bảo hiểm. + Đại lý bảo hiểm: có thể là một tổ chức hay cá nhân được doanh nghiệp bảo hiểm ủy quyền trên cơ sở hợp đồng đại lý. Đại lý bảo hiểm thay mặt doanh nghiệp bảo hiểm bán các sản phẩm bảo hiểm của doanh nghiệp đó và được hưởng lương hoặc hoa hồng theo thỏa thuận. Như vậy đại lý thường là đại lý cho doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm. 3. Các đặc trƣng của thị trƣờng bảo hiểm phi nhân thọ 3.1 Đặc trưng chung của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Cũng giống như các thị trường khác, thị trường bảo hiểm phi nhân thọ cũng có những đặc trưng chung của một thị trường  Trên thị trường BHPNT cung cầu luôn biến động. Cung trên thị trường BHPNT là các sản phẩm bảo hiểm phi nhân thọ mà các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm cung cấp để phục vụ khách 5
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5 K41B hàng. Tùy theo mức độ phát triển và mức cạnh tranh trên thị trường mà số lượng các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm là tăng hay giảm, kéo theo đó là sự biến động của các sản phẩm bảo hiểm. Sản phẩm bảo hiểm phi nhân thọ ngày ngày càng phong phú, đa dạng và được cải tiến để phù hợp với sự phát triển của khoa, học kỹ thuật cũng như kinh tế, xã hội. Cầu của thị trường BHPNT chính là nhu cầu về loại bảo hiểm này trong dân cư, trong doanh nghiệp, tổ chức xã hội… ngày càng tăng. Khi kinh tế xã hội phát triển, việc làm ăn buôn bán của các công ty thuận lợi, cuộc sống người dân cũng không ngừng được nâng cao, do đó mà nhu cầu về dịch vụ bảo hiểm mà đặc biệt là BHPNT thì càng tăng.(1). Cho nên trên thị trường bảo hiểm phi nhân thọ cung và cầu là hai yếu tố chủ chốt phát triển song hành gắn bó với nhau, cầu tăng thì cung tăng và ngược lại.  Giá cả của các sản phẩm BHPNT luôn luôn biến động và phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Trên thị trường giá cả của các sản phẩm BHPNT chính là phí bảo hiểm. Phí bảo hiểm (premium) là một khoản tiền nhỏ mà người được bảo hiểm phải nộp cho người bảo hiểm để nhận được bồi thường. Mức phí bảo hiểm thường do người bảo hiểm định ra trên cơ sở tính toán xác suất xảy ra rủi ro, hoặc trên cơ sở thống kê tổn thất nhằm đảm bảo số phí thu về đủ để bồi thường và bù đắp các chi phí khác, đồng thời có lãi. Doanh thu phí bảo hiểm trong khi chưa bồi thường là một nguồn vốn quan trọng để công ty bảo hiểm tái đầu tư sang lĩnh vực kinh doanh khác. Vì phí bảo hiểm hay giá cả bảo hiểm phụ thuộc chủ yếu vào xác suất xảy ra rủi ro nên nếu xác xuất xảy ra rủi ro càng lớn thì phí bảo hiểm càng cao. Ngoài ra mức phí bảo 6
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5 K41B hiểm còn luốn biến động phụ thuộc vào trình độ quản lý rủi ro, cung cầu trên thị trường, và mức độ cạnh tranh trên thị trường. (1) PGS, TS Nguyễn Như Tiến (2005), Thị trường bảo hiểm và phát triển thị trường bảo hiểm Việt Nam Phí bảo hiểm trên thị trường luôn thay đổi, nó phụ thuộc vào mức độ rủi ro nhiều hay ít, mức độ nguy hiểm cao hay thấp, trình độ quản lý rủi ro, mức độ thiệt hại khi xảy ra rủi ro, điều kiện bảo hiểm… Ngoài ra phí bảo hiểm còn phụ thuộc vào quy luật cung cầu, thị trường, cạnh tranh… diễn ra trên thị trường bảo hiểm. Vậy nên giá cả bảo hiểm luôn luôn biến động và phụ thuộc vào nhiều yếu tố khách quan cũng như chủ quan.  Cạnh tranh trên thị trường BHPNT cũng diễn ra hết sức quyết liệt. Cạnh tranh là một yếu tố cần thiết để thị trường phát triển, để các doanh nghiệp đưa ra các sản phẩm tốt hơn, phù hợp với khách hàng hơn. Cũng giống như các thị trường khác trên thị trường BHPNT thì sự cạnh tranh luôn diễn ra với nhiều hình thức khác nhau.  Thị phần của các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm luốn thay đổi. Vì các yếu tố thay đổi về cung cầu, về giá cả sản phẩm và tình hình cạnh tranh trên thị trường mà đã làm cho thị phần của doanh nghiệp cũng luôn thay đổi theo. 3.2 Đặc trưng riêng của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ 7
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5 K41B Ngoài những đặc trưng chung của một thị trường thì thì trường bảo hiểm phi nhân thọ cũng có những đặc trưng nổi bật của mình.  Đối tượng bảo hiểm phi nhân thọ là rất rộng, bao gồm tài sản, trách nhiệm dân sự, sức khỏe con người vì thế mà sản phẩm bảo hiểm phi nhân thọ là rất phong phú đa dạng, thị trường có dung lượng lớn.  Sự phát triển của thị trường BHPNT phụ thuộc trực tiếp vào mức độ phát triển của nền kinh tế.  Đối tượng kinh doanh là rủi ro nên sản phẩm BHPNT cũng là các sản phẩm đặc biệt, vô hình người mua nó không muốn nó xảy ra.  Chỉ có ở thị trường BHPNT thì mới có hình thức bắt buộc người tiêu dùng phái tiêu dùng các sản phẩm của nó.  Hơn nữa do là một thị trường đặc biệt với dung lượng thị trường lớn, và đối tượng khách hàng rộng khắp, có tác động sâu sắc đến đời sống kinh tế xã hội, vì thể mà thị trường bảo hiểm phi nhân thọ chịu sự tác động sâu, quản lý chặt chẽ bởi nhà nước. 4. Một số quy luật của thị trƣờng bảo hiểm phi nhân thọ Cũng như các thị trường khác thị trường bảo hiểm bảo hiểm phi nhân thọ cũng bị chi phối bởi các quy luật chung của thị trường và quy luật đặc trưng của BHPNT. 4.1 Quy luật về cung cầu Trên thị trường cung và cầu là hai yếu tố song hành cấu thành thị trường, cung phát triển trên cơ sở cầu, cầu dựa vào khả năng của cung để 8