intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Khôi phục lại các tài liệu mờ dần bằng vật liệu halogen bạc

Chia sẻ: Nguyễn Lệ Nhung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:37

Thêm vào BST
Báo xấu
71
lượt xem 5
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu phục chế tài liệu có bản văn bị mờ, hư tổn bằng các phương pháp trong phạm vi khác nhau mang tính chất quang phổ, cho phép lựa chọn phương thức có hiệu quả tốt nhất trong phục chế nguyên dạng tài liệu bị hư tổn. Kết quả là xác định được quy trình phục chế tài liệu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khôi phục lại các tài liệu mờ dần bằng vật liệu halogen bạc

  1. www.vanthuluutru.com 2. Khôi ph c l i các tài li u m d n b ng v t li u halogen b c Nghiên c u ph c ch tài li u có b n văn b m , hư t n b ng các phương pháp trong ph m vi khác nhau mang tính ch t quang ph , cho phép l a ch n phương th c có hi u qu t t nh t trong ph c ch nguyên d ng tài li u b hư t n. K t qu là xác nh ư c quy trình ph c ch tài li u. Phù h p v i sơ chuNn b , trong ph n này, ngư i ta ưa ra phương th c ch p hình, ch nh s a làm rõ hơn b n text c a tài li u b ng ph n m m PhotoShop, s d ng các trang thi t b và nguyên v t li u nh th c hi n quy trình ph c ch tài li u lưu tr b m , b hư t n. T ph n m m ch p hình nh c n có trang thi t b : máy nh, v t li u nh, quá trình x lý phim âm b n, x lý phim dương b n,… tuy nhiên, n u không có chuyên gia lành ngh thì nhi m v ph c ch tài li u không th th c hi n t t ư c. 2.1. Sơ quy trình công ngh chung V n ph c ch tài li u v nguyên t c cũng gi ng như ph c h i nh ng b n text b hư h ng khác không có s khác bi t. Trên cơ s ph c h i hình nh, v n th nh t t ra là tương ph n và quang ph c a v t li u nh, quan i m c a con ngư i, v n th hai là nh hư ng c a phương th c chi u sáng trên tài li u khi ch p, góc chi u sáng, s phân b ánh sáng trên b m t tài li u và các chi ti t khác. Chương trình ch p sao chép bao g m: 1- ChuNn b tài li u ch p 2- L p t ngu n chi u sáng 2-1 L p t ngu n chi u ánh sáng tím (t ngo i) 2-2 L p t ngu n chi u ánh sáng (h ng ngo i) 35 Ngư i d ch: TS. Nguy n L Nhung
  2. www.vanthuluutru.com 2-3 L p t ánh sáng kích thích các hi n tư ng phát quang 2-4 T o ra tán x ánh sáng khu ch tán và c bi t 3. L a ch n nguyên v t li u nh ch p 3-1 Phim dùng cho sao chép nh tài li u 3-2 Ti p nh n v t li u quang ph i n t (ánh sáng quang ph tím) 4. Ch p hình 4-1 Ch p hình v i b l c sáng 4-2 Ch p hình trên v t li u nh chuyên d ng có tương ph n c bi t 5. Ti n hành quá trình ch p âm b n ……………. T chương trình này rõ ràng là trong t t c các bư c l n trong quá trình khôi ph c tài li u m d n, trái v i vi c ch p nh tài li u ơn gi n, có m t s l a ch n trong i u ki n nh t nh như èn chi u sáng, ti p xúc, v t li u ng d ng, trong ó c n xác nh hi u qu c a quá trình t ng th . Sao chép quang h c V i lo i sao chép quang h c, còn g i là ch p l i b ng máy nh, m t th u kính s ư c s d ng thu hình nh c a b n g c vào phim. Trong i u ki n này, có r t nhi u lo i kích c sao chép (c thu nh , c 1:1, ho c phóng to). Phương pháp này có th t o ra ư c m t s hài hòa, cân i cho b sưu t p nh h n h p ư c t o ra t nhi u quá trình khác nhau và nh ra m t kích c chung nh t. Khi b n g c b m (ví d : tài li u nh ho c các tài li u in n trên n n gi y) thì phương pháp sao chép quang h c ư c coi là phương pháp th c t nh t. Các h th ng quang h c cũng ư c coi là lý tư ng sao chép l i các b n g c d h ng như các lo i phim xenlulô axetat giòn, d gãy; 36 Ngư i d ch: TS. Nguy n L Nhung
  3. www.vanthuluutru.com các b c nh b cong; các phim nitrat dính; các văn b n gi y n n y u. Nh ng lo i này có th b hư h i do áp l c trong khi in ti p xúc. V hi u su t, các h th ng sao chép quang h c có m t s l i th . Vì chúng có th t o ra kh năng làm vi c v i các văn b n gi y n n y u, giòn; các d i phim óng trong các cu n phim dài hàng ch c mét, r ng khác nhau (35mm, 70mm, 105mm, v.v.), có r t ít thao tác trong lúc ch p nh và không c n ph i x lý b n g c cũng như x lý phim trong bóng t i. Kích c r ng hơn có th ch t lư ng sao chép t t hơn c 35mm – trong khi v n ưa ra m t kích c nh t nh ph c v công tác lưu tr . Có th tráng r a các cu n phim m t cách nhanh chóng v i ch t lư ng áng tin c y hơn – b ng máy tráng phim t ng và sau ó sao chép chúng b ng máy in ti p xúc t ng (m t ki u s d ng sao chép vi phim và phim nh ng). Vi c có m t b sưu t p tài li u b ng phim âm b n (d ng phim cu n) s d dàng cho vi c s hóa, s d ng các máy quét t ng. Cơ quan Lưu tr Qu c gia Oasinhton, D.C và các Công ty chuyên v sao chép nh s d ng quy trình này sao chép nh en – tr ng và th y r ng m t máy sao chép có th t o ra 100.000 b c nh sao m i năm. Ngoài h th ng èn chi u ã s d ng, ánh sáng c a tài li u ư c ph c ch ph i ng nh t m t cách hoàn h o. Khi ch p nh có ph n chi u, nên s d ng m t giá trang b hai ho c b n èn sáng gi ng nhau ( i u này ph thu c vào nh d ng c a s v t), t i góc quay 450 và nh t thi t ph i thông gió y tránh nóng. Nên dùng èn i n t ( èn nháy) ch p nh ng t o tác d b t n h i t o ra s cân b ng nhi t màu tương thích v i các lo i phim màu thích h p v i ánh sáng ban ngày. 2.2. Thi t b , v t tư ch p sao chép Vi c s d ng và l a ch n các thi t b ph thu c vào các m c tiêu, lo i và s lư ng tài li u lưu tr hư h ng ho c b m ch c n ph c h i, m t khác cũng òi h i ch b o qu n thích h p v i m t kh i lư ng không nh tài li u 37 Ngư i d ch: TS. Nguy n L Nhung
  4. www.vanthuluutru.com m , hư h ng sau ph c ch s ư c b o qu n d ng nh (trên v t mang tin là gi y nh). Ch p hình tài li u c bi t nên th c hi n nh d ng phim cho khung kích thư c 6 x 9 cm ho c l n hơn. V i m c ích gi m chi phí lao ng và c i thi n hi u su t, ngư i ta khuy n cáo ch p microfilm, nhưng v i vi c s d ng phương pháp ch p hình khôi ph c l i các tài li u m d n Kích thư c khung t i ưu cho văn b n b m , h ng b ng microfilm không ư c nh hơn kích thư c 24 x 36 mm. N u gi m kích thư c s th y m t s suy gi m rõ r t trong ch t lư ng và n i dung thông tin c a tài li u lưu tr . Rõ ràng, các thi t b tiêu chuNn dùng ch p microfilm cũng như máy nh s c n có kh năng s d ng các ngu n ánh sáng c n thi t, b l c và nguyên li u s d ng trong quang ph tia c c tím và h ng ngo i. N u không th c hi n theo tiêu chuNn ã khuy n cáo thì yêu c u iv i trang thi t b trong quá trình tích c c x lý nh và các quá trình hoàn t t không t ra. V t li u ch p nh chuyên d ng ph c h i tài li u lưu tr b m , b hư h ng c trong và ngoài nư c không còn n a. Vì v y, b n nên ch n t i u ki n hi n t i cho phép chúng ta gi i quy t v n theo phương pháp l a ch n và phù h p v i công ngh . nh y sáng (ISO) Là nh y sáng c a phim hay c a b c m bi n. Ký hi u thư ng dùng trên phim nh a là ASA, ISO, DIN,… Tương t như v y, máy nh s cũng dùng thông s ISO bi u th các c p c a nh y sáng. Thí d : nh y - IOS M c b t sáng sáng nơi ch p nh = 400 cao y u 38 Ngư i d ch: TS. Nguy n L Nhung
  5. www.vanthuluutru.com ISO 100 -200 là nh y sáng thông d ng mà h u h t các máy nh s compact dùng thi t l p m c nh, v a phù h p v i ánh sáng thư ng g p,v a cho ra nh có m n ch p nh n ư c, ng th i, cũng phù h p v i vi c ch p nh ph c ch tài li u. Trong m t s máy nh compact sau này cho phép b n tăng nh y sáng lên 400, 800, 1.600,…. nh y sáng (ISO) càng th p thì òi h i nơi ch p nh ph i có ngu n sáng m nh. b t sáng c a nó kém nhưng m n c a nh thì t t hơn (khó b nhi u hơn). Do nh y sáng th p nên vi c s d ng trong nh ng tình hu ng chuy n ng s khó có k t qu t t ư c. ISO càng cao thì b t sáng càng m nh, thích h p nh ng nơi có ngu n sáng y u. Nhưng nó s cho nh có m n kém (d b nhi u). ISO cao s thích h p trong tình hu ng ch p hình nh ng s v t ang chuy n ng vì nó có k t qu t t ư c. Các thông s khNu ,t c và ISO ư c mô t có v c l p, nhưng th c t , i v i nh ng máy nh mà c n n vi c i u ch nh b ng tay như máy nh cơ ch ng h n, thì các thông s khNu ,t c , và nh y ISO u ph i ư c cân ch nh phù h p. Ba y u t khNu ,t c , và ánh sáng là các y u t chính t o nên m c phơi sáng cho t m nh, trong ó, nh y sáng chi m v trí ưu tiên. C ba y u t này có nh hư ng và b túc cho nhau. Thông thư ng, vì m t yêu c u nào ó ph i tăng y u t này lên 1 c p thì ph i gi m m t trong hai y u t còn l i 1c p duy trì m c phơi sáng. Ví d : gi s ta s d ng m c ISO 200, t c 1/125 và khNu F11 cho ta nh ng m c phơi sáng ưng ý. N u ta tăng khNu lên F8 thì c n 39 Ngư i d ch: TS. Nguy n L Nhung
  6. www.vanthuluutru.com gi m th i gian phơi sáng (tăng t c ch p) xu ng 1/250. m c này, ta s có ư c m c phơi sáng như lúc u. ISO là gì? i v i máy nh s , ISO là i lư ng o nh y sáng c a c m bi n nh i v i ánh sáng. Khi chúng ta ch n m t m c ISO nào ó (n u có), thì máy nh s d a vào k t qu o sáng mà t ng hi u ch nh các thông s còn l i. Do thông s này ã ư c t ng hóa m t ph n nên vi c s d ng có ph n ơn gi n hơn. Giá tr ISO th p ng nghĩa v i nh y sáng c a c m bi n nh i v i ánh sáng th p và ngư c l i. Vi c tăng nh y sáng thư ng d n n vi c phát sinh m t v n khác cho vi c ch p nh, b t k ó là chi c máy nh b túi hay chuyên nghi p. Nhi u i n t xu t hi n khi nh y sáng c a c m bi n tăng lên. Trong ph m vi c a phim k thu t ư c khuy n khích có các lo i: FT- 51 FT-112P, FT-32P, trong ó có m t t l tương ph n cao (3 - 8), nh y và phân gi i y . S n xu t phim có kích thư c khác nhau t 13cm x 18cm n 50cm x 60cm ho c l n hơn, do ó các lo i phim l n r t thích h p cho các d ng máy nh l n. Ch p microphilm có th s d ng các lo i phim trong nư c "Mikrat-300", "Mikrat-IFS". Hi n nay trên th trư ng b n có th mua các v t li u nh tương t c a các công ty nư c ngoài Kodak ho c Agfa-Gevert. Không nên áp d ng v t li u nh màu trong ph c h i các văn b n, vì theo tính ch t không th tăng nét c a tài li u có tương ph n th p. Thông thư ng, khi ch p hình tài li u, văn b n m , b n ph i có m t lo i phim có tương ph n c bi t v i m c nh y sáng khác nhau: nh y sáng c a film Y u t này th hi n kh năng h p th ánh sáng c a film. Có nhi u lo i film khác nhau. Tuy nhiên hi n thông d ng nh t v n là film màu âm b n. Lo i 40 Ngư i d ch: TS. Nguy n L Nhung
  7. www.vanthuluutru.com film này d ch p hơn so v i các lo i khác. Trên m i cu n Film b n s th y ghi nh y sáng là 50, 100 hay 200 ASA… Film 100ASA t c thu sáng g p ôi so v i 50ASA và b ng m t n a so v i 200ASA. Film có nh y sáng càng cao thì hình nh m n h t càng kém. Exposure (s phơi sáng) B n ch t c a ch p nh là s phơi sáng. Máy nh là m t h p t i. Khi b m nút ch p nh, m t cánh c a ư c m ra cho ánh sáng bên ngoài i vào qua ng kính. Ánh sáng tác d ng vào film (hay sensor i v i máy digital (T sau ây xin ư c g i là film) t o ra hình nh. M t b c nh ta có th t m chia làm hai ph n: sáng và s cân i ánh sáng. Ta hãy hình dung film là m t v t thu sáng. Và sáng c a b c nh quy t nh b i lư ng ánh sáng mà film thu ư c. Khi lư ng ánh sáng vào quá nhi u thì nh s tr ng xóa, còn không sáng thì nh s b t i. M t b c nh có sáng úng v i i tư ng ư c ch p g i là úng sáng. Ngoài y u t sáng ra, s cân i ánh sáng khác nhau s t o ra nh ng b c nh hoàn toàn khác nhau v i cùng m t sáng. Lư ng ánh sáng film thu ư c g i là Ev (Expoure value). Trư c h t, ta s tìm hi u nh ng y u t nh hư ng n sáng c a nh Apeture ( m ng kính) m ng kính là ph n i u ch nh cư ng ánh sáng i qua ng kính. Chúng ta có th hi u ph n này như là kh năng cho ánh sáng i qua c a ng kính. C u t o b ph n này bao g m nh ng lá m ng ghép l i t o ra khe h d ng hình tròn có th i u ch nh ư c. Tương ng v i các m ng kính ta có dãy tr s tiêu chuNn 1, 1.4, 2, 2.8 , 4 , 5.6, 8, 11, 16, 32… các tr s này g i là F-stop hay Kh u . T i m i F-stop ta có ư ng kính l m d tương 41 Ngư i d ch: TS. Nguy n L Nhung
  8. www.vanthuluutru.com ương f/1, f/1.4 , f/2 f/2.8… và f chính là dài tiêu c ng kính. Như v y ta có th th y khNu càng l n thì ư ng kính d càng nh và ánh sáng i qua ng kính càng ít. Và thêm m t i u n a là cùng m t ư ng kính l m d n u dài tiêu c ng kính càng dài thì khNu càng l n. * M i ngư i thư ng hay th c m c t i sao dãy tr s F-stop không ph i là 1, 2, 3… mà là dãy b i s c a căn b c hai c a 2. Trong k thu t ch p nh, ngư i ta ch n tiêu chuNn i u ch nh sáng v i m t kho ng cách là g p ôi. B n có th hi u là khi b n m ng kính thêm m t khNu có nghĩa là lư ng ánh sáng thu ư c s tăng g p hai l n. Mu n như th di n tích l m ph i tăng g p ôi tương ương v i ư ng kính tăng lên 1.4 l n. ó là lý do t i sao ta có dãy tr s trên. Shutter Speed (Th i ch p hay t c ) Ngoài vi c i u ch nh cư ng ánh sáng i qua ng kính ta còn có th i u ch nh th i gian cho ánh sáng i vào thay i sáng c a nh ch p. Y u t này g i là th i ch p hay t c ch p. ơn v tính là giây. Th i gian này chính là th i gian màn ch p trong máy m ra cho ánh sáng i vào. Th i gian này càng lâu (t c ch m) thì lư ng ánh sáng i vào càng nhi u và ngư c l i, th i gian này càng ng n (t c nhanh) thì lư ng sáng i vào s ít i. Cũng như ph n m ng kính, theo tiêu chuNn thì khi tăng m t n c th i gian ch p thì lư ng ánh sáng i vào g p ôi. T c ch p nhanh hơn 1s có 1/2 , 1/4 , ….1/125, 1/250…. Còn lâu hơn 1s là 2, 4, 8 , 16s…. 42 Ngư i d ch: TS. Nguy n L Nhung
  9. www.vanthuluutru.com Ngoài ra còn có ký hi u B : màn ch p m cho n khi buông tay b m nút ch p. Ký hi u T: màn ch p m cho n khi b m nút ch p l n n a. Qua ph n trên, chúng ta ã hi u sơ lư c v ba y u t liên quan n sáng c a nh ch p. Exposure Value (Ev) Trong nhi p nh, s k t h p c a m ng kính và t c ch p cho ta m t i lư ng c trưng g i là Exposure value (Ev). Ev 0 là khi ta t khNu là 1 t c ch p là 1 giây. Ev ư c tính b ng k t h p hai hàm logarit c a giá tr m ng kính (Apeture value) và giá tr c a th i ch p (Time Value). EV = Av + Tv G i N là tr s khNu ( f-number) ta có Apeture value: N u t là th i ch p tính b ng giây ta có Time Value: Các công th c trên ch tham kh o. Trong th c t thì b n ch c n hi u là, khi m ng kính thêm m t khNu thì th i gian ch p ph i gi m i m t n a (hay ngư c l i) thì Ev không thay i. Các b n c n lưu ý m t i m hay nh m l n là m ng kính thêm m t khNu nghĩa là gi m f-number m t stop. Ví d như t f/8 v f/5.6. Ánh sáng tác ng vào film còn ph thu c vào nh y sáng c a film. nh y sáng c a film thì ơn gi n như khNu hay t c ch p là tăng g p ôi thì lư ng sáng vào s tăng g p ôi. Film 100asa thì g p ôi 50asa, 200asa thì g p ôi film 100asa… Tùy thu c vào i u ki n ch p khác nhau s có 43 Ngư i d ch: TS. Nguy n L Nhung
  10. www.vanthuluutru.com nh ng ch n l a khác nhau; Tuy nhiên ơn gi n thì nên căn c vào m c chuNn 100asa. Quay l i sáng c a hình ch p, ó là k t qu c a vi c d a vào ánh sáng c a ch , nh y sáng c a film, khNu và t c ch p. nh y sáng c a film thì t t nhiên là càng th p thì hình nh càng m n. Nhưng không ph i i u ki n nào cũng có th ch n l a film có nh y th p ư c. ơn gi n thì hãy ch n film 100asa và quan tâm n khNu và t c . sâu trư ng nh Depth Of Field (DOF) sâu trư ng nh (Depth of field - DOF) là thu t ng ch vùng kho ng cách trong không gian mà m i v t th thu c vùng ó u hi n ra rõ nét trên nh. DOF ph thu c nhi u vào lo i máy nh (kích c phim hay c m quang) và cách thi t l p ng kính (khNu , kho ng l y nét). Kho ng l y nét ây chính là kho ng cách t m t ph ng ch a i m c n l y nét t i ng kính. M t th c t là khi b n ch p nh m t tài li u, rõ nét không xuyên su t. Khi b n canh nét vào ch thì trư c và sau ch s có kho ng không rõ nét. Kho ng cách mà nh còn rõ nét trư c và sau i m l y nét (t m) g i là sâu trư ng nh và thư ng g i t t là DOF. Kho ng rõ nét do nhi u y u t nh hư ng n. Tuy nhiên y u t u tiên có th nói là m ng kính. Ch ch p tài li u ch này, máy nh t o ra nh ng b c nh có tương ph n cao nh t gi a màu ch và màu gi y. T ó nh ng k t qu thu ư c s rõ ràng, s c nét và d c. Chúng ta có th c ư c nh ng tài li u ã ch p trên màn hình vi tính v i ch c năng phóng l n c a ph n m m m t cách d dàng. 44 Ngư i d ch: TS. Nguy n L Nhung
  11. www.vanthuluutru.com Tài li u ư c ch p l i v i tương ph n t t. Khi phóng to v n cho phép c ư c nh ng chi ti t bên trong. K c khi tài li u là gi y màu, v i tương ph n t t cũng giúp ta lưu gi tài li u v i s c nét rõ ràng. V i nh ng trang màu, n n gi y màu xanh làm màu ch khó nh n di n hơn do tương ph n gi a chúng gi m i. Tuy v y, qua ch ch p tài li u, máy nh cho th y k t qu v n có th ch p nh n ư c. Tuy nhiên, v i ch ch p tài li u, hai biên c a hình nh thư ng b u n cong do máy nh s d ng tiêu c góc r ng. Ta có th th y c nh ng c a t m nh, các hàng ch không ư c th ng hàng. Do v y, khi s d ng ch này, ta không nên ng m n i dung tài li u quá sát biên, ng th i không nh t thi t máy nh quá g n tài li u. 2.3. Ph c h i tài li u Ph c h i văn b n, tài li u b m ch ư c th c hi n không ch v i m c ích có ư c b n sao c a tài li u, mà làm th nào khôi ph c l i các thông tin và các c tính v n có c a các văn b n như: b n text, bi u , hình v , bút tích, v. v… Trong ý nghĩa này nó khác v i các b n sao thông thư ng và làm ư c i u này, c n s d ng phương pháp và công ngh chuyên d ng [1-4]. K thu t ph c h i tài li u Các c i m c a tài li u có th ư c c i thi n trong quá trình sao chép. Màu s c trên nh âm - lo i có quá nhi u tương ph n c n ư c in cNn th n b ng lo i gi y m i, m m - nên d u, có th ch nh s a ph n in m và các màu b nh t. G n ây, t “ch nh s a” (b ng quang h c ho c k thu t s ) ư c dùng mô t các ho t ng như v y. G. Brunel ã làm rõ thu t ng này k 45 Ngư i d ch: TS. Nguy n L Nhung
  12. www.vanthuluutru.com th a c nh ng phương pháp t trư c ó 1. Ông cho r ng, chúng ta nên tránh s d ng thu t ng “ch nh s a” không chính xác này mà nên thay b ng t “ph c h i” vì tài li u b n g c không b tác ng tr c ti p và vì sao chép là vi c ph c ch nh ng gì tài li u b n g c ã t ng có. Trong nh ng trư ng h p th n tr ng, chúng ta c n cNn th n không nên c g ng t o ra nh ng tài li u “hoàn h o” b ng cách b qua nh ng khi m khuy t liên quan n c i m v n có c a quá trình tráng r a ho c k x o ngư i th ch p nh ã s d ng. Vi c ph c h i các tài li u b ng quang h c c n ph i có ki n th c sâu r ng v c trưng c a t ng quá trình và các c i m c a chúng. T t nhiên, ngư i ta c n t o ra các b n sao t t nh t có th b ng các ngu n k thu t s n có nhưng ph i tôn tr ng tính nguyên b n c a tài li u. H cũng c n h n ch s can thi p và có s ghi chép chính xác sao cho ngư i ti p theo làm công tác ph c ch tài li u có thông tin v phương pháp và nguyên li u s d ng trong quá trình ph c ch . 2.3.1. Nhi p nh trong quang ph Ph n l n các văn b n b m không c i thi n tính ch t thông tin c a nó trong tia c c tím, h ng ngo i, quang ph và không có hi n tư ng phát quang. Có l th m chí ngư c l i, kh năng c b n text c a tài li u trong nh ng i u ki n này s t hơn. Vì v y, c n làm vi c v i tài li u lưu tr trong ph m vi nhìn th y ư c. Trong trư ng h p này có hai lo i tài li u. M t s trong s ó là có th có màu tiêu s c, không có b t kỳ tông màu nào. Ví d , tài li u, th c hi n b ng m c, bút chì en, ánh máy, v. v… M t s tài li u lưu tr khác ch a văn b n có m t màu s c c th . i u này có th là các tài li u, văn b n có màu m c xanh, tím, , v. v… 1 P.Krause, “Các c tính và s n nh c a nh màu”, trong Biên b n lưu v công tác b o qu n trong các cơ quan lưu tr : H i ngh qu c t , H i ng qu c t v công tác lưu tr , Ottawa, 10-12/5/1988 (Paris: CIA, 1989), 129-35 46 Ngư i d ch: TS. Nguy n L Nhung
  13. www.vanthuluutru.com nh en - tr ng Khi sao chép tài li u b phai màu, ôi khi có th c i thi n s xu t hi n các y u t tái t o b ng vi c s d ng các thi t b l c ch nh s a. Ví d : tương ph n c a b n tài li u nh b vàng, b c màu có th c i thi n ư c b ng cách s d ng thi t b l c màu xanh. B l c màu cho phép ánh sáng tương thích v i màu c a chính b c nh có th i qua khi b t ư c các b c x t các màu k t h p. i v i các nh en - tr ng, thi t b l c thông d ng nh t là b l c Wrantten s 15, 16, 21, 22, 24, 25, 47, 47B, 58, 70 và 72B2. Các thi t b l c này có th k t h p v i nhau, nhưng không nên s d ng quá hai thi t b l c trên m t máy nh vì n u không s d n n tình tr ng m t ánh sáng và nét. Thi t b l c có th t các c nh bên th u kính c a máy nh, m t thi t b l c dùng cho b m t trong c a th u kính và thi t b l c còn l i thì dùng cho b m t ngoài. Có th trang b m t thi t b l c sáng ngu n ánh sáng khi sao chép ki u ti p xúc. Có th ch n thu c tráng nh d a vào yêu c u ph c ch ( tương ph n tăng ho c gi m). th c hi n sao ch p có hi u qu , trư c ó c n ph i s p x p, xác nh các c i m riêng (kích c , m t màu, lo i màu v.v.) c a b n g c. S hư h i c a tài li u nh thư ng bi u hi n hai hi n tư ng: ng màu vàng, có th th y nh ng nơi nh t màu (ch sáng nh t và ph n l c a gi y in) và hi n tư ng ng màu có th th y s thay i màu s c. Vi c khôi ph c l i màu s c có th t ư c b ng cách s d ng l c màu khi ch p. Hi u qu c a thi t b l c ho c t h p thi t b l c có th ư c xác nh b ng vi c quan sát hình nh qua thi t b l c. S m t màu ph thu c vào m t quang h c c a b n g c và s m t m t ó vùng t i và vùng sáng không gi ng nhau. Vào 2 N.Nakamura, M. Umemoto, N. Sakai và Y. Seoka, “S n nh màu t i c a nh màu nhìn t s hình thành màu nhu m” trong “S n nh và b o qu n hình nh nhi p nh”, H i ngh chuyên qu c t l n th 2 t i Ottawa, Ontario, Canada, 25-28/8/1985. 47 Ngư i d ch: TS. Nguy n L Nhung
  14. www.vanthuluutru.com nh ng năm 1980, hãng KODAK ã công b m t s phương pháp ph c ch nh b ng quang h c cho lo i nh màu. Các gi i pháp ưa ra ph n l n d a vào các phương pháp ã ư c th c hi n khôi ph c các b n sao nh ng b ng phương pháp quang h c. Ngày nay, phương pháp ph c ch b ng k thu t s linh ho t hơn r t nhi u ã thay th các phương pháp truy n th ng, cho phép thay th m t cách có hi u qu và thú v khi c g ng tái t o l i tr ng thái ban u c a các tài li u ã b hư h i. Các d ng c k thu t s m i này cho phép m t trình và s can thi p d dàng mà các phương pháp nhi p nh thông thư ng không th có ư c. Ngày nay u có th x lý, ph c ch ư c s c nét, màu s c, ph i c nh, các v trí m t và s xu t hi n các nét c áo riêng bi t. Thu t toán ư c phát tri n t ng lo i tr nh ng t p nham không c n thi t và làm nh t màu trên phim. Các phương pháp như v y luôn luôn ư c phát tri n và nh n th c ư c t t c nh ng tác ng có h i có th có c a chúng v n là quá m i i v i chúng ta. Ví d , vi c nhu m màu có h th ng phim en tr ng là m t trong nh ng cách s d ng ã b ch trích. Ph thu c vào quan i m c a m i ngư i, t t c các k x o n i tr i này t o ra, ho c là m t s gi t o, ho c là m t s tái th hi n b n g c ho c t o ra s phái sinh b t ngu n t b n g c. G. Romer ã ti n hành m t thí nghi m như m t bài h c phong phú có giá tr . Ông yêu c u ngư i k thu t viên vi tính s d ng các công c k thu t s “khôi ph c” l i hình nh c a m t b c nh t o b i phép ch p hình age3 ã b hư h i. K t qu là hình nh ư c t o ra có d ng c a m t b c nh hi n i và ánh m t t t c nh ng c i m c a phép ch p hình age. Nh ng c i m riêng bi t theo ki u ch p age c a b c nh i n hình này ã ư c truy n t m t cách kém hi u qu th m chí b th hi n sai ý . Ví d : v t bNn thì ư c hi u như là 3 Phép ch p hình age – quá trình ưa nh ng hình nh ch p ư c lên trên gi y (hình nh ư c t o ra b ng s k t h p hóa ch t th y ngân và b c). Chú thích c a Ngư i d ch 48 Ngư i d ch: TS. Nguy n L Nhung
  15. www.vanthuluutru.com m t nét minh h a. Như v y, cũng như i v i phương pháp ph c h i c m quang, phương pháp ph c h i b ng k thu t s òi h i không ch có m t trình hi u bi t nh t nh mà còn ph i có ki n th c v l ch s k thu t và n i dung. Vài năm g n ây, ph n m m vi tính ã tr thành m t ph n m m chuyên d ng và ư c s d ng r ng rãi như: ph n m m Photoshop, ngoài ra còn có các ph n m m ng d ng c bi t mà các vi n và phòng thí nghi m ang s d ng. S ph c h i các tài li u gi y, các t m nh màu và phim b hư h i b ng k thu t s hóa là m t trong s các ví d có s c thuy t ph c v vi c s d ng k thu t s . Nhưng hãy ng l i khi tái t o l i các hình nh có màu s c nh t r t tinh t m c dù trên lý thuy t, k thu t s hoàn toàn có th tái t o l i m t cách chính xác các màu s c c a tài li u g c, nhưng dù sao v n có r t ít cơ h i làm ư c vi c này n u không có s tr giúp c a thi t b o màu. Khuynh hư ng hi n nay là làm sao h n ch ư c tính ch quan trong vi c tái t o màu s c b ng phương pháp ti p c n toán h c tìm ki m và t o ra m t màu n n có th i u ch nh ư c s phai nh t màu. Khi ó hoàn toàn có kh năng ngo i suy các giá tr v màu s c c a b n tài li u g c. Phương pháp này ư c s d ng cho c hai lo i: phim hình nh ng và hình nh tĩnh. M t trong nh ng hi u ng là dùng sóng h ng ngo i (infrared) ghi l i hình nh mà con ngư i không th quan sát ư c ch b ng m t thư ng. H ng ngo i có nghĩa là “dư i m c ”( là màu s c có bư c sóng dài nh t trong ánh sáng thư ng) mà con ngư i không th y ư c. M i v t v i nhi t l n hơn 0 Kelvin (0 C = 273,15 K) u phát ra tia h ng ngo i. a s máy nh s hi n nay dùng c m bi n nh có kh năng ti p nh n sóng h ng ngo i (infrared). Tuy nhiên, chúng l i ư c trang b b l c ch n 49 Ngư i d ch: TS. Nguy n L Nhung
  16. www.vanthuluutru.com h ng ngo i, ơn gi n vì camera ư c thi t k ch p ánh sáng có th quan sát. Do ó, ngư i s d ng c n m t camera nh y b t ánh sáng h ng ngo i, m t kính l c ch n lo i b t t c ánh sáng thư ng như Wratten 89B và ph n m m biên t p nh. (a) (b) Hình 16. Hình nh c a o n văn b n ư c tăng nét b ng s tương ph n c bi t cao trong khuy ch tán ánh sáng tán x (a) và hai èn (b) Các tài li u có b n text màu có th ư c tăng cư ng ánh sáng v i b l c màu, b l c m u s b sung cho màu s c text c a văn b n. Thông thư ng, s c màu chính là tên c a màu. Ví d : , xanh, vàng, cam, l c… Các s c màu khác nhau ư c bi u di n trên vòng tròn màu và có giá tr t 0o n 360o. bão hòa màu th hi n thu n khi t c a màu. Khi có bão hòa cao, màu s s ch và r c r . Khi có bão hòa th p, màu s c và x n. bão hòa thay i t 0% (xám) n 100%. Màu năng lư ng th p, bư c song dài (622 – 780nm) theo sau trong chu i màu là màu cam (597 – 622nm), vàng (577 – 597nm), l c (492 – 577nm), lam (455 – 492nm) và cu i cùng là màu tím năng lư ng tương i cao, bư c sóng ng n (t 455nm tr xu ng) 50 Ngư i d ch: TS. Nguy n L Nhung
  17. www.vanthuluutru.com Ta có th hi u là b n thân các v t xung quanh ta không có màu s c, khi các sóng ánh sáng chi u vào m t v t thì tùy vào tính ch t c a v t li u mà nó có các tác ng khác nhau. Các sóng ánh sáng có th b các v t (tùy c u t o) h p thu hay ph n chi u l i. N u v t li u h p thu h t các sóng ánh sáng ta s th y màu en, ph n chi u l i h t s cho ra màu tr ng, còn ph n chi u m t o n thì ta s th y v t có màu c a bư c sóng ó. Ví d , ta th y v t màu cam vì nó ph n x l i nhi u nh t các sóng màu và vàng. N u t màu c nh các màu l nh hơn (xanh lá, xanh dương) thì màu s kéo ngư i xem l i, t o hi u qu “không gian” trong b c hình. Nó cũng là màu ch a năng lư ng nhi u nh t và t o nên m t s “rung ng” r t m nh khi t g n các màu khác. Trong khi màu vàng sáng “trong su t”, màu l i tương i“ m c”. Màu vàng là màu sáng nh t trong các màu và ó cũng chính là tính ch t c bi t nh t c a nó, màu vàng t i không t n t i, khi b tr n v i màu en màu vàng không còn là màu vàng n a. Màu vàng ch sáng thua màu tr ng, vì th ta thư ng nhìn th y màu vàng trên n n màu s m hơn. Màu vàng thư ng r c lên trong các b c nh, ó là lý do khó ph i sáng màu vàng v i các màu khác. T t c các màu u thay i tính ch t khi t c nh nhau nhưng màu vàng c bi t “nh y c m”. Màu xanh dương m t màu tĩnh l ng, t i và r t l nh. Nó r t ph bi n trong nhi p nh và có nhi u bi n tư ng khác nhau. V th giác, màu xanh lùi ra xa và cho c m giác thanh bình hơn màu r t nhi u, là màu t i nh t trong 3 màu cơ b n, khá m nh m khi th m l i. Ta có th c m nh n ư c màu xanh dương khi nó tươi và tinh khi t. Màu xanh lá cây là màu c a t nhiên và ta có th phân bi t ư c r t nhi u màu xanh lá khác nhau, tùy theo ng sang phía màu xanh dương hay màu vàng và màu xanh lá mang nh ng c tính r t khác nhau. Màu tím là s ph i h p gi a màu xanh dương và màu , r t khó n m b t. Không nhi u ngư i phân bi t ư c màu tính tinh khi t. Màu tím nguyên 51 Ngư i d ch: TS. Nguy n L Nhung
  18. www.vanthuluutru.com ch t r t t t, n u sáng quá nó s tr thành màu “lavande”, s m hơn l i nh m thành màu xanh dương en, hơi ng sang màu thành màu magenta, b t chút l i thành xanh dương. Vì th màu tím gây c n tr trong nhi p nh và in n. Màu cam là m t màu r c r ư c pha tr n t màu và vàng nên nó cũng mang m t s tính ch t c a 2 màu ó. Màu cam r t sáng và m nh khi nguyên ch t, khi sáng lên nó tr thành màu be, s m xu ng tr thành màu “maron”. Màu en không có ánh sáng và tông màu, trong nhi p nh màu en ư c t o ra b ng cách gi m sáng. Màu en tinh khi t không ch a m t chi ti t nào song nó r t quan tr ng cho m t và s phong phú c a b c nh. Màu en r t c n thi t t o s tương ph n v i các màu khác. Màu en thư ng ư c dùng làm n n, t hình th ư ng nét (ngư c sáng) ho c ch m phá. Màu en thư ng ph i có trong nh làm ch d a cho các tông màu khác. Th a sáng, tương ph n y u hay sai l m trong x lý nh k thu t s là “k thù” c a màu en. V lý thuy t, màu tr ng không màu và không có tông, th nhưng th c t màu tr ng l i là màu tinh t nh t, nó óng vai trò quan tr ng trong h u h t t t c các nh. Ngay c trong m t v t hoàn toàn en cũng c n các s c sáng và s l i lõm có th nh d ng ư c. M t b c nh tr ng cũng c n có s bi n chuy n c a s c xám nh t o hình. R t ít khi màu tr ng hoàn toàn trung tính. Khi ch p màu tr ng c n o sáng cNn th n, nh t là khi ch p b ng máy k thu t s . Màu xám tinh khi t là b n ch t c a s trung tính. Màu xám óng vai trò quan tr ng trong s o sáng. S tăng sáng c a màu en và gi m sáng c a màu tr ng cho ra các s c thái xám khác nhau nên s lư ng màu xám là vô t n. Cơ ch khu ch i c a hình nh v i m t b l c b sung có th ư c nhìn th y trong s hình thành c a m t quang h c mà nó mô t tính ch t. Hãy nhìn vào m t ví d v hình nh màu xanh lý tư ng. Theo nh nghĩa c a 52 Ngư i d ch: TS. Nguy n L Nhung
  19. www.vanthuluutru.com m t b ng v i logarit c a t s c a thông lư ng sáng vào nh ph n nh ánh sáng ph n x t ó: D = lg (4) Trong ó: D -m t c a văn b n màu xanh C, 3, và K -, tương ng màu xanh da tr i, các tia màu xanh lá cây và . Sau khi chuy n i, chúng ta có: D = lg (5) T bi u th c (5) ta th y r ng, m t c a văn b n màu xanh da tr i có th ư c o b ng ánh sáng màu , có nghĩa là hình nh c a nó trong khu v c c a tăng ph . Công th c (5) có giá tr cho m t lo i thu c nhu m màu xanh hoàn h o, nghĩa là, khi nó có m t bão hòa 100%, và t ó ch ph n ánh các tia màu xanh dương và xanh lá cây. Trong trư ng h p này, m t t i ac a nó D . N u thu c nhu m màu xanh không ph i là hoàn toàn bão hòa, vi c b sung màu xanh dương và màu xanh lá cây c a hình nh ph n x t khu v c ánh sáng màu . Sau ó, m t s là: D = lg = 0,7 (6) T bi u th c (6) cho th y r ng s hi n di n c a 0,2 ph n m t màu c a hình nh ngang b ng v i 0,7 ph n m u xanh. M t màu s c c a các tài li u m gây khó khăn trong vi c c, thư ng ít hơn 0,1. Vì v y, tăng cư ng hơn n a các văn b n ch p ư c th c hi n trên các b c nh ch p b l c chuy n d ng và, n u c n thi t tăng phân gi i c a hình nh. 53 Ngư i d ch: TS. Nguy n L Nhung
  20. www.vanthuluutru.com H u h t các tài li u lưu tr không có m t màu s c tươi sáng và hài hòa, ph n l n tài li u là dơ bNn, màu văn b n nh nh không xác nh ư c. i u này làm ph c t p vi c l a ch n b l c b sung. Trong trư ng h p này nó ư c khuy n khích ti n hành ch p th nghi m ch n k t qu t t nh t. Hình 17 cho th y các ư ng cong o quang ph nh c a m t s màu s c là thành ph n t o nên m c. Hình 17. Quang ph ph n ánh ư ng cong quang ph c a thu c nhu m: a - axit tím, b - màu xanh methylene, c - màu xanh lá cây r c r , d – da cam Các th cho th y các màu s c th c t khác xa m u s c lý tư ng như th nào. Thêm vào ó, ó là i u c n thi t ph i tính n b i trong thành ph n c a m c không ch có ch a m t mà nhi u thu c nhu m. Vì v y, màu s c là r t bNn. S không xác nh ư c ch c ch n các tông màu làm tăng khó khăn cho quá trình khôi ph c l i văn b n m ch . Tùy thu c vào màu gì chi m ưu th trong b n text c a tài li u, b ng 3 ưa ra nh ng khuy n ngh c n thi t cho ngu n sáng, các b l c và v t li u nh quang ph nh y sáng. 54 Ngư i d ch: TS. Nguy n L Nhung
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2