Kích thước răng, cung hàm và một số chỉ số thông dụng trên mẫu thạch cao của sinh viên trường Đại học Y Dược Thái Nguyên có sai khớp cắn Angle II

Hoàng Tiến Công và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 104(04): 73 - 77<br /> <br /> KÍCH THƯỚC RĂNG, CUNG HÀM VÀ MỘT SỐ CHỈ SỐ THÔNG DỤNG<br /> TRÊN MẪU THẠCH CAO CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC<br /> THÁI NGUYÊN CÓ SAI KHỚP CẮN ANGLE II<br /> Hoàng Tiến Công1, Trịnh Đức Mậu2*<br /> 1<br /> <br /> Trường Đại học Y Dược - ĐH Thái Nguyên<br /> 2<br /> Trung tâm Nha khoa Quôc tế Việt Đức<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Nghiên cứu xác định kích thước răng - cung hàm, một số chỉ số thông dụng và nhận xét mối tương<br /> quan cắn khớp giữa hai hàm trên mẫu hàm có sai lệch khớp cắn Angle II của sinh viên y trường<br /> Đại học Y Dược Thái Nguyên. Thiết kế nghiên cứu mô tả cắt ngang. Kết quả: 48 mẫu hàm có sai<br /> lệch khớp cắn Angle II gồm 68,7% tiểu loại 1 (ClII/1) và 31,3% tiểu loại 2 (ClII/2). Độ cắn trùm là<br /> 4,20 ± 1,67 mm, độ cắn chìa 3,67 ± 1,80 mm, cao hơn so với giá trị tương ứng ở người bình<br /> thường. Các kích thước về chiều rộng và chiều dài cung hàm ở cả hai hàm (trừ D17) đều nhỏ hơn<br /> giá trị tương ứng ở người bình thường. Sự mất tương xứng răng - hàm có sự khác biệt giữa hai<br /> hàm, thiếu chỗ cho răng ở hàm trên là 52,1%, ở hàm dưới là 62,5% và 37,5% ở cả hai hàm, không<br /> có sự khác biệt về giới. Tương quan cắn khớp giữa hai hàm thông qua chỉ số Bolton có liên quan<br /> đến giới tính, 31,2% nam giới có chỉ số Bolton >91,3 và 10,4% có Bolton < 91,3, ngược lại, 35,4%<br /> nữ giới có chỉ số Bolton < 91,3 và 22,9% có Bolton < 91,3.<br /> Từ khóa: Sai lệch khớp cắn, độ cắn trùm, độ cắn chìa, chỉ số Bolton, mẫu hàm<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ*<br /> Sai lệch khớp cắn gây ra sự bất hài hòa trong<br /> tương quan giữa các răng trong miệng và gây<br /> ảnh hưởng nhiều đến chức năng, thẩm mỹ và<br /> sức khỏe răng miệng. Sự hiểu biết một cách<br /> rõ ràng đặc điểm của các loại sai lệch khớp<br /> cắn và tương quan xương - răng là hết sức cần<br /> thiết để đưa ra kế hoạch điều trị chỉnh hình<br /> răng-mặt với các khí cụ thích hợp. Sai lệch<br /> khớp cắn loại Angle II là lệch lạc hay gặp<br /> trong chỉnh nha, đã có nhiều nghiên cứu tìm<br /> hiểu về loại lệch lạc này ở Việt Nam cũng<br /> như trên thế giới. Moorrees và cs (1969),<br /> Buschang và cs (1994), Walkow và Peck<br /> (2002) [3,7], đã phân tích mẫu hàm để tìm sự<br /> khác biệt về kích thước cung hàm của hai<br /> nhóm tiểu loại 1 (ClII/1) và tiểu loại 2 (ClII/2)<br /> trong sai lệch khớp cắn Angle II chưa được<br /> điều trị. Arias (1999) đã phân tích 30 mẫu<br /> hàm của bệnh nhân có sai lệch khớp cắn<br /> Angle II tiểu loại 2 để tìm sự thay đổi kích<br /> thước cung hàm trước và sau điều trị. Trong<br /> nghiên cứu của Isik F & cs (2006) [5] đã tiến<br /> hành phân tích phim Cephalometrics và mẫu<br /> hàm nhằm tìm kiếm sự khác biệt về xươngrăng giữa tiểu loại 1 và tiểu loại 2 của sai lệch<br /> khớp cắn Angle II. Tại Việt Nam trong những<br /> năm qua đã có nhiều nghiên cứu khảo sát về<br /> *<br /> <br /> Tel: 0989 398386<br /> <br /> sự phân bố tỷ lệ các loại khớp cắn trong cộng<br /> đồng như Nguyễn Phúc Diên Thảo và Hoàng<br /> Tử Hùng (1993), Phạm Thị Hương Loan và<br /> Hoàng Tử Hùng (2000), Hoàng Thị Bạch<br /> Dương (2000).<br /> Để góp phần tìm hiểu đặc điểm của loại lệch<br /> lạc này trên nhóm sinh viên có sai lệch khớp<br /> cắn Angle II, chúng tôi thực hiện nghiên cứu<br /> này nhằm hai mục tiêu sau:<br /> 1-Xác định kích thước răng, cung hàm và<br /> một số chỉ số thông dụng trên mẫu hàm<br /> thạch cao của sinh viên trường ĐH Y Dược<br /> Thái Nguyên có sai lệch khớp cắn Angle II.<br /> 2-Nhận xét mối tương quan cắn khớp giữa<br /> hai hàm trên mẫu thạch cao của đối tượng<br /> nghiên cứu.<br /> ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> - Sinh viên y chính quy trường Đại học Y<br /> Dược Thái Nguyên có sai lệch khớp cắn<br /> Angle II được chọn từ một nghiên cứu khảo<br /> sát trước đó.<br /> - Tiêu chuẩn lựa chọn:<br /> + Tuổi từ 18-25.<br /> + Có sai lệch khớp cắn loại II theo Angle.<br /> + Có đủ răng vĩnh viễn (từ 28 - 32 răng).<br /> + Chưa điều trị phục hình hoặc chỉnh hình.<br /> 73<br /> <br /> 78Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên<br /> <br /> http://www.lrc-tnu.edu.vn<br /> <br /> Hoàng Tiến Công và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> - Tiêu chuẩn loại trừ: Có tiền sử chấn thương<br /> hoặc dị tật bẩm sinh vùng hàm mặt làm ảnh<br /> hưởng đến khớp cắn. Có bất thường về số<br /> lượng răng (thừa hoặc thiếu răng). Có mất<br /> răng nhưng không phải răng số 8. Có tổn<br /> thương trên ½ thân răng.<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> - Phương pháp nghiên cứu: Mô tả cắt ngang.<br /> - Các bước tiến hành:<br /> + Thu thập thông tin: Dựa trên 48 mẫu hàm<br /> được xác định là có sai lệch khớp cắn Angle<br /> II của sinh viên y chính quy trường Đại học Y<br /> Dược Thái Nguyên, chúng tôi tiến hành lấy số<br /> đo cung hàm như độ rộng trước (R33), độ<br /> rộng sau (R66). Các độ dài cung hàm: chiều<br /> dài trước (D13), chiều dài sau (D16), chiều<br /> dài toàn bộ (D17). Đo kích thước cung răng<br /> để xác định khoảng hiện có. Đo kích thước<br /> gần xa của các răng trên cung hàm để tính<br /> khoảng yêu cầu. Đánh giá mức độ mất cân<br /> xứng răng - hàm thông qua khoảng hiện có và<br /> khoảng yêu cầu. Tính chỉ số Bolton toàn bộ<br /> để đánh giá tương quan hai hàm.<br /> - Xử lý số liệu bằng phần mềm SPSS 16.0.<br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> 48 đối tượng tham gia nghiên cứu có độ tuổi<br /> từ 19-24, tuổi trung bình là 22,4 ± 0,77.<br /> Trong đó có 28 nữ (58,3%), 20 nam (41,7%).<br /> Không có sự khác biệt về giới.<br /> 41,7%<br /> 20<br /> 15<br /> <br /> 27%<br /> <br /> 10<br /> <br /> 16,6%<br /> 14,7%<br /> <br /> 5<br /> <br /> Nam<br /> Nữ<br /> <br /> 0<br /> Cl II/1<br /> <br /> ClII/2<br /> <br /> Biểu đồ 1. Phân bố các tiểu loại sai lệch khớp cắn<br /> loại II<br /> <br /> Nhận xét: có 33 trường hợp sai lệch Angle II<br /> tiểu loại 1 (68,7%) và 15 trường hợp sai lệch<br /> Angle II tiểu loại 2 (31,3%). Sự chênh lệch tỷ<br /> lệ sai lệch khớp cắn ClII/1 và ClII/2 ở nam và nữ<br /> không có ý nghĩa thống kê với p=0,825.<br /> <br /> 104(04): 73 - 77<br /> <br /> Bảng 1. Độ cắn trùm, độ cắn chìa<br /> của các đối tượng nghiên cứu<br /> Loại KC<br /> Độ cắn<br /> Độ cắn<br /> trùm<br /> Độ cắn<br /> chìa<br /> <br /> Bình<br /> thường<br /> (mm)<br /> <br /> ClII<br /> ( X ± SD)<br /> (mm)<br /> <br /> p<br /> <br /> 2,89<br /> <br /> 4,20 ± 1,67<br /> <br />