Kiến thức, thái độ về tác hại của thuốc lá và thực trạng sử dụng thuốc lá của người trưởng thành tại 2 huyện nông thôn ở Việt Nam năm 2018

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết mô tả kiến thức, thái độ của người dân về tác hại của thuốc lá và thực trạng sử dụng thuốc lá của người trưởng thành từ 15 tuổi trở lên tại 2 huyện nông thôn ở Việt Nam năm 2018. Thiết kế nghiên cứu mô tả cắt ngang thực hiện tại 816 hộ gia đình thuộc huyện Tiền Hải (Thái Bình) và huyện Thanh Bình (Đồng Tháp) từ tháng 9/2018 đến tháng 10/2018.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kiến thức, thái độ về tác hại của thuốc lá và thực trạng sử dụng thuốc lá của người trưởng thành tại 2 huyện nông thôn ở Việt Nam năm 2018

TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 478 - THÁNG 5 - SỐ 1 - 2019 TÀI LIỆU THAM KHẢO 5. Hoàng Thị Khánh (2016), Phân tích thực trạng sử dụng thuốc kháng sinh tại bệnh viện chấn 1. Trần Thị Ánh (2014), Đánh giá việc sử dụng thương chỉnh hình Nghệ An năm 2016, Luận văn kháng sinh tại bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông chuyên khoa 2, Đại học Dược Hà Nội Bí, Luận văn thạc sĩ dược học, Đại học Dược HN 6. Trần Xuân Linh (2017), Đánh giá thực trạng sử 2. Bộ Y tế (2015), Hướng dẫn sử dụng kháng sinh, dụng kháng sinh trong điều trị nội trú tại bệnh Ban hành kèm theo QĐ 708/QĐ-BYT ngày viện Quân y 4 Quân khu 4 năm 2016, Luận văn 02/3/2015. chuyên khoa 2, Đại học Dược Hà Nội 3. Bộ Y tế (2016), Hướng dẫn thực hiện quản lý sử 7. Vũ Tuân (2013), Phân tích hoạt động sử dụng dụng kháng sinh trong bệnh viện, Ban hành kèm thuốc kháng sinh trong điều trị nội trú tại bệnh theo QĐ 772/QĐ-BYT ngày 04/3/2016. viện đa khoa trung ương Quảng Nam năm 2013, 4. Nguyễn Thị Liên Hương (2014), Nghiên cứu Luận văn chuyên khoa 2, Đại học Dược Hà nội tình hình sử dụng kháng sinh tại một số bệnh viện Việt Nam; Đại học Dược Hà Nội KIẾN THỨC, THÁI ĐỘ VỀ TÁC HẠI CỦA THUỐC LÁ VÀ THỰC TRẠNG SỬ DỤNG THUỐC LÁ CỦA NGƯỜI TRƯỞNG THÀNH TẠI 2 HUYỆN NÔNG THÔN Ở VIỆT NAM NĂM 2018 Lê Thị Thanh Hương1, Lê Vũ Anh2 TÓM TẮT 35 AMONGADULTS IN TWO RURAL DISTRICTS Mục tiêu nghiên cứu: Mô tả kiến thức, thái độ OF VIETNAM IN 2018 của người dân về tác hại của thuốc lá và thực trạng sử Objectives: To describe knowledge, attitudes dụng thuốc lá của người trưởng thành từ 15 tuổi trở about the harmful effects of tobacco smoking and the lên tại 2 huyện nông thôn ở Việt Nam năm 2018. Đối prevalence of smoking among adults aged 15 and tượng, phương pháp nghiên cứu: Thiết kế nghiên older in two rural districts of Vietnam in 2018. cứu mô tả cắt ngangthực hiện tại 816 hộ gia đình Subjects and methods: A cross-sectional study was thuộc huyện Tiền Hải (Thái Bình) và huyện Thanh conducted at816 households in Tien Hai district (Thai Bình (Đồng Tháp) từ tháng 9/2018 đến tháng Binh) and Thanh Binh district (Dong Thap) from 10/2018. Kết quả: Phần lớn người dân (93,8%) biết September 2018 to October 2018. Results: Almost rằng hút thuốc lá có hại cho sức khỏe, tuy nhiên tỷ lệ alladults (93.8%) knew that tobacco smoking was người dân biết về các tác hại của hút thuốc lá thụ harmful to health, but the proportion of adults who động tới sức khỏe chưa cao (52,7%). Ngoài ung thư knew the impacts of passive smoking on health was phổi, các tác hại khác do hút thuốc lá gây ra được ít moderate (52.7%). Except for lung cancer, người dân biết đến hơn. Thái độ của người dân trong participants seemed not to know about other adverse nghiên cứu về thuốc lá và tác hại của thuốc lá chưa health effects of tobacco smoke. Adults’ attitudes on thật sự tích cực. Tỷ lệ hút thuốc lá chung trong cộng tobacco smoking was neither negatieve nor positive. đồng dân cư là 20,5%, tỉ lệ nam giới trưởng thành hút The prevalence of adult smoking was 20.5% and the thuốc là 49,1%. Kết luận: Kiến thức, thái độ của male smoking prevalence was 49.1%. Conclusion: người trưởng thành về tác hại của thuốc lá tại hai Knowledge, attitudes and practices of tobacco huyện nghiên cứu chưa thực sự tốt. Các chương trình smoking among adults in two districts were not really can thiệp cần cung cấp đầy đủ kiến thức cho người good. Therefore, the intervention programs should dân về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe nhằm làm provide sufficient knowledge to people about the giảm tình trạng sử dụng thuốc lá trong cộng đồng. harmful effects of tobacco on health in order to reduce Từ khóa: kiến thức, thái độ, thực hành, tác hại, hút tobacco use in the community. thuốc lá, người trưởng thành, Tiền Hải, Thanh Bình Keywords: knowledge, attitude, practice, harm, smoking, adults, Tien Hai, Thanh Binh SUMMARY KNOWLEDGE, ATTITUDE ABOUT THE I. ĐẶT VẤN ĐỀ HARMFUL EFFECTS OFTOBACCOSMOKING Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá AND THE PREVALENCE OF SMOKING (PCTHTL) đã được ban hành từ ngày 18/6/2012 và chính thức có hiệu lực từ 1/5/2013. Điều 7 của Luật PCTHTL quy định công dân Việt Nam có 1Trường Đại học Y tế công cộng, 2Hội quyền được sống và làm việc trong môi trường Y tế công cộng Việt Nam không có khói thuốc lá [3].Theo Điều tra tình Chịu trách nhiệm chính: Lê Thị Thanh Hương hình sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành Email: lth@huph.edu.vn (GATS) năm 2015, tỷ lệ hút thuốc lá trực tiếp và Ngày nhận bài: 2.3.2019 Ngày phản biện khoa học: 22.4.2019 hút thuốc lá thụ động đã có xu hướng giảm Ngày duyệt bài: 26.4.2019 trong những năm gần đây, tuy nhiên Việt Nam 129
vietnam medical journal n01 - MAY - 2019 vẫn là một trong những nước có tỉ lệ hút thuốc - Tỷ lệ mong đợi đầu kì p1 = 0,599, là tỉ lệ lá nhiều nhất thế giới [2]. Tỉ lệ hút thuốc lá ở người trưởng thành phơi nhiễm với khói thuốc nam giới năm 2015 là 45,3% [2] giảm nhẹ so với thụ động tại hộ gia đình (59,9%) theo Nghiên năm 2010 (47,4%) [1]. Bên cạnh đó, tỉ lệ phơi cứu GATS 2015 [2]. nhiễm với khói thuốc thụ động vào năm 2015 cũng giảm đáng kể so với năm 2010, cụ thể ở tại gia đình giảm từ 73,1% xuống còn 49,9%, nơi n= làm việc giảm từ 55,9% xuống còn 42,6% [1, 2]. - Tỷ lệ mong đợi cuối kì p2 = 0,449 (Ước tính Kết quả điều tra GATS năm 2015 cũng cho thấy, tỉ lệ người trưởng thành phơi nhiễm với khói nhận thức của người trưởng thành về tác hại thuốc thụ động sau can thiệp giảm 15%). đến sức khỏe của việc hút thuốc lá đã có cải - Hệ số thiết kế DE = 2 thiện đáng kể, với 61,2% tin rằng hút thuốc gây Nhóm nghiên cứu ước tính cỡ mẫu dựa trên các bệnh đột quỵ, đau tim và ung thư phổi; thay đổi tỷ lệ phơi nhiễm với khói thuốc tại hộ 90,3% tin rằng phơi nhiễm thụ động với khói gia đình sau can thiệp là 15% (tỷ lệ nhóm chứng thuốc lá gây các bệnh nguy hiểm tới sức khỏe lấy ở mức 59,9% theo điều tra GATS 2015 [2]). của người không hút [2]. Với giá trị này, cỡ mẫu ngẫu nhiên đơn cần 186 Trong những năm vừa qua, nhằm đẩy mạnh đối tượng nghiên cứu mỗi nhóm để phát hiện việc thực thi Luật PCTHTL, các cơ quan ban được mức thay đổi này với mức ý nghĩa 0,05 và ngành tại của hai tỉnh Thái Bình và Đồng Tháp lực mẫu 0,8. Lấy hệ số thiết kế nghiên cứu DE=2 đã triển khai nhiều hoạt động về PCTHTL, điển và ước tính có khoảng 10% hộ từ chối, không hình như mô hình can thiệp Hội viên Y tế công hoàn thành phỏng vấn hoặc phiếu thu thập cộng (YTCC) cao tuổi tình nguyện nhằm giảm không sử dụng được. Vì vậy cỡ mẫu cho mỗi các nguy cơ của bệnh không lây nhiễm, trong đó nhóm (can thiệp hoặc chứng) là 408 hộ gia đình, có hoạt động tuyên truyền của hội viên YTCC tổng toàn bộ cỡ mẫu là 816 hộ gia đình cho 8 xã cao tuổi trong việc nâng cao kiến thức, thái độ, nghiên cứu. thực hành của người dân về tác hại của thuốc 2.2 Phương pháp chọn mẫu lá.Bài báo này được thực hiện dựa trên nghiên Bước 1: Chọn xã can thiệp và xã đối cứu điều tra ban đầu của can thiệp, nhằm mô tả chứng: Lập danh sách toàn bộ xã thuộc 2 thực trạng kiến thức, thái độ về tác hại của huyện Tiền Hải và Thanh Bình chưa triển khai thuốc lá và thực trạng hút thuốc lá của người hoạt động can thiệp, đánh số các xã trong 1 trưởng thành từ 15 tuổi trở lên tại huyện Tiền huyện từ 1 đến hết, rút thăm ngẫu nhiên trong Hải (Thái Bình) và huyện Thanh Bình (Đồng mỗi huyện theo thứ tự xã can thiệp 1, xã đối Tháp) năm 2018, từ đó xây dựng các chương chứng 1, xã can thiệp 2, xã đối chứng 2. trình can thiệp phù hợp giúp nâng cao hiệu quả Bước 2: Chọn hộ gia đình: Lập danh sách của việc tuyên truyền PCTHTL, hướng tới giảm tất cả hộ gia đình trong mỗi xã can thiệp/đối sử dụng thuốc lá trong cộng đồng. chứng được chọn và đánh số thứ tự các hộ gia đình từ 1 đến hộ cuối cùng. Xác định bước nhảy II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU k ở mỗi xã theo công thức k = tổng số hộ gia 2.1 Đối tượng nghiên cứu: Người trưởng đình / 102. Chọn ngẫu nhiên hộ gia đình đầu thành từ 15 tuổi trở lên tiên (số thứ tự n1) bằng máy tính, rồi lập danh 2.1.1 Thời gian và địa điểm nghiên cứu sách hộ gia đình sẽ tham gia vào nghiên cứu n1 - Thời gian: 9/2018-10/2019 + k, n1 + 2k, n1 + 3k… cho đến khi đủ 102 hộ - Địa điểm: 8 xã thuộc hai huyện Tiền Hải gia đình trong một xã. (Thái Bình) và Thanh Bình (Đồng Tháp); trong Bước 3: Chọn thành viên phỏng vấn tại đó có 4 xã chứng và 4 xã can thiệp. hộ gia đình bằng bảng Kish. 2.1.2 Thiết kế nghiên cứu 2.2.1 Phương pháp thu thập số liệu: Sau - Nghiên cứu phỏng thực nghiệm so sánh khi xin sự chấp thuận của đối tượng nghiên cứu, trước sau có nhóm đối chứng, sử dụng phương điều tra viên sẽ tiến hành phỏng vấn đối tượng pháp định lượng.Cuộc điều tra đầu kỳ là nghiên sử dụng bộ câu hỏi định lượng đã thiết kế. cứu cắt ngang gồm một cuộc khảo sát hộ gia 2.2.2 Phương pháp phân tích số liệu: Số đình sử dụng bộ câu hỏi phỏng vấn soạn sẵn. liệu được làm sạch trước khi nhập vào máy tính 2.1.3 Cỡ mẫu: Áp dụng công thức tính cỡ bằng phần mềm Epidata 3.1, sau đó được mẫu cho so sánh 2 tỷ lệ như sau: chuyển sang phần mềm STATA 14.1 để phân Trong đó: - Độ tin cậy Zα - 95% = 1,645 tích số liệu. - Độ tin cậy Zβ - 80% = 0,84 130
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 478 - THÁNG 5 - SỐ 1 - 2019 2.3 Đạo đức nghiên cứu: Nghiên cứu đã vấn ở bậc học tiểu học (43,1%) và trung học cơ sở được Hội đồng Đạo đức trong nghiên cứu y sinh (33,8%), đa phần làm nghề tự do. học của Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương thông 3.2 Kiến thức của người dân về tác hại qua (Giấy chứng nhận chấp thuận đạo đức của thuốc lá: Phần lớn người dân được hỏi nghiên cứu số VSDT 23/2018 ngày 6/9/2018 của (93,8%) cho rằng hút thuốc lá có thể gây ra các Chủ tịch Hội đồng Đạo đức của Viện Vệ sinh Dịch bệnh nguy hiểm cho sức khỏe.Trong số các tác tễ Trung ương). hại mà thuốc lá chủ động có thể gây ra đối với sức khỏe con người, ung thư phổi là bệnh được III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU người dân biết đến nhiều nhất với 78,7%; tiếp 3.1 Thông tin chung: Tổng số có 816 đối theo là ung thư vòm họng, thực quản (8,1%); tượng tham gia nghiên cứu (405 ở nhóm chứng và đau tim (7,2%); cao huyết áp (3,8%); tai biến 411 ở nhóm can thiệp). Tỷ lệ nam và nữ khá tương mạch máu não (2,1%); loét dạ dày (1,4%) và đồng ở hai nhóm can thiệp và đối chứng. Phần lớn suy giảm khả năng tình dục (0,3%)(Bảng 1). các đối tượng tham gia nghiên cứu có trình độ học Bảng 1. Kiến thức của người trưởng thành về tác hại của hút thuốc lá chủ động Có kiến thức về tác hại Nhóm đối Nhóm can Chung P của hút thuốc lá chủ động chứng (%) thiệp (%) (%) Gây bệnh nguy hiểm 94,1 93,4 93,8 Gây tai biến mạch máu não, đột quỵ 1,6 2,6 2,1 p
vietnam medical journal n01 - MAY - 2019 Tỷ lệ người dân hiện đang hút thuốc lá trong xa hơn là giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá trong cộng đồng nghiên cứu là 20,5%, trong đó 20,2% cộng đồng. ở nhóm can thiệp và 20,7% ở nhóm đối chứng 4.3 Thực trạng hút thuốc lá của người (Biểu đồ 1). Tỷ lệ nam giới trưởng thành trên 15 dân: Kết quả nghiên cứu của chúng tôi chỉ ra tuổi hiện đang hút thuốc là 49,1%; tỉ lệ này ở rằng, tỉ lệ hút thuốc lá chung trong cộng đồng huyện Tiền Hải là 38,1%, thấp hơn so với huyện cư dân là 20,5%. Tỉ lệ này thấp hơn trong Thanh Bình (57,2%), p