Kiến thức về bệnh tiêu chảy và thực hành vệ sinh môi trường của người dân tại thị trấn Chúc Sơn, ngoại thành Hà Nội

Chia sẻ: Văng Thị Bảo Yến | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

77
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Kiến thức về bệnh tiêu chảy và thực hành vệ sinh môi trường của người dân tại thị trấn Chúc Sơn, ngoại thành Hà Nội trình bày nghiên cứu nhằm đánh giá kiến thức về bệnh tiêu chảy và vệ sinh môi trường của người dân tại xã Chúc Sơn năm 2009. Thiết kế nghiên cứu cắt ngang mô tả với cỡ mẫu 384 đối tượng là người nội trợ chính trong gia đình,... Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kiến thức về bệnh tiêu chảy và thực hành vệ sinh môi trường của người dân tại thị trấn Chúc Sơn, ngoại thành Hà Nội

TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC KIẾN THỨC VỀ BỆNH TIÊU CHẢY VÀ THỰC HÀNH VỆ SINH MÔI TRƯỜNG CỦA NGƯỜI DÂN TẠI THỊ TRẤN CHÚC SƠN, NGOẠI THÀNH HÀ NỘI Phạm Duy Tường, Đàm Thị Thúy Hà Trường Đại học Y Hà Nội Nghiên cứu nhằm đánh giá kiến thức về bệnh tiêu chảy và vệ sinh môi trường của người dân tại xã Chúc Sơn năm 2009. Thiết kế nghiên cứu cắt ngang mô tả với cỡ mẫu 384 đối tượng là người nội trợ chính trong gia đình. Kết quả cho thấy kiến thức về đường lây truyền bệnh tiêu chảy do tả từ người bệnh sang người lành là 89%, từ chất thải người bệnh - ruồi - thực phẩm - người lành 90,4% và 38,0% người dân không biết đường lây từ chất thải người bệnh đên nước - thực phẩm - người lành. Phần lớn các ý kiến cho rằng mắm tôm, thịt chó là nơi chứa nguồn bệnh nhiều nhất (90,4%), rau sống lá mơ (77,3%), tiết canh (25,8%). Thực hành vệ sinh môi trường: Rác thải từ các hộ gia đình được xe chở rác lấy đi 97,4%, rác vứt ra vườn và đốt rác 2,6%. Nước thải thoát ra hệ thống cống chung 92,7%, nước thải thoát ra ao 7,3%. Số liệu là cơ sở cho việc thiết kế can thiệp giáo dục truyền thông cho người dân Từ khoá: kiến thức, thực hành, tiêu chảy, tả, vệ sinh môi trường I. ĐẶT VẤN ĐỀ Bệnh tả là một bệnh truyền nhiễm, gây dịch và là nguyên nhân tử vong cao tại nhiều quốc gia. Bệnh tả thường xảy ra ở những nước nghèo, điều kiện vệ sinh kém, dịch vụ y tế kém phát triển, y tế công cộng hoạt động còn chưa hiệu quả. Cho đến nay, bệnh tả vẫn là một vấn đề y tế công cộng có quy mô toàn cầu và cũng là một chỉ tiêu để đo lường sự phát triển xã hội. Năm 2007, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tổng số ca mắc tả trên toàn thế giới là 177.963, tử vong 4.031 ghi nhận tại 53 quốc gia. Việt Nam là nước nằm trong vùng lưu hành dịch tả, các đợt dịch xảy ra lẻ tẻ hoặc bùng phát qua những thời điểm khác nhau. Đặc biệt, trong hai năm gần đây, cuối 2007 đến 2009, dịch xảy ra liên tiếp ở các tỉnh miền Bắc nước ta, riêng năm 2008, số ca mắc tả tại miền Bắc là 4.796, tập trung cao ở Địa chỉ liên hệ: Phạm Duy Tường , Viện Đào tạo Y học dự phòng và Y tế công cộng, Trường Đại học Y Hà Nội Email: pdtuong@yahoo.com Ngày nhận: 05/12/2012 Ngày được chấp thuận: 26/4/2013 TCNCYH 82 (2) - 2013 Hà Nội và các tỉnh lân cận như Hà Tây, Hải Phòng, Thanh Hóa, Nam Định [1]. Thực trạng kiến thức hiện nay về vệ sinh của người dân Chúc Sơn trong đó có vệ sinh thực phẩm, vệ sinh cá nhân và môi trường xung quanh như thế nào chưa có nghiên cứu nào đề cập. Để góp phần phòng chống dịch tả có hiệu quả trong thời gian tới, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài với mục tiêu: Đánh giá kiến thức về bệnh tiêu chảy do tả và thực hành vệ sinh môi trường của người dân tại thị trấn Chúc Sơn, ngoại thành Hà Nội. II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP 1. Đối tượng Người nội trợ chính trong gia đình (người mua và chế biến thức ăn). 2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu - Địa điểm nghiên cứu: Thị trấn Chúc Sơn, là nơi có người mắc tiêu chảy gần nhất với thời gian nghiên cứu. - Thời gian nghiên cứu: từ tháng 11/2009 đến tháng 5/2010. 155 TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC 3. Thiết kế nghiên cứu Nghiên cứu được thiết kế theo phương pháp cắt ngang mô tả. Thu thập số liệu thông qua phỏng vấn trực tiếp người dân bằng bộ câu hỏi thiết kế sẵn. 4. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu - Cỡ mẫu nghiên cứu: Dùng công thức ước lượng một tỷ lệ trong quần thể cho điều tra cắt ngang [2]. n = Z2 (1-α/2) x 1-p hành đúng về vệ sinh an toàn thực phẩm (= 50%), ε: Khoảng sai lệch mong muốn chọn = 0,05. Tính được: n = 384 đối tượng. - Phương pháp chọn mẫu. Chọn mẫu theo phương pháp thuận tiện (cổng liền cổng) là cách tốt nhất vì người dân Chúc Sơn sống khá tập trung. 5. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu: Xử lý và phân tích số liệu trên phần mềm STATA 10.0. 6. Đạo đức nghiên cứu ε2 Trong đó: n: cỡ mẫu nghiên cứu, Z2(1-α/2): hệ số tin cậy (= 1,96), chọn α = 0.05, p: ước tính tỷ lệ % người dân có kiến thức và thực Tuân thủ các quy trình về đạo đức trong nghiên cứu y học. Các số liệu chỉ phục vụ cho mục đích nghiên cứu khoa học. III. KẾT QUẢ 1. Kiến thức của người dân về bệnh tiêu chảy do tả Bảng 1. Kiến thức người dân về đường lây truyền bệnh tiêu chảy do tả (n= 384) Đường lây truyền Người mắc bệnh - người lành Chất thải của người bệnh - ruồi - thực phẩm - người lành Chất thải của người bệnh - nước - thực phẩm - người lành n % Có 341 89,0 Không 43 11,0 Có 347 90,4 Không 37 9,6 Có 238 62,0 Không 146 38,0 Ý kiên cho rằng đường lây truyền bệnh tiêu chảy do tả từ người mắc bệnh sang người lành là 89% và từ chất thải của người bệnh, ruồi, thực phẩm, người lành là 90,4%. Nhưng đường lây truyền từ chất thải người bệnh đến nước, thực phẩm, người lành thì có 38,0% người dân không biết. Mắm tôm, thịt chó là nguồn thực phẩm mà người dân cho là nơi chứa nguồn bệnh nhiều nhất chiếm 90,4%, rau sống lá mơ là nguồn thực phẩm đứng thứ hai chiếm 77,3%, tiết canh chiếm 25,8% (bảng 2). 156 TCNCYH 82 (2) - 2013 TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC Bảng 2. Kiến thức của người dân về thực phẩm chứa mầm bệnh tiêu chảy Thực phẩm chứa mầm bệnh Số lượng (n = 384) % Mắm tôm, thịt chó 347 90,4 Rau sống,lá mơ 297 77,3 Tiết canh 99 25,8 Khác 10 2,6 2. Thực hành vệ sinh môi trường Bảng 3. Thực hành xử lý rác thải và nước thải tại hộ gia đình Biện pháp xử lý Rác thải Nước thải n % Đốt 10 2,6 Đổ xe chở rác lấy đi 374 97,4 Chảy vào ao 28 7,3 Chảy vào cống chung 119 92,7 Đa số rác thải từ các hộ gia đình đều được xe chở rác lấy đi (97,4%), chỉ có một số là vứt ra vườn và tự xử lý như đốt rác (2,6%). Nước thải của các hộ gia đình hầu hết là được thoát ra hệ thống cống chung (92,7%), một số hộ gia đình để nước thải thoát ra ao, tỷ lệ các hộ này chiếm 7,3%. IV. BÀN LUẬN ở Việt Nam, tác giả Nguyễn Thu Yến cho rằng vai trò lây bệnh chủ yếu thông qua các thức Kiến thức của người dân về bệnh tiêu ăn như hải sản nấu chưa chín (tôm, sò, chảy do tả: Tỷ lệ biết đến đường lây truyền hến…), mắm ruốc, mắm tôm [3]. Nghiên cứu bệnh tiêu chảy do tả trực tiếp từ người mắc của chúng tôi cho thấy mắm tôm, thịt chó bệnh sang người lành và từ chất thải của được coi là thực phẩm chứa nguồn gây bệnh người bệnh - ruồi - thực phẩm - người lành nhiều nhất (90,36%), rau sống lá mơ chiếm lần lượt là 89,0%; 90,4%. Có thể giải thích cho 77,3%, tiết canh là 25,8%. Kết quả của chúng điều này là vì mỗi khi truyền thông giáo dục tôi cao hơn so với nghiên cứu của Trần Như sức khỏe các bệnh tiêu chảy thì đường lây Dương và cộng sự khi phân tích các nguy cơ truyền này được nhắc đến nhiều nhất. Tuy liên quan đến bệnh tả thì thịt chó là 53,5%, lá vậy, vẫn còn đến gần 40% số người dân mơ, rau sống là 16,7%, tiết canh là 20,9% [4]. không biết con đường lây truyền qua nguồn Một nghiên cứu khác của Trịnh Thị Ngọc và nước ăn uống, sinh hoạt, trong khi nước là cộng sự nhận thấy, yếu tố nguy cơ ăn thịt chó yếu tố rất quan trọng trong việc lây truyền mắm tôm và rau sống là 62,4%, 15,6% chưa bệnh tả. Từ năm 2001 khi nhận xét về bệnh tả xác định được yếu tố nguy cơ [5]. TCNCYH 82 (2) - 2013 157 TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC Thực hành về vệ sinh môi trường: Nhiều tài liệu cho thấy, dịch tả dễ bùng phát ở những chung chiếm 92,7%, số hộ gia đình để nước thải thoát ra ao chiếm 7,3%. vùng dân cư có điều kiện vệ sinh kém, môi Lời cảm ơn trường sống bị ô nhiễm. Tuy nhiên, ở Chúc Sơn rác thải được xử lý tốt do để xe chở rác lấy đi nhưng nước thải đa số được thoát ra hệ thống cống chung và chưa xử lý tốt, có nhiều chỗ nước đọng và tạo điều kiện cho ruồi muỗi Xin cám ơn Ủy ban Nhân dân và toàn thể các đối tượng tham gia nghiên cứu tại xã Chúc Sơn đã giúp đỡ chúng tôi thực hiện nghiên cứu này. TÀI LIỆU THAM KHẢO phát triển. Ruồi muỗi là nguy cơ lớn trong việc lây truyền bệnh qua thực phẩm trong đó có bệnh tả. Môi trường ô nhiễm là một điều kiện thuận lợi cho ruồi, nhặng, gián, chuột... phát triển. Đây chính là trung gian truyền bệnh quan trọng. Vệ sinh không tốt, không xử lý rác thải, 1. Ngô Việt Hùng, Ngô Anh Thế và Cs (2009). Nghiên cứu 81 trường hợp tả tại khoa truyền nhiễm từ 13 tháng 3 đến 12 tháng 5 năm 2008, Y học Việt Nam, 2 (357), 161 - 166. các chất thải bỏ, phóng uế bừa bãi đã tạo điều 2. Đại học Y Hà Nội (2004). Phương pháp kiện cho các loài côn trùng, động vật phát triển nghiên cứu khoa học trong y học và sức khỏe và là nguyên nhân chủ yếu gây ô nhiễm cộng đồng, Nhà xuất bản Y học, 69 - 71. nguồn nước, tạo điều kiện phát tán vi khuẩn 3. Nguyễn Thu Yến và cộng sự (2001). [6]. Do vậy, việc hạn chế sự phát triển ruồi, Một số nhận xét về bệnh tả ở Việt Nam, 1986- nhặng sẽ đóng góp phần lớn vào việc ngăn 2000. Tạp chí Y học dự phòng, tập XI, 4 (50), chặn sự phát tán của mầm bệnh. 14 - 17. V. KẾT LUẬN - Ý kiến người dân cho rằng đường lây truyền bệnh tiêu chảy do tả từ người mắc bệnh sang người lành là 89%, từ chất thải của người bệnh - ruồi - thực phẩm - người lành là 90,4%. Đường lây truyền từ chất thải của người bệnh đên nước - thực phẩm - người lành có 38,0% người dân không biết. Mắm tôm, thịt chó là nơi chứa nguồn bệnh nhiều nhất chiếm 90,4%, rau sống lá mơ 77,3%, tiết canh 25,8%. - Đa số rác thải từ các hộ gia đình được xe chở rác lấy đi chiếm 97,4%, rác vứt ra vườn và đốt rác 2,6%. Nước thải của các hộ gia đình hầu hết là được thoát ra hệ thống cống 158 4. Trần Như Dương, Nguyển Trần Hiển và cộng sự (2009). Yếu tố nguy cơ mắc bệnh tả tại một số tỉnh miền Bắc Việt Nam, 2008, Y học dự phòng, 5(104), 41 - 49. 5. Trịnh Thị Ngọc, Nguyễn Văn Dũng (2009). Nhận xét đặc điểm dịch tễ học bệnh tả (Vibrio cholerae) tại khoa truyền nhiễm - Bệnh viện Bạch Mai. Tạp chí Y học dự phòng, tập XIX, 4 (103), 50 - 54. 6. Izadi S, et al (2006). Cholera outbreak in southeast of iran: routes of transmission in the situation of good primary health care services and poor individual hygienic practices. Jpn J Infect Dis, 59(3), 174 - 178. TCNCYH 82 (2) - 2013 TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC Summary KNOWLEDGES OF DIARRHEA AND SANITATIONS OF THE PEOPLE IN CHUC SON TOWN, A SUBURBAN OF HA NOI The aim of this study is to assess the knowledge of food hygiene and safety of the people in Chuc Son in 2009. Methods: This is a cross-sectional study of 384 housewives in Chuc Son. Results: The percentage of people who knew about the transmission of diarrhea by people infected with cholera to healthy people, or from sick human wastes through flies-to-food-to-people was high with 89% and 90.4%, respectively. 38.0% percent of people did not know about disease transmission through patient - to-waste - water - food route to people. Most people thought that shrimp sauce and dog meat accounted for 90.4% of pathogens. Many people also blamed salad leaves (77.3%) and blood (25.8%) for some infectious diseases. Knowledge of sanitation practices was high with 97.4% of the respondents threw household wastes to garbage truck, 2.6% of the people burned house wastes in their gardens. As for household sanitation accesses, 92.7% of the households had general drainage sewer system while only 7.3% has drainage line ponds. Conclusions: In general, the majority of people of Chuc Son knew the mode and sources of diarrhea. They also demonstrated excellent knowledge about sanitation practices to prevent pathogen infection causing diarrhea. Keywords: knowledge, practice, diarrhea, sanitation TÌNH TRẠNG THỪA CÂN BÉO PHÌ VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN Ở HỌC SINH HAI TRƯỜNG TIỂU HỌC CỦA HUYỆN ĐÔNG ANH, HÀ NỘI Nguyễn Đỗ Huy Viện Dinh dưỡng Quốc gia Nghiên cứu cắt ngang mô tả tình trạng thừa cân béo phì (TCBP) và một số yếu tố liên quan, thực hiện trên 492 học sinh của hai trường tiểu học huyện Đông Anh, Hà Nội từ tháng 11 năm 2011 đến tháng 4 năm 2012. Kết quả cho thấy: Học sinh có nguy cơ thừa cân cao hơn 3,5 lần khi có cha thừa cân và 6,7 lần khi cả cha và mẹ đều thừa cân. Háu ăn, ăn nhanh, ăn nhiều và ăn thêm nhiều bữa phụ trong ngày đều làm tăng nguy cơ thừa cân, những học sinh có đặc tính trên có nguy cơ thừa cân cao gấp 2,5; 3,8; 6,0 và 2,9 lần so với những học sinh khác. Học sinh ăn nhiều thực phẩm giàu chất béo, đường và ăn ít rau quả có nguy cơ thừa cân cao gấp 2,2; 2,6 và 2,0 lần so với những học sinh khác. Thể dục thường xuyên làm giảm nguy cơ thừa cân béo phì, những học sinh ít thể dục có nguy cơ thừa cân béo phì cao gấp 2,1 lần những học sinh thể dục thường xuyên. Từ khóa: thừa cân béo phì, yếu tố nguy cơ, học sinh tiểu học I. ĐẶT VẤN ĐỀ Từ sau khi đất nước đổi mới, đời sống kinh tế, xã hội của người dân được cải thiện, nhu cầu ăn no, mặc ấm không còn nữa mà thay vào đó là ăn ngon, đủ chất, và cân đối dinh dưỡng để tránh mắc phải những bệnh do mất TCNCYH 82 (2) - 2013 cân bằng dinh dưỡng gây ra, đặc biệt là tình trạng thừa cân, béo phì. Bên cạnh sự phát triển của kinh tế, các dịch vụ ăn uống cũng phát triển một cách nhanh chóng, các dịch vụ thức ăn nhanh, thức ăn đường phố ngày càng nhiều, các loại dịch vụ này đã và đang hấp 159